Eenvoudig fatsoenlijk burgerman’
viert het eeuwfeest
c
r
I
W
,Niet gekleed in rok van groen of rood"
8
1862.
No. 1.
EN ADVERTENTIEBLAD.
NIEUWS-
Fan de Martinytoer
Eene Bolswardsche Courant
B.N.
1862 - 3 april - 1962
n
EERSTE ARG-AZNTGr-
3 April.
DONDERDAG
De Redactie.
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
anden
ntie
lederdie zich op dit Blad wil abonneren
wordt verzocht daarvan franco kennis te geven aan
den Uitgever B. CUPERUS Az, te Bolsward.
S1I«
Hwat bat Qabe Skronr
us hjoed p p
to sizzen
Zilveren filmpjes
allen tijde gereed zijn, om in uwen naam alles bekend
te maken, wat gij aan uwe medeburgers wenscht mede
te deelen omtrent de belangen uwer gemeente of
ndere zaken van algemeen welzijnaltijd onder voor-
vaarde, dat niemand, door drift of persoonlijke belan
gen vervoerd, hem boodschappen opdrage, die hij als
latsoenhjk man niet dan met tegenzin zou kunnen
overbrengen.
Eindelijk bevelen we hem aan voor alles, wat onder
den naam van advertentiën is begrepen zoo deze niet
al te ver moeten verspreid worden, -brengt hij ze mis
schien beter ter plaatse dan zijne groote collega’s, die
er mei zoo vele belast zijn.
Tj. de J.
BUITENLANDSCH OVERZIGT.
De tijdingen uit Amerika geven ons gelegenheid, om
met wat goeds te beginnen'. Lincoln, de president der
Unie, heeft aan het Congres een voorstel gedaan, dat
strekken moet, om de slavernij door een’ krachtigen doch
vreedzamen maatregel af te schaffenhij wil al de
bijzondere staten, welke tot de vrijverklaring hunner
slaven willen overgaan, daarin behulpzaam zijn door
schadeloosstelling uit de algemeene kas der Republiek.
De vertegenwoordigers des volks hebben deze boodschap
van den wakkeren president met de grootste belangstel
ling ontvangenzij gevoelen dat de aanneming van dit
voorstel niet alleen Noordamerika tot eere verstrekken,
maar ook een gevoelige slag toebrengen zal aan het
verbond der Zuidelijke staten. Ook de kansen van
den oorlog worden voor deze laatsten steeds minder
gunstig, zoodat velen reeds het einde van den oorlog
meenen te zien. Ondertusschen hebben president Jef
ferson Davis en de zijnen onlangs toch nog pleizier
gehad van hun monsterachtig stoomschip, Merrimac, dat
naar de beschrijving zoo wat van eene ark moet hebben,
’t Is een voormalig schip van de oorlogsvloot der
Unie, 3 voet boven de waterlijn afgezaagd, daarboven
voorzien met een bomvrij dak van spoorwegijzer en
volkomen geharnast. De boeg en spiegel zijn van
staal; het voornaamste wapen van het schip zijn de
ijzeren stormrammen, die dienen moeten, om de vijan
delijke schepen te doorboren. Bij Norfolk, een haven
van het Zuiden, heeft de Merrimac haar eerste proef
stuk afgelegd; de kogels van de oorlogschepen der
Unie wierp ze als elastieke ballen terug. Een fregat
van 24 stukken zonk na twee stooten van het water
monster ook andere schepen ondergingen hetzelfde lot
of gaven zich over. Doch even als in eene tooverge-
schiedenis kreeg de Merrimac onverwachts eene tegen
partij in de Monitor, een ijzeren schip van 172 voet
lang, dat door de Noordelijken ter regter tijd was ge
bouwd. Nu volgde er eene bokspartij, die daarmede
eindigde, dat de Merrimac afzakte, om zeker weldra
weder te voorschijn komen. Jammer echter, dat erbij
dit groote oorlogspel eenige honderden menschen met
de zinkende schepen in de golven zijn verdwenen.
En waarom niet? Tusschen de grootere, deftige
couranten, die dagelijks en wekelijks het land door
vliegen, wandelen ook zoovele nederige blaadjes in
kleinere kringen rond, om wat nieuws te vertellen en
boodschappen over te brengenen is het dan zoo
vreemd, dat ook te Bolsward een wekelijksche Bode
door deze en omliggende gemeenten worde uitgezon
den Andere steden van Friesland mogen, door de
omstandigheden begunstigd, Bolsward in omvang en
bloei zijn voorbij gestreefd, nog altijd heeft het
onder de kleinere van het elftal ’een zekeren naam,
en mag het zich op zijne wekelijksche markt in een
druk bezoek uit de nabuurschap verheügen. Denk
niet, geachte Lezer, dat wij hiermede tegenover andere
steden en plaatsen dezer provincie Bolswards roem
willen verheffen, en ons aldus belachelijk makenneen
wij wenschen alleen, dat gij het verschijnen van dit
weekblad niet als eene al te vreemde zaak beschouwt,
en d<t gij onzen Bode met eenige welwillendheid
ontvangtwelligt zult ge hem dan ook niet ongeschikt
vinden, om voor u eene commissie in uw eigene
gemeente of in de naburige steden en dorpen over te
brengen.
Ons plan is, om dezen Bode uit te zenden als een
eenvoudig, maar fatsoenlijk burgerman. Hij zal u
wekelijks een verhaal doen van de merkwaardigste
gebeurtenissen, die hem uit den vreemde of van nabij
zijn ter ooren gekomenhij zal u mededeelen, wie
van uwe kennissen of verre vrienden in den omtrek
is gehuwd of overleden; wie er met ’eenjonggeborene
is gezegend, of een smartelijk verlies te betreuren
heeft. Hij zal u, zoo gij er belang in stelt, eenige
handelsberigten doen toekomen, en wanneer hij
er den tijd voor heeft ook nu en dan wat weten s-
waardigs mededeelen uit het gebied der natuur of
van het bedrijf der menschen.
Onze Bode zal niet gekleed gaan in een’ rok, die
door eene bijzondere kleur, b.v. groen of rood, in het
oog valt, opdat hij zich niet verbeelde, iets meer te
zijn dan een eenvoudige Bode, nl. een staatkundige,
een volksleider of zoo iets. Daarentegon zal hij ten
DINSDAG 3 APRIL 1962
101e JAARGANG
No. 1
De béste spegel is in aide freon
lijk.
BOLSWARDSCHE COURANT
nde
en
tot een v.olksle'
n kleur, h
duur
ijzen
enen
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.50 uur 2505 of 2535
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Bolswards Nieuwsblad
De Uitgave dezer Courant, die eiken Dos-
n E k d a o het licht ziet, 'geschiedt door
B CUPERIS Az. te Bolsward, wien men
alles dit Blad betreffende, niterlijk tot ll’oent-
dag morgen 12 ure, franco gelieve toe te
zenden.» Alle briefporten komen op rekening
der inzenders.
gang schreven, zijnde de leeftijd van De
Jongs Nieuws- en Advertentieblad, waar
uit Bolswards Nieuwsblad rechtstreeks
voortkwam, het blad door wijlen Pieter
de Jong opgericht en later door de heer
A. J. Osinga, thans nog als de oudste
directeur van A. J. Osinga N.V., uit
geefster van ons blad verbonden.
Op deze 100ste verjaardag van ons blad
willen wij in eerbied allen herdenken,
die er hun beste krachten aan hebben
gegeven. Met moed en vertrouwen van
gen wij thans de nieuwe eeuwreeks aan.
cliché van dit nummer te maken en ditae leSels- waarmee de 100-jange eens
in ons blad af te drukken op hetzelfde jals PiePiong blaadje werd volgeschreven,
formaat, als dat waarop het de 3e april
1862 verscheen.
100 jaar dit blad misschien glimlachend
in handen zullen nemen.
Zoals de lengte van een rivier wordt
afgemeten naar die van de bangste zij
rivier, zo mag ook de leeftijd van een
krant worden bepaald naar die van het
oudste daarin opgenomen blad.
Zo gezien is ons blad vandaag honderd
I jaar en gaan wij de 101e jaargang in.
Deze jaargang drukken we voortaan ook
af aan de kop van ons blad, waarop we
tot op heden heel bescheiden de 58e jaar-
3
Als u -deze krant open vouwt, heeft u een honderdjarige :<i uw hand. Een heel
bijzonder nummer van een lange reeks, waarin er duizenden nummers van de
pers kwamen. Met het jongst verschenen nummer van ons blad werd n.I. precies
de honderdste jaargang vol gemaakt en vandaag is het „op de kop af” honderd
jaar geleden, dat bij fa, B. Cuperus Azn. te Bolsward het eerste nummer ver
scheen van de „Bolswardsche Courant”, het oudste van de bladen, die later in
„De Jongs Nieuwsblad”, thans „Bolswards Nieuwsblad” werd opgenomen.
Als U de moeite neemt het omlijnde gedeelte hier rechts onder uit te knippen
en het wellicht met bijzondere interesse leest, kunt U er van verzekerd zijn,
dat juist vandaag een eeuw geleden, misschien wel op hetzelfde uur van de dag
de inwoners van Bolsward, van Hennaarderadeel, van Wonseradeel, en nog
wijder omtrek, precies zo zaten en hun ogen lieten gaan over precies hetzelfde
nieuws.
Pb Abonncments-prijs is 0,80 per drie
maanden franco per post 0,95.
De prijs der Advertentiëu is van 1—6
regels 40 Cts behalve 35 Cts voor het A d-
vertentiezegel; elke regel meer kost
10 Cts. Groote letters worden naar plaats
ruimte berekend.
„HUNDERT JIER”
Faker as ien kear hat deputearre Jan
Louwes Hoogland, dy’t de ófdieling we
gen foar syn forantwurding hat, sein, dat
ny jit nea ütmeitsje kin, hwat it bilang-
rykste is: it meitsjen fan in bettere wei
foar it greate forkear of it bringen fan
in wei dêtre, hwert de minsken jit gjin
wei hawwe.
It earste bitsjut foar folie minsken in bi-
paelde forbettering, mar it léste bitsjut
foar in lyts tal minsken frijwol alles. En
ly bisleat syn sizzen dan meast mei it
>ikende sechje: it iene dwaen en it oare
iet litte.
k leau, dat dizzc ütspraek like goed jildt
oar sahwat alles, hwat wy minsken dog-
;e en neistribje. It saneamde lytse wurk
an in heit en in mem yn har hüshal-
|inkje kin soms sa gewoan en ünbitsjut-
end lykje, mar dan ynienen stiet der in
ban op, dy't sicht hat oer de hiele wrald
n seit: hushaiding is de kearn fan alle
naetskiplike en seedlike krêft. Goede
üshaldingcn jowe in sterk en geef folk,
leitsje it bistjüren maklik en woldie-
ich en binne de oarsaek, dat wetten en
tgels albiel ta har rjucht komme.
Iwat is it bilangrykstede hege posten,
f gelearden, de geastliken, de medici,
i, advertenties van lokale betekenis
oben in een plaatselijk blad meer suc
ces, dan in „grote collega’s”. In con
crete:. Als er op de Hiemert een hond
is aangelopen, kunt u dit beter in ons
blad melden dan in de Gazet van Ant
werpen.
le week april 1937
Verkoop van de „Workumer Peerdestal”
aan het Oordje te Bolsward. Koper Ger
lof F. Tymstra, aldaar voor f 1796,
Op het kerkhof te Arum werden twee
nesten met eendeneieren gevonden, resp.
met 23 en 26 stuks.
In China zijn meer dan 10000 personen
de hongerdood gestorven.
Prins Bernhard wordt lid van de Raad v.
State.
15-jarig bestaan onderling ziekenfonds
te Bolsward.
Manufacturier W. de Jong heeft zijn
winkelzaak verplaatst van de St. Jans-
poort naar de Grote Dij lakker.
Het oudste en bekendste schoonmaakbe
drijf te Bolsward, annex glazenwasserij
is dat van Sjoerd Flameling, van Mun-
nikhuizenstraat 2
De torenrestauratie te Witmarsum is
zover gevorderd dat de klok weer naar
de koepel kan worden gebracht
De klok moest tijdens de restauratie
werkzaamheden uit de toren worden
verwijderd. Een aardig idee was het
verleden jaar de klok ten toon te stel
len op de Menno-Simans-expositie.
Menno moet de klok destijds van
zijn parochie) vaak hebben horen lui
den
(foto Boersma)
Hundert jier lang hawwe inkelde mins
ken har taek foun yn it klearmeitsjen
fan in pleatselik blêd. De minsken wik-
selden, de namme fan de krante ek, mar
de saek gyng troch. Hja is tsjinne mei
ienfaldige trou, al dy lange, lange jier
ren. Hja hie in biskieden rounte, dêr't
hja op tafel kaem, ien of twa kear wyks,
mear net. De minsken, dy't him klear
makken, wiene gjin lju fan kwisekwans-
je en jild of eare siet er nea oan fêst.
Mar hundert jier lang hat hja yn dy in
kelde tüzenen hushaldingen in trouwe
en tsj innende gast 'west, dêr’t elk nei
griep; aid en jong, frou en man, boer
en boarger, faem en feint.
As bern wie it de earste krante, dêr’t
men yn lies, om’t men dit al gau bigripe
koe en om’t it gyng oer eigen stêd of
doarp. En it earste, hwat kostskoallebern
oan hüs skriuwe is: kinne jimme de
Boalserter krante net opstjüre?
Dat wie de moaiste post as wy fier fan
hüs sieten. En sa wie it mei de militai
ren, de emigranten binnen en buten üs
lan en al dejingen, dy’t de rook en de
smaek fan eigen gea net misse woene.
Hundert jier is dizze taek trochset troch
Couperus, Pieter de Jong en mear as in
heale ieu troch Anne Joukes Osinga en
syn soannen.
Hja witte better as ien hwat dit krantsje,
dit biskieden lid fan de greate parse, yn
it libben fan dizze streek bitsjut. Hja bin
ne dêrmei forgroeid en it is har greate
soarch en har trou forfolle plicht, alle
kearen wer op ’en nei de krante to meit
sjen, sa’t er wêze moat. Banniger as it
melken by de boer .stiet de izeren plicht
de krante op tiid klear to hawwen hwant
de lêzers wachtsje him by de doar al op
en hja wolle net iens tinke hwat der bar-
re soe as hy ien dei weibliuwe soe. Dat
kin en mei nea barre.
De hündertjierrige Boalserter krante is
en bliuwt in biskieden blomke yn e grea
te tun fan de Nederlanske parse, mar
jerne liz ik hjoed in fjildbouketsje op ’e
tafel fan de famylje Osinga en al har
meiwurkers om har üt namme fan de le
zers to tankjen foar de soarch en de trou,
hwermei hja in libben lang oan Boalsert
en omkriten har eigen krante hoeden
hawwe. Crescat, floreat dat hja
jit lange jierren groeije en bloeije mei
de autoriteiten, of binne it de lytse en
geve mienskippen, hweryn jong en aid,
tucht en regel, minsklikheit en neisten-
leafde, earbeid en üntsach, godtsjinst en
seedlikheit ta har nimme om it in lib
ben lang fierder to dragen? Is it ek hjir
net: it iene èn it oare?
Hwat bitsjut in greate organisaesje as hja
net bistiet üt libbene ófdielingen en net
droegen wurdt fan dy ienfaldige mar al-
hiel tawijde minsken, dy't jierren en jier
ren lang foar har ófdieling skreppe en
wrotte.
Wurdt in soun lichem net droegen troch
de sellen, hwert it üt opboud is en wurdt
it hiele lichem net siik, as in oantal sel
len oantaest wurdt?
It is bikrompen en lyts as men de wear-
de en bitsjutting fan de greate dingen
net sjen wol, as men net fierder komme
kin as eigen hiem en eigen hikke. De
üntsachlike bitsjutting fan wittenskip en
technyk, fan wraldbistjür en ynternasio-
nale biwegings mei men net foarbysjen,
hja hawwe rjucht op weardearring en
meilibjen fan alleman, hwant elk hat der
bilang by. Mar is it net bikrompen as
men it lytse net sjocht, as men de groun-
slach fan de minsklike mienskip net ach-
tet, as men mient, dat immen mei kapa-
siteiten him weigoait as er dümny of
pastoar, dokter of master wurdt yn sok-
Ke plakken Is dat net lyts
Yn myn jonge jierren wie ik ünderwizer
yn Bakhuzen en dér wie destiids in pas
toar, dy't jierrenlang professor west hie
op in seminary. It wie in tige bigaefd
en bikwaem man, dy't letter Deken war
den is yn Grins en Utert.
Mar jierren nei't hy üt Bakhuzen wei
wie, skreau hy noch: „Hwat tink ik hjir
yn Utert jit faek oan myn Bakhüster jier
ren, dêr’t ik foar in pear hündert mins
ken safolle dwaen koe. Hjir freegje ik
my hast dageliks óf: hwat bitsjut myn
wurk hjir foar de tüzenen, dy 't ik nea
kenne sil en hja my net!"
Hoefolle lju, dy't yn it libben omheech
klommen binne, soene har net faken it-
selde óffreegje?
It libben is in wünderlik organisme, alle
dingen hawwe har bitsjutting en nimmen
kin ea sizze, hwat mear ynfloed op syn
libben hawn hat: de professor, dy’t hy
biwündere of de bernefaem, dêr’t hy sa
mal mei wie, do.e’t er jit in beuker wie.
Wie komt weeks twee keer binnen
Als de papieren gast
In vele huisgezinnen
En kreeg haar plaatsje vast?
Wie gaat zich steeds instellen
Op ’t burgerlijk streekpad
Een kind kan ’t u vertellen
Dat is Bolswards Nieuwsblad
Voor honderd jaar, Cuperus
Die naar een plaatsje dong
Klantental telkens meer, dus
Het pogen van De Jong
Haar te introduceren
Heeft flink succes gehad
Met Westergo’s’’ vermeren
Werd het Bolswards Nieuwsblad
Door ambitie en schrijf plicht
Van velen, vakbekwaam
Staat het cijfer acht en vijftig
In sier achter haar naam
Mén ging die naam omdopen
Bekend in dorp en stad
Wat ook terug zou lopen
Nimmer Bolswa'rds Nieuwsblad
Vaders, later hun zonen
Heeft de papieren vriend
Hoe verweg ze ook wonen
Steeds nauwgezet gediend
Van A tot Z gelezen
Als strec-knieuws grabbelvat
't Mag de voldoening wezen
Nog van Bolswards Nieuwsblad
In haar bescheiden klasje
Een verantwoord orgaan
Ze trekt haar J&merjasje
Naar eis der mode aan
De tijd zou het haar leren
Geen klant wordt mij licht zat
Voorspoedig jubileren
Welkom Bolswards Nieuwsblad
PIET
Bescheiden begin.
U ziet het, het is een bescheiden be
gin geweest. In alle bescheidenheid
kunnen we toch wel zeggen, dat ons
blad in de loop der jaren is gegroeid.
Toch is er veel gelijk gebleven, al werd
de wekelijkse bode reeds lang een twee
maal verschijnend nieuwsblad.
Honderd jaar geleden werd het eerste
blad als „een eenvoudig, maar fatsoen
lijk burgerman” het veld ingestuurd oin
de omgeving van Bolsward en ook de be
woners van de stad zelf, mededeling te
doen van al hot lief en leed dat de men
sen van toen trof.
Het blad wilde hierbij zich niet opwer-
van bepaalde po-
de groen zjjn noch
.ndpunt. Ook m uit opzicht bleef het ons bracht.
ad zich ze f. En tenslotte. ja, ook
was er plaats voor advertenties, nu een- In honderd :aar<
'maal een van de kurken, waarop een
>lad moet drijven. Het werd goed ge- In honderd jaar is het gezicht van de
wereld veranderd. Het kleine blaadje,
dat thans in zijn 100-jarige nakomeling
gastvrijheid krijgt, bewijst dat overdui
delijk. De verleiding is groot er over te
gaan mediteren. Wij willen het thans niet
doen, al bekruipt ons de vraag in wel
ke omstandigheden onze opvolgers over
Wij vonden het n.I. plezierig inplaats i Goede oude tijd?
van uit het eerste nummer van de I
Bolwardsche Courant te citeren, een Even laten we onze ogen dwalen over
cliché van dit nummer te maken en dit i de reSe's, waarmee de 100-jarige
Het was de „goede oude tijd”. Was dat
wel zo? Is die er wel ooit geweest?
Leest u maar: Lincoln wil de slavernij
afschaffen. Die was er dus nog. Ook is
er sprake van een „monsterachtig stoom
schip met bomvrij dak”. En leest u dan
eens de burgerlijke stand aan de achter
zijde. Ja, een tragisch gebeuren, als
waarvan u leest in dat van Workum,
kan toch ook vandaag nog wel voorko
men, maar het is toch wel merkwaar
dig, dat van de 10 overledenen uit Won
seradeel de gemiddelde leeftijd 24.6 jaar
is en van de eveneens 10 overledenen uit
Wymbritseradeel de gemiddelde leeftijd
nog lager, n.I. 18.8 jaar.
De goede oude tijd, ja, maar er een met
ontzaglijk grote kindersterfte. Zo gezien
bevatten de regels .van de eerste nieuws
tijdingen veel leed en is er toch wel re
den dankbaar te zijn, voor al datgene
A1VU1. IX XAWi*
maar ruif’** en aan een ieders wat de m°9eme medische wetenschap
