Frankrijk blijft nog steeds onder
terreur van de O.A.S. lijden
Gysbert Japicx bitinking
1666-1966
IheYoung
Icteam
Furniture
Tooneelgroep „Centrum”
speelde klucht op B.i.c.-avond
V S. weinig succesvol bij ruimtepogingen
ifllll
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Heldentenor
Gouden filmpjes
le week februari 1912
'alenlijndag
Ongeval te Burgwerd
VRIJDAG 2 FEBRUARI 1962
58e JAARGANG
No. 9
l«
MODERN, LICHT, COMFORTABEL
PIET
DUITSE BOER NA 21 JAAR TERUG UIT SIBERIE
is men fuort net
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Gezellig vol was het dinsdagavond in
de Doele, toen door de Toneelgroep
„Centrum” opgevoerd werd het blijspel
„De universele erfgenaam” van Jean
Franqois Regnard.
Deze klucht laat zien, tot welke schelm
achtige praktijken wij, fatsoenlijke meh-
sen, in staat zijn, als ons een leven zon
der zorgen en een goed huwelijk in het
vooruitzicht worden gesteld.
Heel lief doen dan neef Eraste, het
dienstmeisje Lisette en de knecht Kris
pijn tegen de oude, ziekelijke Geronte
meisje en komt met madame Argante
tot een andere overeenkomst. Hij zelf
zal met Isabelle mogen trouwen, mits
hij de erfgenaam wordt van Geronte.
Gelukkig voor Eraste komt de apothe
ker Clistorel, om de oude Geronte af te
helpen van zijn stoute droom om te
trouwen met een jong meisje als Isa
belle.
Wei zeer vindingrijk is knecht Krispijn,
als hij de erfenis in de wacht wil sle
pen voor Eraste, Lisette (waar hij ver
liefd op is) en voor zich zelf. Eerst ver
schijnt hij bij Geronte als vrijpostige
neef.
Als deze vlieger niet opgaat, komt hij
als rouwende nicht, die namens de fa
milie, Geronte, vanwege zijn avontuur
tjes, onder curatele wil stellen. Van dit
denkbeeld wordt de oude man doodziek.
Als hij onder de wol ligt en wellicht
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bols war ds Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
jaar tot jaar toe. Va-
voor tal van branches
aantrekkelijke verkoop-
i syn dicht-
nunske fan
en geastlik
Dit lijkt er op, heer Westerling
Heus het was dik in orde
Als alle helden met de kling
Eens heldenzangers worden
Zoek voor de blaffer, in c-mol
Soekarno, allereerst zo’n rol
Het is een dag zonder het
van ’n Moederdag of een
duktie was ook lager dan die van het
jaar daarvoor, hoewel de plannen toch
een voortdurende stijging aangaven. De
moeilijkheden schijnen vooral te zoeken
te zijn in de houding van’de Russische
boer, die waar hij kan een eigen stukje
grond voortrekt boven het werk op de
collectieve boerderij en zich gemaks
halve daar te veel concentreert op
grasland. Op het efficiënte gebruik van
landbouwmachines, nu het eigendom van
de kolchozen in plaats van het eigendom
van de landbouwmachinestations, is ook
het een en ander aan te merken.
Verder zijn er in Parijs en omgeving
vier republikeinse veiligheidsbataljons
aangekomen, die het optreden van de
terroristen moeten bemoeilijken. Deze
troepen en de politie hebben strenge in
structies bij ieder verzet of bij weige
ring te stoppen, van de vuurwapens ge
bruik te maken.
Op deze manier hoopt de regering het
gevaar van de O.A.S. binnen de perken
te houden. Volgens betrouwbare gege
vens beschikt de O.A.S. in Frankrijk
over 7000 actieve leden, waarvan onge
veer 500 plastiqueurs, zoals degenen
worden genoemd, die aanslagen met
bommen plegen. Voor een doelbewuste
regering moet dit een niet onoverkome
lijk gevaar zijn, vooral omdat de sym
pathie van de bevolking in het algemeen
niet naar deze lieden uitgaat.
len met hun steun aan de katholieke I
kolos, op welks politiek zij geen invloed
hebben, maar voor welks politiek zij zich
wel de ongenade van hun kiezers op de
hals halen. Af en toe zeggen zij hun
steun op en de rechter vleugel van de
chr. democraten zou het liefst steun
zoeken bij de neo-fascisten. De linker
vleugel en het centrum daarentegen
menen het te kunnen wagen met een
bondgenootschap met de socialisten van
Nenni, die wel niet tot de regering zou
den toetreden, maar in het parlement
de regering hun steun zouden kunnen
geven.
Op deze manier, zo hopen de progres
sieve elementen in de chr.-democratische
party, zou de mogelijkheid worden ge
schapen voor een economisch en sociaal
vooruitstrevende politiek, een politiek, j
die op de langere duur de socialistische
en zelfs de communistische kiezers tot
het inzicht zou kunnen brengen, dat ook
de chr.-democraten hun belangen behar
tigen, en wel op democratische wijze.
De meerderheid van het congres was
voor de z.g. „opening naar links”, die
premier Fanfani voorstaat. Nu moet de
Nationale Raad van de partij er zyn
goedkeuring nog aan hechten.
Ook daar.
Al kan Rusland op successen bij de
ruimtevaart bogen, de landbouw blijft
een bedenkelijk probleem, zo bedenkelijk
dat Chroestsjow de laatste weken veel
van zijn tijd heeft gegeven om er ver
betering in te brengen. Op 5 maart
komt de kwestie in het centrale comité
aan de orde. De oogst van vorig jaar
was met 138 miljoen ton drie miljoen
ton lager dan in 1958 en de vleespro-
Geen succes.
Amerika heeft niet veel succes met zijn
ruimtevaart. Een schot op de maan is
mislukt en ook de met veel publiciteit
omgeving omcirkeling van de aarde door
een Amerikaan, moest zaterdag worden
uitgesteld wegens bewolking. Men be
hoeft niet aan het technische kunnen
van de Amerikanen te twijfelen, rriaar
.toch ondermijnen deze mislukkingen, na
de achterstand bij de Russen, het pres-
Itige. En dat is vaak een belangrijke
zaak.
Samenzwering
Samenwerking met links, wel niet met
de communisten, maar dan toch met
de socialisten, die zeer links staan en
banden met de communisten onderhou
den, is ook het probleem voor de Ita
liaanse chr.-democratische partij, die in
Napels gecongresseerd heeft.
Sinds de chr.-democraten de absolute
meerderheid hebben verloren, zijn zij op
bondgenoten aangewezen. In het cen
trum zijn drie kleine partijtjes, de libe
ralen, de sociaal-democraten en de re-
I publikeinen, die zich niet prettig gevoe-
Ongerustheid.
Bij de politieke tegenstanders -van De
Gaulle (en dat zijn natuurlijk allen, die
niet bij de Gaullistische U.N.R. zijn aan
gesloten) uit zich over de ongerustheid
over een rechtse actie tegen De Gaulle
in een streven naar- een politieke con
centratie, die juist ook tegen De Gaulle
is gericht en stérk doet denken aan een
streven naar herstel van de verhoudin
gen .zoals die tijdens de Vierde Repu
bliek bestonden. Er is een actie-comité
gevormd van de radicale (lees liberale)
partij en de socialisten, waartoe ook en
kele andere organisaties zijn toegetreden.
Dit actie-eomité, dat ingeval van nood
tot de vorming van democratische af
weergroepen zou overgaan, wil de sa
menzwering beperken tot de democraten
in Frankrijk, dus met uitsluiting van
de communisten, wier vakbond, de
C.G.T., overigens weer de sterkste is.
De moeilijkheid van de bundeling van
democratische groepen is, dat men el
kaar op politiek terrein niet het minste
wil toegeven en dat er geen vertrouwen
op kan bestaan, dat er veel gezag van
deze leiders zal uitgaan.
Sukses is it produkt fan trije faktoaren:
talint, arbeid en gelok
De KNIL-kapitein Westerling
Joeg eens, als wilde vechter
Soekarno’s troep over de kling
Het bleek hem later echter
Men -was met zijn klinkend succes
Niet bijster ingenomen
Leerde hem meer dan eens de les
Je moet je wat in tomen.
Dit scheen de wilde Westerling
Maar matig te behagen
Vandaar dat hij vlijtig doorging
Het veege lijf te wagen
Tenslotte liep het zaakje spaak
En het parmantig haantje
Dacht ’t is nu toch een goede zaak
Zoek wat solider baantje.
Zeg wie zal dat betalen
Dadelijk sprong de minister voor
Hallo, de staatskas open
Echt zeldzaam, een heldentenor
Oh laat zo’n kans niet lopen
Hij kreeg gelijk, die Westerling
Een kunstenaar zal nooit falen
Graag lesnemen, maar geen ping
ping
Geen nood,- ik ga, zei Westerling
Me als kunstenaar ontpoppen
Toen ’t publiek zijn debuut ontving
Moest elk de oren stoppen
Niks waard, je hoort die gekke vent
Net als een ezel balken
Hij dacht, stil maar, ik heb talent
Eerbied voor zulke schalken
het leger in handen te krijgen. Indien
het tot een staatsgreep komt, zal het
de strijd zijn van president De Gaulle en
ex-generaal Salan om het leger. En als
het zover komt, zal het binnenkort moe
ten komen, omdat volgens de jongste
geruchten omstreeks 15 februari het
lang verwachte akkoord tussen Frank
rijk en de F.L.N., de organisatie van
de Algerijnse rebellen, zou worden on
dertekend, waartegen vele officieren
bezwaren maken. Dan zal moeten blij
ken of deze bezwaren voldoende zijn om
De Gaulle de gehoorzaamheid op te zeg
gen en of de menigvuldige overplaatsin
gen niet zinloos zijn geweest.
Algerije.
Gevaarlijker voor de overheid is de
O.A.S. in Algerije, waar slechts enkele
Europeanen niet daarmee sympathise
ren en waar de positie van het gezags-
aparaat bijzonder zwak is.
Moet men nu een nieuwe staatsgreep
verwachten? De lessen uit vorige mis
lukkingen (januari en april van het vo
rige jaar) hebben geleerd, dat het Fran
se leger en vooral de dienstplichtigen
niet tot avonturen te krijgen zijn en
dat een poging, die geïsoleerd blijft tot
Algerije, gedoemd is te falen.
Volgens de jongste berichten zou de
O.A.S., wanneer zij een kans waagt, zich
dan ook vooral richten op een staats
greep in Frankrijk zelf, om daardoor ’t
centrale gezag en de zeggenschap over
Elfstedentocht op 7 februari. Gestart
door een 60-tal personen bij dooiend
weer. Het ging eerst naar Dokkum. Te
Bolsward passeerden (controlepost in De
Doele) om 11.30 uur C. C. J. de Ko-
ning uit Arnhem en J. Keizer van Taco-
zijl, 10 minuten later J. Ferwerda uit
Leeuwarden en Sj. Wierstra van Offin-
gawier, kort hierop gevolgd door H. J.
Ypma van Arum. De aankomst te Leeu
warden was: Koning 5.20; Ferwerda
5.35 uur; Wierstra 5.51 en Keizer 5.51
1/60.
Benoemd tot secretaris van de gemeente
Wonseradeel met 8 stemmen de heer K.
Salverda te Dordrecht Op de heer J.
Krol te Koudum waren 4 stemmen uit
gebracht.
’t Is verbazend hoe hoog de huurprijzen
der losse landerijen worden opgedreven
Huren van 6080 gulden per ponde-
maat zijn geen zeldzaamheden.
Ongeregeldheden te Soerabaja.
Verkoping van café „De Vereniging”,
aan de Grote Dijlakker te Bolsward.
Het terroristisch optreden van de O.A.S., het geheime leger in Frankrijk zelf,
waar vrij talrijke aanslagen met plastiekbonimen zijn gepleegd vooral in
Farys en waar zelfs een Kamerlid is ontvoerd, heeft de regering tot het inzicht
gebracht, dat maatregelen moeten worden genomen om te voorkomen, dat de
terroristen slagen in hun opzet om de bevolking te demoraliseren door aan te
tonen, daf van de overheid geen bescherming en gezag uitgaat. Er zijn strenge
maatregelen aangekondigd. Zo is de regering van plan enkele duizenden rechtse
activisten in kampen op te sluiten, wanneer er niet voldoende bewijsmateriaal
is om hen voor de rechtbank te dagen. De trouwe medewerking van de politie
en de bewakers is wei vereist voor het slagen van deze operatie.
Paul Alkin van het college voor Kunsten en Ambachten te Birmingham heeft
uit fiberglas deze uiterst moderne ronde stoel gemaakt, welke niet alleen een
smaakvolle aanwinst voor bet interieur is, doch waarin het tevens gemakkelijk
zitten is. De lichtgewicht stoel is te zien op de grote meubeltentoonstelling,
welke maandag ld. in Earls Court in Londen is geopend
Op 14 februari a.s. is het weer Valen-
tijndag. Deze „Dag van de Vriendschap”
wordt in de Angel-Saksische landen ie
der jaar zeer druk gevierd. Het is de
dag waarop men iets terugdoet voor
mensen van wie men bij gelegenheid zo
veel genegenheid, trouw of hulp heeft
ondervonden. I
plichtmatige
Vaderdag.
Ook in ons land neemt de betekenis van
Valentijndag van
lentijndag biedt
de kans op een
dag in een over het algemeen zeer stille
tijd.
Hwat hat (gabe Skroar
üs hjoed p 2
to sizzen
dat der alle reden is, foar Fryslan en ek
foar Nederlan, om yn 1966 fannijs stil
to stean by de bitsjutting fan Gysbert
Japicx. Sa tocht in brede rige fan Jju
der ek oer, dy’t op forsiik fan de kom-
misje fuortynienen ré wiene, sit to nim-
men yn in komité fan oanbifelling. Dy
meistimming hat it komité goed dien en
de moed jown om fuort to farren.
De bitinking fan Gysbert Japicx mei net
oars barre as yn in styl him weardich.
Dat bitsjut, dat ier en bitiid bigoun wur-
de moat mei de tarissing. Dêrom set men
nou ütein mei ynformaesje en aksje.
De stêd Boalsert, der kinne wy wis fan
wêze, sil alles dwaen om de bitinking yn
1966 oer alle boegen slagje to litten.
Yn 1956 hat it Weeshüs dêrre al in
fikse jefte foar de oprjochting fan in
stanbyld fêstlein.
Mar dit mei net alfinnich in saek wurde
fan ien stêd of fan inkeld hwat skriu-
De 68-jarige duitse boer Otto Heimann uit Remmels in Sleeswijk-Holstein, die
hier zo!n ferme pakkerd krijgt van zijn vrouw, is kortgeleden teruggekeerd uit
Siberië, waar hij 21 jaar door de Russen is vastgebouden. Heimann werd in
1941 met andere mannen uit zijn woonplaats door de Russen gedeporteerd.
Dertien jaar lang bleef zijn vrouw Ida (63) door middel van correspondentie
met hem in contact, maar toen hoorde zij helemaal niets meer van hem. Het
duurde daarna nog acht jaar, waarin zijn verzoek om repatriate vijfmaal werd
afgewezen, voordat bij toestemming kreeg naar Duitsland terug te keren. Her
echtpaar heeft drie kinderen, die alle drie de terugkeer van hun vader hebben
meegemaakt
De gladheid van de weg heeft toch nog
een slachtoffer geëist. Op de Sjungadijk
nabij Burgwerd kwam mevr. T. Buwal-
daWiersma uit Burgwerd met haar in de stille hoop op die manier in het
bromfiets zodanig te vallen, dat haar J testament van de oude baas te kunnen
duo-passagiere mej. Buwalda bewuste- I komen.
loos bleef liggen. Zij had n.l. een lichte Ook madame Argante vlast op het rijke
hersenschudding en enkele ontvellingen vermogen van Geronte. Zij stelt voor,
aan het gelaat opgelopen. dat haar dochtertje Isabelle met hem zal
Mevr. Buwalda-Wiersma zelf bleef on- trouwen. Het zal een goed middel zijn
gedeerd. Aan mej. Buwalda schreef de tegen zijn vele kwalen.
ontboden geneesheer rust voor. Eraste evenwel is ook verliefd op het spoedig zijn laatste adem zal uitblazen.
Yn 1966 sil it trije hündert jier lyn wê-
ze, dat yn Boalsert de man forstoar, dy’t
prof. Hellinga nearnd hat: „een groot
dichter, een geniaal taalbeschrijver, een
geniaal kunstenaar, ja Nederlands groot
ste taalbouwer in de 17e eeuw”.
En prof. Heeroma hat ris sein, doe’t er
de üntj owing fan it Nedersaksysk mei
dy fan it Frysk forlike, dat it Frysk kul-
tuertael wurden wie en bleaun wie troch
Gysbert Japicx.
De histoaryske bitsjutting fan Gysbert
Japicx stiet fêst. Hy hat it Frysk doe ’t
it drige to forwurden foarme ta in rike
kultuertael, dèr wurk yn skepen fan for-
maet en niveau. De Fryske biweging en
i dc Fryske literatuer binne net los to tin-
1 ken fan syn figuer en wurksumheit; ieu-
i wen letter wurdt noch op him tobek-
grypt. Mar hy hat mear as histoaryske,
I hy hat ek aktuele bitsjutting.
Dat mei net foar al syn wurk halde,
foar it beste al. As men efkes biwend is
oan syn tael en styl is der vn syn
wurk genóch to finen, dat de i
hjoed-de-dei noch oansprekt
forriket.
Mei Gysbert Japicx
klear. Rigen boeken en artikels binne
der oer him skreaun (de bibliografy fan1:
Kalma telt 433 nümers) en dochs koe dr.
Wadman in jiermannich lyn mei rjocht
en reden sizze, dat wy winliken noch mar
oan it bigjin fan de Gysbert Japicx-stüd-
zje steane; der bliuwt noch gans fra-
gen, riedsels en geheimen oer.
Mei dizze wurden wol it Komité, dat ta
de bitinking foarme is dudlik meitsje,
wers en wittenskipslju. De figuer fan
Gysbert Japicx moat fannijs om brede
lagen fan üs Fryske folk yn omtinken
brocht wurde, omt hy troch syn wurk
har tael opstjitten hat ta kultuertael en
dêrmei har wêzen, har namme enhar
eare biwarre hat.
Dizze bitinking moat safolle los meitsje,
dat der op alle gebiet aktiviteiten ünt-
steane, hwerüt foar Fryslan in rike ris-
pinge oan bliuwende wearden oersjit.
Underskate dingen binne nou al yn it ta-
rieden. Wy neame in weardich stanbyld,
as it kin, yn it skaed fan de Martiny-
tsjerke.
In fiks boek, mei nije, lêsbere stüdzjes
oer him en syn tiid. In blomlêzing üt
syn wurk, mei ynlieding en hollanske
oersetting. In iepenloftspul mei de rike
fleur fan de 17de ieuske entourage as
dékor foar üs greate dichter. Wy tinke
oan byldstripen foar de skoalgeande
fierder learende bern, oan i___ Y
boekjes oer him en syn wurk derby.
En der binne folie mear suggestjes, dy’t
jit hifke wurde sille. Ut de niisneamde
plannen is it al düdlik, dat it nou earst
giet om to witten, hoe’t de Friezen en
net-Friezen, dy’t hjir sympathyk foar oer
steane oer it inisiatyf tinke. It is mei siz
zen net to dwaen. Hjir moat jild op it
kleed komme en dat kin net wachtsjé,
hwant ünderskate ünderdielen moatte
nou al op priemmen set wurde.
It wurkkomité hat in fêst bitrouwen, dat
de Friezen yn en buten it heitelan sjen
litte sille, dat sa’n ütsünderlike manifes-
taesje ta eare fan de nasjonale dichter en
taelbouwer har great is.
It wurkkomité is gearstald as folget:
Dr. W. Kok, voorz.; A. I. Brouwer
Prakke, seer.; J. Visser, penn.; Prof. Dr.
J. H. Brouwer; G. FaberHornstra; Mr.
J. A. Geukers; A. Holkema; Tj. de Jong
Ds. J. J. Kalma; D. A. Tamminga; Dr.
A. Wassenbergh.
herinneren zich tot hun grote schrik de
erfgenamen in spé, dat er nog steeds
geen testament is.
Weer verzint Krispijn een list. Als de
notarissen het testament komen opma
ken, zal hij de rol van afgeleefde Ge
ronte spelen. Dit gebeurt. Maar als één
der notarissen later een afschrift van
het testament brengt, is Geronte fris als
een hoentje en kost het Krispijn, Eraste
en Lisette de grootste moeite om hem
te overtuigen, dat hij aan geheugenver
lies moet hebben geleden, toen het tes
tament werd opgesteld.
Met madame Argante en Isabelle weten
en ze hem ook zover te krijgen, dat hij
ien of twa in alles toestemt.
Voortreffelijk werd deze klucht opge
voerd, hoewel de toeschouwers, met na
me aan het begin, geen gemakkelijke
taak hadden. Vol vaart werd namelijk
het eerste bedrijf gespeeld, waarbij men
zich gedurig in een andere situatie moest
weten te verplaatsen. Bovendien werd
dit eerste bedrijf met geweldige rapheid
van tong opgevoerd.
De costuums waren naar de tijd van
Lodewijk XIV, alsmede de kapsels. Zó
goed was de costumering, en zo mag
nifiek werd gespeeld, dat men alleen
voor in de zaal kon onderscheiden, dat
de rollen van de vrijpostige neef en de
rouwende dame door een en dezelfde
persoon werden vertolkt.
Het B.I.C., dat deze avond organiseerde,
mag op een geslaagde avond terugzien.
