Veel verguisde krotten in Friesland
nu inzet van speculaties
I
i
I
p
■ffl
GOUD VOOR BOUWVAL MET GROND
SlP
de Marl iny loer
Fan
Tj. de J.
Katholikendei fan it
Bolsward nog zes
i nd usl r ie woningen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
K
ook andere gemeenten goede diensten
J
Zilveren filmpjes
i
us hjoed 2 p
to sizzen
jier wer op e Jouwer
Lyk as forline jier sil de Katholikendei
fan it Roomsk Frysk Boun op 15 augus
tus wer halden wurde op ’e Jouwer.
Moarns healwei toalven sil de Rju Earw.
Pater Jorna de Hilige Misse opdrage en
in Fryske preek halde. Daelks nei de
Misse wurdt songen „God groetet jo,
Syn blomme’’ yn in oersetting fan Wy-
bren Altena, dy’t foarhinne yn Makkum
wenne.
P. Eringa to Hichtum
omkommen
Aan de deelnemers en bezoekers van het
Internationaal Folkloristisch Festival 1962
in Bolsward
Grote belangstelling;
voor het festival
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1962
101e JAARGANG
No. 34
<5
kunnen bewijzen.
elts 2.500.000 kilo bi-
teerd.
Deze oude huisjes sierden voor enige jaren nog Tjerkwerd.
Zijn ze te vroeg afgebroken?
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
de hand en kan een en ander van geval
tot geval bekijken. In het algemeen
wordt er bij voor vakantieverblijf be
schikbare woningen naar gestreefd dat
de gemeente de grond koopt, de liefheb
ber het huisje, waarmee hij dan kan
doen wat hij wil, althans binnen de per
ken van het toelaatbare. Daarmee wordt
ongewenste speculatie in vakantieverblij
ven tegen gegaan. Deze maatregel zou
de rinnende ban nei de opslach en ta-
gelyk ek 1000 sekken
Nu heeft het er alle schijn van, dat deze
burgemeester "te vlug is geweest, al
thans gerekend naar uitsluitend zake
lijke maatstaven. Want vele Leeuwar
ders en zeker even zovele anderen, be
geren in deze dagen een buitenverblijf.
Bij die vele anderen behoren industriëlen
uit alle delen van het land, die het be
gerig oog richten op onroerend goed dat
bij voorkeur aan het water of in het bos
moet staan en dan best een kapitaal nog
opbrengen omdat rust in deze jachtige
tijd heel wat waard is. En, in de week
ends komen kooplustigen uit het Westen
van het land over de Afsluitdijk om in
Friesland te speuren naar een vakantie
huisje.
Tientallen huisjes zijn verleden jaar en
dit jaar weer in notariële acten onder
gebracht en kregen een geheel andere
bestemming dan de stichters ooit had
den kunnen denken. De jacht, naar een
vakantiehuisje heeft zelfs dusdanige vor
men aangenomen, dat sommige gemeen
tebesturen zich afvragen welke maatre
gelen genomen dienen te worden en daar
bij was Opsterland de eerste gemeente,
die werkelijk maatregelen nam.
Het Noorden is rijk aan krotten en één-
kamerwoningen. Friesland levert de sta
tistiek in dit opzicht nogal omvangrijke
cijfers. De huisjes, eens met vreugde en
trots gesticht door pake en beppe, heb
ben hun tijd gehad. Ze zijn vervallen of
voldoen niet meer aan de eisen van deze
tijd.
Mede uit een oogpunt van bouwcontinen-
tering en sinds 1 januari van dit jaar
mede op grond van een rijksuitkering
voor de opruiming van elk krot, een uit
kering in de gemeentekas, werden vele
huisjes onbewoonbaar verklaard. Dezelf
de gemeentebesturen, die zo van ganser
harte tot onbewoonbaarverklaring over-
Jildomset
yn miljoenen
88
108
118
137
145
161
194
204
460
500
540
600
640
660
765
795
Abonnementsprijs I 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
I
Van de onlangs aan de provincie Fries-
|land toegekende 220 industriewoningen
was van 98 woningen de bestemming
reeds vastgelegd door de ministers van
Economische Zaken en van Volkshuis
vesting en Bouwnijverheid. De verdeling
van de overige 122 woningen, waarvan
een bescheiden aantal mocht worden aan
gewend voor industriële doeleinden bui
ten de ontwikkelingskernen, was zoals
gebruikelijk ter prudentie van Ged. Sta
ten.
De totale verdeling is o.a. als volgt:
Baarderadeel 4, Bolsward 6, Franeker
10, Harlingen 8, Sneek 20 en Wymbrit-
seradeel 4.
wenhuis).
Knoeierijen met biggenmerken geconsta-
Ergens aan het Nannewjjd bij Rottum is een bouwvallig boerderijtje te koop.
De deuren willen niet dicht en ruiten zitten er niet in de ramen. De eigenaar wenst
er nochtans f 12.500,voor te ontvangen en h(j zal het ongetwijfeld krijgen,
want krotten zijn goud waard in Friesland.
Enige jaren geleden heeft burgemeester Van Ek van de gemeente Achtkarspelen
triomfantelijk en demonstratief de brand gestoken in een krot in zijn gemeente,
één van de honderden krotten, die het levende bewijs vormen van de achterstand
van Friesland en het gehele noorden ten aanzien van woningvoorraad en woning
bouw.
Een van de vele krotten in Friesland, die als vakantieverblijf
een nieuwe toekomst tegemoet gaan.
andere Friese gemeenten een gouden toe
komst tegemoet. Twintigduizend gulden
voor een huisje aan het water is al ge
woon. Bij Bergum is de eigenaar van j
een oude, onbewoonbaar verklaare boer
derij inmiddels twaalfduizend gulden ge-
boden, maar hij wil het bouwsel er niet i
voor missen.
Elders in Tietjerksteradeel werd onlangs
een onbewoonbaar verklaard huisje no
tarieel en openbaar verkocht voor bijna
tweeduizend gulden. Een week later
werd het geadverteerd voor zesduizend
gulden. Momenteel zijn zelfs de oude
huisjes langs de zeedijk in trek en het
zijn niet alleen de Friezen, niet slechts
de Nederlanders die belangstelling heb
ben. Ook van Duitse zijde bestaat grote
interesse, hoewel nog maar weinig trans
acties met Duitsers bekend zijn. De ge
hele ontwikkeling ten aanzien van de
speculaties met krotten vraagt om ze
kere maatregelen opdat excessen voor
komen kunnen worden. Opsterland gaf
het voorbeeld.
Us moderne oarloggen meitsje in bult
üngelokkich as se oan de gong binne en
nimmen gelokkich as se dien binne.
Bolswarils Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bohwardsche Courant, Westergoo en De Jong’i Nieuwsblad
gingen, krijgen nu de verzoeken te be
handelen om dat besluit weer in te trek
ken.
Er wordt gespeculeerd in de eens zo ver
foeide krotten en verschillende gemeen
tebesturen vragen zich af wat er gedaan
dient te worden om excessen te voorko
men. Dat is in feite een weinig eenvou
dige zaak omdat onmiddellijk de juridi
sche aspecten van het eigendomsrecht
om de hoek komen kijken, wanneer het
gaat om het treffen van beperkende
maatregelen. In dit opzicht heeft de ge
meente Opsterland onlangs de spits af
gebeten.
Daar werd besloten dat in het vervolg
het verbouwen en inrichten van wonin
gen tot weekendhuisjes gebonden is aan
een vergunning van Burgemeester en
Wethouders. Op het punt van reeds on
bewoonbaar verklaarde woningen is het
uiteraard vrij gemakkelijk om een ver
zoek tot intrekking van de onbewoon
baarverklaring af te wijzen. Anders is
het evenwel ten aanzien van woningen
die nog voor bewoning geschikt zijn.
Opsterland heeft in elk geval de zaak in
13 minsken oan it wurk. Al it wurk is
sa organisearre, dat er mei in bytsje
minsken folie wurk forset wurdt. len
man laedt mei syn hef truc yn tweintich
minuten in greate truc fan tweintich tün.
Dat hjir yn Veghel sok in reuze-saek
groeije koe, sit him foar in bilangryk
diel hjiryn, dat Veghel it sintrale plak
is foar it hiele gebiet fan de Nederlansk
Christelike Boereboun, dy't hiel Braban
en it südlik diel fan Sélan (Sieuwsk
Flaendereen) omfettet. Krekt dizze wike
krigen wy it nijs troch, dat de C.A.F.
de 4000 leden passeard wie, mar hjir is
it ledental mear as 32000, dus acht kear
safolle. Yn it leste boekjier wie de om-
set mear as 200 miljoen goune. Nou soe
it wêze kinne, dat yn dit gebiet de koö-
peraesje tige tanaem, mar toar it great-
ste part komt dizze fantastyske groei dér
net fan. Jit altyd binne de partikuliere
bidriuwen hjir fan greate bitsjutting. De
taname komt foar it greatste diel troch
de sterke oanpassing fan it Brabantse bi-
driuw, net it minst ek mei hinnen en
bargen. Ek de molkeproduksje gie mei
sprongen omheech. It kunstmestgebrük,
dat hjir al jierren fan bilang wie, naem
ek jit sterk ta.
Ut de jierforslaggen makke ik it bygean-
de listke, hwerüt men de groei düdlik
sjen kin.
Produksje
yn 1000 tün
1953- ’54
1954- ’55
1955- 56
1956- ’57
1957- ’58
1958- ’59
1959’60
Voorlopig evenwel gaat het krot in alle J
2e week aug. 1937.
Kaas wordt duurder. Nu nog verkrij.
baar nagelkaas a 10 ct. per pond. Gele
zonder korst 6 ct. per ons. J. Roorda,
Kerkstraat.
De Duitse tandartsen is het in het ka
der van het vierjarenplan niet meer toe
gestaan goud te gebruiken bij vullingen.
Hiervoor kan voortaan alluminium ge
bezigd worden.
Parijs houdt opruiming onder overbo
dige standbeelden. Ongeveer de helft
van de monumenten, waarvan het me
rendeel verwaarloosd is, zal worden ver
nietigd.
St. Jacob wint op
gouden horloges, het zilver
HWAT LYTS IS, KIN GREAT WEZE!
As men immen freegje soe, hwer earne
it greatste monumint fan ienriedige boe-
rekrêft stean soe, dan hie it de measte
kans, dat hy it sykje soe yn Grins mei syn
greate en manslee pleatsen of yn Sélan,
of faeks yn Fryslan, dat yn boerefor-
middens in skoane klank hat. Mar der
soene net follen wêze, dy’t riede koene,
dat dit monumint stiet midden tusken
de lytse, ienfaldige boerkes fan de Bra-
banse sangrounen.
It doarp: Veghel is it plak, dat de great
ste oan- en forkeapkoöperaesje fan hiel
Nederlan, né fan hiel Jeropa hat. Inkele
moannen lyn is de nije fabryk mei feest-
lik gearwêzen iepene en it diner, dat de
dei bisleat, telde mar leafst 2500 diel-
nimmers.
Yn ien fan de greate hallen
de Freulepartij de
was voor
Rauwerd en het nikkel voor Bolsward
(A. Roukema, J. Stormer en K. Nieu-
Bolsward is geen grote stad en op de kaart van Europa is het
maar een stip. Ook de provincie Friesland als geheel neemt op
die kaart maar een bescheiden plaatsje in. Wij in Friesland zijn er
ons volkomen van bewust, dat wij slechts een geringe bijdrage kun
nen leveren in het geheel van de activiteiten, die gericht zijn op het
totstandbrengen van meer eenheid in Europa. Maar het weinige,
dat we kunnen doen, doen we gaarne en van ganser harte.
De samenwerking in Europa wordt o.a. nagestreefd door middel
van allerlei officiële organisaties. Deze organisaties verrichten bij
zonder nuttig werk, doch een der grondslagen van al deze arbeid
moet zijn, dat wij de eigen aard van de bewoners der samenstellende
delen van Europa leren begrijpen en bovenal, dat wij elkaar
waar wij ook mogen wonen in Europa van mens tot mens leren
kennen en waarderen. Hiervoor zijn ontmoetingen nodig en het
verheugt mij bijzonder, dat hier in Friesland in de vorm van het
internationaal festival te Bolsward een ontmoeting is gearrangeerd,
die naast niet te onderschatten culturele waarde ruime moge
lijkheden biedt tot persoonlijke contacten in een interessante inter
nationale sfeer.
De stad Bolsward neemt in de provincie Friesland een eigen plaats
in, in het bijzonder door haar streven om in belangrijke culturele
manifestaties de eigen aard van Friesland tot uitdrukking te doen
komen. Bolsward is echter ook een stad, die steeds begrepen heeft,
welk een rijkdom er verscholen ligt in het culturele bezit van andere
landen en volken. Bolsward is dus bij uitstek geschikt voor de cultu
rele confrontatie, welke dit festival beoogt.
Gaarne spreek ik de hoop uit, dat het internationaal folkloristisch
festival in alle opzichten een succes mag worden en dat de in
Friesland gelegde contacten tussen de deelnemers uit de verschil
lende landen zullen bijdragen tot versterking van het gevoel van
verbondenheid tussen de volken, die tot taak hebben het oude
Europa een goede toekomst te geven in het belang van ons allen
en van degenen, die na ons komen.
Hen, die van verre naar Friesland zijn gekomen, roep ik bij dezen
een hartelijk welkom toe. Ik hoop, dat zij aan hun verblijf in ons
midden een goede herinnering zullen behouden.
De Commissaris der Koningin in de
provincie Friesland,
Mr. H. P. LINTHORST HOMAN
f
f
f
f
Middeis twa ure sprekt Drs. J. Loos op
Heerma State oer „Wy en de oaren”. It
muzykkorps fan Blauhüs forsoarget dan
de muzyk. Nei it skoft is der in fleurich
programma fan Jan van der Tol. Nei óf-
rin is der dounsjen mei muzyk fan H.
de Vries.
Hwat bat Qabe Skroar
De hear Pier Eringa, dy't him hjir nei
wenjen set hie yn it wite hüs op ,,'e Pol-
le”, it rêstige thüs dêr’t er altiid langst
nei hawn hie, is net mear.
It hie freed, Ljouwerter fémerk west, en
sa't Eringa wend wie, soe er ek nou nei
de merk de saken thüs by de boeren óf-
hannelje. Seis üre kaem er op ’e brom-
fyts fan de Polle-reed óf de dyk op. Hy
soe nei Syswert ta. Wylst kaem fan de
Boalserter kant de bromfytser F. Gerrit-
sma fan Burchwert dy’t, Eringa to let op-
murken hat en him fan siden oanried.
Eringa, dy’t gjin foarrang forliende,
kaem op ’e holle tolanne en wie op slach
wei. De hear Gerritsma hie in lichte har-
sensskodding, syn brommer siet fan foa-
ren alhiel yn elkoar.
De hear Pier Eringa siet noch yn for-
skate forienings. Sa wie hy foarsitter fan
it C.V.O. skoallebistjür to Burchwert,
siet hy yn Doarpsbilangen Hichtum, hie
lang yn it polderbistjür in sit hawn en
tsjerke bilangen bihertige.
It hiele doarp wie forslein lyk as ek al
de omkriten fan Boalsert, doe’t de lju
hearden dat Pier Eringa net mear wie,
de fékeapman, dêr’t elts op oan koe yn
'dit rayon, dêr’t hja him allegear koenen
en dêr’t hy elts koe. De hear Eringa wie
tige ach enearre. ek al mei troch syn
rjochtutens. Hy waerd 66 jier aid.
boerd, geflankeerd door de twee hof
dames, gezeten in het hooi. Hier omheen
de producten van het land, koren en
aardappelen, vlas en bieten, kaas, melk
en boter in verschillende vormen. Dit
alles opgesierd met bloemen in rijke
kleurenpracht.
Het ontwerp voor de wagen is van de
heer Ate van der Werf en Wordt ver
zorgd door het schildersbedrijf Van der
Meer en Brandsma’s Bloemensymphonie.
Achter de praalwagen komt de Hea-
keninginne gezeten in Friese sjees.
De opstelling van^de optocht is bij de
Hollandiafabriek. Via de Harlingerstraat,
Dijkstraat en Marktstraat gaat ’t naar het
Stadhuis, waar de Heakeninginne door
het gemeentebestuur zal worden ontvan
gen. Hierna trekt de stoet naar het Julia-
napark waar het Heamiel zal worden
gehouden met muzikale medewerking
van Andante en Omke Romke.
Een beperkt aantal kaarten voor het Hea
miel zijn aan het Julianapark verkrijg
baar.
Voor zover aanwezig nemen ook de bui
tenlandse gasten hieraan deel. De mees
te groepen komen met eigen bussen. De
Zwitsers die per vliegtuig komen, wor
den vanaf Schiphol afgehaald door de
L.A.B., evenals de Schotten, die met de
boot in Hoek van Holland aankomen.
De Duitsers komen uit Zweden, waar zij
momenteel aan een Folkloristisch Festi
val deelnemen.
Hjirby komt de klamtoan hoe langer hoe
mear to lizzen op mingd foer foar alle
diergroepen. Yn de léste fiif jier gie de
omset fan mingd foer mei mear as hün-
dert persint omheech. Dat wiist op it
feit, hwat wy ek hjir yn Fryslan sjogge,
dat it fuorjen mei mingd moal of brok
jes tige de tiid mei hat. Net allinnich,
dat dizze mingde foeraezjemiddels de
bisten better har gerak jowe, mar jit
mear omt it by de arbeidskrapte folie
nofliker is. De nije fabryk is dan ek hie
lendal ynsteld op de produksje fan dy
mingde foeraezje, hwerfan hja eltse üre
50.000 kilo meitsje kinne. De direkteur
sei, dat hja it nou skoan yn 'e macht
hiene om ek yn dit seizoen de saek oan
to kinnen, mar soe de opgong yn dit
tempo trochsette, dan hiene hja ek al wer
har omtinken jown oan nije mooglik-
heden. It terrein derfoar wie al reser-
vearre.
Al den dei komme binnenlanske en bü-
tenlanske lju nei Veghel om it greatste,
it nijste, it modernste to sjen, hwat op
dit gebiet to sjen is. De lytse Brabanse
sanboer lit oan elts sjen, hwat troch lyt
se lju yn greate ienriedichheit dien wur
de kin, as hja meimekoar bouwe wolle.
En foar üs, dy’t wolris miene, dat wy
hjir op koöperatyf gebiet, de toan oan-
jowe, leit er in sterke oantrün yn om net
by de bisteande situaesje üt to rêsten.
Hjir is al folie bard, mar der kin en
moat jit hiel hwat oanpakt wurde. De
tiid haldt gjin skoft, dêr net en hjir net.
Lit er üs net üntkomme.
Reeds meer dan 1000 kaarten bij de
voorverkoop geplaatst
Aan de vooravond van het Heamiel en
Festival gonst het in Bolsward van de
bedrijvigheid. De winkeliers zijn druk
bezig hun etalages in het teken van het
festival te maken. Wij zagen reeds een
flink aantal etalages o.a. met prachtige
foto’s en zeer mooie tekeningen.
Ook aan de voorbereiding van de in
tocht van de Heakeninginne wordt druk
gewerkt. In deze optocht komt o.a. een
praalwagen met als symbool „It liet fan
de natür landbouw en veeteelt in de
omgeving van Bolsward.
Tegen een blauwe achtergrond ziet u een
Friese windmolen in feesttooi gestoken,
n.l. de vlag in de bovenste wiek en in
ingaande stand. Een tweetal zeilbootjes
symboliseren de watersport. Voor de mo
len een mand met Bolswarder zuivel
producten welke de Heakeninginne aan
de burgemeester zal aanbieden, als teken
van de band tussen stad en land.
In het midden van de wagen t Ule-
Amerikaensk oandwaende kompleks sle
ten safolle minsken as yn tsien Doele-
sealen sitte kinne. De bitsj inning wie
perfekt, mei Ijochtsigalen waerden de
kelners rounom hinne dirigeard fanüt in
podium. In read lamke op in bipaeld
plak wie: de griente is op, blau wiisde
op tokoart oan jirapels en sa fierder.
Mar dit wie inkeld in aerdichheitsje
foar ien dei, folie bilangriker is de saek
seis. Wy ha de fabryk greatendiels bi-
sjoen, ridende yn in auto, omt de ter
reinen meimekoar mear as 50 pounsmiet
great binne. De nije fabryk is ornearre
toar it meitsjen fan mingd moal en brok
jes. De muorren fan dy fabryk bisteane
üt 35 silo’s en oan dy silo’s is it manske
tek ophongen. Tritich fan dy silo’s kin
ne elts 800.000 graen of moal biwarje,
wylst de fiif oare elts 2.500.000 kilo bi-
fetsje kinne.
Forline jier wie it feest by de C.A.F. yn
Ljouwert doe’t de greate silo yn gebrük
nomd waerd en op him seis wie der alle
reden ta, mar hjir stiet net ien, mar 35
op in dübele rige yn it fjouwerkant.
Dizze silo’s tsjinje om de produksje fan
mingd moal en brokjes kontinu rinne to
litten. Alles, it lossen en it mingen bart
fólautomatysk. De skippen, dy’t foar de
wal lizze, binne troch greate graensügers
yn in omsjoch leech. In skip fan 100
tünne yn ien üre. Dêrby wurdt alles
woegen, suvere troch in elektromagneet,
mongen en yn sekken fan 50 poun
brocht Alle üren glide 1000 sekken fan
de rinnende ban nei de opslach en ta-
gelyk ek 1000 sekken „brokjes”. Sa
wurdt eltse üre 50.000 kilo foer per üre
makke en praktysk komme der gjin ban
nen mear oan to pas. Yn dy hiele mans
ke fabryk binne foar it klearmeitsjen en
fan dit opslaen fan dy 50.000 kilo per üre mar 11960-’61
