Koninklijke Familie begon Haar
rondreis door Nederland
Uitbundig vreugdebetoon te Leeuwarden
P.Gerbranda: Schoolmeester
van
het oude stempel.
Iff
It* s
Officiële naamgeving van de openbare
lagere school te Makkum
L'X
w
•/.•''’■'I
i'
n*, t
f
Fan de Martinytoer
Op 12 mei grote
Elfmerentocht in Sneek
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Raadsvacature
Zilveren filmpjes
DINSDAG 8 MEI 1962
101e JAARGANG
No. 9
HET SPOORWEGONGELUK BIJ TOKIO
269 gewond.
Hjir komme se:
doarp
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Men kin nimmen kwea dwaen sünder
ek jins seis kwea to dwaen.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
1962
yn miljkg.
10.4
10.4
12.6
12.7
10.6
12
9
9.9
8.3
8.5
8.2
10.7
5.4
7.9
16.1
5.6
8.6
15.1
10.5
31.5
8.2
Bolswards Nieuwsblad
1958
yn milj. kg.
8.9
9.1
11.1
9-7
8.4
8.9
7.3
8.3
6.8
7.6
6.5
9.5
4.5
6.4
14.4
4.9
7.7
13.3
8.7
25.9
7
speelde er toch een flauw glimlachend
zonnetje mee en de vele filmers en foto
grafen keken iets minder bezorgd naar
hun belichtingsmeters dan eerst.
Nadat de Luchtmachtkapel het Wilhel
mus had gespeeld, en koningin en prins
de ere-wacht van de Kon. Luchtmacht
hadden geïnspecteerd, boden vijf leden
van de LUVA de hoge gasten bloemen
aan. Het waren de dames L. K. Bakker,
I. J. Drijver, R. Tolsma, D. A. Wiersma
en H. J. Kooistra, die stram op een rijtje
op de koninklijke familie af marcheer
den en koningin en prinsessen ieder een
fraai voorjaarsboeket offreerden. Ver
volgens werden de auto’s voorgereden
In de eerste open wagen nam het ko
ninklijk paar plaats, in de volgende
auto zaten de prinsessen Beatrix en
Irene, in de derde auto reden Margriet
en Marijke.
Terwijl de militairen stram salueerden
reed de kleine stoet in kalm tempo de
basis af, op weg naar de propvolle stad,
aldus ontlenen wij aan het verslag in
de Leeuwarder Courant.
Toen de auto’s langs de rijendikke toe
schouwers reden, barstte het gejubel
eerst voorgoed los. Er was te Leeuwar
den enorm veel volk op de been.
Uit alle delen van Friesland hadden bus-
sen, treinen en personenauto’s duizen
den reizigers aangevoerd, die zich naar
Leeuwarden begaven om het koninklijk
Als men wil spreken van hoogtepunten,
dan waren dit er ook de eerste dag reeds
vele. Spectaculair was natuurlijk het
jeugdspel in de Arnhemse schouwburg,
waar honderden jongeren bijeen waren
en hier op hun manier een antwoord
gaven op de door onze vorstin gestelde
vraag: „Wat denken jullie van de toe
komst?” Maar dan was er ook dat
ongedwongen samenzijn in de Buiten
sociëteit in Zwolle. Ook hier weer tien
tallen jongens en meisjes die luisterden
naar een concert dat door het Twents
jeugdorkest werd gegeven.
Overijsel wilde zijn gezicht laten zien en
dat deed men door een groots défilé
waarover de gasten zich bijzonder en
thousiast toonden. En zo was het eigen
lijk ook in Gelderland.
Utrecht viel de eer te beurt van een
avondlijk bezoek. En men heeft dit tijd
stip dan ook uitgebuit door te werken
met veel kleurige lichtjes en geïllumi
neerde erebogen. De Utrechtse grachten
boden een feërieke aanblik.
Nadat Overijssel, Gelderland en Utrecht reeds zaterdag op ondubbelzinnige wijze
hun aanhankelijkheid aan het vorstenhuis hadden betuigd en daarmee het mooiste
huwelijkscadeau gaven, dat het zilveren bruidspaar mocht wensen, werd gisteren
het Koninklijk bezoek voortgezet in de Noordelijke provincies.
Hoewel het programma strak georganiseerd was en op de minuut af was getimed,
was er van een officieel bezoek geen sprake. Integendeel, ongedwongen hebben
Koningin en Prins en hun kinderen feest gevierd. Een feest waarin met name
de jeugd betrokken werd. Gisteren viel Friesland de eer te beurt het Koninklijk
Gezin te mogen ontvangen. Het is een onvergefelijke dag geworden.
Een luchtfoto' van
Friesland.
In Friesland concentreerde zich de
feestdrukte in Leeuwarden, de Friese
hoofdstad. In tal van plaatsen was ech
ter in de afgelopen dagen en weken al
reeds druk geconfereerd, druk gewerkt
en druk gerepeteerd. Iedere gemeente -
wij meldden het reeds - kreeg een ge
deelte van het enorm défilé te verzor
gen en op sommige plaatsen was men
zo attent ook de bevolking mee te laten
genieten.
In Winsum en Workum gebeurde dit
reeds zaterdag. Men zie daartoe het
geen in het „Nieuws uit de omtrek” is
geschreven.
Toen zondag de lucht betrok en de re
gen begon neer te dalen, zijn er heel wat
mistroostige blikken op de barometer
geworpen. Mgar gelukkig viel alles mee,
al was het Oranjezonnetje wel wat erg
bescheiden.
Gistermorgen om precies kwart over 10
begon het koninklijk bezoek aan Fries
land met de punctuele landing van de
twee Fokker Friendships, waarmee de
koninklijke familie en haar gevolg reis
de, terwijl op hetzelfde moment de ko
ninklijke standaard aan de vlaggenmast
omhoog ging. De prins had op het korte
reisje van Soesterberg naar Leeuwarden
zelfs de PH-PBF Friendship Gerben
Sonderman bestuurd Nadat de schroeven
tot stilstand waren gekomen en de trap
was voorgereden, betrad hare majesteit
de koningin als eerste de basis waar zij
werd begroet door de commissaris der
koningin, mr. H. P. Linthorst Homan,
de burgemeester van Leeuwarden, mr. A.
A. M. van der Meulen en de garnizoens
commandant kolonel J. L. Bosch en mr.
R. Römer kamerheer in buitengewone
dienst van hare majesteit de koningin
die zich op dat ogenblik bij het gevolg
voegde.
Het weer hield zich op dit ogenblik uit
stekend. Hoewel grijze wolken dreigden
de spoorwegramp bij Tokio, waarbij 142 mensen om het leven
zijn gekomen en 269 gewond.
Achlum
Akmaryp
Dronryp
Haskerhoarne
Heech
Himmelom
Koudum
Easterein
Easthim
Roardhuzum
Skearnegoutum
Tsjom
Twellegea
Warns
Weidum
Wiuwert
Wurdum
Wytmarsum
Wommels
Warkum
Waldscin
centrum van de A-kring Friesland-West
worden geopend. In het gebouw wordt
een tentoonstelling gehouden.
Verder zal op deze dag de zevende pro
vinciale BB-wandeltocht worden gehou
den, met Sneek als uitgangspunt. Aan de
tocht met vier verschillende afstan
den - gaat een défilé voor autoriteiten
vooraf.
DE FRYSKE KO-OPERATIVE
SUVELYNDUSTRY
fabryk, dat op mannich doarp „it”
t er oars gjin binne is it
Het is niet zonder reden, dat 26 mei ’62,
’s morgens om ongeveer 10.00 uur, de
Edelachtbare Heer A. Oosterhoff, burge
meester van de gemeente Wonseradeel,
de openbare lagere school te Makkum, de
naam P. Gerbrandaschool geeft. Want
hiermede wordt een wens van vele oud-
leerlingen vervuld, hun vroegere leer
meester, aan wie zovel en een goede op
leiding te danken hebben, geëerd te zien.
It i
fabryk is, omt er oars gjin binne
suvelfabriek, al jierren it hert fan it
ekonomysk libben en de fortroude freon
fan boer, arbeider en winkelman. It
doarp mei in suvelfabryk is dertroch mei-
iens it hert fan de kontrei, hwant troch
en om it fabryk is hiel hwat fan it
doarps- en boerelibben groepearre. Al
hwa’.t it doarpslibben ken, sil meistimme
moatte, dat de fraech, oft it fabryk der
bliuwe kin of net, in fraech is dy’t djip
yn it libben fan it plattelan yngrypt. Der
mei men sa marnet mei hoazzen en
skuon oerhinne rinne. Lykwols de fraech
In de vacature J. Boekema (KVP) zal
door het centraal stembureau als lid van
de raad der gemeente Bolsward worden
aangewezen de heer S. Hoekstra. De heer
Hoeksta werd reeds eerder benoemd
verklaard (nl. in de vac. J. M. A. Mul
der) maar meende toen te moeten be
danken. Is dit thans weer het geval dan
zal benoemd worden verklaard mevr. J.
A. Hilgers-Jacobs en bij aanneming, Bols
ward dus weer een vrouw in de raad
zal krijgen.
Op zaterdag 26 mei 1962, des morgens om 10.00 uur zal door de Edelachtbare Heer
A. Oosterhoff, Burgemeester van de Gemeente Wonseradeel, de officiële naam
geving geschieden van de nieuwe openbare lagere school in Makkum. Deze school
zal de naam „P. Gerbranda-school” krijgen. Het huidige schoolhoofd, de heer
M. W. H. de Weerd schrijft ter herinnering aan zijn voorganger ter geleide van
de uitnodiging o.a. het volgende.
Petrus Gerbranda, geboren 14 februari
1851 te Lollum nabij Arum, bezocht de
lagere school in zijn geboortedorp, waar
zijn vader het ambt van Hoofd der school
bekleedde. Zijn intelligentie rechtvaardig
de het volgen van de normaallessen, die
tot de bevoegdheid van onderwijzer op
leidden.
Eenmaal in het bezit van zijn onderwij-
zersbevoegdheid, studeerde Petrus Ger-
men dizze kwestje sjen moatte, wol men
letter gjin spyt ha oer forsomme kansen.
Yn dizze hoeke freget de kwestje ek om
in antwurd. Utsein de Goede Ver
wachting to Warkum, dy’t de 30 miljoen
al passeard is, lizze hjir in tweintich fa
briken, hwerfoar dizze fraech net wer
fan de agenda öfkomt. By in stik of
sawn binne al ütwurke plannen, by de
measten is it safier jit net. Ik haw hjir
foar my lizzen twa forslaggen fan it Su-
velboun en wol ris neist mekoar lizze de
kapasiteit fan dizze fabriken op 1 april
1958 en 1 april 1962. Allegearre binne
hja omheech gien yn produksje, mar dér
is gans forskaet yn greatte.
Yn create trekken kin men sizze, dat de
foarutgong fan alle fabriken komd is,
troch dat der mear kij halden wurde. Dit
blykt ek üt it totale sifer fan alle koöpe-
rative fabriken, dat 20 heger leit as
fjouwer jier earder. Mar it is ek tige düd-
lik, dat fierwei de measte fan dizze fabri
ken gjin inkelde kans ha om selsstannich
üt to groeijen ta in fabryk mei takomst.
Dizze sille meimekoar prate moatte en
mei deskundige help komme moatte mei
in takomstplan, mei in perspektyf.
Dat hoecht net yn to balden, dat men
op koarte termyn ta sterke konsintraesje
komt, mar in greater gear-wurking en in
takomstplan moat der al wêze. Docht
men dat net, dan sille der al mear fabri
ken komme dy’t har reserves opbrüke om
mei to kommen wylst men witte kin, dat
dit op den dür dochs net fól to halden
is. Hwant it measte foardiel blykte to liz
zen yn de fraech oft men likernóch tsjien
of tweintich miljoen kilo molke forwurk-
je koe. En die men de sprong nei in kom-
binaesje fan tritich miljoen, dan wie in
nij fabryk jit goedkeaper as it trochgean
mei it bisteande aide. Dat seit wol hwat.
De gunstige ünderfining mei de Novae
yn it Südeasten fan de provinsje, der ’t
trije fabriken meimekoar wurkje: Blok-
syl, Eastersé en Munnekebuoren en dy
fan 53 miljoen nou al 75 miljoen wisten
to birikken, sil rounom net barre kinne.
Hjir wie yn de polder in nij fjild to win
nen. Mar wol stiet fêst, dat dizze gear-
wurking folie effektiver wie as dat hja
alle trije apart bleaun wiene. Nei üs alie
ning sille dat de oaten ek underline as
hja earst mar de stap dogge mei mekoar
ta. Tj. de J.
Hwat bat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
bezoek mee te maken. De busmaatschap
pijen hadden alle beschikbare bussen in
gezet om de bezoekersstroom op te van
gen. Bijna alle lijnen waren met extra
bussen bezet; soms liepen er drie of vier
bussen dezelfde dienst. De treinen, die
uit Sneek naar Leeuwarden vertrokken,
piulden ook uit van reizigers, terwijl
de personenauto’s op een gegeven mo
ment reeds buiten Leeuwarden file-rij-
den moesten.
De drukte begon reeds vroeg op de ver
schillende lijnen. De Berlikumer land-
bouwhuishoudschool trok met drie bus-
sen naar Leeuwarden en van Terschel
ling kwam ook een gezelschap. De LAB
begon reeds vroeg met drie en vier bus-
sen per dienst te rijden. Ze waren flink
bezet, maar men kon om tien uur de
stroom nog wel aan; de drukte was niet
„overstelpend”.
Ook de spoorwegen kregen een grote
drukte te verwerken. De treinen uit het
zuiden konden de grote stroom over het
algemeen goed verwerken, maar die uit
Sneek zaten boordevol. Om acht en ne
gen uur was het in het station Sneek
ontzettend druk. „Ze zijn allemaal mee
gekomen, maar u moet niet vragen hoe”,
verklaarde iemand. De treinen uit het
oosten waren wel vol (de passagiers
moesten staan) maar zo enorm als uit
de richting Sneek was de toevloed niet.
De lijn van Harlingen kreeg ook een
enorme drukte te verwerken. In Frane-
ker had men omstreeks tien uur zeker
een 200 extra retourtjes naar Leeuwar
den verkocht en op dat moment stond
de vestibule nog vol mensen, die in
Leeuwarden een glimp van het konink
lijk gezin hoopten op te vangen.
De toevloed van mensen van buiten
het aantal dat per auto en brommers
naar de stad kwam was legio ver
oorzaakte in alle hoofdstraten van de
stad een enorme drukte die hier en daar
met fikse verkeersopstoppingen gepaard
ging-
Hoofdmoot van de Friese huldebetui
ging was het enorme défilé, waaraan al
le gemeenten een aandeel hadden gele
verd en waarvan wij reeds een overzicht
gaven. Bolsward sloeg in dit défilé geen
slecht figuur, door op artistieke en ori
ginele wijze het eigene naar voren te
brengen. Zuivelschool en Gysbert Japicx
ontbraken niet. De laatste zat in levende
lijve in een caleche vergezeld van enige
Gysbert Japicxprijswinnaars.
Natuurlijk was de Schuttersmuziek pre
sent en werd de aandacht gevraagd voor
het Fryske boek, de Skotsploech en de
Bolswardse produkten. Een reeds eerder
vervaardigd model van het stadhuis kon
in deze optocht uitstekende diensten
bewijzen. Erg gelukkig waren de 15
leerlingen van de lagere scholen, die 't
verkeersexamen met 0 fouten hadden
gemaakt en mee naar Leeuwarden moch
ten.
Er zou nog getracht worden het Bols
wardse aandeel in de optocht ter plaat
se d.i. in Bolsward, te herhalen.
Op zaterdag 12 mei zal in Sneek een
groot opgezette BB-demonstratie- en -pro-
pagandadag worden gehouden. De dag
begint met een provinciale BB-oefening
op het Martiniplein, waarbij wordt ver
ondersteld, dat een ramp is ontstaan door
het neerstorten van een vliegtuig. Door
de ontploffing van nog in het vliegtuig
aanwezige bommen is een grote ravage
ontstaan.
Tevens zal op deze dag het nieuwe BB-
is nei de rede fan de hear: Ir. Stallinga
to Ljouwert halden, gjin theoretyske
fraech mear. Elts, dy’t de foarsichtige,
bihearske figuer fan de sekretaris fan de
Fryske Koöperative Suvelorganisaesje
ken, sil djip under de yndruk komme fan
dizze rede en de düdlike en sprekkende
arguminten, dy’t deryn brükt binne.
Syn ütspraek, dat nimmen der op it
heden oan tinke soe, om in nij fabryk to
bouwen, lytser as tritich miljoen kilo ka
pasiteit, is in düdlik beaken foar elts, dy’t
dizze dingen yn him om gean lit. En hok-
for Fryske boer docht dat op it heden
net? It mei faeks lykje, dat de reaksje op
de konsintraesje-aksje net sa spektakulair
is, wy leauwe dat de neibije takomst leare
sil, dat dit in forsin is. It molkjild is
ommers yn dizze hoeke it sintrale punt
fan bistean en in sint mear of minder
bits jut foar in trochsné boer alle jierren
tüzen goune.
Sa’n klinkend argumint kin men net sun
der mear neist jin dellizze. De partiku-
liere suvelsektor hat him ek net lang
bitocht. Dér is de konsintraesje al jierren
oan 't gong, it ófstjitten fan in tal
Lijempf fabriken, it oergean fan Hollan-
dia nei de Nestlé, it sinten fan de K.
N.M, fabryk to Boalsert en jit mear de
ynwindige reorganisaesje fan Skarster-
brêgge en Boalsert binne wier net om ’e
nocht dien. Dizze direksjes witte ek
skoan, hwat hja dogge en hwerom hja
bilangrike sommen bisteegje om it sa fier
to krijen. Neist de eigen argumentaesje
kin men nea foarbysjen hwat de konkur-
rint docht, dêrmei sil en moat men rek
ken halde. Ir. Stallinga neamde syn rede
mei sin: Bouwe oan de takomst, en sa sil
le week mei 1937
G. Heeringa te Spannum 30 jaar melk-
schipper.
Boerenboelgoed ten sterfhuize van wijlen
de heer Anne D. Flapper onder Tjerk-
werd.
Heiden bezems en handschrobbers bij
Hettema, Marktplein.
Prinses Juliana en Prins Bernhard hebben
thans definitief besloten een reis te ma
ken naar Ned. Indië.
H. Visser zal te Schettens de zaak van
W. Sjaarda overnemen. Door het leve
ren van goede kwaliteiten hoopt hij zidi
een ieders gunst waardig te maken.
Beschikbaar bij A. F. Elgersma, ’t Houw,
onder Cornwerd, stier Antoor, abortus
vrij, moeder 79 pt, m. moeders 87 pt.,
vader 75 punten. T.b.c.-vrij beslag.
Dekgeld f 2.50.
Minder zorg, meer blijheid.
Stemt S.D.A.P.
branda door, totdat hij zich de gelukkige
eigenaar van de hoofdakte, Wiskunde en
Frans L.O. kon noemen. Waar de heer
Gerbranda als onderwijzer zijn loopbaan
begon, valt niet met zekerheid te zeggen,
bekend is het feit, dat hij het onderwijs
te Drachten diende, waarna hij het hoofd
schap aanvaardde van de lagere school te
Niezijl bij Grijpskerk in de provincie
Groningen, totdat hij in 1878 hoofdon
derwijzer te Makkum werd. Tot zijn pen
sioen in 1920 heeft hij het onderwijs in
deze plaats gediend. Te Hilversum over
leed Petrus Gerbranda op 16 februari
1938.
Wie nu het nieuwe gebouw te Makkum
bekijkt, zal hierin de eisen verwezenlijkt
zien, die een moderne school dient te be
zitten: de grote ramen, het pastelkleurige
interieur, de leerlingensets, de betere ac-
comodatie en outilage voor een onder
wijs, dat zegt zich aan te passen bij het
bevattingsvermogen van de tegenwoordi
ge jeugd.
't Moge zo zijn - zeker is, dat ’t onder
wijs rond de eeuwwisseling anders was
ingesteld, dan nu. Of ’t slechter was?
Wij betwijfelen het - zeker waar we ge
confronteerd worden met de werkwijze
van ’n zo'n begenadigd leerkracht als
Petrus Gerbranda was.
In zijn tijd telde de school zes - goed
met leerlingen gevulde - lokaliteiten,
waar de kinderen naar de eis der wet
opgeleid werden tot alle Christelijke en
Maatschappelijke deugden onder de hu
mane instelling van de bezielde school
leider Gerbranda. Mochten er leerlingen
zijn, die naar H.B.S., Gymnasium of
Kweekschool zouden gaan, meester Ger
branda hielp - veelal vóór schooltijd - in
de zo bekend geworden „Franse les” en
’s winters in de avonduren.
Om de kinderen beter te leren kennen,
wandelde deze paedagoog vaak naar de
gezinnen, waaruit zijn leerlingen kwa
men, om met de ouders bepaalde leer- en
opvoedingsmoeilijkheden te bespreken.
Zijn eerbied tegenover elke soort van
eerlijke arbeid - hoe nederig die arbeid
ook was - is bekend en hij eiste van elk
zijner leerlingen respekt voor de eerlijke
arbeidende mens.
Dit respekt leefde hij vóór en daarom
gingen alle deuren voor meester Ger
branda open, ja, werd zijn afwezigheid
als een gemis gezien bij droeve en blijde
gebeurtenissen in de gezinnen. Waar
hulp gevraagd werd, hielp hij zoveel in
zijn vermogen lag.
Gemakkelijk was zijn arbeid niet.
Er is in de kamer van zijn school, van
zijn huis, door meester Gerbranda ge
vochten tegen onverstand, vooroordeel,
achterdocht en wellicht is in 't hart van
deze meester wel ’t felst gestreden voor
de rechtvaardiging van een mens, die z’n
leermeester beschaamde, zijn gemakzucht
bot vierde of die onderging in de fami-
lie-dan, waarboven die mens juist uit
moest groeien.
Tochsteeds zou de zon der vreug
de over ’t strijdtoneel glijden en steeds
zouden lachende ogen de doorzetter, de
wilskrachtige - of hij nu in een gevlekte
boezeroen of in een gesteven jak gekleed
ging - belonen en steeds zou ’t „oud ver
trouwen” in de mens wakker blijven bij'
hem, die na 42 jaar zijn arbeid sloot, een
voudig omdat het tijd was.
Straks zal de naam - verzorgd door de
leerlingen van d_ T„l.
Bolsward, onder leiding
de leerkrachten - als een symbool van
onverdeeldheid en warm sociaal gevoel
prijken aan de zijgevel van ons school
gebouw.
Dan zal men weten, dat het heden uit
het verleden groeit en dat het goed is,
sommige schakels uit de keten der ge
slachten te vergulden, omdat zij hecht
bleken te zijn, trouw in de beproeving,
het louteringsvuur van het leven.
Was de heer Petrus Gerbranda een be
roemdheid
Een geleerde? Een maniak? Neen!
Hij was een bescheiden hoofdonderwij
zer met een ruime boezem, een helpen
de hand, hij was een gewone deftige bur
german, geadeld door de arbeid, die hem
lief was.
Méér wenste hij niet te zijn.
Daarom staat zijn naam in metaal op dit
schoolgebouw.
de Technische School te
van hun bevoeg-
symbool
de zijgevel van ons school-
A
k
y
k
f
i.
