IN RUSLAND TREKKEN DE
PRIJZEN OMHOOG
Rustperiode
Algerije
Makkumer scheepswerven
kampen met personeelstekort
in
üs hjoed p p
to sizzen
-
dinsdag in de vaart
as.
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
De „Markborg'’
Weinig animo voor scheepsbouwvak
Roode Kruis
Anjerfondscollecte
1961
7
VRIJDAG 8 JUNI 1962
101e JAARGANG
No. 18
Waarin opgenomen: De Bohwardsche Courant, Weatergoo en De Jong'j Nieuwsblad
MONSTER-PROCES IN BEIROET BEGONNEN
zij
In
Met
bedrag
PRINS ALBERT WEER THUIS
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 1S.50 uur 2305 of 2335
(K5157)
2 e week juni 1912
heel weinig van haar prestige heeft
kunnen handhaven. Komt het tot een
goed einde, dan gaat het toch ten koste
van het prestige van De Gaulle.
dustrie en de betrekkelijke welvaart van
de arbeiders hebben moeten betalen, zo
moet nu de industrie-arbeider door ho
gere pryzen, de boer naar zijn produktie-
en daarmee ook het welvaartspeil op
trekken.
Er zijn deskundigen, die zich afvragen
of er echter in de prijzenpolitiek wel zo
veel mogelijkheden zitten voor de over
heid en of niet de afschaffing van het
gehele stelsel van collectieve boerderijen
de aangewezen weg zou zijn. Maar dat
komt er op neer te betogen, dat het
communistische stelsel door een ander
met worden vervangen, hetgeen er in het
Westen nog wel door kan, maar in het
Oosten zeker niet zal worden aanvaard.
Lemmer
werd
Abonnementsprijs f 1.90 pet kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Een uiterst onoverzichtelijke toestand heerst in Algerije, merkwaardigerwijze
juist door het intreden van een onverwachte rustperiode, een soort staken van
liet vuren, dat het geheime leger heeft afgekondigd en dat op het ogenblik van
schrijven weliswaar is afgelopen, maar dat toch nog geen plaats heeft gemaakt
voor nieuwe moordpartijen. Frankrijk en Algerije zijn vervuld van geruchten
over contacten tussen het geheime leger en de F. L. N. en het voorlopig bestuur
en over verschillen van inzichten tussen diverse onderdelen van het geheime
leger.
zal worden. Maar er zijn nog voldoende
andere technische problemen, zoals de
invoer van graan en zuivel uit Oanada
en Nieuw-Zeeland, die het nog steeds
onzeker maken, dat Engeland een
plaatsje in Europa zal vinden. Het heeft
er echter alle schijn van, dat Frankrijks
politieke bezwaren op het ogenblik geen
hinderpaal meer zijn.
Vorige week donderdag werd plotseling
geen Mohammedaan meer vermoord en
langzaam herstelde zich het oude stads
beeld met Mohammedanen in de Euro
pese wijken van Algiers. Enkele dagen
tevoren nog was het geheime leger be
gonnen met een nieuwe actie van ver
brande aarde waarbij schoolgebouwen
en andere openbare gebouwen ten offer
vielen aan gewelddaden. Dreigementen,
dat geheel Algerije zou worden terugge
bracht tot een primitieve staat van 1830
wanneer de Europeanen uit het land
zouden zijn verdwenen, deden de ronde.
Maar toen het staken van het vuren en
de geruchten over contacten; officieel
van alle kanten ontkend. Zou men dit
moeten opvatten als een teken, dat ook
de leiding van het geheime leger gaat
inzien, dat er niets wordt bereikt met
terreur, dat het gezonde verstand het
gaat winnen, dat het inzicht zich baan
gaat breken, dat het beter is te trachten
zich zo goed mogelijk in de nieuwe om
standigheden te schikken Of zou men
het moeten opvatten als een teken, dat
het geheime leger meent, dat het na
vertoon van kracht eisen op het politie
ke vlak kan stellen? Naar verluidt zou
het geheime leger een poging willen
doen van Algerije een federale staat te
maken, maar veel gehoor zullen
hierbij niet vinden bij dc F. L. N.
In Beiroet is bet proces begonnen tegen 234 mannen, die ervan worden beschuldigd
de regering van de Libanon te hebben willen omver werpen.
Foto: Een kijkje in de rechtszaal. Geheel links een gedeelte van de grote groep
beschuldigden, in het midden de verdedigers en rechts een grote hoeveelheid in
beslag genomen wapens, welke aan de voeten van het hof is neer gele gd.Het Hof
(niet zichtbaar) zit op het podium waarvan geheel rechts nog een stukje zichtbaar is.
den. Een villa is reeds aangekocht
voor pension te worden ingericht.
De kaatswedstrijd te Sneek werd bezocht
In spesialist is in persoan dy’t hieltyd
mear witte wol fan hieltyd minder.
Uittocht houdt aan.
De uittocht uit Algerije houdt aan.
één maand zijn honderdduizend personen
gevlucht, maar het is wel opmerkelijk,
dat er behalve de vluchtelingen en het
geheime leger ook groepen zijn onder de
Europeanen, die zich aan het geheime
leger weten te ontworstelen en met het
voorlopig bestuur contact hebben gehad
om te informeren of er voor hen nog
plaats was in het nieuwe Algerije.
Van de F. L. N. hebben zij het vol
mondige antwoord gehad, dat die plaats
open stond, dat de Europeanen zelfs ge
wenst waren. Het schijnt de Europeanen
er voornamelijk om te doen te zijn te
weten te komen of zij zich ook politiek
zullen kunnen organiseren en uiten, en
of er een speciale positie te verkrijgen
zou zijn voor steden met een grote
Europese bevolking.
De geruchten van tegenstellingen tussen
onderdelen van het geheime leger zou
men kunnen verklaren door de wens van
de burgerlijke elementen van de Alge
rijnse Europeanen dan toch maar een
nieuwe positie in het nieuwe Algerije
te aanvaarden en de vrees van ex-kolo-
nels, die op het verkeerde paard hebben
gewed en nu alle grond onder hun voe
ten zien wegzinken.
Hoe het zij, wanneer het tussen F.L.N.
en het geheime leger tot een zekere ont
spanning komt, bewijst het toch, dat de
Franse overheid in deze kwestie wel
Haar taak bestreek wijder terreinen
De organisatie bouwde uit
Overat tekenen zich lijnen
Naastenliefde die welig spruit
Waar ook de noodklok dot gaat kleppen
Welke ramp ook de wereld treft
De helpers die zich vaardig reppen
Het Roode Kruis heeft het oeseit.
Niet enkel in gebeurtenissen
Van een dramatisch groot formaat
De kleinen die hun vreugde missen
Toont men een nobele lierdesdaad
Een boottocht - chronische patiënten
Zonneghmp op hun grijze pad
Het werk geett duizenden zo rente
Het Roode Kruis - een groenend blad.
De naastenliefde sterkt het leven
Burgers - kom doe de goede keus.
Door offergaven blij te geven
Steunt allen ’t werk van t Roode Kruis.
PIET
De onderlinge paardenverzekering in
Wonseradeel had een ongunstig jaar.
In totaal verloren de 260 leden, 33 paar
den, waardoor werd uitgekeerd f 4260,-.
De boeren in Arum schaffen meer en
meer maai- en schudmachines aan. Er
komt bijna geen tram aan of hij ver
voert een machine mee. Door het regen
achtige weer hebben sommige boeren
van het hooien afgezien en het gras in
gekuild.
Zeppelin boven Friesland.
Bij de gasfabriek te Bolsward werd het
drieploegenstelsel ingevoerd. De fabriek
betaalde een netto winst van f 5722,365.
Het gasverbruik bedroeg totaal 504.485
m3. Het aantal straatlantaarns werd uit
gebreid tot 136. Het lekverlies bedroeg
2,83
Vroeger heeft Makkum heel wat meer
werven gekend. Het waren in hoofdzaak
kleine bedrijven, waar praamen, melk-
schouwen en vissersbootjes werden ge
maakt.
Rondom het jaar 1900 waren er twee
bloeiende werven, namelijk die van Al-
kema en die van Zwolsman.
Op het laatste bedrijf werkte als mees
terknecht de in 1944 overleden Cornells
Amels. Toen het bedrijf van Zwolsman
naar IJlst verhuisde, trok Comelis
Amels mee. Nog later vertrok Zwols
man naar Workum, waar dit bedrijf
nog gevestigd is.
Cornelis Amels echter begon voor zich
zelf. Hij kocht het bedrijf van Alkema
over. Houtbouw was toen algemeen voor
schepen, doch Cornelis Amels had bij
Zwolsman ook de ijzerbouw geleerd en
dit gaf hem een grote voorsprong op
andere scheepsbouwbedrijven. Spoedig
was zijn werf, die toen aan de Grote Zijl-
roede lag, te klein geworden. Voortdu
rend werd de werf vergroot, tot vlak
voor en ook in de oorlog een verdere
uitbreiding niet meer mogelijk was.
Al lang had de heer Amels plannen ge
had, om elders een nieuwe werf te laten
aanleggen, want steeds grotere schepen
moesten worden gebouwd, die soms
moeilijk door de sluizen konden.
Na de oorlog stroomden de opdrachten
tot scheepsbouw in groten getale binnen
en vandaar, dat de firmanten Wiebe (ook
voor de dood van zijn vader reeds fir
mant) en Douwe Amels, die in 1948 in
het bedrjjf kwam, de plannen van hun
vader in studie namen.
Zo werd op 1 september 1949 de huidige
scheepswerf in gebruik genomen. Een
keurige scheepsbouwloods, kantoren en
een machinefabriek stonden op de werf.
naam gekregen. Toen de gebr. Van der
Werf uit Gorredijk te Lemmer een
scheepswerf begonnen, werd Wiebe
Amels mede-directeur.
Voor Douwe Amels was er te Makkum
zelf een functie weggelegd, want in 1960
werd hij directeur van de N.V. Dok- en
scheepsbouwmaatschappij „Makkum”,
welk bedrijf zich naast de eigen werf
vestigde, zodat Makkum sindsdien 2
werven heeft.
Altijd liggen er wel opdrachten voor de
beide werven, w’aarvan de laatste in
hoofdzaak reparatiebouw verzorgt.
Ook met het personeel lag het steeds
goed. Als de fa. C. Amels en Zn. een
personeelsadvertentie plaatste, kwamen
er steevast 20-40 aanmeldingen binnen.
Doch dit veranderde totaal, toen de 45-
urige werkweek in Nederland werd in
gevoerd. Er trokken veel mensen weg,
maar nieuwe werkkrachten kwamen er
zelden bij.
Beide werven sukkelen nu met ’n
ernstig tekort aan personeel. Op
de werf van fa. C. Amels en Zn.
werkten 3 jaar geleden nog 120
mensen, thans slechts 88. Op de
werf der N.V. Dok. en Scheeps-
bouwmij. „Makkum” werken nu
35 mensen. Het moesten er eigen
lijk een 50 60 zijn.
Over 5 jaar zal ook dit bedrijf
dermate uitgegroeid zijn, dat een
personeelssterkte van 120 man
hier noodzakelijk zal worden.
lassers ligt de zaak nog goed. De
fa. C. Amels en Zn. heeft een dertiental
goede lassers en verdwijnt er één, dan
meldt zich ook wel weer een nieuwe.
Maar scheepsbouwers zijn ontzettend
moeilijk te vervangen. Is er zo weinig
animo voor dit vak?
De personeelsschaarste vindt zijn oor
zaak in de lonen. Deze zijn op beide wer
ven maar amper lager dan in ’t westen
van het land.
Ook de woningnood speelt weinig par
ten. De werven hebben zelf 25 woningen
en bovendien kregen zij 27 industriewo-
ningen van de gemeente Wonseradeel
toegewezen. Het is zelfs zo, dat velen
zich aan het bedrijf verbonden, omdat
zij, uit andere plaatsen komend, hier een
woning konden krijgen.
De bedrijven moeten het trouwens ook
in hoofdzaak hebben van personeel, dat
zich van elders komend, hier vestigt,
want de Makkumer zelf is niet erg in-
dustrie-minded; hij vist liever.
Een eigen pendeldienst is voor de wer
ven daarom van groot belang en deze
wordt dan ook onderhouden naar plaat
sen als Harlingen, Arum, Witmarsum,
Schraard enz.
Reeds menige boot voer hier het zeegat
uit. Met de „Markborg” verwacht men
a.s. dinsdag klaar te zijn. Er wordt hard
aan gewerkt. Hypermodern zijn de hut
ten van de zeelieden en zeer geriefelijk
is ook de hut en het kantoor van de
kapitein.
Sinds de oorlog is de „Markborg” de
223ste boot die in Makkum werd ge
bouwd. In 1952 werd voor het eerst een
coaster gebouwd, de „Makkum”, waar
van op 3 maart 1952 de kiel werd ge
legd en die reeds 30 september d.a.v.
kon worden afgeleverd.
Het grootste schip, ooit in Makkum ge
bouwd, was de bananenboot „Geestland”
die nu op alle zeeën vaart.
Bij de bouw van deze boot had de Fa. C.
Amels en Zn. een 150 man extra perso
neel. Veel Makkumers hadden in die tijd
één of meer kostgangers.
Als beide werven nu nog eens zc’n grote
toevloed van personeel konden krijgen,
dan waren ze uit de zorgen en kon er in
Makkum lustig voortgebouwd worden, door 7000 betalende personen.
De oorlogswonden te verzachten
Was hem het hoge ideaal
Die winnen zijn ue zwakke krachten
Zij breken soms het sterke staal
Dat is ook in dit werk gebleken
Ontkiem van het vruchtbaar zaad
Voor de wereld een lichtend teken
Het Roode Kruis is steeds paraat.
De beide scheepswerven van Makkum genieten een goede belangstelling. Menig
een trekt naar de haven, omdat de bedrijvigheid op de werven zo geweldig impo
nerend is. Kolossaal grote boten en meters hoge kranen trekken reeds van ver
de aandacht. Het gedreun, geklop en gehamer op de werven kondigen voortdurend
de bouw of de afwerking van alweer een nieuw schip aan. De Makkumers mogen
gerust trots zjjn op hun beide werven, want het zijn kerngezonde bedrijven.
Sinds de invoering van de 5-daagse werkweek in Nederland evenwel kampen
beide werven met één grote moeilijkheid, namelijk tekort aan personeel. Zeker
nog honderd mensen zouden hier een goed stuk brood kunnen verdienen, zo
werd ons medegedeeld op een bedrijfsexcursie j.l. dinsdag die gehouden werd op
initiatief van de Stichting „Sudergoa”.
Europa en De Gaulle.
De Gaulles aandacht is geheel van Alge
rije afgewend. Die zaak is voor hem af
gehandeld. Europa en de grote wereld
politiek hebben nu zijn volle aandacht.
Dat is op de jongste persconferentie
enkele weken geleden al gebleken. En
dat is ook naar voren gekomen bij zjjn
gesprekken met Macmillan, de Engelse
premier, die het afgelopen weekeinde De
Gaulles gast is geweest.
Het voornaamste onderwerp van gesprek
is ongetwijfeld Engelands toetreding tot
de E.E.G, geweest. De Franse commen
taren zijn bijzonder optimistisch. En
geland is welkom in Europa mits het
geen uitzonderingspositie zal innemen en
het is bepaald niet waar, dat Frankrijk
Engelands toetreding wil blokkeren. En
geland zal echter moeten kiezen: óf vol
ledig de spelregels van het verdrag van
Rome, óf vasthouden aan de voorkeurs
rechten in het Gemenebest. Van deze
laatsten heeft Engeland al iets prijsge
geven.
Vorige week is in Brussel namelijk be
sloten, dat in geval van toetreding van
Engeland tot de E.E.G. tegenover indus
triële produkten uit Canada, Australië
en Nieuw-Zeeland in drie etappes het ge
meenschappelijke buitentarief van kracht
Russische prijzen
omhoog.
Chroestsjov heeft moeilijkheden met de
Russische economie en vooral met de
voedingsstoffen, zoals ook zjjn commu
nistische buurman China zulke moeilijk
heden heeft, waardoor enkele weken
lang een vloedgolf van vluchtelingen
naar Honkong stroomde.
Zo erg is het in de Sovjet-Unie niet; er
is alleen maar sprake van lange rijen
voor vleeswinkels en natuurlijk het ver
liezen van de wedstrijd met Amerika,
dat in 1970 moest worden ingehaald.
De produktie moet omhoog en op zeer
kapitalistische wijze heeft Chroestsjov
zijn toevlucht genomen tot een prijsver
hoging van maar liefst 30 voor vlees
en van 25 voor boter. Het zal kopers
afschrikken en aangezien de prijzen aan
de boeren zullen worden verhoogd, zul
len deze geprikkeld worden om meer te
verbouwen en ook meer van hun pro
dukten aan de staat te verkopen.
Per slot van rekening zijn het na
tuurlijk in de kapitalistische landen, die
voor deze prijsverhoging aansprakelijk
worden gesteld. Want, hadden zij geen
agressieve plannen, dan zouden de kos
ten voor defensie naar beneden kunnen
en zou het vrijkomende geld kunnen
worden besteed aan Investeringen op de
boerderij. Zoals de poeren ids de revo
lutie de ontwikkeling van de zware in-
27 mei. Elfstedentocht! ’s Morgens 5 u.
op de Koemarkt: 227 fietsers en 2 tan
dems vormden de eerste afdeling van op
gewekte deelnemers. Er was
Hwat bat Qabe Sbroar
Hij zag de bloeddorst der verdwaasden
Het oorlogsleed over elk land
Hij wist zijn roeping - help de naaste
De stille strijder - held Dunant
Hij wist het - honderd jaar geleden
Er blijft voor ons geen andere keus
Dankbaar gedenken wij nog heden
De stichter van het Roode Kruis.
Te Witmarsum werd bij het terpgraven
op 2 meter diepte een urn gevonden
met eieren. Enkele eieren waren nog on
beschadigd.
Het is druk in Hindeloopen bij het ba
den. Een villa is reeds aangekocht om
Aan de volgende verenigingen en instel
lingen, is o.a. een subsidie toegekend
uit de opbrengst van de Anjerfondscol
lecte 1961.
Friese Chr. Plattelands Vrouwen en Meis-
jesbond, Stifting Us Frysk Berneboek,
Kristlik Fryske Folksbibleteek, Boun fan
Fryske Kunstners.
De muziekverenigingen:
„Andante”, Bolsward; „Oranje”, Span
num; „Euphonia”, Wommels; „Wilhel
mina”, Oosterend; St. Muziekkorps, Hin-
deloopcn; „Excelsior”, Schraard; „Hal
lelujah”, Makkum; „Asaf”, Lollum;
„Oranje”, Witmarsum; „Wubbenus Ja
cobs”, Arum; „O.K.K.”, Kimswerd;
„Crescendo”, Workum; „Eendracht
Maakt Macht”, Oudega (W.).
De zangverenigingen:
„Excelsior”, Hijlaard; Hervormd Kerk
koor, Bolsward; „Sursum Corda”, Tzum;
„Us Sjongen”, Burgwerd.
Diversen:
Krite Boalsert fan it Frysk Selskip 1844;
Jongereinmienskip yn Hinnaerderadiel;
Krite „Wêz dysels” te Nijlan.
Totaal werd uitgekeerd tot
van f 15.400,
Spoedig echter begon de fa. C. Amels en
Zn. coasters te bouwen en toen bleek,
dat ook op de nieuwe werf danig moest
worden uitgebreid. De tekenvloer was te
klein van oppervlak voor deze omvang
rijke costers. Ook de kantoren bleken
te klein.
De inbouw van de motoren werd voor
heen verricht door de machinefabriek
„De Samenwerking”. Toen echter van
kleinere scheepsbouw overgeschakeld
werd op de grotere bouw van coasters,
vereiste de inbouw van de motoren ook
uitbreiding. Daartoe werd „De Samen
werking” opgeheven en nam Fa. C.
Amels en Zn. zelf de motoreninbouw ter
hand.
Verder moest er een tekenkamer komen.
Voorheen werd dit werk door teken-
bureaux gedaan, doch het ideaal was,
om dit in Makkum zelf te doen.
Ook voor het personeel werden gloed
nieuwe voorzieningen getroffen. Er kwa
men een naar de eisen des tijds inge
richte cantine, kleedlokalen, waslokalen,
douches.
Het één met al kreeg de werf een ge
heel ander aanzien. Op 11 mei 1956 wer
den de nieuwe gebouwen in gebruik ge
nomen, waartoe ook een houtbewer-
kingsloods behoorde.
Ook in de toekomst zal er aan de werf
nog wel het een en ander moeten ver
anderen. Het kan, met name in de win
ter, op de scheepswerven bitter koud
zijn. Ten behoeve van het personeel komt
er daarom gasverwarming in de nieuwe
loodsen. Een geleidelijke verwarming is
van primair belang. Alles overdekt
wordt in Zweden op de werven al toe
gepast en de directie van de Makkumer
werven denkt ook wel in deze richting.
De gebroeders Amels hebben een goede
gewekte deelnemers. Er was een tamelijk
N.W.-wind. Maar sport spot met Aeolus
en Pluvius. Te zes uur gingen nog 18,
om zeven uur nog 15 fietsers afrijden.
De eerste Elfstedentocht per fiets was
gestart. Het was een heel eind, 200,5
km. ’s Middags was het bij de Blauw
poort zwart van mensen, op het Skilwyk
nog zwarter. De allergrootste drukte was
op de Koemarkt, waar de politie de baan
vrij hield. Reeds om 4 uur kondigde een
luid gejuich de nadering der eersten aan.
Het bleken H. P. de Boer en J. Wiist
(tandem) met J. Baltjes uit St. Anna
Par. Mej. C. F. Eikena van Amsterdam
was de eerst aankomende; dame. Zij ar
riveerde om 8.10 uur. Van de 264 deel
nemers keerden 255 terug. Er waren
slechts negen uitvallers. De dag werd
besloten met een feest-avond in De Doe-
le. De oudste deelnemende heer, J. Post-
ma uit Witmarsum (57 jaar) kreeg een
speciaal cadeau. Te 12 uur (middern.)
vertrok een extra tram naar Harlingen
en Leeuwarden. Het verslag op rijm ein
digt:
Wat daar voor het licht kwam,
wat daar kwam tot stand,
Is werk van-een oliekoek,
met routine en verstand
Toen Prins Albert van Luik, een jongere broer van Koning Boudewijn van België,
na het vervullen van een handelsmissie in het verre Oosten terugkeerde op de
nationale lucht haven van Brussel, werd hij verwelkomd door een stralende Prinses
Paola, die heel wat te vertellen had. (Foto).
een
3
