Nog enkele aspecten de van zomertentoonstelling te Bolsward Ook in aether grote aandacht ’t folkloristisch Festival voor Het muziekinstrument in de loop der eeuwen üs hjoed p p to sizzen Fan de Marl iny loer es l'L A Zilveren filmpj STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Beiaard-bespeling Recreatiecentrum langs Afsluitdijk Het naderende festival 101 e JAARGANG DINSDAG 24 JULI 1962 No. 30 OP HET PAARD NAAR ZUID-AFRIKA Prate is gjin kenrnerk fan forstan 3. 6. 7. 8. 9. Kuyawiak gemeenten, sawol hjir klaei: Tj. dej. 4e week juli 7937 1. 2. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2451 Na 18.50 uur 2305 of 2335 (K5157) 1860 10455 9000 3815 3421 2501 3815 4886 1880 12863 11779 44856 4150 2872 4856 5899 I960 12624 11272 4732 3934 2648 4827 5176 Silers sank je. Kreftich waeit de bolle wyn, Stap mar yn, stap mar yn. ’t Wetter blinkt yn sinneskyn. Stap lis boatsje yn. Efkes skouwe, efkes driuwe, Stjürman sit al by it roer. Flachjes wapperje, seiltsjes klapperje Freonlik it wetter oer. Abonnementsprijs t 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs; 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Weachjes rölje tsjin it boat. Los de skoat. Los de skoat. Skipkes glide üs foarbij. Fleurich sjonge wy. En wy skommelje en wy dommelje, Boatsjefarren is üs doel. Nearne is it better as op ’t wetter, Fan de wide poel. kéar linnich lyk hal. 1900 12842 12006 5031 4100 2825 5170 '5732 1940 12838 11755 4710 3813 2616 5116 4944 4. 5. K. Roelofs Alec Rowley id. id. D. Appeldoorn H. J. v.d. Kraan G. Telemann G. Handel id. G. Colmjon Bolswarils Nieuwsblad De Jong’s Nieuwsblad en I960 19030 15370 18913 20582 26568 20651 De oudste bomen vindt men in Califor- nië. Men schat de leeftijd op 4 a 5000 jaar. Dezer dagen vond de trekking plaats van de loterij ten bate van het Internationaal Folkloristisch Festival. De 1ste prijs, een -automatische klein- beeldcamera, viel op no. 915. De 2de prijs, een tinnen theeservies, op no. 3783 en de 3de prijs, een verrekijker, op no. 1544, Er zijn echter nog tal van andere prijzen, die vermeld staan in de adver tentie in dit blad.. Ook voor de radio werd de aandacht op het festival gevestigd. Het programma van de beiaard-bespe ling op donderdag 26 juli van 19.30 20.30 uur, door Flucie van Bergen, stads beiaardier van Sneek, Bolsward en Joure, luidt als volgt; Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en Zaterdagmiddag half drie was de KRO die Bolsward op een vakantie-fietstocht in het programma studio II had opge nomen. Na het zingen van: Op nu Bolswards Jeugd, van A. H. van de Ven, had mevr. Lippens een vraaggesprek met Burge meester Geukers. Het is kennelijk geen straf voor U, dat U 5 jaar geleden tot Burgemeester van Bolsward bent benoemd. U bent hier graag, nietwaar Burgemeester? zo vroeg zij Mr. J. A. Geukers. Burgemeester: Ja, zeer graag, mevrouw Lippens. Inderdaad, u heeft zo juist de kinderen horen zingen en ze hebben ge zongen als engelen. Het was werkelijk fantastisch. Maar zoals de kinderen nou echt altijd zo leuk en spontaan zingen, zo zijn alle mensen hier in Bolsward. Ze zijn altijd vrolijk, ze hebben altijd goede zin en ze proberen het ook altijd goed met elkaar te vinden. En het is werkelijk een hele leuke plaats. Ik ge loof, dat één van de kinderen er dade lijk nog wel iets van zal vertellen. Maar ik ben hier nu een aantal jaren burge meester en ik moet zeggen: Iedereen die eens echt een mooie oude stad wil zien, die moet echt eens naar Bolsward ko men. Bolsward dateert al van het jaar 715 en in de Middeleeuwen was het een hele grote welvarende Hanzestad, waar veel scheepvaart was en daarna is het eigenlijk een centrum geworden voor de hele omgeving. En nou is het gekke in Bolsward, dat klinkt misschien voor de Limburger en Brabantse jongens en meisjes ook wel erg leuk, dat als we hier in Bolsward ook maar enigszins feest kunnen vieren, dan doen we het ook. Is er gauw een feest? vroeg mevrouw Lippens. Burgemeester: Ja, er is binnenkort een groot feest, dat is n.l. de 9de, 10de en 11e augustus. Dan komen meer dan 200 buitenlandse dansers en danseressen en die komen dan folkloristisch festival hou den. Mevr. Lippens: Ja, ik heb zoiets zien staan onderweg. Een groot bord en daar stond zoiets op van een Skotsploech. Toen dacht ik aan schaatsen. Burgemeester: Nee, nee, nee, nee, dat is heel wat anders. Nee, de Skotsploech dat is de echte, oude dansploeg in Fries land, die in de echte, mooie, oude Frie se costuums de dansen uitvoert, de da- en sterk tanimmende lib- bij te wonen. Vrijdag a.s. ho- 1 en ander uitvoeriger te- yn de Walden. Gemeenten Achtkarspelen Dantumadiel East-Stellingw. Opsterlan Smellingerlan Weststellingw. Yn dizze seis Walden wie jierren gjin dert persint Zeer goedkoop uitstapje per tram en boot naar de Zuiderzeewerken met bezoek aan het eiland Urk op zondag 1 augustus. Prijs per pers. 1.50, kinderen beneden 14 jaar 0.80. Muziek aan boord. Duitsland heeft een tekort aan brood graan. Het is er verboden rogge en tar we aan het vee te voeren. Volgens het blad „Noord-bouw” komt er op de duur te Breezanddijk, dus mid den op de Afsluitdijk, een recreatiecen trum. Jaren lang waren er genoeg ge- intereseerden, die hier graag een hotel wilden vestigen, maar er bestond een verbod om hier te bouwen. Nu is het dan eindelijk zover, dat het bouwverbod opgeheven zal worden. Verwacht wordt, dat op het recreatiecen trum een motel zal worden geplaatst met een benzinestation. Er is hier verder nog voldoende ruimte voor een camping. fierwei de measte fan üs aide tsjerken en hjirre wachtsje it blykber rêstich óf en komt de klaeihoeke ek op de agenda foar. Mar de libbenswichtige punten foar it bistean en de takomst fan de minsken binne der mei in lantearntsje to sykjen. De land is dizzer dagen foar de fêste klanten is dat altyd hiel forskillend byld. Nim nou earst ris seis gemeenten op De gas-afvoer bedroeg te Bolsward 1.007.165 m:i. Het winstsaldo was een bedrag van f 24.858,34. Wat het ge meentelijk elektriciteitsbedrijf betreft, de stroomverkoop nam toe met 7,17 Er zijn in totaal 563 stroomverbruikers. De duitsers is geadviseerd uit vaderlands liefde de baard te laten staan. Uit 7 a 8 cm lang baardhaar kunnen viltprodukten worden gemaakt, waarvoor de grondstoffen anders uit ’t buitenland moeten komen. De minister heeft thans besloten, dat de rijksweg 43 om Bolsward zal worden ge legd. Dit plan zal niet meer gewijzigd worden. LIT DE KLAEIHOEKE IT SITTE? bikinde Prov. Almanak van Fries- wer forskynd en l in wol- komme gast. Wy hiene der al gans in skoft nei ütsjoen, hwant it jier: 1962 is al wer op ’e helt al soe men dat oan it waer net sizze. Tige nijsgjirrich binne yn dizze alma- neist alle oare gegevens de stikman- bïfoï- kingsforrin. Net allinnich nijsgjirrich, mar ek moanj end binne dy, hwant elts jier wer docht it mear bliken, dat it swiertepunt fan Fryslan him forleit nei it easten ta. Hjir op ’e klaei libje wy yn üs tinzen jit altyd yn it hertsje fan Frys lan, mar de sifers wize al jierren oars. De klaei libbet meast op aide rom en forgiene bloei, de Walden komme mei Gemeenten: Wünseradiel Wymbritseradiel Hinnaeradiel Warkum Raerderhim Hinnaerderadiel Baerderadicl en draeije moat 1940 16873 14435 16097 20127 17086 19278 Dansje. Madchen Mazurko Glockenspiel Wie zingt er mee Die stoute mussen Als de boer wil dansen gaan E. Wettig-Weissenborn Fantasia, g moll Air Menuett 1 en 2 Skippers-sankje Bolle sudewyntsjes waeije A. J. Smeding Silers-liet M. de Boer Daar waren 7 kikkertjes met 7 variaties) Fl. v. Bergen Op mars H. J. den Hertog En over de weide blonk de zon R. Hol Wie met ons wil naar buiten gaan C. van Rennes H. Wieniawsky nak, nich bledsiden, hwer’t de sifers yn ge; fette binne oer de bifolking tn Llf- De 21-jarige Kent Dtirr (links) uit Kaapstad en zijn leeftijdgenoot Peter Ken nedy uit Altrinchem willen met bunresp. paarden ,Mepbistopbels’ en ,Mr. Jinks’’ u.'t Engeland naar bet tasteland oversteken voor een rit naar Zuid Afrika Zij willen een wereldrecord voor lange afstand paardrijden vestigen. De paarden grazen al drie weken in dezelfde wei om aan elkaar te wennen mes met prachtige gouden oorijzers, en de verschillende versierselen, die ze alle maal dragen en de heren met de zwarte hoge hoed en de kuitbroek en de blauwe kousen. Onder leiding van mevrouw Daems, met aan de piano de heer Hidde Visser, zon gen de kinderen achtereenvolgens De Lietsjesjonger, It Marke en het Silers- sankje. Hanny Huitema gaf een toelichting op het vrolijke zeilersliedje en Epkje Daems vertelde de luisteraars wat er Bolsward deze zomer te zien is. In het zondagmorgenprogramma van de VARA gaf Bert Garthof een mooie re portage over Bolsward. Vraaggesprek ken werden gevoerd met de burgemees ter, de leider van de Skotsploech, de heer J. van der Zwaag en met koster D. de Way. Eén van de liedjes, die schoolkinderen van Bolsward zaterdag voor de radio hebben gezongen. Op de 1860 8415 7866 8382 11473 8434 12092 plattelansgemeenten yn de de foarütgong yn deselde 25 mar mear as twahün- en krekt yn de léste sechtich jier, doe ’t de klaei ek nominael sakke, kamen hjir hast fyftichtüzen minsken by Wie de winst de earste tsientallen jierren meast to tankjen oan Ontginning en for- feanjen, de léste tweintich jier is it krekt de yndustry, dy't makket, dat de Walden har minsken fêsthalde kin, wylst de klaei se forliest. De gefolgen binne net ütbleaun. Mei de taname fan de bifolking waerden ek de autoriteiten hyltyd wer mei de noas op de Walden drukt, it yndustryskip wie yn dy hoeke, de nije wegen giene dy kant üt, jier op jier jowt de agenda fan de Hierbij bevinden zich 159 motoren. De bruto-winst van het bedrijf bedroeg 9.913,84. de nije winst benskrêft. Wolle jo it yn utersten sjen oer in hiel tiidrek, dan soene jo neist mekoar lizze kinne de gong fan saken yn twa gemeen ten: to witten Starum en East-Stelling- werf. Yn 1714 hie Starum 1604 ynwen- ners en East-Stellingwerf 1766, dus om- trint gelyk. Nou is Starum sakke oant 923 en East- Stellingwerf is 18.913, dat is tweintich kear sa folie. De earmoedige streek fan Appelsgea en Easterwalde, fan Donker broek en al dy bikinde nammen, hwer’t elts tsjinoan seach as in ballingsoarde is nou foroare yn in bloeijende kontrei. Mar yn Starum is allinnich de aide nam- me jit en de mearkes oer it Frouwesan. Mei Hylpen is it krekt sa’n spul. Ek dat plak kin gjin tüzen minsken mear hal- de, wylst it eartiids mear minsken telde as hiele Gaesterlan. Nou is it feit fan dizze stedtsjes wol algemien bikind, it binne de deade stedtsjes oan de Sudersé en har histoarje klinkt üs tige eigen, mar hwat hjir op in ekstreme wize pleats fynt is min of tomear ek to sjen yn alle ge meenten yn it Westen fan üs provinsje. As wy in rychje gemeenten üt de Wal den sette neist inselde rychje op ’e klaei, dan sprekke de sifers in düdlike tael. Al linnich in diel fan de fryske stêdden kin jit hoek halde, mar de suvere plattelans- as dêrre toane in Steaten de measte punten oer forsjenning 1920 13195 12005 5013 4052 2865 5182 5573 De klaei komt efteroan, har wegen binne antikiteiten, it is op folie plakken in minske griis hoe’t men hjir oer de him- en 1900 11768 11205 9613 15295 10799 15053 Yn hündert jier is hjir in winst makke fan sahwat 25 mar de léste sechtich jier binne hja allegearre sakke. Yn dy- selde tiid is de bifolking mear as trije kéar sa great wurden yn Nederlan, al- yn dizze hoeke Koe men net iens de. Litte wy nou oer deselde jierren ris seis gemeenten nimme yn de Walden: 1 klaei steane 1880 10281 9878 9211 14569 9611 14910 de achterwand hebben meer dan een de coratieve functie. In dit opzicht is ook de oude copie naar Ger^rd Terborch, evenals het zojuist ge noemde schilderij var Jan Steen te zien op de kleine commissiekamer, merk waardig. De copie laat ons een man zien die het spinet bespeelt, terwijl een vrouw de viola da gamba hanteert, net de omgekeerade wereld dus. Het wel zeer bijzondere is nu, dat het origineel schil derij te zien in de Staatliche Museum te Berlijn-Dhalem in plaats van een man een vrouw achter het spinet heeft. Een röntgenfoto heeft evenwel aangetoond, dat deze vrouw een overschildering is en dat de oorspronkelijke compositie overeenstemt met de copie, die thans in Bolsward is te zien. Zo is er te Bolsward op het raadhuis veel merkwaardigs te zien, eigenlijk veel te veel om er in een half uurtje langs te kunnen wandelen, zoals som mige toeristen menen te moeten doen. Mogen we ten besluite nog een paar dingen noemen? Vergeet bijv, niet de z.g. grisailles te zien (vlotte schetsen in grijs en licht bruin) de allegorische voorstellingen, de tekeningen, etsen en gravures en klei nere meesterwerkjes als bijv, het „Dan send paar” van Adriaen van Ostade, een onzey meest bekende schilders van boe rentaferelen uit de 17e eeuw, wellicht leerling van Frans Hals, de „Gitaarles” van Alexander Hugo Bakker Korff, wiens werk we ook verleden jaar aan troffen op de tentoonstelling Roem der Romantiek. Merkwaardig zijn ook de schoorsteen stukken van Jacob de Wit (waarvan ook een reproductie in de catalogus) en dan ten slotte (om toch ergens een punt te zetten, hoewel de verleiding groot is opnieuw uit de rijke verscheidenheid te putten) even stil te staan bij een groot doek van Ary Joh. Lamme, meer om het onderwerp interessant, dan om de artis tieke uitbeelding. Lamme was leerling van zijn neven Ary en Henri Scheffer, verleden jaar zelf met werk op de Bols- wardse zomertentoonstelling aanwezig. De schilder, die gedurende lange jaren directeur was van het Museum Boymans te Rotterdam heeft op ’t stuk, dat wij bedoelen, Cornelia Marjolin Scheffer ge schilderd, pianospelend in het atelier van haar vader Ary Scheffer. Het doek werd in 1850 te Parijs vervaardigd en laat ons meer zien hoe het atelier (o.a. met sterk bovenlicht) er uitzag, dan Cornelia zelf. Maar juist dit schildersatelier is zo be langwekkend. Tot het volgend jaar, lezers, wanneer wij opnieuw een tentoonstelling in Bolsward hopen te hebben. Maar eerst moet U deze zien, als U het nog niet deed. Donderdagn\orgcn om half elf wordt op het stadhuis een persconferentie gehou den met de landelijke en regionale pers. Het programma van het komende inter nationaal Folkloristisch Festival wordt dan bekend gemaakt. Tevens zal de pers in de gelegenheid worden gesteld om ’t wekelijks optreden van de Boalserter skotsploech van 12 tot 12.45 uur I pen wij op één rug te komen. in dit artikel moeten wij wel afscheid nemen van de tentoonstelling „Muziek en Dans in vroeger eeuwen”, die nog tot 31 augustus onder het motto „Musica letitiae comes, medicina dolorum” (muziek is de gezellin der vreugde en geneest de smarten) in het historische raadhuis te Bolsward wordt gehouden. Niet omdat wÜ op deze expositie zouden zijn uitgekeken of omdat wjj ér over zouden zjjn uitgepraat, maar om de eenvoudige reden, dat andere zaken weer onze aandacht gaan vragen en wij ook niet alles willen vertellen. Een gang langs de 85 kunstwerken in het stadhuis moet voor U iets houden van een ontdekkingstocht. Wjj hebben mét U stilgestaan in de Vierschaar en in de bungemeeesterskamer. Met even zoveel recht zouden wij in speciale artikels kunnen schrijven over de raadzaal, de B. en W.-kamer, de grote en kleine com missiekamer of over de gang en trappenhal. We zullen het niet doen en gunnen U graag het plezier zelf telkens weer iets nieuws te ontdekken of plotseling ergens verbaasd te staan. Hwat bat Qabe Sb roar In dit slotartikel nog slechts enkele aan tekeningen. Zo is bijv, deze tentoonstel ling in zijn veelzijdigheid niet alleen in teressant voor de kunstminnaar, maar heeft ze ook cultuur-historische waarde. Wie wil geconfronteerd worden met de kleding en costumering in vroeger eeuwen, kan hier te kust en te keur gaan. Onbedoeld hebben de kunstenaars in vroeger eeuwen, toen zij „het leven op het leven gingen betrappen", ook in hun veelkleurige notitieS^vastgelegd, wat bepaalde mensen onder bepaalde om standigheden hebben gedragen. En dit geldt niet mor de kleding alleen, ook voor het interieur. Wij stappen op deze tentoonstelling menig binnenhuisje in, schikken mee aan tafel, genieten in onze gedachten mee van de spijzen en dranken en luisteren mee naar de huis muziek. Ja, die muziek! Nog afgezien van de stemmingen, weergegeven in tal van rake composities, boeit deze schilderijen galerij ook door het simpele feit, dat in een reeks van meer dan 400 jaren diver se muziekinstrumenten, vaak typisch voor een bepaalde periode zijn vastge legd. Er is op dit gebied een grote ver scheidenheid en elke muziekliefhebber die studie wenst te maken over de ge schiedenis van een bepaald instrument, kan hier zijn hart ophalen. Op boeiende wijze vertelt de tentoonstel ling van het dagelijkse leven van rond trekkende muzikanten, vaak kreupelen, blinden of mismaakten, die met hun een voudige instrumenten als de draailier en rommelpot, met doedelzak of fluit hun schamele kostje deur aan deur bijeen vergaarden. Elke tijd kende zo zijn instrumenten. In vroeger eeuw was de luit, het thans vergeten of in elk geval pas herontdekt instrument favoriet. Ook was dit het ge val met de basviool of later de viola da gamba om niet te vergeten het virgi- naal en het spinet, voorlopers van de clavecimbel. Later wordt de luit vervan gen door de gitaar, de basviool door de cello, wordt de fluit aanmerkelijk ver beterd, evenals de hoorn, maakt de draai lier plaats voor het trekorgel en doen nieuwe instrumenten hun intrede als piano en saxofoon en verschijnt het pie rement in het straatbeeld. Dit alles wordt in de serie kunstwerken niet enkel ragfijn geïllustreerd, de in strumenten spreken soms ook een sym bolische taal, die de expositie ineens een markant en soms ook wel pikant aspect geeft. Symbool is het instrument in de eerste slachtediken topje 1920 14022 13311 13059 18347 14151 18450 it slimste is: der bart praktysk neat oan. Ik doar gerêst to sizzen, dat dizze hoeke ien fan de alderminste is yn hiel Neder lan. Men moat jin skamje om der in frjemd hinne to bringen. Sit der gjin kriich mear yn de lju op ’e klaei? Is har alles mar goed? By de pro vinsje is men nou al gans in skoft dwaen- de om plannen to meitsjen foar in better wegenet yn dizze hoeke, mar it eint as de man yn ’e moanne, hwant de minsken hjirre wchtsje it blykber rêstich óf en hobbelje de smelle, hege diken mar lans. As de gcmeentebistjüren fan dizze hoe ke finansieel net by steat binne om har diel yn de kosten to biteljen, hwerom meitsje hja dan gjin aksje om de provin sje to oertsjügjen, dat der in wei foun wurde moat. Bilangstelling is der wol yn de steaten, mar der komt üt de lju seis en har bi- stjürders sa selden in fiks lüd. It wurdt hege tiid mannen, de klaei mei it net sit- te litte. Of miene jo fan wol? plaats van de vergankelijkheid. De reeds eerder besproken vanitas-schilderijen, veelal met doodshoofd, leggen hiervan een treffend getuigenis af. Maar er is vermoedelijk ook nog iets anders. Wij schrijven voorzichtigheidshalve van vermoedelijk omdat de in dit opzicht door de heer Ronday in zijn inleiding ge- uite mening door de heer Wouter Paap op de openingsavond is weerlegd of in ieder geval van de hand gewezen. De heer Ronday stelt dat het samen zijn van man en vrouw, zoals dit door diverse schilders met name in de 17e eeuw is vastgelegd, soms van heel wat minder onschuldige aard is, dan men uit hun gedragingen zou opmaken. Het the ma is volgens hem niet enkel het on schuldige musiceren, maar de invitatie (uitnodiging) tot of de voorstadia van amoureuze relaties, gewoonlijk de veile liefde. Voor wie de „taal der instrumen ten” verstaat, verkrijgen de op zich zelf levenloze objecten een speculatief ge tinte betekenis. De basviool is dan het instrument van de sterke sekse, zij w(jst, wanneer zij schijnbaar doelloos ergens is neergezet op de verwachte en verlangde komst van de man of op zijn zo juist geëindigde aanwezigheid. Het spinet is dan zinnebeeldig voor de vrouw. Ook de luit heeft in het muzi kale minnespel een bijzondere functie. De vrouw die de luit stemt of bespeelt, preludeert op het samenzijn met haar partner, die soms reeds aanwezig is, vaak echter nog moet verschijnen. De kleding van de figuren geeft bovendien maar al te vaak een duidelijke vinger wijzing omtrent de bedoeling van de schilder. Gaan wij de schilderijen zo zien dan is bijv, de luitspeelster van Jan Steen, waarvan een prachtige repro ductie in uw catalogus, evenmin zo on schuldig als zij er uitziet. De oude wijnschenkende vrouw op de achtergrond heeft veel weg van een be jaarde koppelaarster. Ook de naakte dansende amoretten op het schilderij aan

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1962 | | pagina 1