Fransen bereikten eindelijk
overeenstemming met Algerije
Nieuw-Guinea-problemen
voor
1
Kabinet-de Quay
POUR NÖ
Dn Mammoetwet eindelijk in debat
De O.A.S. blijft dreigen
De verkiezingen in
Argentinië
4
Chimpansees hersteld
Matthaus-Passion
us hjoed p p
to sizzen
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
1
1
SJOUKJE
Eerste „Kievitsei”
te Workum
Tweekamp der
romantiek
Frysk Orkest
in de Doelezaal
van griep
Aftrekposten
58c JAARGANG
No. 23
VRIJDAG 23 MAART 1962
NIEUW TYPE GASMASKER
5®
PYT
de voorzitter der Kath. Arbeidersbewe-
1
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
Al bij al ziet het er naar uit, dat het
Nieuw-Guineavraagstuk zyn ontknoping
nadert.
Op de jongste vergadering van de partij
raad der k.v.p., de grootste regerings
partij, deed de nieuwe fractievoorzitter
Dr. De Kort, alles om een uitspraak te
voorkomen, welke het de regering moei
lijk zou maken.
De Nijmeegse hoogleraar Wijnbergen
deed pogingen om tot uitdrukking te
brengen, dat vooral op goede betrek
kingen met Indonesië diende te worden
aangestuurd. Het resultaat was, dat er
een motie uit de bus kwam, waarin de
hoop op een „vreedzame en rechtvaar
dige” oplossing werd geuit.
Waarnemers viel het op dat over het
zelfbeschikkingsrecht der Papoea’s werd
gezwegen. Toch bleek daarmee de op
positie uit de kring der Nijmeegse hoog
leraren niet geheel verstomd. Enkele
dagen later werd bekend, dat de befaam
de historicus prof Rogier een der
Mammoetwet.
De Tweede Kamer zou dinsdagmiddag
met een ander twistpunt, de mammoet
wet, zijn begonnen.
Dit onderwerp ligt vooral binnen de ge
lederen der regeringspartijen uiterst
Zaken in de Eerste Kamer niet zo on
omwonden uit. Of het meningsverschil
tussen de regeringspartijen en de socia
listische oppositie gemakkelijk overbrugd
kan worden, valt te betwijfelen. Enfin,
hierover zal het beraad, dat binnen de
Stichting van de Arbeid hierover wordt
gevoerd, uitsluitsel moeten brengen.
en
N. U. Mij
4 e week maart 1912
Bols wards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bohwardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
TEJIWILLE VAN ONZE KINDEREN
VREDE IN ALGERIE
De -franse regering heeft in Algerië
met het oog op de wapenstilstand af
fiches laten aanplakken. Op het aan
plakbiljet staan ’n blank jongetje en ’n
Algerijns meisje af geheeld en de tekst
„terwille van onze kinderen vrede
in Algerië
Loonprolbleem.
In ander opzicht werd de positie van
het kabinet echter in de afgelopen week
N.V.V.-voorzitter Roemers over ’t loon-
beleid in de Tweede Kamer trad name
lijk duidelijk aan het licht, dat het ka
binet wat dit onderdeel van het be
leid betreft op de steun der regerings
partijen kan rekenen.
De afgevaardigde der Kath. Volkspartij
Het zal de bedoeling niet geweest zijn
van
zij
lijks- en erfrecht (dat nogal afwijkt van
het Mohammedaanse recht), toegang tot
openbare functies en speciale garanties
van vertegenwoordiging in parlementen.
Hoe redelijk dit alles ook mag klinken,
voor de Europeanen in Algerije betekent
dit toch een forse achteruitgang, daar
zij tot nu toe het politieke, sociale en
economische leven volkomen beheersten
en er aan gewoon waren geraakt de
Mohammedanen als burgers tweede klas
te zien. Om deze situatie te prolongeren
hadden zij zich uitgesproken voor een
Frans Algerije en daarheen wil ook het
geheime leger van ex-generaai Salan ’t
sturen.
In eerste instantie wilde het voorkomen,
dat het tot een akkoord zou komen, maar
het enige middel, dat het ter beschikking
had, de terroristische aanslagen, kostte
wel mensenlevens, maar bracht de poli
tici niet van hun koers af. Vermoedelijk
wil het nu trachten door verscherpte
terreur een felle reactie van de Moham
medaanse bevolking uit te lokken. In
dat geval hoopt de O.A.S.dat het
Franse leger tussen beiden zal komen
en het vuur op de Mohammedanen zal
openen, hetgeen voor een goede uitvoe
ring van de akkoorden ook niet bijzon
der gunstig zou zijn.
Men heeft een tijdlang gevreesd, dat de
O.A.S. een poging zou ondernemen om
naar de macht te grijpen in Algiers,
De vijf chimpansees in Ouwehands Die
renpark, die vorige week met z’n allen
een mensengriepje te pakken hadden,
zijn weer hersteld. Geen van de mens
apen heeft er nadelige gevolgen van
overgehouden. De dieren staan nog wel
onder de dagelijkse controle van de park
arts Dr. Quint.
In lyts lan kin’t dwaen soms
Rop fan doarp en stêd
Sjoukje, Henk en Anton
Kampioensklaverblèd
Trije hulde en eare
Yn in geve klank
It mocht nei winsk biteare
Sjoukje, hertlik tank!
In machtige ovaesje
Klonk üt t stadion
Ek in lytse naesje
Blinkt yn de sportrom
It doktersfamke rekke
Net drok oan ’e praet
Kommentaer; it gyng lekker
Sjoukjes iepen aerd.
Amstelfean fol blierens
Kaem al ier foar ’t Ijocht
Roazen, anjelieren
Mei in fleantüch brocht
Sneon yn spanningstigen
It koe neist wol forstien
J immer tsjokker rigen.
Sjoukje, nümer ien.
Oare stjêrren Ijochten
Hwa wint? It bleau in fraech
Tüzen eagen rjochten
Him op t stadion-Praech
It roun op mei punten
Hollans hert gerest
Elk dy’t it har gunde
Sjoukje doch dyn best
In Wonseradeel is de haringvangst be
ter dan verleden jaar.
In Sneek 5000 kievitseieren verhandeld
a 23 - 25 ct. per stuk.
Inbraak bij H. J. Hommes te Bolsward.
De dader werd gegrepen en gevankelijk
naar Leeuwarden vervoerd.
It Kritetoaniel fan Boalsert hat foar it
earst meidien oan de kriieh. It bihelle in
2 e priis.
De Gasfabriek te Bolsward zoekt een 2e
stoker, beneden de 35 jaar op een week
loon van f 10.50.
Deze keuze is een beetje een wassen
neus, want de F.L.N. heeft al gekozen
voor onafhankelijkheid met samenwer
king en het lijkt niet waarschijnlijk, dat
de bevolking van Algerije daartegen in
zal gaan.
Maar De Gaulle Wilde vasthouden aan
zijn oude plan van een referendum, ook
al om te voorkomen, dat hij de souve-
reiniteit aan de opstandelingen zou moe
ten overdragen. Hij zal dat nu doen aan
het Algerijnse volk, dat dan verder maar
moet weten hoe het geregeerd wil wor
den.
In de periode van nu tot en met het
referendum blijft de Franse soeverei
niteit gehandhaafd, maar het bestuur
zal worden gevoerd door een voorlopige
executieve van twaalf leden, waarvan
vier Fransen, Vier F.L.N.ers en vier
andere Mohammedanen.
Dat bestuur zal ook over een ordedienst
beschikken, welke onder leiding van een
Mohammedaan komt te staan. Het laat
ste geharrewar in Evian betrof vooral
de keuze van de vier andere Mohamme
danen, want de F.L.N. was er op ge
brand in het voorlopige bestuur toch wel
op een meerderheid te kunnen rekenen.
Wie er zitting in hebben is overigens nog
niet bekend gemaakt.
Frankrijk zal economisch hulp blijven
verlenen door de verlenging van het
z.g. plan van Constantine, dat voorziet
in betere schoolopleidingen en industria
lisatie. En men mag verwachten, dat
de belangrijke handel tussen beide lan
den gehandhaafd zal blijven.
Wat de Sahara betreft, die Frankrijk
aanvankelijk buiten het akkoord wilde
houden, omdat het wel wat ziet in de
bodemschatten, zullen de verkregen
rechten van Frankrijk worden gegaran
deerd. De opbrengst van de olievelden
zal, naar verluidt, gelijkelijk verdeeld
worden tussen beide landen.
Vijftien jaren nog kan Frankrijk gebruik
maken van de vlootbasis Mers-el-Kebir
en daarna kan de huur daarvan worden
verlengd.
De positie van de Europeanen in Algerije
is zodanig geregeld, dat deze drie jaren
de tijd zullen krijgen om te kiezen of
zij Algerijn willen worden (met behoud
van een slapende Franse nationaliteit)
of zij vreemdeling in Algerije willen
worden of dat zij naar Frankrijk terug
willen gaan. Aan de Europese gemeen
schap zijn alle mogelijke garanties ge
geven, zoals behoud van eigendoms
rechten, vrijheid van godsdienst, huwe-
In Illinois is een bond van schoonmoe
ders opgericht. Als tegenmaatregel gaan
de vrijgezellen staken. De schoonmoe
ders legden de a.s. schoonzoons n.l. een
vragenlijst voor met o.a. de volgende
vragen: Rookt u? Drinkt u? Gaat u al
le zondagen naar de kerk? Blijft u ’s av.
thuis? Wat zijn de financiële vooruit
zichten? Bent u goed voor uw moeder
en zuster?
Lyk in wite flinter
Sweve hja oer ’t iis
Jierdei, fline winter
Jeropeeske priis
Trochsette, mei faesje
Hoop dat ’t winst opsmyt
De wrald-topprestaesje?
Sjoukje faforyt!
It rykste goed
dat men in jonge man meijaen kin
is earmoede
In het noodziekenhuis Zeeburg te Am
sterdam beviel de 25-jarige mevrouw A.
Kievit-Scheffer van een zoon; „Het eer
ste kievitsei”, zeiden de verpleegsters.
Haar man, de 28 jarige politieagent J.
J. Kievit, kwam hierdoor op de gedach
te de geboorte-aankondiging van een ge
tekend kievitsei te voorzien. Een van de
kaartjes stuurde hij naar paleis Soestdijk.
Van de particuliere secretaresse van ko
ningin Juliana kreeg het gezin Kievit ’n
groot paasei, gevuld met tientallen cho-
colade-eieren.
In Kopenhagen is dezer dagen een persdemonstratie gegeven met een nieuw
type gasmasker, dat tevens bescherming zon geven tegen radio-aclieve straling.
Het masker, dat in Hoorwegen gefabriceerd wordt, is reeds in grote hoeveel
heden aangekocht door Zweden
LAPAIX
lEN ALGÈR|ë:|
maar daarvoor schijnen de voorwaarden i
toch niet in voldoende mate aanwezig
te zijn. Het Franse leger zal niets on
dernemen tegen De Gaulle en bovendien
zijn de kansen op succes gering als de
opstand Parijs niet zou bereiken. Dit
uitblijven van een opstand zal de Euro
peanen in Algerije diep teleurstellen en
zal het prestige van de O.A.S. een ge
duchte knauw geven.
In Frankrijk zal vermoedelijk op 8 april
een referendum worden gehouden om de
president te machtigen „de besluiten te
nemen, welke nodig zijn om een samen
werking tot stand te brengen tussen
Frankrijk en Algerije, indien de zelfbe
schikking leidt tot de vorming van een
Algerijnse staat”.
Zondag is eindelijk overeenstemming bereikt tussen de Fransen en de Algerijnen
en maandag om twaalf uur ’s middags is de wapenstilstand in Algerije inge
gaan, welke een einde maakt aan de oorlog die zeven jaren en ruim vier maanden
heeft geduurd. De voornaamste punten van het akkoord zyn: een algemene
stemming zal de zelfbeschikking tot uitdrukking brengen, waarbij gekozen kan
worden tussen de huidige status van Frans departement, onafhankelijkheid met
verbreking van de banden met Frankrijk en onafhankelijkheid in samenwerking
met Frankryk.
Op dinsdag 3 april a.s. zal het Toon-
kunstkoor „Concordia” te Leeuwarden,
evenals voorgaande jaren, het beroemd
ste werk van Johann Sebastiaan Bach in
de Herv. Kerk te Workum weer ten ge
hore brengen. Een keur van solisten
werken aan deze uitvoering mede. Eli
sabeth Lugt, Aafje Heynis, Jan Waaijer,
Dick de Jong, Arie de Rijk, Leo Rom-
merts. De begeleiding berust bij 't Frysk
Orkest en het geheel staat onder leiding
van Piet Post.
De uitvoeringen van de Matthaus-Pas
sion door „Concordia” behoren tot de
beste die er in ons land gegeven wor
den. Workum en de gehele Zuidwest
hoek mogen zich dan ook gelukkig prij
zen, dit evenement in eigen omgeving
te kunnen bijwonen. De enige juiste re
actie op dit prijzenswaardig initiatief zal,
naar verwacht mag worden, een stamp
volle kerk zijn.
Voor een uitvoering van een werk als de
Matthaus-Passion leent zich deze voor
enige jaren gerestaureerde kerk in bij
zondere mate, te meer, nu door het aan
brengen van een podium zang, muziek
en directie veel beter tot hun recht ko
men, zoals vorig jaar is gebleken.
Hwat hal Qabe Skroar
is daarmede niet van haar zorgen bevrijd. Een redevoering, welke president Soe-
karno gedurende het week-end hield, deed de ministerraad r
geven, waaruit bleek, dat de vraag of NieuW-Guinea militair toch niet ver
sterkt moet worden, de ministers bezig houdt. Intussen brengt het Nederlandse
smaldeel, dat de rijksdelen in de West heeft bezocht, de tijd door met officiële het ziekbed
bezoeken in de Amerikaanse wateren, doch zo nodig voorbereid om naar Nieuw- Plannen beraamd om minister Oals des-
Guinea op te stomen.
Het geheim voor-overleg met Indonesië over het Nieuw-Guinea-vraagstuk heeft lederen der regeringspartijen
in de Verenigde Staten een aanvang genomen. Maar de Nederlandse regering moe>hjk en men zag rond het Binnen-
i hof dan ook met spanning tegemoet,
hoe minister Cals de strijd zou door
een communiqué uit- staan. Gedurende het week-end werd
de onlangs van een neusaandoening her-
j stelde minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen door een griepje op
1- - -1 geworpen. Reeds werden
te
i en de opmerkingen van zijn
de christelijk-bistorische en liberale Ka-1 r.k. geestverwanten Dr. Albering en mej.
ibood voor een muzikale oriëntatie.
nister zo lang hebben kunnen vervan
gen. Gelukkig behoefde men niet zijn
toevlucht tot deze noodgreep te doen.
Dinsdagmiddag deelde voorzitter Kor
tenhorst sjijn medeleden verheugd mee,
dat de dokters minister Cals toestem
ming hadden gegeven om woensdagmid-
Drs. Bogaers, deed zelfs een felle uitval 1 dag in de Kamer te verschijnen. Inder-
naar de socialistische oppositie, die z.i. daad, de volgende middag was de be-
niet loyaal aan de uitvoering der gedif- windsman aanwezig om de eerste aan-
ferentieerde loonpolitiek zou hebben vallen van kamerleden als de liberale
meegewerkt. Nu was dit een zienswijze,1 mevr, van Someren-Downer, de chr.-his-
welke niet met die scherpte door de torische fractieleider, Dr. Tilanus, te
woordvoerders van de anti-revolutionaire I doorstaan
[lo Cïhrist.P.liilr-bi.<stnri«nha on lihora la TTa- v Ir croocfn
schrijvers Van het grote gedenkboek merfracties weid overgenomen en ook Nolte aan te horen.
Argentinië.
De verkiezingen, welke zondag in Ar
gentinië zijn gehouden, hebben de re
gering voor een onaangename verras
sing gesteld. Een gedeelte van het par
lement moest vernieuwd worden en de
goeverneurs van de provincies en de
provinciale parlementen moesten op-
nieuw gekozen worden. President Fron-
dizi’s partij, de intransigente radicalen,
heeft een fikse nederlaag geleden, welke i
haar de absolute meerderheid in het1
parlement kost. Het bedenkelijkste is
echter, dat de peronistische partij zoveel
stemmen heeft veroverd, dat zij een ern
stig gevaar gaat worden. En erger nog
is, dat de peronistische kandidaten voor
het goeverneurschap zoveel succes heb
ben behaald. In tien provincies zijn pe
ronisten, aanhangers dus van de in Ma
drid wonende afgezette dictator Peron,
op de stoel gekomen.
In vijf provincies, de belangrijkste,
heeft president Frondizi, vooral onder
druk van het sterk anti-peronistische
leger, militaire goeverneurs aangesteld
en de verkiezingen ongeldig verklaard.
Een wel weinig afdoende manier om een
verlies te maskeren.
Men had overigens kunnen vermoeden,
dat de peronisten niet slecht uit de bus
zouden komen, want bij vorige gelegen
heden, feoen de peronisten nog geen kan
didaten mochten stellen, was het aan
tal onthoudingen, door Peron aanbevo
len, zo groot, dat men toch wel een in
druk kreeg van de kracht van Peron.
Wat is nu deze kracht van Peron? Voor
een goed deel bestaat zij uit aanhang
in de vakbonden, welke onder Perons
beheer flinke vorderingen wisten te ma
ken en die een zekere castristische in
slag in het in wezen fascistische pero-
nisme zien. Het peronisme is uiterst na
tionalistisch en anti-kapitalistisch. Het
is extreem en bombastisch en dat lokt
in Argentinië meer dan een voorzichtige
middenweg. De slag voor Frondizi is SirLg', Middelhuis, sprak zich later bij de
er niet minder om. De laatste twee jaren behandeling van de begroting van Sociale
van zijn ambtsperiode zijn vergald.
In Lemmer de eerste ansjovis aangevoerd
Ze is flink van stuk.
Het boekje Aftrekposten inkomsten-
Vermogensbelasting (uitgave 1
te Leiden), dat ons ter bespreking werd
toegezonden, heeft in de loop der jaren
burgerrecht verkregen.
Deze handleiding is een praktische gids
om te voorkomen, dat men teveel belas
ting betaalt. Een vergeten aftrekpost kan
handenvol geld kosten.
Ook indien men niet zelf zijn aangifte
biljet in vult, is het van belang, dat men
telxen jare de overzichtelijke inhoud van
„Aftrekposten” even doorneemt, opdat
men van alle van toepassing zijnde af
trekmogelijkheden profijt kan trekken.
Uiteraard is ook aan de belastingaftrek
voor de werkende gehuwde vrouw uit
voerig aandacht besteed.
goede avond terug-
de orkestleiding, maar toch heeft
ons dinsdagavond*een uitstekende ver
gelijking kunnen laten maken tussen 2
romantische kunstenaars. Brahms en
Mahler. Ze hebben de romantische in
slag gemeen, meer ook niet. Terwijl
Mahler zich verloor in steeds giganti-
scher werken en duidelijk niet zonder
een buitenmuzikale inhoud kon kompo-
neren, schreef Brahms de meest absolute
muziek in strenge muzikale vormen.
Voor ons gevoel heeft Brahms dit duel
van deze avond glansrijk gewonnen.
Men kan bij Mahler geniale invallen er
kennen zoais de inzet van het uitgevoerd
werk „Lieder eines fahrenden Gesellen”
en toch telkens gestoten worden aan ba
nale flarden muziek. En al mag het waar
zijn dat men bij Mahler achter de noten
moet kijken, Mahler dit interpreteren
zelfs als voorwaarde voor zijn muziek
stelde, voert men zijn werk op naast een
der mooiste symfonieën uit de orkestlite-
ratuur, dan valt hij als een baksteen. In
elk geval misten wij bij deze uitvoering
de vervoering die het werk acceptabel
kon maken. Hetgeen niet weg neemt dat
wij bewondering hebben voor de presta
ties van de leraar-zang Herman Schey die
geen gemakkelijke taak had in de hard
klinkende Doelezaal.
Brahms eerste symfonie, na de pauze
speeld, is voor ons onbetwistbaar
hoogtepunt van de avond geweest. Het
werk werd over het algemeen genomen
met gloed en bezieling gespeeld door ’n
orkest, die zich blijkbaar thuis voelde in
deze materie en een dirigent die deze
muziek kennelijk ligt.
De vrij redelijk bezochte avond werd ge
opend met de Nederlandse dansen voor
Orkest van Henk Badings, een aardig
werk, beslist ’n waardig remplacant voor
ettelijke ouvertures, waarmee blijkbaar
dergelijke avonden geopend dienen te
worden.
We kunnen op een goede avond terug
zien, die ons enig vergelijkingsmateriaal
middels als lid der k.v.p. had bedankt, gin april op de vertogen der kamerleden
zou kunnen antwoorden.
Er hadden zich namelijk al tevoren 17
Kamerleden op de sprekerslijst laten in
schrijven, die tezamen aan spreektijd 3
middagen dachten nodig te hebben.
Staatssecretaris Stubenrauch zou dan
wel versterkt. Bij de interpellatie van de achter de regeringstafel zijn zieke mi-
N* \h 4-4-av» T? >4. 1 _4. i i
noods per radio in de gelegenheid te
stellen de kamerdebatten op zijn ziek
bed te volgen, omdat het al bij voorbaat
over de Katholieke emancipatie in- vast stond, dat de regering toch pas be-
r-,-, J /-I rl 1 I, r» 1 r. 1 11 1 i I -
Voor een partij in verkiezingstijd is dit
niet aangenaam.