Sudergoa vraagt: „Waarom B. en W. willen standbeeld Gysbert Japicx subsidiëren vertrokken velen uitWonseradeel?” Uk It K 1 Bloei van één bedrijf betekende ook groei van andere bedrijven Qabe Shroar üs hjoed p p to sizzen Fan de Mart inyloer —o— Pand toch Oosterbaan behouden Ut 'e joun fan Andante STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De B'oiswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad Tj.dQJ. Zilveren filmpjes le week maart 1937 1 58e JAARGANG DINSDAG 27 FEBRUARI 1962 No. 16 ARTISBEWONERS ONDER DE HOOGTEZON Hwat bat door voog- Lut de Haan JUe/j oerset) De wiere frijheit harket nei de wetten Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OS1NGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) Ynsté fan kaerten geleden is door de raad no. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie elektriciteitsbedrijf van Gebr. Van der Weerd, waar maar liefst 17 man een bestaan in vinden. Op het gebied van motoren en radar kloppen de scheeps bouwers aan bij dit energieke en voor Makkum zo belangrijk bedrijf. Een industrie, die uit Makkum verdwe nen is, is de dakpannenindustrie. Het was de laatste tijd altijd wat sukkelen in deze fabriek, ’s Winters lag het werk stil. Er werden ook draineerbuizen ver vaardigd, maar deze vonden geen aftrek meer, omdat hoe langer hoe meer ge bruik wordt gemaakt van plastic bui zen. Modernisering moest f 1000.000 kosten. Men zag hier echter geen heil in, hetgeen tot gevolg had, dat de fa briek, een der laatsten op dit gebied in Friesland, werd opgeheven. De werk nemers hebben nu elders een betrekking kunnen vinden. Tegenover het verlies van deze industrie Staat echter het feit, dat ook enkele nieuwe bedrijven zich in Wonseradeel vestigden. Een of hij hen ook aan wat werk kon helpen. Burgemeester en Wethouders hebben ook een keer het genoegen gehad, om de met die in Ridderkerk. Een der direc-I steeds uit --„„„se scheepswerf I gold, moet. tnp.n hfihhp.n Wii kunnen infpn tegen het werk van Amels niet op”. De werknemers in Makkum doen hun werk met grote liefde, en in een goede team geest. Deze eigenschappen ontbraken he laas wat al te veel bij hun Ridderkerkse collega’s, die meer zagen in een goed salaris en het vlug afmaken van een pro ject. Andere bedrijven in Makkum zijn door de scheepsbouw tof grote bloei gekomen, o.a. het schildersbedrijf Terpstra, Van huisschilder werd de heer P. Terpstra schilder van schepen, die in Makkum, maar ook in Lemmer worden gemaakt. Zijn bedrijf geeft nu al aan 9 werkkrach- Voor de firma Jan de Vries, een meubel bedrijf, vormt -eveneens de scheepsbouw een bron van inkomsten. Dit bedrijf zorgt voor linoleum, hout en de verdere stoffering. En een bedrijf, dat gedurig j moet uitbouwen en moderniseren, is het 1 grondig onderzoek in te stellen naar de gerak, ikenje ik redenen, waarom veel mensen uit hun omgeving weggetrokken zijn naar Hol land of naar andere delen van het land. Was dat nu zo nodig geweest? Weliswaar heeft Wonseradeel niet voor iedereen een hem passende werkkring, maar er zijn toch ook heel velen ver trokken, voor wie de gemeente wel werkgelegenheid biedt. In een volgend artikel hopen wij in grote lijnen te laten zien, welke mogelijkheden er in Wonseradeel zoal liggen. Bolswards Nieuwsblad freget nou ien kear, dat men mei in bytsje minsken in bulte wurk forsete kin, HOE FYNT MEN HJIR IN UTWEI? Hwa’t sunder in opsette miening de si- tuaesje bisjocht fan de lanbou yn Neder- lan, sa't dy him de léste fyftich jier ünt- wikkele bat, sil forrast merkbite, dat op in tige wichtich punt de saek net yn oar- der is. Neist greate forbetteringen yn arbeids kanen en tiden, better fé, mear opbrin- gend gewaechs, bettere syktebistriding, bilangrike foarütgong yn masines en yn wurktugen en jit mear goede dingen, is op ien punt de efterstan great bleaun, winlik folie greater wurden. Wy doele op de tastan fan lan en pleatsen en de earlike fraech derby, oft er net in skro- melike efterstan is op dit gebiet foar in Elke bridge-j’oun opnij, wie hy der bislist Myn buorman, de aide Van Straten; Der wie neat oan ’e man, as men t fijne net wist Fan ’t kaertspyljen, hwant ja, dat woech him it swierst, De man libbe allinne foar kaerten. ,,’k Hie lésten in spul, in spul okkerdeis Sa swetste er op tsjin syn maten. „Acht skoppen, in singel, in ruten of seis Myn maet hie noch herten, dat ’k weage de reis, Man, ’k helle great slem, üt dy kaerten!” In 1966 zal het zoals wij m ander ver band reeds eerder schreven drie honderd jaar geleden zijn, dat de grote Friese dichter en taalkenner Gysbert Japicx in Bolsward overleed. Zoals bekend is, is het werk van Gysbert Japicx van grote culturele betekenis. Van hem heeft Prof. Heil inga onlangs gezegd: „een groot dichter, een geniaal taalbeschrijver, een geniaal kunstenaar, ja Nederlands groot ste taalbouwer in de 17e eeuw”. Volgens Prof. Heeroma is de Friese taal goed geoutilleerd garagebedrijf j door Gysbert Japicx cultuurtaal gewor- de. Allinnich de ruilverkaveling makket in ein oan dizze foraldere situaesje. Sa- wol de Jannen as de pleatsen, de wetter- bihearsking en de wegen komme dan yn oarder. Mar hoe sit it mei dy ruilverka veling en de kans dêrop? Ja, en de mooglikheit dêrfan Oant nou ta binne de ruilverkavelingen allinnich jit to sjen op de sangrounen en it fean. Men is brgoun, en dat is bést to bigripen, yn dy kontreijen, hwer ’t it measte wie op to knappen en de kosten it leechst. Mar it kin gjin sprekken lije mei de léste plannen, hwat de rentabiliteit oan- giet. De regearing stekt der in slompe jild yn, mar de eigeners moatte ek in leaf bidrach bitelje. It hat er tige om spand om de léste ruilverkavelingen der troch to krijen. Mar oant diz’tiid ta is der jit gjin inkeld plan om de ruilverka veling ek op swiere groun to realisearen. En dat bilibje wy yn gjin 20 jier as it ea komme mochte. Hwant hoe swierder de grounsoarte, hoe heger de kosten wurde sille. Yn de swiere greidhoeke mei syn knippige klaeigrounen is der alhiel gjin sicht op. De iennige oplossing soe wêze, dat de liu, dy’t er it measte bilang by hawwe, dus de boer en de eigner, de saek oan- pakten. Mar dy ’t him dan oan it rek kenjen set, hoecht net lang to siferjen. Hy sil sjen dat it folslein ünmooglik is, de ynvestearing rendabel to meitsjen. En sa moatte wy dan trystwei fêststelle, dat yn in tiid, hweryn elts sjocht, dat de takomst it easket, op de swiere grounen oan dy eask fan de tiid net foldien wur de kin. Alteast net, byhwannear der gjin krêftige hulp bean wurdt om in reedlike ütwei to finen. Déroer in oare kears. Mar ik lies yn ’e Boalserter krante al gau Dat hommels forstoarn wie: Van Straten. It dea-birjocht stie yn in ranne fan rou Mei nammen fan sibben, fan bern en fan frou, En derboppe stie: Yn sté fan kaerten!! Boalsert (Nei in stik jan Fr. v. Mar de aide waerd siik en dokter seach strak. Ik socht him ris op, om te praten. Hy sei„Ik wurd better, ik krij myn 1 Noch tweintich jier tel. by myn gemak!” En doe hied er 't al wer oer de kaerten. In ons blad van vrjjdag j.l. schreven wij, dat in Wonseradeel de Industrie flink oj> gang; komt. Hard wordt, ook in de kleinste dorpen, aangepakt om de ge meente tot nog groter groei en bloei te brengen. Het saamhorigheidsgevoel in de kleine plaatsen is groot, maar ook een veel grotere plaats als Makkum kan hierin tot voorbeeld worden gesteld. Daar heerst op grote bedryven een zo goede teamgeest en zo’n hecht idee, dat men samen iets groots tot stand brengt, dat dit ver buiten Wonseradeel bewondering wekt. Wonseradeel ss allerminst dood, maar leeft. Het gemeentebestuur van Wonseradeel heeft een open oog voor alle dorpen. In 1955 werd een reis ondernomen langs alle dorpen. Dat is toen een ware feest dag geworden. Het ligt in de bedoeling om tocht staat in verband met het 25-jarig huwelijksfeest van Koningin Juliana. Het gemeentebestuur rekent er bp, dat ieder dorp zorgt voor een versierde wa gen, zodat de optocht weer, evenals in 1955, een grootse manifestatie kan wor den. Op de film, toen gemaakt, zien we hoe in elk dorp de dag feestelijk werd gevierd. Het muziekkorps „Hallelujah” van Makkum onder leiding van zijn emi nente dirigent Piebe Bakker, blies vol vuur en net als toen, zal ongetwijfeld dit korps ook dit jaar zijn vrolijke tonen weer laten horen. Dat er ook in grotere dorpen saamhorig heidsgevoel kan leven, bewijst wel het feit, dat Makkum, hard op weg naar de j ten broodwinning. 3000 inwoners, maar één muziekkorps (en welk een korps) heeft, waarbij iedere muziekbeoefenaar ter plaatse zich aan sluit. Makkum is beroemd. Altijd geweest en nog. De Makkumer kleiwarenfabriek van Tichelaar functioneert al 300 jaar. En de produkten uit deze fabriek heb ben een naam. Het is preciesewerk, wat hier wordt geleverd. Men moet wel een aparte instelling heb ben, om dit werk te kunnen doen. Ge duld en voorzichtigheid zijn eerste ver eisten. Vooral het beschilderen van het aardewerk vraagt de volle aandacht van degene, die dit moet doen. De scheepswerven in Makkum zijn even eens beroemd. De jeugd in Makkum wordt scheepsbouw-minded gemaakt. Voor hen is er aan de Technische School te Bolsward o.a. gelegenheid om zich in dit vak te bekwamen. Een van de groot ste prestaties, in Makkum ooit geleverd, was de bouw van een bananenboot van 4000 ton. Vakmanschap was vereist, maar ook de tewaterlating was een enorm probleem. En ternauwernood kon deze boot in Kornwerderzand door de sluizen worden geloodst. Maar hij ging het zeegat uit en vaart thans in volle zee. De heer Wiebe Amels is niet alleen een scheepsbouwer van formaat, maar ook een gewiekst koopman. Ondanks het feit, dat hij geen talen kent, reist hij naar Tunis en Finland om opdrachten Stralend vertelt hij dan aan Burgemees ter en Wethouders van Wonseradeel, dat het hem weer gelukt is om in de staat Israël een opdracht van 30.000.000 los te krijgen. Het is zelfs al zover, dat hij andere scheepswerven werk biedt. Groninger scheepsbouwers hebben inder tijd hun hoofd geschud, toen de heer Amels begon. Maar dit duurde niet lang, of zij kwamen bij hem met de vraag, Enkele jaren p aangekocht het pand Gr. Dij lakker 22 van de heer K. Oosterbaan met het doel de Driepostensteeg (tussen Gr. Dijlakker en Laag Bolwerk) te verbre den. Ter realisering van dit plan zijn la ter aangekocht enkele panden eigen aan G. Kooiker, Laag Bolwerk en A. en K. Sikma alhier. Bij de aankoop van laatst bedoelde panden werd met de eigenaren overeengekomen, dat de gemeente de eigendom, de grond van het naastgele gen pakhuis van de heer Sikma, zou af scheiden met een muur, waarin twee deu ren, waarbij de heer Sikma het recht sg met een auto of kleine vervoer- Idelen gebruik te maken van deze toe- van de gemeente ie te verbreden straat. den en gebleven. De Friese literatuur is zonder zijn werkzaamheid niet te den ken. Dat zijn werk heden ten dage nog van actuele betekenis is, moge blijken uit het feit, dat nu, 3 eeuwen na zijn dood, nog steeds op zijn werken wordt teruggegrepen. Er is dus alle reden, zowel voor Fries land als voor geheel Nederland, om de 300ste sterfdag van Gysbert Japicx te herdenken, aldus vinden b. en w. Daar toe heeft zich nu reeds een werkcomité gevormd van 11 personen op wier ver zoek een groot aantal personen uit ge heel Nederland gaarde in een comité van aanbeveling heeft zitting genomen. De herdenking zal geschieden op een waardige wijze. Het werk-comité heeft reeds voorberei dingen getroffen om diverse dingen te realiseren, b.v. een standbeeld van Gys bert Japicx, een standaardwerk met in teressante studies over hem en zijn tijd, een bloemlezing uit zijn werk met Hol landse vertaling, een openluchtspel met de rijke fleur van de 17 eeuwse entou rage als decor voor onze grote dichter, filmstroken voor onze schoolgaande jeugd. Het spreekt vanzelf, dat door deze eve nementen geld nodig is 'en daarom heeft het comité om een bijdrage verzocht, aan particulieren zowel als aan de gemeente besturen, van wie reeds vele toezeggin gen zijn binnengekomen. Bij de viering van het 400-jarig bestaan van het Weeshuis in 1954 is door voog den als startgeld een bijdrage van f 1500 geschonken, terwijl het Gasthuis en het Weeshuis thans elk f 5000,hebben toegezegd. De culturele commissie heeft geadviseerd voor de herdenking een bijdrage van f 5000,beschikbaar te stellen. B. en W. kunnen zich met dit advies geheel verenigen en stellen de raad voor dit be drag beschikbaar te stellen met dien ver stande, dat per jaar f 1000,wordt ge reserveerd, te beginnen met het jaar 1962. kree, mid< gangen over de grond en dc 1— - De plicht van de bouw en het onderhoud van deze muur is bij later raadsbesluit afgekocht voor een bedrag van f 2500,-. Bij een bespreking over de uitvoering van dit raadsbesluit kwam aan de orde de plannen van de gemeente met het pand Gr. Dijlakker no. 22, waarbij de heer C. Sikma belangstelling bleek te hebben voor dit pand met de daarachter gelegen grond tot aan het Laag Bolwerk. Voor dit terrein werd het vorig jaar op tie verleend aan de N.V. Lauxsterman, welke per februari j.l. afliep. Deze N.V. heeft verklaard bij deze optie thans geen belang meer te hebben, omdat een uitbreiding van een bedrijfsgebouw op deze plaats grotere financiële consequen ties zou meebrengen dan de stichting van een nieuw pand. Teneinde tot een afdoende oplossing te komen met de Driepostensteeg hebben b. en w. nog eens nagegaan de verkeers- belangen, welke een oplossing vragen door verbreding van deze steeg. B. en W. zijn hierbij tot de conclusie gekomen dat deze steeg enkel een plaatselijk ka rakter heeft en geen verkeersbelang van ruimere betekenis dient. Esthetisch ach ten zij een brede doorbraak van de straat- wand aan de Grote Dijlakker minder ge lukkig. Door de culturek commissie is enkele ja ren geleden geadviseerd dat het pand Grote Dijlakker no. 22 geen bepaalde historische waarde heeft zodat uit dit oogpunt geen bezwaar bestaat tegen ver koop hiervan, wat b. en w. de enige op lossing voorkomt om tot een verantwoor de bebouwing op dit punt te komen. Wel zal de gemeente bij deze transactie enig verlies moeten nemen, maar dit komt b. en w. in de gegeven omstandig heden alleszins gewenst voor. De com missie voor openbare werken kan zich met de gang van zaken verenigen. B. en W. stellen daarom voor over te gaan tot intrekking van het besluit van 18 juli 1961 no. 4, waarbij met de heer Sikma de afkoop van de verplichting tot de bouw van een scheidingsmuur is ge regeld en aan de heer K. Sikma te ver kopen het pand Grote Dijlakker no. 22 met het daarachter gelegen terrein. (eigenaar de heer K. H. Oats) vestigde zich uit Apeldoorn in Witmarsum. De heer Cats vroeg onlangs nog optie aan op een terrein, vlak naast zijn bedrijf 1 gelegen. Het is waarschijnlijk zijn be- j docling hier een P.L.G.gasstation te openen. Ook vestigde zich een damesconfectie- industrie in Witmarseum, n.l. de N.V. Standard Coats. Het hoofdbedrijf van deze N.V. is in Amsterdam, maar reeds 1 werken er 12 meisjes in dienst van deze N.V. te Witmarsum en de bedoeling is, dat er nog meer personeel zal worden aangetrokken. Wat de meisjes hier op het atelier leren, zal hen ook in later leven uitstekend van pas kunnen komen. In hoofdzaak worden hier mantels en m-antel-costuums vervaardigd. Een drietal bedrijven (Th. F. Bruinsma, Fa. Doorenbos en D. Visser) kon tri Wonseradeel niet voldoende tot ontplooi- scheepsbouw in Makkum te vergelijken j ing komen. Deze bedrijven breidden zich en voor ai deze bedrijven dit jaar de tocht te herhalen. Deze teuren van de Ridderkerkse scheepswerf i gold, dat zij aan de weg (liefst aan de moet toen gezegd hebben: „Wij kunnen 1internationale weg) moesten timmeren. Zij hebben zich thans in Bolsward kun nen vestigen. Hun vertrek betekende enerzijds een tikkeltje afbraak voor de dorpen, Lollum, Makkum en Witmar sum, maar anderzijds getuigt deze stap toch ook van de gezonde ontwikkeling die deze bedrijven in de dorpen hebben meegemaakt. De recreatie komt in Wonseradeel meer en meer op gang. Groot is het aantal overnachtingen in de verschillende ho tels. In Schraard werd een oude pasto rie omgezet in een „vreemdelingen-in- dustrie”. Makkum werd een recreatie oord van de eerste orde. De gemeente heeft goede contacten met Harlingen, Sneek en Bolsward. Verschil lende inwoners uit de gemeente vonden een hen passende werkgelegenheid in deze steden. Onlangs heeft de Stichting „Sudergoa” op een vergadering besloten, om een Nou is dit foar elts, dy’t in bytsje bi- gryp,hat fan arbeidsekonomy wol mear as düdlik, dat sa'n situaesje him perfoast net lient foar in goede arbeidsprodukti- viteit. Hjir hat men fiersto folie wurk fan it wurk: it melken, it fubrjen, ,it mjuksjen, it boarnen, it skjinhalden kin hjir net op in forantwurde wize barre. De middels, dy’t er op it heden binne, kin men hjir net tapasje. De greate bi- en de yn- rjuchting fan de pleats en dér prakke- seart mannich boer him stiver gek op. En dy nuodlike situaesje wurdt elts jier knipender, hwant seis de meast ünleau- wige boer sil npu wol bigripe, dat de kosten fan de arbeid hyltyd wer heger komme to lizzen en de biskikbere mins ken minmachtiger. EI wat him der net op ynstelt, wol de realiteit net sjen. Oan de oare kant lizze der wol mooglik- heden om it oantal uren lytser to krijen, mits de pleats dêrop boud is. En nou is it jammergenóch sa, dat buten in inkeld brangefal of seldsume nijbou, it oer- greate diel fan de pleatscn, mear as njuggentich persint, dizze kans net bie- Boerenboelgoed ten huize en verz. van Lolle D. Schakel te Wolsum. f 33,kost nu nog een originele Bata- vus-fiets, roestvrij gelakt. De Italiaanse pers in vuur en vlam, om dat Engeland bij de a.s. Kroningsplech- j tigheden ook de Negus van Abessinië heeft uitgenodigd. „De onttroonde heer ser van een bende slavenhandelaars kan toch niet in gezelschap van beschaafde mensen worden geduld?” N.S.B. openbare vergadering in café Bergsma te Parrega. Spreker E. Reeser. Kaarten a 10 cent aan de zaal. Tandem te huur. C. P. de Jager, Bols ward, telefoon 133. In de Duitse pers staat dat de Engelse koning is gevallen door de intriges van een Joodse vrouw. Japan heeft een geboorteoverschot van jaarlijks 800.000. In boer rédt him lang, de iene sa en de oare wer oars, op ’e skuorreed, yn de dat men op in biskieden pleats f rij hwat hynstestal, yn in hok, under in óf dak mei striepakken, yn in golle, ja rounom. Ik wie fan ’e winter op in joun ris nei in doarp foar in lêzing en ried by in bi- freone boer it hiem op mei it doel yn 'e skuorre myn auto kwyt to wurden, mar de boer kaem my op ’e helte al yn ’e mjitte mei de w’urden: „Dat kin net, master, der kin hjir gjin kanaerjefügel- tsje mear by!” En dêrmei wie op in hu- moristyske wize de situaesje krekt wer- jown. Sinds enige tijd experimenteert men in bet reptielenhuis van het Amsterdamse Artis met hoogtezonnen, Aanvankelijk werd een dergelijke apparatuur in de quarantaine van bet ziekenzaal!je’ van deze afdeling gebruikt om niet vol komen gezonde hagedissen en schildpadden een extra dosis zonlicht toe te dienen. De resultaten bleken lang niet slecht. Enige moerasschildpadjes, die door bet publiek als hopeloze gevallen aan Artis waren geschonken, knapten na enkele hoogtezcmbehandelingen zienderogen op. Ook enkele legraansoorten ondergingen een soortgelijke behandeling. Foto: een leguaan koestert zich on der de hoogtezon. fé halde kin en dat men by steat is om in prima produkt óf to leverjen. Foar dizze opjefte stiet eltse boer, dy’t in reediik ynkommen helje wol en foar himsels, de arbeider en de bern, itselde rjucht hat as in oar op in arbeidswike, dy’t yn üs tiid past. Trije middels stean him dêrby ta syn tsjinst. Alderearst de mechanisaesje fan it wurk, fierder in rommere bimesting en it brüken fan mear foer. De léste bei de rédt hy him wol mei, mar de bilang- rykste is de mechanisaesje fan syn wurK, sawol yn 'e pleats as op de landerijen. En hjir lizzc de swierste puzzels. Dizze winter hat wer ris foar de safol- ste kear sjen litten, dat it er net op liket mei de oan- en óffier fan it wetter. De swiere gong nei in twadde gemael, de ófsluting fan de Lauwerssé, de reorgani- saesje fan de wetterskippen en polders, it op hichte bringen fan de polderdiken en it op djipte halden fan sleatten en wettergongen, der skilt mear as in bytsje hindering sit yn de greatte oan. Yn mannich gebiet komme dêrby r-~ J -- de to lytse spultSjes, de forkaveling, de roune ekers mei fierst to wide en djippe greppels, it gemis fan drainage, minne reden en fierst to smelle wegen om oan- en óffier reediik todwaen. Mar it slim ste tokoart sit yn de pleatsen seis. Praktysk binne hja aliegearre boud yn in hiel oare tiid doe t in boer, dy’t ien melkkou op trije pounsmiet hie, in foar- byld wie foar de oaren. Dy tiid leit lyk- wols efter üs. Hünderten boeren binne al ta oan ien op twa pounsmiet en ik soe se net graech de kost jaen, dy’t jit mear fé halde. Oant nou ta is der sa goed sa i modern bidriuw. Dat moderne bidriuwjkwea in oplossing foar foun.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1962 | | pagina 1