m
minder bedrijven
Meer
Plattelandssteden door Sudergoa
discussie gebracht
vee,
Belangstelling voor eigen stadsbestuur is dalende
De jongeren moet een kans worden geboden
J. s.
LANDBOUWTELLING 1961
Fan de Mart in vloer
Overstromingsramp
te Hamburg
De noordwester storm
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat bat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
58e JAARGANG
DINSDAG 20 FEBRUARI 1962
No. 14
H
MET DE TRACTOR NAAR SCHOOL
RAADSLID P. BIJVOETS t
Op it
evenwel
I
Couperus,
jaen. Hja moatte mei kennis
I
v
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
Het gemakkelijke bezwaar van de te ge
ringe ervaring, wordt wel eens te wei
nig geplaatst tegen de achtergrond van
de te geringe mogelijkheden om die er
varing op te doen.
Door allerlei omstandigheden dreigt dus
de belangstelling voor het stadsbestuur
af te nemen.
Een belangrijk facet daarvan is, dat het
velen aan de nodige kennis ontbreekt
om belangstelling te kunnen opbrengen.
Kennis van zaken en zelfstandige oor
deelsvorming behoren tot de eerste voor
waarden van een gezonde democratie.
Veel van wat besproken werd is on-af.
Wij hopen daarom, dat dit vierslag zal
bijdragen tot een voortgezette discussie
elders, tot noodzakelijk onderzoek en tot
het vinden van oplossingen en het nemen
van maatregelen.
Rampen gebeurden
En brachten weer wee
Banden verscheurden
Door 't water der zee
stotend
de flagen
Bolswanls Nieuwsblad
Waarin opgenomeo: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Ieder was beducht
In huis en stee
Voor ’t huilend gerucht
Zelfs ’t rustige vee
Rukkend en
Hoorde men
Aan deuren en sloten
Een gierend klagen
De oorzaak.
Er zijn zeker enkele factoren aan te
wijzen, die een afnemende belangstelling
voor het gemeentelijk beleid kunnen be
vorderen. Dat beleid wordt momenteel
in sterke mate aan banden gelegd door
velg en veelsoortige bepalingen van de
centrale overheid.
De aan de orde zijnde vraagstukken
worden ingewikkelder (gemaakt) en het
aandeel van functionarissen-specialisten
in het beleid neemt toe. De gemeentera
den worden meer afhankelijk van „des
kundigen”. Dit behoeft niet in te houden
dat de raadsleden „ondeskundigen” drei
gen te worden, omdat zij altijd de be
schikking krijgen of kunnen krijgen over
de nodige gegevens.
Hierover beschikken de inwoners echter
niet. Men stelde dan ook vast, dat poten
tiële belangstellenden tot ongeïnteres-
seerden worden uit een gevoel van mach
teloosheid. „We weten er te weinig van;
we kunnen er toch niets aan verande
ren”, zijn veel gehoorde opmerkingen.
Zouden we alleen met deze factoren re
kening houden, dan zou ter verhoging
van de belangstelling .gemakkelijk een
ruimere openbaarmaking van gegevens,
overwegingen etc. kunnen worden aan
bevolen. Zo wordt er bijvoorbeeld gesteld
dat de besloten zittingen de belangstel
ling doden. Men verklaarde zich aller
minst voorstander van de besloten zit
ting, maar meende dat de mate van be
langstelling hiervan nauwelijks afhan
kelijk is. Het geheime wekt juist de
nieuwsgierigheid, temeer omdat er dan
nogal eens over personen wordt gespro
ken.
tijdlang secr. van de afd. Friesland van
k.v.p.-raadsleden.
De uitvaart zal woensdagmorgen plaats
vinden.
Met de heer Bijvoets is een zeer bekende
figuur uit Bolsward heengegaan.
Dat hij ruste in vrede.
Men stuitte daarbij op een andere fac
tor. De zaken zijn n.l. niet alleen gecom
pliceerder, ze zijn veelal ook anderssoor-
tig geworden. De persoonlijke betrok
kenheid kon vroeger groter zijn, omdat
aliegearre, dy’t har
’t wer wek-
to sjen, dat it
De stormvloed die in de nacht van vrij
dag op zaterdag de Noordduitse kust
over een lengte van honderden kilome
ters geselde, heeft rampzalige gevolgen
gehad.
Hoewel de omvang van deze catastrofe
nog bij lange na niet te overzien valt,
staat het nu al vast, dat meer dan 250
mensen zijn verdronken en meer dan
50.000 dakloos zijn geworden.
Het dodencijfer zal echter nog wel stij
gen, want in het overstroomde gebied
hebben helikopterpiloten talloze licha
men zien drijven.
De natuurramp, die volgens de eerste
ruwe schattingen enkele miljarden mar
ken schade heeft veroorzaakt, heeft
vooral Hamburg zwaar getroffen, hoe
wel deze miljoenenstad 120 km diep het
land in ligt.
meisjesclub ,Eben opjeft
i net dy fan den Haech,
en de bifolking liede en
Door het Centraal Bureau voor de Stati
stiek zijn de uitkomsten bekendgemaakt
van de Landbouwtelling december 1961.
Hieraan kan het volgende worden ont
leend
De rundveestapel (3.388.000 stuks) nam
t.o.v. december I960 met 5 toe, ter
wijl het aantal bedrijven met rundvee
met 1.6 c/o verminderde. Vooral het
mestvee vertoont een sterke stijging
(plm. 11,5
Het aantal melk- en kalfkoeien nam met
3,8 toe tot 1. 652.000 stuks. Bij deze
telling werd tevens opgenomen het aan-
De storm bleef groeien
Tot aan het strand
Om dan verder te loeien
Over 't kwetsbare land
Velen verstijven
Als iets wordt ontwricht
Doch moedigen blijven
In hun menselijke plicht
Hja, dy ’t in bulte bigeare
ha in bulte brek
er in verhouding meer „nieuwsgierige”
zaken aan de orde kwamen. Juist het
aantal zakelijke vraagstukken is toege
nomen.
Dit betekent, dat thans een groter be
roep wordt gedaan op de kennis, willen
we dan ook een ruimere belangstelling
voor het stadsbestuur bewerkstelligen,
dan zal primair aandacht aan de daar
voor noodzakelijke ontwikkeling en vor
ming geschonken moeten worden. Naast
het onderwijs op de scholen, liggen hier
taken voor vormingscentra, politieke en
sociaal-economische verenigingen en or
ganisaties.
Tegelijkertijd echter kan toch ook het
gemeentebestuur zich afvragen in wel
ke vorm zijn kan meewerken aan een
ruimere persoonlijke betrokkenheid der
inwoners bij het beleid. Zeer belangrijk
zijn daarbij het geven van voorlichting
en het zich laten voorlichten. Men er
kende, dat daartoe de bereidheid niet
ontbreekt. Maar het komt er vaak niet
van, omdat de burgers de mogelijkheden
niet kennen of niet durven benutten.
Kennis van de mogelijkheden zou der
halve een eerste onderdeel van de voor
lichting moeten zijn. Het is in dit ver
band veelzeggend, dat één der jongere
deelnemers aan het groepsgesprek in
alle ernst veronderstelde, dat het meren
deel der jongeren waarschnlijk niet eens
weet dat raadsvergaderingen openbaar
zijn en dus kunnen worden bijgewoond.
Men meende dan ook, dat in het bijzon
der de vorming van en de voorlichting
aan jongeren de aandacht verdient.
Daarmee was men dan toch weer te
recht gekomen bij het jongerenviaag-
stuk en vooral bij de maatschappelijke
belangstelling van de jongeren. Want er
zal toch een minimum aan belangstel
ling moeten zijn, willen zekere initiatie
ven succes hebben. En het zal niet meer
verwonderen, dat oojc hierbij onze me
ningen verdeeld waren. Enerzijds is er
het verwijt van „te geringe belangstel
ling voor alles”, anderzijds de mening,
dat dit sterk overdreven is. Het zou
slechts schijnbaar zijn, omdat de jonge
ren andere vormen willen hanteren en
Paarden
Het aantal paarden (165.000 stuks) ver
toont wederom een vermindering (-6,7
pet), terwijl het aantal bedrijven met
paarden eveneens daalde (-5 pet).
De schapenstapel steeg met 7,9 pet tot
284.000 stuks, terwijl het aantal bedrij
ven met schapen met 2,7 pet terugliep.
In de provincies Utrecht, Noord Holland
en Zuid Holland nam het aantal bedrij
ven met schapen toe.
De kippenstapel (37,2 mln stuks) nam
belangrijk in om vang toe (12,7 pet).
Het aantal bedrijven met kippen vermin
derde met 2,8 pet. De toeneming van het
aantal dieren betreft uitsluitend het aan
tal legkippen en kuikens bestemd voor
de aanvulling van de legkippenstapel.
Terwijl ’t aantal mestvarkens met slechts
4 pet steeg, vertoont het aantal zeugen
met biggen een stijging van 14,5 pet en
het aantal gedekte zeugen een stijging
van 12 pet. Alleen in de prov. Noord-
Holland onderging de varkensstapel een
kleine inkrimping.
del, Gr. Dij lakker.
De Bolswardse Boazbank stelt dit jaar
Hoog urater van de Oise in Frankrijk heeft het plaatsje Guise voor een deel
onder water gezet. Het peil van de rivier is reeds meer dan twee en een halve
meter gestegen en het ziet er niet naar uit, dat er binnenkort val te verwachten
is. Voor de inwoners van Guise is het natuurlijk een heel probleem om het
dagelijks leven zo normaal mogelijk op gang te houden. Voor de kinderen
van de ,,feanne d’arc”-school is het echter een feest om naar school te gaan:
met z’n allen in een grote bak wagen achter een trekker
Dat het niet gemakkeljjke vragen waren, die de Stichting Sudergoa de gespreks
groepen voorlegde, is al eerder vastgesteld Zo is ook de belangstelling voor de
bestuurlijke aangelegenheden van de stad geen eenvoudige zaak. Een vrij be
knopte discussie leverde derhalve niet gauw steekhoudende conclusies waaraan
men wat heeft, te meer niet als de helft der deelnemers meent, „dat het echt wel
meevalt” en de andere helft vindt „dat de belangstelling te gering is”.
DE KOMMENDE FJOUWER JIER
Nou’t mei inkelde wiken de minsken yn
Fryslan it rjucht en de plicht hawwe
om foar de kommende fjouwer jier de
lju oan to wizen, dy’t foar Fryslan yn it
spier moatte op publyk terrein, kin it
doel hawwe ris mei klam to wizen op
de bilangrykheit fan dizze died.
Elk wit wol, dat üs provinsje der klau
wen oan hat, om har bern op in reed-
lik peil wurk en brea to jaen, elk wit,
dat er op it heden greate dingen yn it
tarieden binne en elk moat witte, dat
gjinien him of har der foar wei wine
kin, in stientsje by to dragen ta in sa
goed mooglike posysje fan de eigen
bertegroun en syn biwenners.
Dat soks yn üs tiid wer in twingende
7e wurden is, mei men mei bli-
dens konstatearje. Ommers lange jierren
Men heeft hierop weinig vat, omdat dit
soort belangstelling zich merendeels niet
zichtbaar vertoont. Dat bij de gemeen
teraadsvergaderingen de publieke tri
bune slecht of in het geheel niet bezet
zijn. Men was het er wel over eens, dat
is, kan wel, maar behoeft niet een in
dicatie van geringe belangstelling te
zijn. Men was het er wel over eens, dat
de gemeenteraad meer dan eens ver
velende zaken heeft af te handelen en
dat een verslag in dag- en weekbladen
de gemeentenaren redelijk op de hoogte
kan houden. De mate waarin deze ver
slagen worden gelezen is moeilijk te be
palen. Ingezonden stukken zeggen hier
omtrent wel iets, maar toch te weinig
om daaruit algemene conclusies te ha
len.
De algemene indruk was wel, dat de
belangstelling voor de politieke partijen
als zodanig zeer matig is.
Raadslid P. Bijvoets is niet meer.
Zijn familieleden, vrienden en collega’s
wisten reeds lang, dat dit verscheiden
komen zou. Hij zelf wist het ook, al
heeft hij lang gehoopt op beterschap. Een
beterschap die aanvankelijk scheen te
zullen komen, toen hij na een zware
operatie weer, zij het dan niet voor de
gehele dag, aan het werk toog en zelfs
de vergaderingen van de raad weer kon
bijwonen.
De laatste maal was dit tijdens de be-
grotingsvergadering, die hij
voor het eind^ moest verlaten.
Het lidmaatschap van de raad was de
heer Bijvoets lief. Meer dan 30 jaar
heeft hij trouw voor de belangen van
Bolsward, zoals hij die zag, op de bres
gestaan. Meer nog dan het hem griefde
dat hij bij de laatst gehouden verkie
zing niet op een verkiesbare plaats op
de k.v.p.lijst voorkwam, moet het hem
voldoening hebben geschonken dat men
hem toch (met voorkeurstemmen) weer
in de raad bracht.
De heer Bijvoets was een zeer serieus
raadslid, die nauwgezet de stukken be
studeerde. Jarenlang maakte hij deei uit
van de gascommissie en de landerijen-
commissie. De laatste tijd was hij tevens
lid van de commissie voor openbare
werken.
Ook buiten ’t raadslidmaatschap maak
te hij zich verdienstelijk, b.v. als lid van
het St. Franeiscuskoor, het bestuur van
fan it goede hout binne, dy’t de koers de KAB en de HKW. Ook was hij een
Wintergewassen
Wintergewassen en stoppelgewassen. De
oppervlakte wintergranen was in decem
ber 212.134 ha tegen 166.537 ha in mei
1961. Een belangrijke stijging waarbij
echter rekening moet worden gehouden
met de mogelijkheid dat een gedeeltelij
ke uitwintering de verhouding nog kan
wijzigen.
De oppervlakte koolzaad (4.685 ha) is
bijna 20 pet groter dan in mei 1961, ter
wijl de oppervlakte karwijzaad (3.905
ha) met 6 pet daalde.
De oppervlakte stoppelgewassen (89.897
ha) vertoont in vergelijking met decem
ber I960 een daling van 10,9 procent
de week februari 1937
De broodprijs te Bolsward verhoogd tot
waterbrood 101/7 ct.; melkbrood 12 ct.,
tarwebrood 10 ct.
De schilderszaak van Wed. S. A. Bak
ker te Tjerkwerd overgedragen aan G.
Landstra.
2 pond suiker voor 34 ct. Door Wyco’s
suikerzoet maakt u van 1 pond 2 pond.
Onzichtbaar. Wyco’s suikerzoet verdub
belt het zoetgehalte. Neemt eens proef.
tal gevallen van kopziekte en melkziekte
gedurende het jaar.
Het aantal gevallen van kopziekte be
droeg ruim 45.000, waarvan bijna 8.000
met dodelijke afloop, terwijl zich ruim
40.000 gevallen van melkziekte voorde
den, waarvan bijna 3.000 met dodelijke
afloop.
De varkensstapel (3.187.000 stuks) ver
toont een uitbreiding van 8,6 pet. en een
teruggang van het aantal bedrijven met
5,5 pet.
De opbouw van de varkensstapel doet
nog een belangrijke groei verwachten.
liet men it mar sa, it wie as in needlot,
dat men ündergie. Mar yn üs dagen is
in reveil opkommen, de slügens wurdt
ófskodde, de mankelikens bigroeven, der
wurdt wer arbeide, fochten soms, om
in plak to krijen, dat Fryslan weardich
is.
It Fryske folk en i
libben hjir liede wolle, wurdt
ker. Aloan mear bigjinne t
sa net hoecht, dat it sa net langer mei,
dat de nije tiid üs fan 'e kaert reagje
soe, as wy üs net forwarre. En yn dy
nije libbenswil nimt it lichem fan it pro-
vinsiael bistjür in sintrael plak yn. Al-
derearst troch hwat hja selsstannich
docht, mar net minder troch hwat hja by
de regearing foar Fryslan wit to birik-
ken.
Elts moat witte en goed yn him del gean
litte, dat Fryslan allinnich dan in reed-
lik plak yn it takomstige Nederlan yn-
mmme sil, as har biwenners en oerhe-
den in aktive, in birette halding oan-
nimme.
Der is nei de oarloch in bulte goeds bi-
rikt, in ploech warbere minsken is it for-
goed tinken wurden. Hwant hja binne
üt de romantyske sfear fan Fryslan bop-
pe-sj ongen weirekke en biseffe, dat er
mei lietsjes-sjongen allinnich gjin op
lossing foun wurdt. Op alle gebiet wol
le hja de efterstan ynhelje en hja witte
derby, dat de Fries seis de foarstap nim-
me moat en de leije fêsthalde. In folk
komt net üt de ünderwal wei troch oa-
ren, allinnich as it seis wol. Dan is help
fan oaren ek wolkom en goed, mar hy
is de earstbilanghawwende, hwant by
him giet it om it eigene, om it alderlik
erfskip, om it heitelan.
Mei rjucht wurdt er sein, dat Fryslan
fier fan de eknomysk sterke sintra óf-
leit, buten it middelpunt, dus eksintrysk.
9 dividend beschikbaar.
In het Duitse „Jungfolk Jahrbuch” staat
dat er buiten Duitsland nog 33 miljoen
duitsers wonen, waarvan 7 miljoen
„Greuzdeutsche” in Nederland.
Wegens vertrek van de heer P. Hoogma,
de zadelmakerij overgedragen aan A.
Zuidema, Snekerpoort
65-jarig bestaan chr.
Haëzer” te Bolsward
Prachtartikel. Fa. M. v. d. Oever.
Opheffings-uitverkoop O.
Jongemastraat 4, Bolsward
Eiken orgel f 60,Ook in huur ver
krijgbaar. Timmers Piano- en orgelhan-
Mei rjucht wurdt sein, dat syn klimaet
net gunstich, syn lansdouwe keal en wi-
nich is, dat er gjin greate stêdden binne,
gjin mondain libben, gjin hegeskoalle
en safolle mear. Mei rjucht wurdt sein,
dat de sintralistyske stêd Grins dêrnei
stribbet om de metropoal fan it hiele
Noarden to wurden en net rêste sil, foar
’t Fryslan in diel fan syn ommelannen
wurden is. Dat is aliegearre wier, folie
mear wier as party Frizen yn har naïvi
teit faken biseffe, mar dêrüt folget mei
desto mear logika, dat de Friezen for-
goed de wanten üt ha moatte, ienriedich
meiwrotte om rounom it plak to biset-
ten, hwat foar de bloei fan dit lan need-
saeklik biset wurde moat.
Fryslan mei syn demokratyske struktuer,
mei syn forspriede biwenning, mei syn
fjirtich, fyftich natuerlike kearnen, mei
syn eigen folkskarakter, tael en kultuer,
moat in eigen wei gean nei de nije tiid.
De rekonstruksje fan de agraryske bi-
driuwstüke, de Ontwikkeling fan de yn-
dustriële sektor, de oanmoediging fan de
skipsbou, it op gong bringen fan in mo
derne tünbou, it regeljen en moderni-
searen fan de rekreaesjemooglikheden, it
foltgjen fan de nutsforsjenningen, it
stimulearen fan goede tsjinstbidriuwen
en dat alles yn in goede harmonije en
groeijend mienskipsbisef, dat is de op-
jefte foar de kommende jierren. En dêr
moat it nije Prov. Bistjür lieding en ini-
tiatyf oan jaen. Hja moatte mei kennis
en oardiel mar ek mei it bisef, dat it har
eigen taek is en
de linen ütlizze i
oanmoedigje.
Sil Fryslan yn dizze swiere opjefte slag
je, dan moatte alle biwenners by dizze
rekonstruksje en opbou bitrutsen wurde,
elke bidriuwstüke moat syn plak en taek
witte en like wolkom wêze mei syn noe-
den en soargen op it Provinsjehüs. Lyk-
sa mei men gjin inkeld libben sintrom,
itsy stêd of doarp, forjitte of net brüke.
Hja hawwe aliegearre deselde rjuchten
en itselde libben to fordigenjen. „Twaër-
lei mjitstien is de Heare God in grou-
wel”, stiet er yn de Skrift en dit wurd
kin troch gjin sawn yndustrialisaesje-
nota’s ütfage wurde. Rjucht bliuwt
rjucht, ek al mist it de macht op in bi-
paeld stuit.
Dat yn dit nije Fryslan, dat yn en
aide boud wurde moat, de ekonomyske
motiven in greate rol spylje, is sünder
mis, mar dat seit net, dat it ekonomysk
motyf it oerhearskjende wêze mei. It
giet om it wolwêzen fan alle biwenners
en dêrby sil men fan it earste bigjin óf
swier wage litte moatte syn godtsjinstige,
seedlike, kulturele en sosiale bilangen.
Dizze binne inte op syn folksaerd, de
Fries is in eigen persoan en Fryslan is
in eigenaerdich stik Nederlan. Dêrom
sil it in eigen wei gean moatte en dy wei
sil it eigen Fryske bistjür him wize moat
te. Dêrom binne de steateforkiezings dit
jier fan it ütsünderlik great bilang.
Eltse partij sil de mannen nei foaren
bringe moatte, dy’t yn steat binne om
oan dit nije Fryslan syn foarm to jaen,
dy’t har gewest kenne en der fan halde,
om’t it har eigen is of wurden is. Eltse
politike groep kin der harres ta dwaen,
as hja har béste lju wit to finen en to
halden. It is net bilangryk üt hokfoar
partij dizze minsken komme as hja mar
f
ütsette en initiatyf witte to nimmen. De
kommende fjouwer jier sille hoe langer
hoe mear de eagen fan Fryslans biwen
ners op har rjuchte wêze, hwant it wurdt
fan jier ta jier düdliker, dat Fryslan it
sünder in Krêftich en kundich bistjür
net op fuotten haldt. Tj. de J.
De rukwinden scheerden
Over water en slijk
Als zij zich keerden
Tegen ’t kruin van de dijk
nieuwe wegen willen bewandelen. Te
weinigen van hen(zouden echter dit stre
ven weten om te' zetten in daden.
De moeilijkheid bij deze en soortgelijke
vragen is, dat de jongeren allerminst ’n
homogene groep vormen.
In dit verband werd het toch hoopge
vend genoemd, dat het idee van de
Jeugdgemeenteraad in Sneek bijzonder
gewaardeerd is, ook al was er detailcri-
tiek.
Zowel in Bolsward als in Sneek wordt
zulk een vorming hoogst wenselijk ge
acht. Men zal echter het feit van de ge
ringe kennis niet kunnen veronachtza
men.
Het is naar de mening van de groeps
gesprekken mogelijk om in Bolsward en
Sneek te komen tot een cursus gemeen
teraad (die eigenlijk beslist niet het ka
rakter van een cursus moet hebben).
Daarbij zouden dan tevens algemeen
maatschappelijke vragen aangesneden
kunnen worden.
Onder auspiciën van de jongerenvereni
gingen en met informele medewerking
van gemeentebestuurders, functionaris
sen en politieke partijen, zou naar de
mening van de groepen dit initiatief stel
lig voldoende belangstellenden trekken.
Men meent wel te moeten waarschuwen
tegen een te sterke koppeling aan de
politieke partijen, omdat dit initiatief
niet gediend is mèt en de jongeren niet
gediend zijn van een te sterke „verpoli-
tieking”.
In verband met de positie van jongeren
in onze samenleving rees nog de vraag,
of de ouderen wel steeds de nodige be
reidheid tonen tot het geven van kan
sen aan jongeren.
