De niet-kern Bolsward wordt als
stedelijk centrum’ gerehabiliteerd
Sterk misnoegen
houding der Verenigde Staten
R
l
iwll
over de
Wi
bi
if
ft#®»
Dorpenplan geeft indeling der dorpen in zes categorieën
A
1
Jt
üs hjoed p p
to sizzen
I
1
Fan de Martinytoer
'1
1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bo/swardsche Courant, Westergoo en De Jong'j Nieuwsblad
05 a rwqer
Zilveren filmpjes
Val
dodelijk ongeval
Hwat bringt üs de
K.O.N.O.
van 8 nieter:
De schuldvraag over Nieuw-Guinea
DINSDAG 28 AUGUSTUS 1962
101e JAARGANG
No. 40
BOZE BELGISCHE BOEREN IN BATTICE
.f:
Gearstalling
7
Doch,
Sneek te re-
vangen.
dunner geworden. Sigaret-
tagedien is.
Tj. de J.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
Naarmate de ondertekening van het compromis inzake Nieuw-Guinea verder
achter ons ligt, dringt zich de schuldvraag aan de politieke kringen rond het
Binnenhof op. Waarom is de overeenkomst niet bevredigender voor Nederland;
waarom laat zij zoveel over aan de goede wil van Indonesië? In bepaalde christe-
lyk-historische kringen bestaat de neiging om onze onderhandelaar de Ameri
kaanse ambassadeur, Dr. van Royen, als de zondebok aan te merken. Formeel
is zo’n poging tot mislukking gedoemd; een onderhandelaar kan immers nooit
meer doen, dan waartoe hij door de regering, die hem heeft aangewezen, werd
gemachtigd.
Minimum grootte.
In het rapport wordt de vraag gesteld
hoeveel inwoners een dorp minimaal
moet tellen om, ondanks de duidelijke
Naar het oordeel van de P.P.D.
kan de grens, welke als absoluut
minimum moet worden beschouwd
gesteld worden op ongeveer 800
inwoners als de bevolking levens
beschouwelijk homogeen is opge
bouwd en op ongeveer 1600 inwo
ners bij een heterogene levensbe
schouwelijke structuur der bevol
king.
goed
om
Abonnementsprijs 1 1.90 per kwarual
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
1
W!
ifiHf
t
J
a
‘I
Minister Luns zal zich aan de verant
woordelijkheid voor de overeenkomst
stellig nooit kunnen en trouwens ook
niet willen onttrekken, al heeft hij voor
de televisie de opvatting, dat het geheel
hem niet zeer aantrekkelijk voorkomt.
Europese Unie.
Vermoedelijk zal dit punt wel het me
ningsverschil in de Nederlandse volks
vertegenwoordiging uitmaken.
In de Tweede Kamer bestaat sterk mis
noegen over de houding van de V. S.;
bepaalde stromingen menen zelfs, dat
minister Luns zich nu maar niet langer
moet verzetten tegen het streven van de
Franse president De Gaulle om een
Europese Politieke Unie op te richten
als een derde wereldmacht tussen de
Ver. Staten en Rusland, iets, waarover
de Nederlandse regering tot dusver, uit
trouw tegenover de N.A.V.O., zeer ge
reserveerd dacht*.
Hoe dit zij, aan de neiging om de over
eenkomst goed te keuren, zal deze onte
vredenheid over de V. S. wel geen af
breuk doen. Dit blijkt uit het feit, dat
de Tweede Kamer de overeenkomst op
j september in openbare behandeling zal
nemen; dus vóór de Verenigde Naties
in Algemene Vergadering bijeenkomen,
terwijl voorzitter Kortenhorst aanvan
kelijk tot na Prinsjesdag had willen
wachten.
W
In Batticc hebben donderdagochtend vele boze Belgische boeren met
Door de Prov. Planologische Dienst in Friesland (P.P.D.) is in opdracht van tendens tot concentratie, nog een draag-
Gedeputeerde Staten een onderzoek ingesteld naar de ruimtelijke ontwikkeling
van het Friese platteland. De resultaten van dit onderzoek, waaraan medewerking
werd verleend door de Friese gemeentebesturen, zijn verwerkt in een interim-
nota, die thans is verschenen. Hierin wordt een analyse gegeven van de ontwikke
ling van het bevolkingsverioop en de omstandigheden op het Friese platteland.
Door droeve ervaring geleerd, heeft hij
niet veel vertrouwen in de bereidheid
Jg Mf -3
Parlementaire gevoelens.
Het lijkt er al met al op, dat de over
eenkomst van Nederlandse kant de ver
eiste parlementaire goedkeuring zal ver
krijgen. De socialistische partijvoorzit
ter Suurhoff liet blijken, dat wat hem
betrof de overeenkomst best eerder had
kunnen worden getekend. Ook de k.v.p.
leider, dr. de Kort, liet bij alle kritiek
op de overeenkomst al van instemming
blijken. En de liberale leider, prof. Oud
zei, dat Nederland eigenlijk* geen keus
heeft nu het pistool op zijn borst is
gedrukt. Bij de k.v.p. en de v.v.d. kan
men de neiging bespeuren om even
als minister Luns voor de t.v. deed
de teleurstelling der Papoea’s op de Ver.
Staten af te schuiven, welke het Ne
derlandse streven naar het zelfbeschik
kingsrecht onvoldoende zouden hebben
gesteund. In de Ver. Staten is die be
schuldiging verontwaardigd van de hand
gewezen; men bleek daar geneigd om
te stellen, dat de aanvankelijke onwil
van minister Luns om het plan-Bunker
te aanvaarden, de zaak der Papoea’s
geen goed heeft gedaan.
grif jit tüzenen simmer-
en herbergje kin om de
romte. Mar dan moatte hja der ek op in
reedlike wize komme kinne. Mei de di-
ken en wegen is it in earmoedich spultsje
en it liket üs ta, dat hjir it tempo fierst
to leech leit. Boalsert, Warkum, Kou-
dum, Lemmer troch Gaesterlan hinne
moast nou ek ris fan ’s groun. En dan
heart Makkum fan de Ofslütdyk ek bet
ter to birikken to wezen, lyksa Starum
Centrumdorpen.
Als centrumdorpen (A 1) zijn aange
merkt: Hollum (Am.), Kollum. Surhuis-
terveen, Bergum, Oosterwolde, Noord-
woide, Gorredfjk, Akkrum, Balk en Wor-
kum, waarbij het een beetje discrimi
nerend aandoet, dat de stad Workum
als dorp wordt betiteld, maar dit gebeurt
louter op grond van de criteria, welke
aan de indeling ten grondslag liggen,
zoals: inwonertal, voorzieningsniveau,
groeitendensen en groeimogelijkheden en
Daar tweederde gedeelte van de dorpen
in Friesland minder dan 800 inwoners
telt, zal het nodig zijn dat de te kleine
dorpen in vele opzichten gaan samen
werken, zoals ook nu reeds een vrij al
gemeen voorkomend verschijnsel is.
Van belang is echter dat de „clusters”
in totaal tenminste 800 dan wel 1600 in
woners tellen, terwijl het tevens aanbe
veling verdient, dat één dezer dorpen
fungeert als centrum van de cluster.
fungeren.
C 2: Onderdelen van clusters. Dorpen,
welke zich in velerlei opzicht op andere
dorpen en wel in de eerste plaats op het
centrum van de cluster, waartoe zij be-
i horen, zullen moeten oriënteren.
Bij het rapport is een kaart van Fries
land gevoegd, waarop de woonkernen in
Friesland zijn ingedeeld tot en met dé
potentiëële zelfstandige dorpen. Als ste-
I delijke en verstedelijkste centra staan
op deze kaart aangegeven: Leeuwarden,
Dokkum, Franeker, Harlingen, Bolsward,
Sneek, Lemmer, Joure, Heerenveen,
Wolvega en Drachten.
I Dat zijn dus ongeveer de befaamde elf
kernen, uitgezonderd Bolsward, Frane
ker en Joure, die indertijd niet de status
van industriekern kregen, maar in de
ruimtelijke ordeningsgedachte van de P.
P. D. een plaats kregen toebedeeld, die
beter in overeenstemming is met de wer
kelijkheid.
een groot
aantal tractoren een grootscheepse demonstratie gehouden voor econotnische-
en sociale gelijkstelling van de Belgische boerenstand met andere beroepen.
Deze jolo laat duidelijk zien welk een enorme verkeersopstopping deze demon
stratie tengevolge had
t
vlak te kunnen bieden voor diverse so
ciale en culturele instellingen en verzor
gende diensten. Op grond van de ontwik
keling, zoals deze zich na 1950 heeft
voorgedaan, mag worden gesteld, aldus
het rapport, dat de dorpen van 2500 en
meer inwoners een functiewinst hebben
geboekt en voldoende levenskracht be
zitten om niet door het proces van een
schaalvergroting in hun voortbestaan
te worden bedreigd. Een aantal inwo
ners van 2500 zou daarom als veilige
dorpsgrootte kunnen worden aange
merkt.
Daar het echter, gelet op het gegeven
spreidingspatroon van dorpen, niet mo
gelijk moet worden geacht de Friese
plattelandsbevolking zodanig te hergroe
peren, dat de gehele bevolking in dor
pen van 2500 en meer inwoners zal wo
nen, is het nodig te zoeken naar een mi
nimumgrens van de grootte der dor
pen.
REST EN ROMTE!
hjit it rapport, hwat under lieding
it V.V.V. fan in kommisje opsteld
.1 hweryn de fraechstikken, dy’t mei
Bolswards Nieuwsblad
Hwat kin de müle al folie sprekke
dat it hert net tinkt
de afstand tot plaatsen van gelijke of
hogere orde. En wat dat betreft komt
Workum blijkbaar niet aan het stede
lijk niveau toe, historische (stads)rech
ten laat het nuchtere plan niet meespre
ken.
Een grotere categorie is die van de po
tentiële centrumdorpen. Daartoe beho
ren: Sexbierum, St. Anna Par., Fer-
werd, Ternaard, Metslawier, Stiens,
Murmerwoude, Wommels, Makkum,
Koudum, Beetsterzwaag, Ureterp, West-
Terschelling en Nes (Ameland).
'moeten worden ingezameld. De kranten
zijn 10 proc. dunner geworden. Sigaret-
tenfabrieken moeten van blikverpakking
ovfergaan op carton.
Intrede van Ds. P. ten Have als herv.
predikant te Oosterend.
Orgelrestauratie in de Broerekerk te Bols
ward. Er werden 3 nieuwe registers aan
gebracht, w.o. 2 tongwerken. Het gehele
orgel werd verder geheel geïntoneerd.
40-iarig bestaan Kaatsvereniging Wom
mels.
le week september 1937
In het kader van het vierjarenplan wordt
in het brood in Duitsland 10 proc. mais
verwerkt. Afval, beenderen, metaal enz.
De 37-jarige loodgieter E. W. de Vries
uit Bolsward, was zaterdag bezig het dak
van de Tonnema-fabriek in Sneek te re
pareren.
Hij verloor zijn evenwicht, toen hij op
een gegeven ogenblik in de dakgoot stap
te en stortte 8 meter naar beneden. De
zwaargewonde man is later in het zie
kenhuis overleden.
Zelfstandige dorpen.
De zelfstandige dorpen (categorie B 1)
zijn verweg in de meerderheid. Het zijn
Holwerd, Marrum, Hallum, St. Jac. Par.,
Minnertsga, Tzummarum, Berlikum, Me-
naldus, Beetgum, Marssum, Dronrijp,
Witmarsum, Veenwouden, Zwaagwest-
einde, Zwageveen, Buitenpost, Harkema-
Opeinde, Giekerk-Oenkerk, Noordber-
gum, Garijp, Tijnje, Wijnjeterp, Donker
broek, Haulerwijk, Appelscha, Oldeber-
koop, Jubbega-Schurega, Nieuwehorne,
Rotsterhaule, St. Nicolaasga, Woudsend,
Heeg, Blauwhuis, IJlst, Bakhuizen,
Grouw, Warga, Oldeboorn, Oost Vlie
land en Schiermonnikoog.
En tenslotte is er nog de categorie van
de potentieel zelfstandige dorpen (B 2).
Daartoe behoren: Winsum, Tietjerk,
Hardegarijp, Hindeloopen, Staveren,
Sloten, Oudeschoot, Kootstertille en Dro-
geham.
De grote rest van de Friese dorpen mag
zich dus tot de clustergemeenschap re
kenen, dat wil zeggen tot de dorpen wier
inwonertal beneden het absolute mini
mum ligt en die dus zullen moeten gaan
samenwerken. In de gedachtengang van
de nota over de ruimtelijke ordening op
het Friese platteland komt de positie
van de clusterdorpen (categorie C 2)
ongeveer overeen met het historisch be
grip gehucht.
oer Molkwar. Heech, de Gaestmar, Alde-
gea op nei Blauhüs is nou jit in Balkan-
wei, it liket nearne net op. As de Kom-
missaris fan de Keninginne seit, dat mei
seis sawn jier Amsterdam en it Goai yn
trije kertier nei Fryslan komme kinne,
dan moatte hja hjir net forüngelokje. De
wegen yn dizze hoeke binne har histoa-
rysk pakje meat as sèd, bring se asjo-
bleaft in bytsje op e moade fan üs tiid.
Mei de farwetters stiet it folie better mar
ek derby mei men net mear ófskoattelje
as perfoarst nedich is. Krekt it trochfar-
ren, it meitsjen fan tochten troch mar,
poel en feart is ien fan de seldsume din
gen, dy’t Fryslan biede kin en hast near
ne oars. En dan ek op djipte halde fan-
sels, mei de skroef fol blaumodder of
mei de swurden yn 't slyk, is net folie
aerdichheit oan. De toerist moat ek ge-
legenheit hawwe om oan to lizzen en hy
moat fan board maklik sjen kinne, hwert
dat is. Hjir is jit in hiele bulte to dwaen
Op de drokste plakken moat men ek
akkomodaesje bringe sa as toiletten, yn-
stekhaventsjes en hwert it kin in stik lan
om jin ris üt to springen. Foar de echte
leafhawwers, dy’t mei de hiele hüshal-
ding üt silen geane, is dat breanedich.
Oanslutend derby sil ek gelegenheit kom
me moatte foar tinten en sa del to setten,
campings dus en dan sa, dat hjir wask-
en toiletgelegenheit is, in plak, dêr’t hja
rommel kwyt kinne, in lytse kantine en
goed taforsjoch. De silerij freget ek fol
ie mear jachthavens, al of net mei skip-
huzen dêrby, yn elts gefal moat op folie
plakken steigers makke wurde om
oanlizze to kinnen. Gelegenheit om in
boat to hieren is op folie plakken ek to
min. De sylsport is binammen by de jon
ge minsken tige populair en hja soene
der jit folie mear oan dwaen, as se mak
lik foar in wykein in knappe boat hiere
koene.
Dat kin lang oeral net. It silen is net al-
linnich in moaije sport it is in slimme
sport. Goed silen moat leart wurde, de
sylskoallcn dogge hjir treflik wurk, mar
zo uit te leggen, alsof deze de Pa
poea’s slechts een intern zelfbeschik
kingsrecht een soort autonomie bin
nen en dus niet buiten het Indonesisch
staatsbestel garandeert, schgnt van dit
wantrouwen een bevestiging te vormen.
Amerikaanse druk,
waarom de overeenkomst dan
ondertekend De k.v.p.-afgevaardigde,
mr. Van Rijckevorsel, heeft voor de tele
visie al meteen doen blijken, dat hij er
de voorkeur aan zou hebben gegeven,
dat Nederland niet had getekend. In hem
verwante kringen had men de Papoea’s
graag de kans gegeven, een zelfstandige
staat uit te roepen.
Beweerd wordt, dat de vrees hiervoor
voor Sukarno hét argument geweest is
nog vóór de ondertekening van de over
eenkomst infiltranten naar Nieuw-Gui
nea te sturen. Een dergelijk streven zou
dus stellig op een oorlog zyn uitgelo
pen. Daarom heeft de regering van dit
alternatief niet willen weten; zij had de
overtuiging, dat er dan nog minder
van het zelfbeschikkingsrecht zou over
blijven dan bij het thans afgesloten
compromis. Tot dusver is ook bij verant
woordelijke Papoealeiders de neiging
hiertoe niet groot gebleken. De heer
Jouwe zei bij zijn terugkeer uit de V. S.
op Schiphol, dat hij de Nieuw-Guinea-
Raad tot aanvaarding van de overeen
komst wilde adviseren. Andere promi
nente leiders der Papoea’s bleken ge
neigd om een bespreking met Sukarno
te gaan ondernemen. Vooralsnog was de
meest radicale gedachte in de Nieuw-
Guinea-Raad om de huidige Nederland-
van Indonesië om overeenkomsten na te se voorzitter door een Papoea te ver-
komen. De poging van Sukarno om de
overeenkomst in zijn toespraak op
de Indonesische onafhankelijkheidsdag
Kriget Grou en Earnewald al eat fan
drokte en geselligens, yn de Südwest-
hoeke kriget de echte siler jit better
syn gerak.
Grif is it in diel fan de toeristen der
krekt om to dwaen, mear sintrael lizzen-
de sylplakken hawwe al in mondain ka
rakter krige, sa as men dat by Loos-
drecht, de Kaag en Gouda fan jier ta
jier mear sjocht. It marregebiet fan Süd-
west-Fyyslan is jit echt in silersparadys
en lukt dizze sportslju tige. De silers-
skoallen yn Snits, Heech, Grou, Blauhüs
dogge yn dit opsicht treflik wurk. Mar
it sil omtinken freegje om dit karakter
to bihalden, hwant minsken is frjemd
guod. Se sykje üntspanning en wolle
romte en rêst, mar kriget in gebiet hwat
namme, dan komme der hiele kloften
nijelingen opsetten, dy’t it silen wol
sljucht leit, mar wille en fortier, gesel
ligens en drokte meat naget as it wide
fjild of de stille mar.
Wurdt Fryslan by de greate mannichte
in toeristelan, dan sit der daliks it ge-
faer yn, dat it syn echte attraksje kwyt
rekket. Fansels fuort net en rounom net,
mar op den dür grif. De eilannen binne
yn 'dit opsicht in goed foarbyld. Hiel
hwat enthousiaste bisikers tan dizze
moaije en aparte rekreaesjeplakken
wachtsje nou oant septimber of geane yn
juny derhinne, omt it yn july en augus
tus in drokke en rüzige boel wurden is.
En dat is ek in üntwikkeling fan in jier-
mannich. Wy libje rêd op it heden, de
foroaringen komme earder as men tinkt.
Ik sei al, dat Südwest-Fryslan pas yn it
bigjin is en
gasten bergje
FREED 31 AUGUSTUS 1962
18.4019-20 Fryske utstjüring
De hear C. Hemminga fortelt oer it
wurk fan de Federaesje fan Fryske
Studintef orienings.
,,De Braskoer II”, in amusemintspro-
gram dêr’t Bauke van der Wal foar
master yn opslacht.
Gasten binne diskear: Frou van Gos-
liga-Klom, Johan Bok en Ritske Nu-
man.
Muzikale forsieringen troch in boere-
kapel üt „Ons Genoegen” to Ljou-
wert en it kwartet Johan Bok, presen-
taesje; Janette Stuurop.
Gearstalling en regy; Peter de Jong
Hwat hat Qabe Skroar
Sa 1
fan it V.V.V'.'fan
is en hweryn de fraechstikken, dy’t mei
de rekreaesje yn üs hoeke gearhingje,
bisprutsen wurde. De titel docht üs nei
de T.V.-ütstjüring fan it Boalserter
Dounsfestival winlik hwat ünsympathyk
oan. Dêryn waerd dochs sa’n show-for-
hael dien fan de stilte en de rêst yn de
stêd Boalsert, dat jo der pyn-yn-’t liif
fan krigen. Hawar de sensaesje moat ek
syn gerak ha en as dit soarte minsken de
provinsje yn giet, moat it op it lést ek
mei in sterk forhael thüs komme, oars
doocht it blykber net. -Op himsels is de
syn
foar de minsken üt drokke stêdden
?arre troch de wurden rêst
en romte. Wide fjilden fan grien, dêr’t
de pleatsen mei har beammantels yn
driuwe as eilantsjes yn in sé, wetter-
flakten, dêr’t men yn sile en farre, fisk-
je en dreame kin, troch nimmen steurd.
Dorpenplan.
De meest sprekende conclusie van het
rapport is vervat in een concreet dorpen-
i plan, waarbij de bestaande dorpen in
Friesland zijn ingedeeld in een hiërar-
chische rangorde van zes categorieën,
I te weten:
T 1: Centrumdorpen. Dit zijn dorpen,
welke thans reeds op velerlei gebied een
centrumfunctie vervullen.
A 2: Potentiële centrumdorpen. Dorpen,
waarvan verwacht mag worden of waar
van het wenselijk is, dat zij in de toe
komst een centrumfunctie vervullen.
B 1: Zelfstandige dorpen. Dorpen zon
der centrumfunctie, welke op basis van
’t eigen inwonertal goed zijn geoutil
leerd, dan wel kunnen worden geoutil
leerd.
B2: Potentiële zelfstandige dorpen. Dor-
I pen welke op grond van te verwachten
I bevolkingsgroei het onder B 1 bedoelde
peil zullen bereiken.
[Cl: Centra van clusters. Dorpen, wel
ke geschikt zijn als centra van een
groep van samenwerkende dorpen te
Java-wafels 18 st. per ons. Hettema,
Marktplein.
Amerika bezit 31, Europa 19, Rusland
met Siberië 14, de tropische gebieden 29
proc. van de wereldvoorraad aan grond
stoffen
Duitsland heeft een tekort aan brood- dooch; blykber net -Op himsels is d.
graan. Goering heeft in dit verband een ^,1 dlt, raPP°rt foI'e °P SP
strafpredikatie gehouden tegen de Joden Plal<- De rekreaesje yn de Sudwesthoek.
Ook verwijt hij het buitenland, dat men ls d« minsken u‘ drokke ?tedd.el
Duitsland niet genoeg levensruimte gunt Sr'f S°^d typearre troc.-: _e wur_en res
Publieke verkoping koemelkerij met wa
genhuis aan de Witherenstraat te Bols-
"ard. Koper werd R. Eizema, rijwielhan
delaar aldaar voor f 3076.
der binne to min. Hjir moat goed om
tocht wurde, dat sokke sylwiken yn goe
de hannen bliuwe en dat deskundige lju
de lieding halde. It hüs, hwer’t hja dan
wen je sa’n wike, moat ek yn oarder wê-
ze, sadat de alden har bern graech en ge
lést derhinne gean litte kinne. In syl-
skoalle sa as heit en mem Piersma yn
Heech opset hawwe is in foarbyld en in
felisitaesje wurdich.
Sa is der jit folie meat, as it waer ris
wer normael wurdt, mei men ek de re-
kreasje oan de kant fan it wetter net
forjitte. Yn Terherne kin men sjen, hoe-
folle gebrük der fan makke wurdt en
dan it it der jit in plak, dat net sa gaed-
lik leit. Mei de nije diken komme der
grif moaije geskikte hoekjes foar dit un
derdid. Ik tink oan de nije rykswei troch
de Tsjukemar, by de Dammen, by it Snit-
ser paviljoen en mear hoekjes, hwert
men mei in auto maklik komme kin. En
dan de wenskippen en forpleatsbere wen-
skippen mei in motor deryn, simmerwen-
ten, caravans en folie net genóch. Hjir
moat de tiid lieding en fatsoen oan jown
wurde foar’t it to let is. As men dan ris
meimekoar oerleit, hoe’t de simmertoerist
yn dy wiken op ünderskate plakken fes
tiviteiten meimeitsje kin, dan hjir, dan
dêrre en men makket der ris in aerdige
folder fan, dy't rounom to krijen is, dan
kinne de wiken, dy ’t de frjemdling hjir
trochbringt in echte rekreaesje wurde.
Rest en romte, marren en greiden, aer
dige doarpen en stêdtsjes, musea en wed-
striden, optochten en dounsjen, keatsen
en fierspringen, tentoanstellingen en
folkskunst, ringriden en rutersport, fisk-
jen en swimmen, silen en farren, mear
as genóch om in moaije en soune fankans-
je to hawwen.
Mar net de boel forwurde litte ta in
wylde tierderij. Hjir leit in taek fo&r de
oerheit, mar ek foar elts, d 'I Fryslan
