FANFAREMUZIEK VERDIENT
MEER AANDACHT
vormen
Muziekbeoefening - zo oud als de
wereld - vond steeds nieuwe
Bolsward krijgt nationaal
orgel improvisatie-concours
i
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Fan de Martinyloer
Schoolreisje
nieuwe stijl
Ku(n)stvaart-
enquete
58e JAARGANG
No. 20
DINSDAG 13 MAART 1962
F
ONGEBREIDELDE BRUIDSFANTASIE IN LONDEN
bruids-
3e week maart 1937
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
de ken-
te dik
kende orgels, vakkundige orgelmakers
en niet te vergeten een sfeer, die de or-
Tot de gaafheid van het orgelspel draagt
de beoefening van de improvisatiekunst
in niet geringe mate bij. Vandaar ook
dat zij op de conservatoria ernstig be
studeerd wordt.
Het belang van de improvisatiekunst-
is uit de concoursen te Haarlem ten volle
gebleken. Haarlem trekt voor deze ge
beurtenissen echter organisten van top
klasse uit de hele wereld aan, met als
onvermijdelijk gevolg, dat de jonge Ne
derlandse organisten niet de kansen krij
gen, die zij gaarne zouden willen heo-
ben.
In organistenkringen werd het daarom
al sinds jaren als een gemis gevoeld,
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
voor 8 koei-
dit blad
Ten fan üs trouwe en oppimstige lezers
docht üs altomets syn reaksjes takomme
voor zijn 5 stukken samen 13 punten,
terwijl de Groninger Abe Kuipers het
met zijn 4 grote stukken en 8 tekenin
gen niet verder kon brengen dan 8 pun
ten totaal.
Jannes de Vries kreeg in totaal 5, Jan
van der Zee slechts 3 (alle voor zijn
„Duitse Bocht”) en Jan van der Baan
maar 2.
Het meest mager kwam de nonfigura-
tieve schilder M. J. Tissing uit de bus,
die slechts 1 voorkeurstem kreeg en dit
terwijl het abstracte tekenen op de laat
ste les door de dames van de huishoud
school juist was beoefend.
Tenslotte nog een paar gegevens uit deze
interessante enquête: Van de 45 wer-
ken kregen er 15 of 1/3 geen enkele
stem. Er was een duidelijke voorkeur
voor de olieverf en de aquarel, terwijl
de deelneemsters aan de enquête zich
allerminst lieten leiden door de vraag
prijs van de schilderijen.
satie Concours Bolsward een meer
duidelijke dan glad lopende naam stelt
zich nu ten doen dit hiaat aan te vul
len.
De stichting wordt gevormd door pro
minenten uit den lande, die zich met
enthousiasme achter de initiatiefnemers
schaarden. Na uitgebreide voorberei
dende bezigheden is zij nu in staat een
concours op 2 juni a.s. te annonceren,
dat jaarlijks een vervolg zal vinden. Ge
speeld wordt op het uitstekende Hinsch-
orgel in de Martinikerk te Bolsward.
Dat dit gebeuren, gezien de bijval die
de stichting reeds bij de voorbereidin
gen mocht ondervinden, een belangrijk,
in brede kring de aandacht trekkend
evenement zal worden, is zonder meer
duidelijk.
Bolswards Nieuwsblad
Wmho opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
daags muziek-concours, dat te Bolsward maat, een relatief groot aantal uitste-
__1 wor-
T van
Nederland,gelkunst wel doet gedijen. Bovendien
n.l. de z.g. Oude Bond van Chr. Harmo- wordt de band tussen orgel en publiek
- pries]an(j en steeds hechter. Binnen het kader van de
erediensten is een verschuiving ten gun-
ste van het orgel gaande, terwijl open
meengoed gaan worden.
Deze in zekere zin spectaculaire ont
wikkeling legt uiteraard grote verplich
tingen op de schouders van de organis
ten zelf. Zij dienen de toenemende be
langstelling te honoreren met uitvoerin
gen van hoog niveau.
Minister P. J. Oud spreekt in de Koorn-
beurs te Franeker.
Oer de djipste wetters
slacht de leafde in brêge
sukkeljen bliuwt. Jo skriuwe under mear,
dat it moderne bidriuw freget, dat men
mei in bytsje minsken in bulte wurk-for-
sette moat, ensfh. Fierder sizze jo; dat
njuggentich persint fan de pleatsen net
oan de hjoeddeiske easken foldogge.
Mar hwat is de oarsaek dêrfan? Wy, jo
en ik witte wol, dat de grounpolityk fan
de elkoar opfolgjende regearingen dêr-
oan greate skuld hat. De bieren fan
lan en pleatsen binne kunstmjittich leech
halden en dat like yn it bilang fan de
hierdeboer to wêzen, mar feitelik waerd
foar in great diel de fiskus der better
fan. Fakentiids hie de hanhearre it jild
net om de pleats fan syn hierder op peil
to halden en to modernisearen. Mar al
sitte der nou aenst iit mear boeren op in,
nei de easken fan de tiid ynrjuchte bihu-
zing, mar hy moat 14 kear yn ’e wike al-
linnich de boel birêdde, dan is neffens
my sa’n boer it libben ek net to forgun-
nen. Troch it leech halden fan de pri-
zen fan molke, biten en granen yn ’e
léste iiermannich, binne de leanen yn
’e lanbou efterop rekke. Wy hawwe de
P.B.O. ek yn ’e lanbou krige, mar ek
dizze ynstelling hat net foarkomme kind,
dat leanen en prizen yn dizze bidriuws-
tüke efterop rekke binne. Koartom de
hiele lanboupolityk sil op koarte termyn
op ’e helling moatte en oars rint de saek
forkeard. Seis de E.E.G. kin dêryn net
forsjen, dat de lanbou it plak kriget of
ynhellet, hwert hja rjucht op hat.
En hwat it lytse lanboubidriuw oangiet,
mei wol opmurken wurde, dat dit lytse
bidriuw yn alle publikaesjes de dea oan-
sein wurdt, hwant dat ünderdiel hat syn
plicht dien en kin nou wol gean. Der is
lykwols mei it biteljen fan bilêsting net
op rekkene, hwant dêrtroch hat men
Hwat ha* Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
stik tofolle de positieve middels om it
oars en better to krijen. Seis as men al-
hiel meistimt, dat it lytse bidriuw, bi-
nammen fan de gerniers, goed wurk dien
hat, dan haldt dit net yn, dat yn de
hjoeddeiske omstannichheden in to lyts
bidriuw oanhalden wurde moat. Ek de
pompmakers en de modderschippers wie-
ne destiids nuttige minsken, mar hja
geane der allergearre oan, omt de tiid
oars wurden is. Untgiet it de skriuwer
net tofolle, dat de ni)e tiid rounom for-
oaringen bringt en bygelyks de midden-
stan alle dagen foar nije problemen
steld? Dy moatte der ek klear mei sjen
to kommen.
Hwat is dy foarse oanpak, dy’t jo wolle.
Dér giet it nou mar om. De produkte-
prizen sille yn it E.E.G.-forban geleide
lik op 1 hichte komme. En dan sil bli-
ken dwaen, hwat de Nederlanske boer
en tünder presteare kin. Dan is it mei
de steun en taslaggen dien. Krekt mei
it each op dy takomst pleitsje wy al jier-
ren foar in bettere situaesje fan de bi-
driuwen: moderne gebouwen, goede for-
kaveling, bimealing en opmealing, elek-
trifikaesje, wetterlieding, goede wegen
en dêrneist goede oplieding fan de ta-
komstige agrariërs. En net to forjitten
it biwarjen fan in harmonyske rjuchts-
posysje fan allegearre, dy’t yn dit bi
driuw sitte en greate ienriedigens by
har mienskiplike ynstellings.
De swiersettigens fan folie agrariërs diel
ik net, as hja seis biret en mei moed de
saken oanpakke. De warberens, dy flyt
en de kundigens fan de Nederlanske
agrariërs stiet er boarch foar, dat ek yn
it nije Jerope foar har in goede takomst
leit. Net to folie efterüt sjen, mar foar-
üt, om de takomst seis mei yn hannen
to halden. Tj. de J.
Een greep van 834 Noorse schoolkinde
ren, vergezeld van ongeveer 200 onder
wijzers en opvoedkundigen, zullen a.s.
zomer een tiendaagse opvoedkundige
reis gaan maken met een Brits troepen
schip dat nu tot een drijvende school
wordt omgebouwd.
Het schip zal op 2 juli Edenburgh aan
doen, van 4 tot 6 juli een ligplaats kie
zen in de haven van Londen en op 7 juli
Amsterdam bezoeken. Groepen school
kinderen uit Frankrijk, Duitsland en
uit Zwitserland zullen waarschijnlijk in
augustus met de Britse schoolkinderen
een reis naar de Oostzee maken.
De „Devonia” is ’t tweede troepenschip
uit de tweede wereldoorlog dat tot een
drijvende school is omgebouwd. Het zus.
terschip de „Dunera”, heeft in de afgelo
pen maanden meer dan 10.000 school
kinderen op reizen van 10 tot 15 dagen
naar vele Europese landen vervoerd.
foarhinne nochal hwat minsken geastiik
en finansiëel mei kapot makke. Sjogge
wy efterom, dan kinne wy merkbite, dat
krekt dat lytse lanboubidriuw yn ’e klaei-
bouhoeke fan Fryslan yndertiid de
grounslach lein hat foar üs wraldfor-
neamde setterbou. Mar nou de Mohr
sein Schuldichkeit getan hat, kin der
wol ophoepelje. Yn den Haech is dat
lytse bidriuw ekonomysk al ófskreaun, it
past net yn it skema dat it regear opmak-
ke hat. En as men oan dë top wier fan
doel is om it oerbleaune diel fan de bi-
driuwen soun to halden, dan sil der jit
hiel hwat oars barre moatte, dan nou op
'e hispel komt. Allinnich in foarse oan
pak kin foarkomme, dat foar de safolle-
ste kear it bidriuw, dat soarget foar de
ynstanhalding fan it libben seis en dêr
neist noch üs yndustry yn steat stelt de
konkurrinsje mei it bütenlan mei glans
to fieren, yn de ünderwal rekket. En tink
dêrom, in forpaupere boerestan sil wurk-
je as de bile oan de woartels fan de
beam.
Underskreaune soe it deugd dwaen as jo
ek oan syn miening rjucht dwaen woene.
Yn it foar tige myn tank”.
Ja, yn ien wichtich ding bin ik it iens
mei de skriuwer, dat de jierren nei de
oarloch net beukt binne om in sterk bi
driuw to krijen, mar op it foarste plak
om it folk, de mannichte, in bisteans-
basis to jaen, hwertroch de yndustry op
’e kluten komme koe. Der is doe fietsten
to min omtinken jown oan de grounslach
fan dit bidriuw en der ploaitsje wy nou
de rudige parren fan. Ik moat der ear-
likheitshalve by sizze, dat it de measte
hierdeboeren wol nei it sin gie, dy lege
hieren en dat hja hjiryn like koartsich-
tich wienc as de regearing.
Mar fierder mis ik yn it boppeneamde
Gevraagd f 600,Borg
en. Br. o. no. 16, bur. van
Heren Molières vanaf f 2,60. Schoenhan-
del Fa. H. Mulder, Bolsward.
S. Rienstra was 25 jaar armmeester der
gemeente Baarderadeel.
Goudse 40+ pikant 29 cent. R. S. Ol-
dendorp.
Het eerste kievitsei gevonden te Gorssel.
Nieuwe run op het Lutinegoud.
Te koop huis met slagerij. T. Boersma
te Schraard.
In Londen heeft het grote modehuis Nicolas Brothers een show van
toiletten gehouden voor een groep Nederlandse inkopers. Op deze foto vlnr:
een „pool-bruid”een „Tw'easterbruid”, oftewel „Tivist-with-ease-bruid”
Dus een bruidsjapon waarin het gemakkelijk ttvisten is; een maan-bruid nou
ja, niet alleen regeren is vooruitzien) en een tropische bruid.
te Bolsward heeft nog extra uitgaven,
dat door „Oranje” opgericht is.
IT_‘ jn veej gemeenten
nieuwe subsidie-regeling nodig is.
De korpsen
Wanneer we ,het eiland van de korpsen’
eens wat nader gaan bezien, komt aller
eerst de vraag bij ons op, waarom deze
vorm van muziekbeoefening is ontstaan.
Voor enkele honderden jaren kende men
wel de schutterij’, maar in de 19e eeuw
was deze zo goed als verdwenen. Korp
sen zijn in de tweede helft van de vori
ge en in de eerste helft van deze eeuw
ontstaan.
Om de militairen in de vorige eeuw
(eerst in Frankrijk) wat op te fleuren,
ontstonden kleine orkestjes, die muziek
maakten met houten en koperen blaas
instrumenten, Er kwamen steeds meer
van deze militaire kapels en, in navol
ging van deze, werden in verschillende
plaatsen ook van dergelijke (later har
monie- en fanfare-)korpsen opgericht
(bestaande uit leden van de gewone bur
gerij). Het peil van dit musiceren was
in het begin stadium niet hoog, maar
ook niet belangrijk.
Het doel was de vreugde bij verschillen
de feesten te verhogen. In latere tijd
ging men zo goed mogelijk repeteren e?i
vergeleek men de prestatie onderling op
concoursen, en festivals.
Door uitvindingen v. muziekinstrumen
tenbouwer en -ontwerper Sax werden de
mogelijkheden van de korpsen veel gro
ter. Sax verbeterde instrumenten, ont
wierp nieuwe o.a. de sax-ofoon. Dit in
strument niet ten volle door het sym
fonieorkest geaccepteerd vertolkt ’n
belangrijke rol in het fanfare- en harmo-
niekorps. Voor deze tijd plm 1840, was
er nog geen enkel werk voor korpsen
geschreven en ook na deze tijd hebben
de componisten weinig aandacht ge
schonken aan korps-muziek. Zo is het te
verklaren, dat de korpsmuziek van zo
recente datum is.
Moest men zich steeds tevreden stellen
met bewerkingen van reeds bestaande
Onder de leerlingen van de opleiding
i leraressen N XIX en N XXI aan de
Chr. Landbouwhuishoudschool (en enke
le andere opleidingen aan deze school
zoals Vormingsklasse en WB) is na ’t
bezichtigen van de expositie Kunst
vaart (nog tot en met woensdag a.s. ge
opend) een enquête gehouden, waarbij
verzocht werd het mooiste schilderij
(eventueel tekening, houtsnede e.d.) aan
te wijzen.
Totaal werden er ruim 250 „stemmen”
uitgebracht. Al de 12 exposanten ver
wierven hier wel van deze stemmen,
maar er was toch een duidelijke voor
keur. De schilder die het meest geliefd
was, bleek de Drentse kunstenaar W. H.
Bouwsema te zijn, die 62 oftewel plm.
25 van de stemmen verwierf, waarvan
59 uitgebracht op zijn „Bosgezicht in
Finland”, dat duidelijk de favoriet van
de tentoonstelling was.
Martien Klompien kreeg 51 stemmen
(20,4 waarvan 35 op zijn haven van
Gothenburg (waarvan foto in ons jongst
leden nummer), 14 op zijn „Houtla-
den” en 2 op zijn „Schepen te Grüvon”.
De derde in de rij was Evert Musch met
47 stemmen. Hiervan kreeg zijn aquarel
Nazareth er 27 punten en zijn „Schips
that pass in the night” er 19.
De enigste Friese exposant Dick Osinga
verwierf 19 stemmen, 9 voor zijn „Zee”
en 10 voor het gezicht op Barreizo.
Merkwaardigerwijs kreeg zijn „Golf van
Biscaye” geen enkele stem.
Even hoog als de Friese schilder was
de Groninger Ruurd Elzer gekwalifi
ceerd. Van d? 19 punten kreeg zijn inkt-
tekening „Oporto” er 10. Hij werd op
de voet gevolgd door E. H. van Duimen
Krimpelman, die voor zijn Torrevieja
(f 500,het duurste stuk van de ten
dat er geen nationaal concours wordt toonstelling) 8 punten kreeg en voor zijn
gehouden. Een dergelijke wedstrijd zou beide andere werken elk 5.
namelijk de studie in niet geringe mate Johan Dijkstra, de oudste inzender kreeg
stimuleren en bovendien een dieper in
zicht geven in hetgeen in ons land aan
jong talent voorhanden is.
De Stichting Nationaal Orgel Improvi-
Mede dank zij de belangrijke activitei
ten, die in Haarlem aan de dag werden
gelegd, geniet Nederland op het ogen
blik de faam een orgelland bij uitstek
I te zijn. En niet ten onrechte, naar het
we nu reeds de ons wil voorkómen. Nederland heeft im-
aandacht te moeten vestigen op het twee- mers organisten van internationaal for-
in de komende zomermaanden zal
den gehouden. Dit concours gaat uit
de grootste muziekbond van I
i
nie- en Fanfarekorpsen in
wordt georganiseerd door de chr. mu
ziekvereniging „Oranje”.
Zal Bolsward de ongeveer 90 korpsenbare bespelingen in vele plaatsen ge
waarlijk oua ontvangst, entourage, sfeer
enz. met ae vermaarde gastvrijheid waar
lijk grootse dagen kunnen bezorgen?
Dit zal in hoge mate afhangen van de
steun en de medewerking, die de orga
nisatoren van de zijde van burgerij en
stadsbestuur zullen ontvangen.
Muziek is welhaast zo oud als de wereld zelf. In het boek Genesis lezen we hoe
direct na de zondeval de mens reeds muziek maakte. Jubal was immers de vader van
allen, die harpen en orgelen hanteren (Gen. 4 21).
De mens is al de eeuwen door op de een of andere wijze door de muziek „geraakt”.
Bij primitieve volkeren speelt de muziek in hun ritus een grote rol, ook in de Bijbel
lezen we hoe de muziek veelal een rol speelde bij godsdienstige plechtigheden. De
muziek heeft steeds de gemoedsbewegingen van de mens begeleid, zowel in blijde
als in dfoeve dagen. Naast het vreugdegeschal klonk er de treurmuziek, naast de
vredestrompet de oorlogsroffel.
Een van de facetten in het moderne mu
ziekleven zoals wij dat heden ten dage
in ons land kennen is dat van het be
oefenen van muziek in verenigingsver
band. Fanfare- en harmoniekorpsen treft
men overal aan. Al moeten door de ont
volking van het platteland, verenigingen
het loodje leggen, steeds wordt de
dorpstrots zal hier niet vreemd aan zijn
getracht het eigen muziekkorps in le
ven te houden.
Om een stout beeld te gebruiken zouden
we de huidige muziekwereld in ons land
momenteel kunnen vergelijken met een
pakhuis, waarin allerlei zakken met mu
ziek zijn opgeslagen.
De zakken liggen wel naast en over el
kaar, maar men mist toch de zo nood
zakelijke eenheid. Deze zou men jcrijgen
wanneer al die zakken werden leegge
stort en de inhoud op de hoop kwam te
liggen. De eenheid in de muziekwereld
ontbreekt, zowel in organisatie als in in
teresse. De talrijke symfonie-orkesten
staan b.v. geheel los van de korpsen, de
ze missen weer alle banden met de ko
ren, enz. De muziekwereld is meer een
eilandenrijk, dan een continent.
Te weinig is de waardering en
nis van eikaars kunstuitingen en
wij Is is er een volledig langs elkaar heen-
leven. Het komt veel voor, dat men
(korps- en koorleden), het niet nodig
acht de eigen repetitie uit te stellen om
een concert van het Frysk Orkest ter
plaatse bij te kunnen wonen.
Men moet zich ten allen tijde bewust
zijn van zijn plaats in de samenleving.
Juist het beluisteren van een symfonie
orkest kan voor een lid van een korps
of koor nuttig zijn en zijn muzikale ont
wikkeling bevorderen.
Omgekeerd is het muziekleven in onze
provincie zonder korpsen en koren on
denkbaar en zou het Frysk Orkest zon
der deze volkomen in het luchtledig han
gen.
De vroegere muziek-medewerker bij de
Fryske Kultuerried de heer H. Waanders
is van mening, dat de korpsleden in on
ze provincie het Frysk Orkest in vele
gevallen als een concurrent zien. Dit
komt vooral door de geldelijke steun,
die het Frysk Orkest ontvangt van de
gemeenten. De korpsleden vinden deze
subsidiëring vaak te hoog en zien zich
zelf hierdoor benadeeld. De subsidiëring
van de korpsen is in de diverse gemeen
ten ook zeer verschillend. De subsidie
varieert van plm f 100,— tot een be
drag van plm. f 3000,Dan bestaat ’t
euvel nog vaak, dat de korpsen uit één
gemeente financieel gelijk worden ge
steund, terwijl de uitgaven van betreffen
de korpsen zeer uiteen lopen. Zo heeft
het ene korps een groter aantal leden,
dan het ander. Ook maakt het verschil
of het korps in de laagste of in de hoog
ste afdeling van haar bond speelt finan-
werken, nu wordt steeds meer echte oor
spronkelijke korps-muziek gecomponeerd
Het aantal korpsen is steeds toegenomen
en bedraagt nu alleen in Friesland al on
geveer ruim tweehonderd. Veruit de
meeste korpsen hebben zich aangesloten
bij een bond, een overkoepelend orgaan.
Zo kennen we in Friesland de Friese
Bond van Harmonie- en Fanfarekorpsen
deze bond is weer aangesloten bij de Al
gemene Ned. Unie van Muziekvereni
gingen.
Bij genoemde bond zijn ruim 30 korp
sen ingeschreven. De nieuwe Bond van
Chr. Harmonie- en Fanfarekorpsen in
Friesland telt ruim 40 korpsen, de Oude
Bond van Chr. Harmonie- en Fanfare
korpsen in Friesland, is evenwel het
grootst (plm. 95 korpsen).
Waarschijnlijk zullen deze twee laatstge
noemde bonden binnen enkele jaren een
fusie aangaan. Zij zijn beide lid van de
Nederlandse Federatie van Christelijke
Muziekbonden. Tot slot moet nog de
Koninklijke Ned. Federatie v. Harmonie
ën Fanfaregezelschappen, genoemd wor
den, waarbij o.a. het muziekkorps „Hol-
landia” te Bolsward is aangesloten.
Iedere bond organiseert één of meer con
coursen (in openlucht of zaal). Deze
concoursen zijn er ondermeer voor om
de muzikale prestaties te verhogen.
Wat deze muzikale prestaties betreft kan
Friesland goed voor de dag komen.
De korpsmuziek verdient én van het pu
bliek, én van overheidsinstanties, én van
culturele overkoepelende organisaties
zeker meer aandacht dan ze nu veelal
krijgt. Wat Bolsward betreft ligt hier 'n
duidelijke taak voor het BIC.
Waarom b.v. wel een plaatselijke toneel
groep in het programma te laten optre
den (die dit overigens alleszins verdient)
en niet eens (al was het bij wijze van
uitzondering) een plaatselijk korps, dat
tot ver buiten de provincie een zekere
vermaardheid bezit.
Met dit artikel meenden
I*
cieel verschil. Een korps als b.v. .Oranje’
die verband houden met het jeugdkorps
Het is duidelijk, dat
een
IT WURD OAN DE LEZER
fan üs trouwe en oppimstige lezers
en hwat hy dan skriuwt litte wy goed yn
üs omgean.
Jammergenóch kinne wy net alle kea-
ren op dy epistels yngean, dan waerd
dizze rubryk hwat al to persoanlik, mar
oan de oare kant is it billik ris iepenlik
hearre to litten, hwat hjif fan in man
mei in bulte underlining en opmerksu-
mens sein wurdt. De hear M. P. van
Straten fan Kimswert, dy’t wy hjir op it
each hawwe, skreau üs forline wike wer
sa’n briefke en ik lit him nou oan ’t
wurd
„Jou stikje fan de Martiny-Toer fan 27-
2-62 trunet my oan om Jo ris op inkel-
de aspekten to wizen, dy’t der ta mei-
wurke hawwe dat it mei de lanbou sok
