Unicef voert grootse campagnes tegen de framboesia ver. van I t Laatste ,Appelscha-verslag’ de ver. Beatrixoord’ Thans ook astmatische patiënten Ook in de strijd tegen deze vreselijke ziekte bracht penicilline uitkomst ««I Fan de Martinyloer Zilveren filmpjes üs hjoed p p to sizzen Lj FM 1 I ié I 5. - STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND are 101e JAARGANG DINSDAG 21 AUGUSTUS 1962 No. 38 De Jong’» Nieuwsblad Tsr -- Herenkap- 195. Tj. de J. Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Hzndelsadvertenties bij contract reductie Vooral de kinderen. Vooral kinderen telt men onder de vele 4e week augustus 1937 De Koninginnedag overal in den lande met opgewektheid gevierd. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) im- hun wenskuten, hast rounom inkele mins- van CEF ten strijde trekt! Abonnementsprijs 1 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 In swiete müle is in djippe küle (400), (387), (102), (488), (226), (731), Bolswards Nieuwsblad •lakken ;ryslan, t as de stêdden en plesierplakken, dy’t binne. Wol Fryslan der mei kon- IMII1 •vr.r- Inder de ziekten, die vooral In Afrika, Azië en Midden-Amerika veel slachtoffers naken, behoort de framboesia tot de afschuwelijkste. Deze ziekte, waaraan naar schatting ongeveer 50 miljoen mensen lijden, lean tegenwoordig effectief worden bestreden, namelijk met penicilline, en het zal zelfs mogelijk zijn haar geheel uit te roeien. UNICEF, het Kinderfonds van de Verenigde Naties, werkt daaraan met alle kracht, in samenwerking met de Wereldgezondheidsorganisatie en de regeringen van de betrokken landen. Het jaarverslag 1961 is het laatste van het tijdvak gedurende hetwelk de Ver eniging „Beatrixoord” uitsluitend een sanatorium exploiteerde te Appelscha, Op 18 augustus 1922 van Joure naar hier verhuisd, ging men in de eerste helft van 1962 gedeeltelijk weer verhuizen, nu naar Haren. Daarmee staat de vereniging dus voor de exploitatie van twee inrichtingen. Nog op andere wjjze Is 1961 een afsluitirg voor de vereniging. De doelstelling der vereniging «s n.l. verbreed: in de toekomst gaat de vereniging ook andere dan t.b. patiënten behandelen en verzorgen. Ook daarom gaat de vereniging in 1962 een nieuwe periode binnen. Zo kreeg het verslag over 1961 dus wel een bijzonder accent. Framboesia is een door bacteriën veroor-j zaakte, uiterst besmettelijke ziekte, zo als vele Nederlanders met tropenerva ring bekend zal zijn, omdat zij ook onder de inlandse bevolking van Indonesië en Nieuw-Guinea veel slachtoffers maakt. Zij begint zich te manifesteren door klei ne vlekken op de huid. Als men niet tij dig ingrijpt ontwikkelen deze vlekken zich tot gezwellen in de vorm van fram bozen dat verklaart de naam van de ziekte waarbij het huidweefsel, de spieren en soms zelfs de beenderen wor den aangetast: hele handen en voeten kunnen worden weggevreten! De verspreiding van de ziekte wordt bevorderd door de primitieve omstandig heden, waaronder vooral in tropische ge bieden honderden miljoenen leven. Op het platteland in de genoemde delen van de wereld leven vaak velen in de dor pen dicht op elkaar, in overvolle hutten en onder omstandigheden, die spotten niet de meest elementaire begrippen van hygiëne. Men loopt er veelal met blote i voeten en, omdat de etterende wonden behalve op de handen, ook dikwijls voorkomen op de voetzolen, steekt de een de ander aan. Framboesia veroorzaakt niet alleen veel menselijk lijden, maar betekent ook economisch een ramp: de mensen, die erdoor worden aangetast, kunnen mers niet werken en aldus komen gezinnen in steeds dieper ellende. woord werd gesproken en aan H.K.H. j Prinses Beatrix een telegram werd ge zonden dat omgaand beantwoord werd met de beste wensen voor de verdere bouw. Een ander daarvan was 30 november toen het hoofdbestuur voor het eerst vergaderde in de kantine van het nieu we gebouw. De moeilijkheden met het zusterhuis mogen geacht worden achter de rug te zijn. Op 27 juli werd de bouw opgedra gen aan de aannemer van het hoofdge bouw en onverwijld werd met de werk zaamheden aangevangen. Voor 1961 werd een extra bouwvolume zal veel veranderen, zoals ht zich laat verleend van 8 woningwetwoningen. Het aanzien ten goede. ren verleende steun steeds stijgt. Dat is trouwens ook nodig, want alleen reeds de bestrijding van de framboesia vergt kapitalen. De behandeling per patiënt is niet zo kostbaar. Voor tien gulden kan men vol doende penicilline kopen om vijftig kin deren te genezen! Het werkterrein ech ter is onvoorstelbaar groot en er moeten Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Weatergoo en Het prinselijk jacht „Piet Hein” te wa ter gelaten. Prinses Juliana hakte het koord door. Te koop een zo goed als nieuwe honde- kar. Prijs billijk. A. Cnossen, Folsgare. Het vorig jaar waren er op 1 september in ons land 424000 werklozen. Dit jaar zijn er 66000 minder. Is he! einde van de crisis in zicht? Bij veehouder W. A. te Kimswerd werd miltvuur geconstateerd. Rijke palingvangsten in het Ijsselmeer. Verschenen het boekwerk „Introductie tot de danswereld” door P. J. Heeringa, dir. Sneker dansschool. De gezamenlijke Dames- en Herenkap pers van Bolsward maken bekend, dat hunne zaken woensdag 1 sept. (kaats- dag) na 12 uur gesloten zijn. Het rode achterlicht op de fiets wordt verplicht. Het aantal werkzoekenden in Bolsward bedroeg het afgelopen jaar 2218. In de laatste maand waren er 246 werklozen, w.o. 83 behorend tot de bouwbedrijven en 50 landarbeiders. Te koop dichte Ford-bestel-auto 1931- Laadvermogen 750 kg. Prijs f 100, Pr. motor. A. Zijlstra, vishandel, Mak- kum, telef. 28 De heer S. Rodenburg neemt te Parre- ga de bakkerij over van zijn vader Yme Rodenburg. Zaterdag 28 aug. ’s namid dags 5 uur (oude tijd) heropening van de zaak met vele attracties. een van de redenen is dat juist ook UNICEF actief is bij de bestrijding van de vreselijke ziekte. De gelden voor deze acties en voor het vele andere heilzame werk, dat het Kin derfonds in alle delen van de wereld ver richt, krijgt men bijeen door bijdragen van regeringen en particulieren. In Ne derland is daarvoor werkzaam het Ne derland Comité UNICEF. Molenstr. 15a te Den Haag, postgiro 7515. Met trots vertelt men U bij dit Nederlandse comité ook op dit gebied uitkomst gebracht: men heeft daarmee, naar enige jaren I geleden bleek, ook tegen deze ziekte een hoe ook in ons land de door particulie- goedkoop en beslissend wapen in han den gekregen. Toen men de strijd begon met mobiele medische teams, werd het mogelijk miljoenen te behandelen, zowel in de moeilijkst te bereiken gebieden van Afrika en de verst verwijderde delen van Azië als op de Caraibische eilanden. Zo is men o.a. in geheel West-Afrika campagnes begonnen, die zich uitstrek ken over meer dan drieduizend kilo meter van de Atlantische kust tot in het hart van het continent. Om slechts één voorbeeld te noemen van de actie in het Caraibische gebied; op Haiti, waar framboesia in 1950 nog het ernstige problemen voor de volksgezond heid betekende, een ziekte waaraan circa een derde deel van de drie miljoen tel lende bevolking leed, heeft men in tien jaar tijds deze ziekte vrijwel geheel uit geroeid; men heeft er ongeveer een mil joen mensen genezen. Men onderzoekt bij een eerste bezoek aan een bepaalde dorpsgemeenschap zo mogelijk de hele bevolking en behandelt allen, die door de ziekte zijn aangetast, terwijl men uiteraard speciale aandacht schenkt aan de mensen met wie zij in contact zijn geweest. Daartoe gaat men soms van huis tot huis en soms ook roept men de. gehele dorpsgemeenschap op ’t dorpsplein tezamen. Daarna komt het mobiele medische team nog nu en dan terug voor nabehandeling en con- tróle. De bevolking wordt duidelijk ge maakt dat het van grote betekenis is, van een nieuw geval van framboesia on middellijk kennis te geven aan de eigen autoriteiten. Omdat dikwijls dan inmid dels een bescheiden eigen gezondheids dienst in zulk een gemeenschap functio neert, kan men de ziekte de baas blijven. Uiteraard is ook bij- dit werk op de in richting van gezondheidsdiensten een be langrijk deel van de activiteit van UNI CEF en de Wereldgezondheidsorganisa tie gericht. Het doel van ons gehele werk is ten slotte de patiënt een optimale verzor ging te kunnen geven. Dit zal beter mo gelijk zijn in smaakvol geschilderde zie kenzalen en kamers, voorzien van een goede verwarming en verlichting, met een betere radiovoorziening, enz. Het werk voor het personeel zal hiermee evenredig aangenamer kunnen worden. Toch zal men vaak terug dénken aan de primitieve houten barakken, die zoveel leed door tegenslag en zorgen hebben gekend, doch waar ook zoveel vreugde is beleefd. Vreugde over herstel van ziekte, doch ook voor hen die er gewerkt hebben door de gezelligheid en verbon denheid, die vaak sterker wordt, wan neer de omstandigheden moeilijker zijn. Er is in Beatrixoord sinds 1945 zeer veel gebeurd, dat het overpeinzen waard is. In de loop der jaren hebben zich vele tradities vastgeworteld. Dit is van on schatbare waarde geweest voor de ge hele samenlevxing van patiënten en per soneel, doch ook voor ieder persoonlijk. Bewijst de grote belangstelling van oud- patiënten en oud-personeelsleden voor onze jaarlijkse reünie piet duidelijk dat er hechte banden zijn gelegd met de bewoners en gebouwen van het oude Beatrixoord Deze traditionele gebeurtenissen in de jaren van januari 1946 tot Januari 1962, die hun stempel hebben gedrukt op het leven en streven, zijn ongetwijfeld van waarde geweest voor de 4761 tubercu losepatiënten en de 1499 observatiepa- tiënten die in deze periode in Beatrix oord verpleegd zijn. In de loop van 1961 was het personeels probleem minder groot, wat betreft jeug dige vrouwelijke werkkrachten; wel ont braken ons nog steeds voldoende ge schoolde krachten. Het is vanzelfsprekend, dat het medi sche werk het belangrijkste onderdeel was van alle activiteiten. Naast de ge wone routine-arbeid werkten VSIWmP1 lende der artsen mee aan lezingen en congressen op wetenschappelijk gebied in binnen- en buitenland en verschenen een aantal wetenschappelijke publicaties in internationale vaktijdschriften. De verschillende oorzaken van de ver blijdende daling van het aantal patiën ten zijn van grote invloed geweest op de bezetting der bedden in het sanatorium per 1 januari 1961. Men was toen gedaald tot een laagtepunt n.l. 338. Het was on zeker of deze daling verder zou gaan of dat een zekere stabilisatie zou optre den. Geen van beide is het geval ge weest, integendeel, er heeft gedurende 1961 wederom een stijging plaatsgevon den, waardoor geregeld plm. 360 patiën ten verpleegd werden. Aan deze stijging mogen beslist geen onjuiste conclusies worden vastgeknoopt Wanneer men het aantal nieuwe patiën ten gedurende het grootste deel van 1961 in geheel Nederland overziet, blijkt de daling der laatste jaren verder te zijn voortgegaan. Deze goede ontwikkeling der volksge zondheid in Nederland is reden tot een uitgebreid beraad van bestuur en staf van Beatrixoord geweest over de toe komstige plaats van het sanatorium in het gehele ziekenhuisbestel voor de "noor delijke provincies. Na uitgebreitje deskundige voorlichting heeft de algemene ledenvergadering van Beatrixoord op 13 oktober j.l. besloten de statuten der vereniging te wijzigen en in de toekomst in Haren ook patiën ten te gaan verplegen, die lijden aan astmatische ziekten. De overwegingen, die hiertoe hebben geleid, zijn in het kort samengevat de volgende. In de eerste plaats bestaat er behoefte aan ziekenhuisbedden voor patiënten die een chronische aandoening van astma tische aard hebben. Hoewel de meeste astmapatiënten poliklinisch behandeld kunnen worden, blijft er een belangrijke groep, waarbij uitgebreider diagnostiek en een inleidende behandeling geduren de enkele weken in een ziekenhuis nodig zijn. Verder is de aard van deze aandoening zodanig, dat hij gemakkelijk aansluit bij de opzet van Beatrixoord, n.l. een inrich ting voor meer chronische patiënten. In de derde plaats zal de ervaring van het personeel op het gebied der long ziekten in het algemeen, hierbij goed van pas komen. Alle 44 Friese gemeenten verlenen sub sidie. Naar 2 cent per inwoner dragen 39 gemeenten bij, Harlingen verleent bo vendien 20 cent per verpleegdag per patiënt uit die gemeente. Hieronder vindt men enkele afdelingen uit de omgeving met het aantal leden er achter tussen haakjes vermeld: Baarderadeel (745), Bolsward Franeker (524), Franekeradeel Gaasterland (400), Harlingen Hennaarderadeel (387), Leeuwarden (1683), Nijland (102), Sneek (875), Wonscradeel (1419). Inenting tegen framboesia, in een gezondheidscentrum van UNICEF op Haïti. Bestriding niet moeilijk meer. Tot voor enkele jaren was de bestrij ding van deze ziekte moeilijk, ook om dat de toen gebruikte bismuth- en arse- nicumpreparaten duur waren en geen snelle genezing brachten. De lijders aan framboesia, vooral de velen van hen die woonden in streken waar veelal de een voudigste medische zorg ontbrak, kon den er niet of slechts met moeite toe worden gebracht een behandeling te on dergaan. j De ontdekking van de penicilline heeft De bouw van het hoofdgebouw werd ge durende het verslagjaar vrijwel voltooid, zodat met de afwerking kon worden aangevangen en de datum van opleve ring kon worden vastgesteld. Het heeft weinig zin hier uitvoerig ver slag te doen van alle aanbestedingen, welke zijn gehouden en van alle opdrach ten, die zijn verleend. Slechts een paar historische momenten dienen hier ver meld. Eén daarvan was 6 februari, de dag waarop het hoogste punt in de bouw be reikt werd, op welk punt de waarnemend voorzitter de nationale vlag hees. Hier na volgde een geanimeerd samenzijn in slachtoffers van de framboesia, hetgeen het directie-gebouw, waar menig goed zovele tientallen miljoenen mensen wor- [werd noodzakelijk, geacht dat de vereni- den behandeld. In acties, die het Kinder- ging zelf ook een aantal woningen gaat fonds heeft gesteund, zijn in de laatste bouwen. jaren meer dan 75 miljoen mensen op Met de Algemene Friese Levensverz.Mij. framboesia onderzocht en ongeveer der- wer(j een lening afgesloten gr. f 1.00.000. tig miljoen behandeld. En dan moet men I p)e restauratieplannen vonden een voor bedenken, dat framboesia slechts één lopig afronding en werden in tekeningen van de vele ziekten is, waartegen UNI- uitgewerkt. Het was de bedoeling, zo spoedig mogelijk na de ontruiming met de werkzaamheden te beginnen. De extra ledenwerfactie bracht per 31 december in totaal 42030 nieuwe leden aan. Groningen leverde 16760 nieuwe leden, Drenthe 12914, Friesland 11017 en „Elders” 1339. De Persil-actie in haar nieuwe vorm werd een hele „business” onder leiding van manager Vonk. Per 31 december be droeg de totale opbrengst f 70.000,In zake de schoolfoto-actie rezen enige moeilijkheden, die naar het zich laat aanzien nu overwonnen zijn. De totale opbrengst is f 24.122,44. De actie bij de bedrijven voor het beschikbaar stellen van bedragen voor de inrichting, loopt ten einde. Per 31 december was de to tale bruto opbrengst f 89.939,50. De ac tie bij de kerken om bijdrage voor een orgel en meubilair voor de kerkzaal werd beëindigd. Het binnengekomen bedrag groot f 5000,-—, vermeerderd met een uit de kerkcollecten gekweekt reservefonds, wordt besteed voor een orgel en zo mo gelijk een avondmaalstafel met toebe horen en een doopvont. In verschillende jaarverslagen zijn be schouwingen gewijd aan de huisvesting van onze patiënten in de houten pavil joens. Met het verslag over 1961 zal dit voor de laatste keer mogelijk zijn, om dat men in de loop van 1962 eindelijk de beschikking zullen hebben over het nieu we gebouw in Haren, terwijl de resteren de stenen paviljoens in Appelscha na de restauratie alleen naar hun uiterlijke vorm aan het verleden zullen herinneren. Deze grote verandering zal belangrijke consequenties met zich meebrengen. Er FRYSLAN HAT IN EIGEN TAEK Lang hat Fryslan tige neutrael stien foar de frjemdling oer, dy ’t hjir yn de sim mer in pear wike rekreaesje socht. Hja mochten komme, hja mochten weibliuwe it lei harren wol sljucht. Allinnich in inkle kastlein en winkelman tochten er cars oer. Mar nei de oarloch en mei namme de léste jierren bigjint elts düdlik to wur- den, dat de wrald hurd foroare is en dat de rekreaesje, de frije tiidsbisteging, de fakansje of hoe’t men it mar neame wol, tige yn bilangrykheit tanimt. En elts kin sjen, dat de drokte op de diken en it tal jonge minsken op fytsen en brommers mei sprongen foarüt giet. Net it minst kin men dat merkbite oan it wetter, oan de marren en yn de doar- pen, dy’t gaedlik lizze foar silen en far- ren. De Snitswike, dy’t nou gongber is, lukt ‘alle jierren m,ear minsken, Grou, Hwat hat (jabe SLroar breed mei harren yn ’e wei lein wurde, de brêgen moatte de hiele snein iepen, gjin regleminten, gjin foarskriften, mar dounsjounen, kabarets, merken, festivi teiten, muzyk by need op bargebongels, as it mar lukt en minsken hjir hinne hel let. It kin düdlik wêze, dat dizze beide groe pen de leije net yn ’e hannen hawwe moatte. Mei klam wolle wy hjir sizze, dat sawol fan de bifolking as fan de oer- heit in oare halding frege wurdt en sa twingend frege, dat der nimmen foar wei kin. Hwant de rekreaesje yn Frys lan is as elts minsklik objekt, it hat fol ie kansen to’n goede en minstens like- folle kansen to’n kweade. Hjir kin men net ünforskillich foar oer stean. It is in moderne, mar tige wichtige op- jefte foar oerheit en folk om de opkom- mende rekreaesje yn goede banen to lie den, sadat de bilangrike foardielen net bidobbe wurde under funeste gefolgen. Ek net as Fryslan dêrtroch minder sinten barre soe. In bidoarn Fryslan is dochs gjin stut mear wurdich. De rekreaesje mei net yn it wylde wei syn gong gean en jit minder oerlevere wurde oan pro fiteurs, hwaens gewisse de jildponge is. En dan is it earste, hwat elts ris goed yn him omgean litte mot, ditte: In Fryslan, dat rekreaesjelan wurde wol, sil goed bigripe moatte, dat it soks al linnich wurde en bliuwe kin, as it Frys lan op syn best biwarret. Hwat siket de tourist yn Fryslan? Hy siket hwat aparts hwat oars as hwat er op oare pi fine kin. Mondain fortier kin Fi al soe men dat wolle, nea sa jaen greate stêdden rounom I kurrearje, dan sliept it efterst. De tou rist, dy’t Fryslan siket, docht dat omt hy hjir hwat oars fine kin. Hy wol net wer yn de hurry fan radio's en hossebos- serij, hy wol de romte, hy wol de rest fan it lan, hy wol de typyske sfear fan de doarpkes en de forspraette pleatsen yn it wide lan. Hy wol de aerdige stêd- tsjes sjen mei har bouwurken en gevels, de marren en de bosken, de fearten en mounlen. As hy hjir fortier siket, dan sok fortier, hwat foar him nijs, hwat eigens hat. Sa’n fierljepperij as forline sqeon yn Winsum bygelyks, sa’n hurd- syldei as moarn yn Snits, sa’n skotserij as yn Boalsert, in oargelkonsert yn de Warkumer tsjerke, in folksfeest as yn Eksmoarre. Hy wol Hylpen sjen en troch de strjitsjes fan Grou dwale of Dry 1st en Heech. Fryslan kin in pracht touriste- lan wurde as it er mar goed om tinkt, Fryslan seis en dan op syn bésten sjen to litten. Hjir mei ek it feest wol by. De dagen fan it festival wiene bütenwênstich bést, soks is in boppeslach en wy hoopje, dat it folie faket sokke dagen jaen mei. Dat is ek foar de tourist in evenemint, dat hy jerne meimakket. En hwa soe in P.C.-dei yn Frentsjer net meinimme wolle of in ringriderij yn Wommels, in dei fan ru- ters, in skütsjesilerij en safolle mear. Mar lit it goed yn jin omgean, sadré Fryslan bigjint nei to aepjen, hwat men op oare plakken docht, dan rekket it syn greatste attraksje kwyt. Wy binne hjir jit lang net klear foar de rekreaesje- weach, dy’t oer de wrald giet, mar wy komme der al mei klear as wy mar goed foar eagen halde, dat wy Fryslan forbet- terje moatte, syn komfort, syn outillaezje syn aktiviteiten, syn mooglikheden. Der is jit hiel hwat to dwaen, mar folk en oerheit moatte goed witte, dat hja boppe-al Fryslan syn eigen aerd, syn ei gen sfear en syn eigen skyntme biwarje moatte. Dat is ek foar de rekreaesje de iennige goede grounslach. Earnewald, Heech, Waldsein, Galama- dammen en jit folie mear doarpen for- nimme dat it bést. Simmerhüskes, campings, tinten en caravans kin men sjen. Hwat yn it foarige mar ken dwaen koene, wurdt nou in folks- saek en dêrmei komme hiel hwat fragen opsetten. Fragen, hwer't wy allegearre mei to krijen hawwe, al tinkt mannichien nou jit fan net. De earste en bilangryk- ste fraech is, hoe’t men foar dizze re kreaesje yn Fryslan oer stiet. Der binne lju, dy’t hjir negatyf oer tin- ke. Hja sjogge hjir neat oars yn as in bidjêr, net allinnich fan de rest en de romte, dy’t it wêzen fan Fryslan is, mar ek fan syn bifolking. Frjemdsin, heal- wizichheit, bügerij om de 'sinten, tael- en karakterforfal en sa meer. En men kin har tajaen, dat sit der grif ek alle gearre yn. Lykwols hawwe sokken netyn de gaten, dat har halding nou krekt de bilangrykste oarsaék is, dat it sa komme kin. Stiet de Fryske bifolking mei de rêch nei dizze üntwikkeling ta, soene har provinsiale en pleatselike autoriteiten dizze halding oannimme, dan is it wis, dat de skaetkanten fierwei de béste kan sen meitsje. Der binne oaren, dy’t de komst fan de frjemdling tige nei it sin is en dy ’t alles dwaen wolle om hjir mar mear to krij en. Elts nimt sinten mei en lit him of har dy hjir fortarre. Hoe meat lju kom me hoe leaver, en fierder moatte wy al les dwaen om it hjir sa to meitsjen, dat hja machtiger weromkomme. Wol de frjemdling him hjir üttierje, wol er heal- wiis dwaen, lit him dochs, as der mar mear komme. Dat binne de lju, dy ’t oars net telle as har sinten en dér nea ge- nóch fan krije. Handige jonges, dy’t hjir of der wol in bitersplakje witte en de slügen al in rit yn it foar binne mei oankeap fan it ien en oar. Gjin strie-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1962 | | pagina 1