Nieuwe klappen
de O.A.S
voor
Llcyds teleurstellende begroting'
3
het
eens over
'k
Wordt Kabinet-de Quay
plan Bunker?
I
SIX
Qabe Skroar
Frankrijk koos voor De Gaulle
Minister Luns houdt nog steeds
vast aan zelfbeschikkingsrecht
Om aeijen üt
I
i
Hl ss
v- w
3000ste Zelfbediening
De Mam mouth
Gouden filmpjes
i
'M'
Ie tl
I.
pol
I
fl
101e JAARGANG
VRIJDAG 13 APRIL 1962
No. 4
1
:ek
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
y-
0
E
De Jong’s Nieuwsblad
t’
HET ENGELSE BEGROTINGSKOFFERTJE
Hwaf Rat
Nieuw-Guinea kwestie spitst zich steeds meer toe. Vorige week voerde
de
Plan-Bunker.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
De uitslag was niet moeilijk te vóórspellen. Een grote meerderheid van de Franse
kiezers heeft president De Gaulle de volmachten gegeven de besluiten van Evian
te doen ui oeren. Deze besluiten behelzen de accoorden met de Algerijnse opstan
delingen over de zelfbeschikking en de vormen van samenwerking als het Alge
rijnse volk over enkele maanden hoogstwaarschijnlijk de onafhankelijkheid zal
hebben gekozen. Ja stemden 17,5*miljoen kiezers, neen 1,7 miljoen (vorige keer
nog 4,9 miljoen), blanco of ongeldig waren 1,1 miljoen stemmen en 6,5 miljoen
was helemaal niet opgekomen.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
TWINTIG DODEN BIJ
ONTPLOFFINGEN IN FRANSE
KRUITFABRIEK
zijn echter niet tegen hem, maar daar
staat tegenover, dat in de andere par
tijen er velen zijn, die maar weinig
goeds over zijn bewind bedenken.
gen over dit plan en als een aankondi
ging van zijn neiging het van de hand
te wijzen. De P.v.d.A. bleek daarentegen
geneigd, het plan-Bunker te beschou
wen als een „laatste kans” om wapen
geweld te voorkomen. Zij drong er der
halve op aan, dat nog vóór het Paas-
reces in een nieuw kamerdebat het
zij in het openbaar, hetzij achter ge
sloten deuren het parlement de ge
legenheid zou krijgen zich over het plan-
Bunker uit te spreken.
raad, welke tegen vrijdagmorgen was
belegd. Zou het hier niet hard toegaan
alvorens de ministers het onderling eens
zouden worden over de houding, welke
de regering tegenover het plan-Bunker
zou moeten aannemen?
gelegenheid te geven zijn terughoudend
heid te motiveren. Tot zo lang schort
te hij zijn oordeel op.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Orde-debatje.
Toen uitlekte, dat dit plan reeds vorige
week maandag aan de beide regeringen
zou zijn overhandigd, rees bij de socia
listische oppositie de vraag, waarom mi
nister Luns van dit plan vorige week
|in het openbaar kamerdebat geen mel
ding had gemaakt. Zij legde deze zwijg
zaamheid uit als een blijk van misnoe- te wachten
Geheim overleg.
De regeringspartijen bleken bereid meer
vertrouwen in de regering te stellen. Zij
wensten althans het commissoriaal be
raad af te wachten, waartoe de rege
ring haar donderdagmorgen had uitge
nodigd.
De mogelijkheid, dat minister Luns goe
de redenen zou hebben gehad voor zijn
zwijgzaamheid wilde met name prof.
Oud niet uitsluiten.
De fractieleider der VVD wees er op,
dat de internationale diplomatie nu een
maal niet in het openbaar kan worden
bedreven. Hij waarschuwde de Kamer
er voor bij kwesties van buitenlandse
politiek op de stoel der regering te gaan
zitten. Dr. Bruins-Slot de antirevo
lutionaire fractieleider vond dit ar
gument kennelijk overdreven.
Van een Kamer, die nu net enige maan
den in het openbaar over de kwestie
Nieuw-Guinea had gezwegen, kan men
d.i. toch moeilijk zeggen, dat zij de re
gering teveel voor de voeten loopt. Ove
rigens bleek hij wel bereid het commis
soriaal overleg met minister Luns af
om deze bewindsman de
Kimsweter aeisikers en in pear maten üt
Arum en Wytmarsum ha in dei nei
Oerisel ta west to aeisykjen. Hja sie-
ten wol gauris mei de broek yn it stikel-
trie, mar it finen waerd net folie. It
broedtsje dat hja founen wie ek noch
fül. Yn it rüge en unsljochte lan socht
it ek min en de oars yn Frylan sa bi-
tüfte aeisikers kamen mei lege petten
thus. Net in dei dus om der oer op to
snijen, mar dochs hawwe de mannen
in bulte wille hawn en wie it in moai
ütsje. Dan is it de Boalserters al gAns
better forgien. Dy ha nei de Veluwe
west en kamen (al in wike foar dat de
soannen fan Greate Pier oan de slach
giene) mei 137 aeijers thüs.
De Engelse minister van financiën, Selwyn Lloyd, heeft bet Lagerhïïis de
nieuwe begroting aangeboden. Traditiegetrouw moest de bewindsman eerst
nog even met zijn „koffertje’’ voor de fotografen poseren.
1
Waarin opgenomen: De BoJswardsche Courant, Westergoo en
Verwonderlijk was deze meerderheid
voor De Gaulle niet, want een ja voor
De Gaulle was een ja voor, de vrede
in Algerije. Alle politieke partijen, op een
enkele na, hadden haar aanhangers aan
geraden ja te stemmen. Zelfs de com
munisten hebben zich niet in de val la
ten lokken een neen te adviseren, dat
zou kunnen worden uitgelegd als een
neen tegen de vrede, terwijl het niets
anders zou zijn dan een neen tegen De
Gaulle.
De onafhankelijke socialisten van Men-
dès-France hadden er niets anders op
verzonnen. Zij adviseerden op de stem
biljetten ,,ja voor de vrede, neen tegen
De Gaulle” te schrijven. Dat zou de bil
jetten ongeldig maken, maar dat gaf
juist de kans zich van ja- en neenstem
mers te onderscheiden. Enig succes kan
men de onafhankelijke socialisten niet
ontzeggen. Het aantal ongeldige stem
men is flink gestegen, namelijk van
1,34 pet. in 1958 en 2,86 pet. in 1961 tot
5.44 pet. nu zondag.
Maar deze 5,44 pet. vallen in het niet,
vergeleken bij de 85,77 pct. van het to
tale aantal uitgebrachte stemmen, dat
De Gaulle op het ja wist te verenigen,
tegen 78,19 in 1958 en 73,11 in 1961.
Het 'aantal onthouders was groter dan
anders. Dat percentage ligt meestal
tussen de 15 en 20 pet. Totaal gebrek
Alternatief ontbreekt.
Het enige punt is echter, dat een an
dere mogelijkheid ontbreekt. De partij
en met de oude figuren, zoals Mollet
bij de socialisten, Fame bij de radicalen,
Pinay en een aantal anderen bij de on-
afhankelijken, maken zich wel druk
over de wijze, waarop de macht in de
staat moet worden geregeld, maar het
wordt voortdurend duidelijker, dat zij
in geen geval op een andere dan nega
tieve instemming bij de bevolking kun
nen rekenen. Zij hebben het vertrouwen
in de loop van de vierde republiek ver
speeld en daarmee de kans een rol te
spelen in de ontwikke.ling van de par
lementaire democratie.
De Gaulle heeft het parlement gedegra
deerd. Het heeft zich over de besluiten
van Evian niet eens kunnen uitspreken
en wanneer er werkelijk ingrijpende din
gen aan de orde zijn, richt hij zich over
het hoofd van de volksvertegenwoordi
ging heen tot het volk. En men krijgt
de indruk, dat hij van plan is dat vaker
I te doen. Dat is voor vele democratisch
gezinde Fransen een bedenkelijk teken.
Niet dat zij de eerlijke democratische
gezindheid van De Gaulle niet vertrou
wen, maar zij weten, dat in hun ge
schiedenis al herhaaldelijk het stelsel
van het referendum op een dictatuur is
uitgelopen. Het lijkt zo democratisch,
maar het is het niet, doordat de verant
woordelijkheden en de wederzijdse rem
mingen, waarop de democratie is ge-
bouwd, erbij ontbreken.
Met deze formulering, die veel soepeler
was dan vroegere uitspraken van mini
ster Luns, bleken de regeringspartijen
accoord te kunnen gaan. Daarmee leek
de zaak voorlopig beslist. Maar toen
werd plotseling bekend, dat de Ameri
kaanse waarnemer, Bunker, bij het ge
heim overleg tussen Indonesië en Ne
derland in de Verenigde Staten, bij bei
de regeringen een nieuw, eigen plan
had ingediend. Dit nieuws kon minister
Luns moeilijk aangenaam stemmen. Had
hij de Tweede Kamer niet verteld, dat
de Indonesische onderhandelaar, Malik,
naar Djakarta was teruggekeerd om
nieuwe, ruimere instructies te vragen,
teneinde het geheim vooroverleg weer
op gang te brengen? Nu bleek eens
klaps, dat, zonder dat president Su
karno zich intussen inschikkelijk had
getoond, de Amerikaanse „waarnemer”
als „bemiddelaar" was opgetreden met
een „plan”, dat in bestuursoverdracht
van Nieuw-Guinea, gedurende een over
gangsperiode van twee jaren, aan In
donesië voorzag, zonder dat duidelijk
werd wanneer dan de Papoea’s precies
in de gelegenheid zouden worden gesteld
een vrije keuze over hun definitieve po
sitie te doen.
slag door de arrestatie van Degueldre,
een Belg van oorsprong, die de leiding
van de moordcommando’s van de O._
A.S. had. En daarna zijn nog andere
topfiguren in handen van politie en le
ger gevallen.
Ministerraad.
Deze antirevolutionaire reserves gaven
nieuw leven aan geruchten, volgens
welke ook in de ministerraad ontstem
ming zou bestaan doordat mr. Luns al
zijn ambtgenoten niet terstond over het
plan-Bunker zou hebben ingelicht. Dit
riep weer speculaties over de mogelijk
heid ener kabinetscrisis op. Mede daar
om werd met belangstelling uitgezien
Teleurstellende begroting.
In deze week, waarin alle opwinding
verre is gebleven en de grote proble
men ondergronds zijn gebleven, of, zo
als in het geval van het Chinese volks
congres, niet voldoende tot de buiten
wereld zijn «dóórgedrongen, moeten wij
nu besluiten met de mededeling, dat
de Engelse begroting, die minister
Lloyd maandag heeft bekend gemaakt,
voor vele waarnemers een diepe teleur
stelling is geworden, doordat Lloyd op
geen enkele wijze gebruik maakt van
de mogelijkheid de economische expan
sie, die men algemeen nu wel weer eens
nodig acht, te stimuleren. Hij blijft de
koopkracht door hoge belastingen in
perken, ongeacht het feit, dat de par
ticuliere investeerders daardoor al hun
vertrouwen aan het verliezen zijn en
hun investeringsprogramma’s gaan be
perken. De expansie moet volgens
Lloyd komen van de export en die blijft
sterk achter bij de verwachtingen.
Minister Cals die doet het maar
Hij fokte in de tijd van drie jaar
Een tamme mammouth, zogezegd
Dat dier is hij zeer aan gehecht
Hij zal nu dit voorjaar gemend
In ’f hoge Haagse parlement
Dat wordt waarschijnlijk geen maleur
Gezien de handige pikeur
Minister weet het evenwel
Bij alle heren goed in tel
Is mijn mammouth helaas nog niet
Menig lid van de jury ziet
Er lelijke zwarte vlekken aan
Ze lieten mij ook reeds verstaan
Hij krijgt in rubriek: Onderwijs
Van ons vast nooit een eerste prijs
Minister staan de haren steil
Als een parlementaire pijl
Zich op de dierbre mammouth richt
Want de pikeur beseft het licht
Het dier is kwetsbaar tot en met
Er wordt voor hem een val gezet
En als hij valt op ’t veld van eer
Dan ben ik geen minister meer
Minister toonde zich verstoord
Van vriend Tilanus was gehoord
De mammouth doet mij geen pleizicr
Ik vind het een gevaarlijk dier
Burger maakte het niet zo bont
Hij toonde een kleine suikerklont
En ook deskundige De Korte
Heeft ’t logge dier niet luid beknord
Minister Cals, houd goede moed!
Straks is de hele jury zoet
Je baant de mammouth ’t juiste pad
Je bent slagvaardig en gevat
Van humor evenmin gespeend
Vooral als pikeur best getraind
Wij nemen aan dat vroeg of laat
Je mammouth door de finish gaat
PIET
De Titanic gezonken. Men zegt dat 675
mensen, meest vrouwen en kinderen in
de boten konden worden gered en aan
boord genomen. Meer dan 1600 mensen
zijn echter omgekomen.
Het Kuyperianisme viert iedere dag
nieuwe triomfen. Het parool is: Door
dik en dun met de Leider en daar deze
heeft verordineerd, dat met Talma’s so
ciale wetgeving zo hard mogelijk moest
worden voortgemaakt, maakt de anti
revolutionaire partij zich gereed de ge
hele Raden- en Ziektewet ongezien met
huid en haar te slikken. Wij hadden dit
gezien het slikvermogen van de anti-re-
volutionaire kamerfractie niet anders ver
wacht. (Hoofdartikel),
De
Tweede Kamer na lange onderbreking weer een openbaar debat over deze
kwestie. Daaibij bleek, dat het beleid van het kabinet-De Quay het vertrouwen
der regeringspartijen had behouden. Twee moties van de socialistische oppositie,
waarin de bereidheid tot bestuursoverdracht van Nieuw-Guinea aan Indonesië tot
uiting kwam zij het met de grootst mogelijke garanties voor de ontwikkeling naar de vergadering van de minister-
der Papoea’s werden met ruime meerderheid verworpen. Toch verliep dit debat
niet zonder politieke spanning. Met name de antirevolutionaire kamerfractie bleek
verontrust bij de gedachte aan een openlijke strijd met Indonesië. Zij vreesde,
dat minister Luns het zelfbeschikkingsrecht der Papoea’s toch teveel als vooraf
gaande conditie voordat er onderhandelingen met Indonesië worden gevoerd, zou
hanteren. Minister Luns verzekerde daarop, dat het kabinet niet b(j voorbaat af
wijzend staat tegenover bestuursoverdracht gedurende een internationale tus
senfase van Nieuw-Guinea „aan wie dan ook” dus ook aan Indonesië
maar dat dit van de omstandigheden zou afhangen. „Tot die omstandigheden”, zo
voegde hij hieraan toe, „behoort het belang der Papoea's. Daarvan maakt het zelf
beschikkingsrecht deel uit.”
Bij een reeks ontploffingen in een
kruitfabriek te Saint Jast D'Ardecbe,
op zes kilometer van Pont Saint Es
prit in Zuid-Frankrijk, waar buskruit
voor het leger wordt vervaardigd, zijn
zeker twintig mensen om het leven
gekomen en verscheidene anderen ge
wond. Deze luchtfoto laat zien hoe
grote rookwolken uit het vernielde
gebouwencomplex opstijgen
Klappen voor de O.A.S.
In Algerije zelf, waar het lot van de
accoorden van Evian meer wordt be
paald dan in Frankrijk, brokkelt, naar
men de indruk krijgt, de macht van de
O.A.S., het geheime leger van ex-gene-
raai Salan, voortdurend af. Het is nog
wel in staat aanslagen te plegen, te pro-
voceren en elkdag ongeveer twintig
slachtoffrs te maken, maar daarbij blijft
het. Zodra de Europese bevolking be-
I merkt, dat de O.A.S. geen toekomst
meer heeft te bieden, zal zij uit de ban
van deze organisatie geraken en zal de
weg vrijkomen voor een redelijke sa
menwerking met het voorlopig bestuur.
De O.A.S. heeft enkele ernstige klap
pen moeten incasseren, waaruit blijkt,
dat zij niet alleen de macht niet aan zich
kan trekken, maar dat de inlichtingen
diensten van de overheid beter gaan
werken. De leiders van de O.A.S. zijn
hun onschendbaarheid min of meer
kwijtgeraakt. Wij hebben al gemeld, dat
ex-generaal Jouhaud is gearresteerd in
Oran en naar Parijs is overgebracht.
Begin deze week sloeg het leger .een ke Jag.
2e week april 1912
17 april: Grote zonsverduistering. Waar
neembaar in geheel Nederland, duur 21/2
uur.
A O r. Cnnllr.t. A lor.rnne. r.r.1 i H zsl- irj
de onthouding is gevlucht.
>5* Het aantal is niet zo groot en men kan
hieruit concluderen, dat de ultra’s niet
g veel vat hebben op de bevolking
i
c
S uit die grote meerderheid voor de
de een even grote aanhang voor De
P1 -
T.'
Der binne boeken
dy’t folie mear witte as hja
dy’t se skreaun ha
In de gemeente Linne bij Roermond
werd door de heer J. Breukers, voorzitter
van de Kamer van Koophandel te Roer
mond de 3000ste zelfbedieningswinkel
geopend.
Dit belangrijke moment in de ontwikke
ling van de zelfbediening trok de belang
stelling van vele autoriteiten.
In een korte toespraak gaf de heer Mr.
P. J. van den Hout, dir. van VéGé-Ne-
derland, een overzicht van de groei van
het aantal zelfbedieningswinkels vanaf
1948 tot heden.
3000 zelfbedieningswinkels, gevestigd in
steden en kleine dorpen, brengen in toe
nemende mate de voordelen die de zelf
bediening biedt binnen het bereik van
alle groepen van de bevolking.
Uit het oogpunt van de consument is de
vrije, ongedwongen mogelijkheid tot het
maken van een keuze, één van de belang
rijkste voordelen van de zelfbediening;
het boodschappen doen maakt plaats
voor het winkelen.
De plaatselijke schutterij zorgde voor
folklorische omlijsting van deze feestelij-
Egyptische gratie.
Egypte heeft vier Franse diplomaten
vrijgelaten, die kortgeleden wegens spi-
onage tot lange gevangenisstraffen wa-
ren veroordeeld. Het motief van Egyp
tische gratie is de tevredenheid met de
accoorden van Evian. Nu wil Egypte
weer toenadering tot Frankrijk zoeken,
waarbij de gedachte een woordje mee
spreekt, dat een toenadering tussen1
Frankrijk en Egypte een groter isole-1
ment van Israël zou kunnen leiden, dat I
voor de Arabieren de voornaamste vij
and blijft en dat juist door een gemeen
schappelijke Arabische vijandschap de
kans had een grotere toenadering tot
Frankrijk te zoeken.
•M
i
S aan belangstelling of ziekte of afwezig-
heid zijn daarvan de voornaamste oor-
zaken. Ditmaaj was het aantal met
24,36 hoger dan anders, doordat ook een
aantal kiezers, die niet tevreden zijn
met De Gaulles Algerijnse politiek, in
de onthouding is gevlucht.
>5* Het aantal is niet zo groot en men kan
hieruit concluderen, dat de ultra’s niet
ra veel vat hebben op de bevolking in
Frankrijk zelf. Op dat punt behoeft De
Gaulle zich geen zorgen te maken. Maar
vre-
ra Gaulle te concluderen, zou niet juist
•J zijn. Van de 17,5 miljoen Fransen, die 1
voor het ja hebben, gestemd, zijn er on-
geveer 4 miljoen communisten, die men
lustig uit De Gaulles aanhang kan
schrappen. Dat brengt de positieve aan
hang op ongeveer de helft van het aan
tal kiesgerechtigden. Vele onthouders
Vs.
w -
V
