fase
Amerikaanse
Een
nieuwe
in
handelspolitiek op komst
<ti De slach by Warns bitocht
i
Trade Expansion Act binnenkort van kracht
Frysldn juster, hjoed en moarn
üs hjoed p p
to sizzen
1
t
Gouden filmpjes
V.H.V-collecte
1 f
MSr
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardiche Courant, Wejtergoo en De Jong’i Nieuwsblad
voeten
Dirigeiitcmopleiding
Fékeuring
lepening Fryske
Boekewike 1962
Tot zelfs aan zijn
Kinderpostzegels
Nederland 1962
1
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1962
No. 49
1®»
DOCHTER NOORSE PRINSES WORDT GEDOOPT
r
Dy’t men yn stilte lekke?
PYT
It
DE GROOTSTE PAREL TER WERELD
1.
2.
3.
-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA' N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 515,7)
Fiifhüa by Wolsum) ü.o. de skriuwer
fan „Trude”, roman fan in hynder, wie
„op it fytske" delkommn fan Coarnjum
boppe Ljouwert. Hy soe de foech 70
km mei syn mear as 70 jierren ek op
de weromreis traepjende wei óflizze.
Troch al dat moetsjen fan aide kunde
hie de bitinking suver hwat fan in reu-
ny. Tagelyk hie dizze bitinking in foech
polityk tintsje. Der waerden nei ófrin
folders ütriks fan de F.N.P. de Frysk
Nasjonale Partij, dy’t dug noch net dea
blykt to wêzen. De ütrikking barde lyk-
wols alhiel büten de bitinking seis.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Goed, gean o
derom, gean
er een verandering
Laatste week september 1912
Te Lemmer werd eerste Zuiderzeeharing
aangevoerd.
Binnenkort zijn bij de Electrische Centra
le te Wonseradeel 1000 personen aan
gesloten.
Benoemd aanjle R.K. school te Bolsward
de heer A. H. van der Ven van Hille-
gom
Afscheid Ds. J. Pottinga als predikant
rots, die de herinnering zo levend houdt
aan die man, die sprak van broeder
paard en zuster duif in een tijd, d-at
iedereen een dier niets meer achtte dan
een eind hout, een stuk rots. zelfs
daar zag ik een boer zijn muildier ran
selen, omdat het zijn vracht naar de
zin van de boer niet snel genoeg om
hoog droeg. Naar het heiligdom van
Franciscus.
Daarom is het 4 oktober weer Dieren
dag. Dierendag, omdat Dierendag helaas,
onmisbaar is.
Wij, dierenbeschermers, zouden Dieren
dag dolgraag zien afgeschaft wegens
overbodigheid.
Maar nóg worden, ook in dit beschaafde
land, dieren geslagen, gemarteld, ver
laten, gekeeld, geschopt. Tot aan de
voeten van Franciscus toe.
Helpt ons van Dierendag een Dieren-
jaar te maken. Want alleen een wereld,
die het dier eerbiedigt en zich in teder
heid tot het dier overbuigt, zaï een we
reld van vrede en veiligheid voor de
mensen kunnen zijn. Mogen wij dat be
denken, ook al behoren wij goed te zijn
voor een dier om zich zelfs wil. Omdat
het, zoals» u en ik, en niet minder, het
wonder van het leven herbergt.
HENRI KNAP.
Gaarne geven wij hierbij de volgende
toelichting op de collecte van de Vrou
welijke Hulpverlening V.H.V. 1962.
Het winterwerk staat weer voor de deur
en dit wordt gestart met de jaarlijkse
collecte.
De week van 1 tot 6 oktober is dit
jaar de V.H.V. hiervoor toegewezen.
Door persoonlijke inspanning en enthou
siasme is de collecte elk jaar tot een
groter succes geworden. Zo zeer zelfs,
dat het werk van de V.H.V. jaarlijks
zichtbaar uitgebreid kan worden.
Mogen wij nog eens weer vertellen waar
toe het bijeen te brengen bedrag dit
jaar zal moeten dienen?
Boottocht voor chronische
patiënten.
De boottocht staat ook dit keer weer
bovenaan. Het Rode Kruis in Friesland
kan deze tocht nog niet zelf bekosti
gen. Ook in 1963 zal de V.H.V. het volle
bedrag voor 70 patiënten nodig, bijeen
moeten brengen.
In 1962 werd er bovendien een bedrag
van f 2000,aan het Rode Kruis ter
hand gesteld, teneinde patiënten uit
Friesland, die hiervoor in aanmerking
komen, uit te zenden naar het Henry
Dunanthuis te Woudschoten.
Uitzending van vermoeide,
bejaarde, invalide en suiker
zieke huisvrouwen.
Deze uitzending zo zeer bekend en zo
dringend nodig, vraagt jaarlijks meer
zorgen en offers. In 1962 overtroffen de
aanvragen de mogelijkheden tot uitzen
ding in belangrijke mate.
Voor het geestelijk gehan
dicapte kind.
De drie ouderverenigingen die werkzaam
zijn op dit gebied, n.l. „Helpt Elkander”
(alg.), „Philadelphia” (prot. chr.) en
„Voor het zorgenkind” (r.k.) hebben in
1962 een goede start gemaakt; er is
hard gewerkt met prachtig resultaat.
Maar er is zo enorm veel nodig voor
deze kinderen en de oplossingen zijn
kostbaar.
Wij zouden zo graag dit jaar weer met
een flink bedrag willen helpen De idealen
die de ouderverenigingen zich stellen,
kunnen dan misschien weer wat dichter
de werkelijkheid benaderen. In 1962 werd
een bedrag van f 5540,voor dit doel
afgedragen.
Ook met het geld uit het noodfonds
kan veel nood gelenigd worden. In 1961
werd een bedrag van f 4332,50 uit dit
fonds uitgekeerd.
Het Prov. Comité voor da
Vrouwelijke Hulpverle
ning in Friesland.
Vlak voor de sluiting van het 87ste Congres van de Verenigde Staten heeft pre
sident Kennedy de parlementaire goedkeuring gekregen voor het stuk dat hij als
een van de belangrijkste misschien wel het belangrijkste programma-onderdeel
van zijn regering beschouwt: de wet op de uitbreiding van de buitenlandse handel.
Hoewel de wet dikwijls beschouwd is als een logisch uitvloeisel van de op libera
lisering gerichte handelspolitiek welke door president Roosevelt in 1934 begonnen
werd, telt het stuk toch wel 20 veel nieuwe elementen dat men zonder bezwaar van
een drastische verandering spreken mag.
101e JAARGANG
Fryske biweging is der al hiel hwat
bard, mar der moat noch helte mear
barre. Hwa’t in stins bouwe wol, moat
earst it smoarge grounwurk dwaen, oars
wurdt it in loftkastiel. Dêrom: ,,net mear
drige, mar yn ’e rige”.
Yn it skoft waerd foar de Stifting in
jildynsamling hélden. Doel is hwat bi-
planting oan to bringen. Nei ófrin waerd
it ütstel dien om de bitinking in oar
jier sa mooglik op sneon to halden, dan
sil der mear folk komme. Ek nou wie
der skoan folk, mar der hat wolris in
greater kloft west. Binammen de Gaes-
terlanners seis lieten it hwat sitte. Dêr
stiet wer foaroer, dat der wol gans
skoalgeande jeugd wie, dat de foarsitter
ek B. en W. fan Himmelumer Oldefeart
it wolkom taroppe koe en dat der seis
in deputearre Steatenlid wie, al wie it
dan mear partikulier as yn opdracht.
Fierders wiene der de aide getrouwen
Sa seagen wy de hear R. S. Roarda fan
Ljouwert, destiids de initiatyfnimmer
ta it halden fan de bitinking. Ek oaren
hiene der in fiere reis foar makke. Sa j
seagen wy notaris Nijenhuis üt Gytsjerk
en Sch. de Boer üt Toppenhuzen. De
léste wie hielendal" op de fyts kommen.
Mar der wiene mear dy’t fytse koene.
Boiswards Nieuwsblad
gevoelige kwestie het regeringsbeleid
heeft gezegevierd is de politieke horizon
van de New Frontier aanzienlijk opge
klaard.
Ljouwert toant it sieraed fan
,,Us Mem"
(Sünder stêds-wikselbeker)
Warkum docht it mei basterd-bern
It pronkjewiel fan Bleeker
It fé waerd wakker flyt op dien
Fakkundich poetse en wriuwe
Elk is fansels graech nümer ien
En hopet dat to bliuwen
Wjirret it waer in dripke mei
Dan komt ’t folk üt ’e hoeke
En sil oeral sa’n „koukedei”
In protte gasten loeke.
In de eerste plaats is er de erkenning
dat de Verenigde Staten vooral door het
weergaloze succes van de Euromarkt op
handelspolitiek gebied in het defensief
is gedrongen.
Verder kan men in dit verband wijzen op
de grote volmachten die de president
in het algemeen de uitvoerende macht
worden verleend voor onderhandelingen
met andere landen en speciaal de Euro-
markt-landen. Tenslotte is er de techni
sche en financiële hulp die in het
vooruitzicht is gesteld aan ondernemin
gen, en werknemers die tengevolge van
de vergrote Europese import in hun be
staan bedreigd worden.
Voorts is er de binnenlandse politieke
factor, die juist bij dit wetsontwerp be
langrijk was. Van de progressieve wet
geving die de regering Kennedy aan
hangig heeft gemaakt bij het congres
zijn nogal wat voorstellen een ontijdige
dood gestorven. Zou dit ook met het
wetsontwerp inzake de uitbreiding van
de buitenlandse handel zijn gebeurd dan
zou een zekere frustratie van de ,,New
Frontier” 'met de congresverkiezingen
van november ’62 in zicht niet denk
beeldig zijn geweest. Nu juist in deze
mende industrie. Dat het agrarische
den zich hiertegen verzette zou
de oorzaken van de Burgeroorlog
den; het was begrijpelijk dat de
nende partij in de Burgeroorlog z’n wen
sen doorvoerde.
Dat ondanks de hoge importrechten de
handel vooral met Europa aanzienlijk
bleef was vooral het gevolg van de zich
steeds en snel uitbreidende Amerikaanse
markt. Maar toen na de eerste wereld
oorlog het Amerikaanse isolationisme
zich ook van de economen meester maak
te en bovendien de snelle expansie van
de Amerikaanse markt terug liep hadden
de nieuwe ongehoord hoge rechten van
na de eerste wereldoorlog bepaald kwa
lijke gevolgen voor de buitenlandse han
del. Vooral Europa stond op zijn achter
ste benen: vrijwel alle Europese landen
lieten ernstige protesten horen.
Het hoogtepunt van deze ontwikkeling
was de Smoot-Hawley-wet welker invoe
ring samen viel met het begin van de
crisis van 1929 en welke de tarieven van
gemiddeld 39 procent tot 59 procent op
voerde.
Het was duidelijk, dat
Ien bist mei hwat in toarre lea
Mei riden op in karke
De houten kou fan Parregea
Op de keuring to Warkum(?)
Jongfeintsjes ha it liep bitocht
Sa’n bist mei net üntbrekke
Waerd net de waer faeks djür
forkocht
Uit het huwelijk van de jongste dochter van koning Olaf van Noorwegen,
prinses Astrid, en de beer fohan Martin Ferner, is enige tijd geleden een
dochtertje geboren, dat op 4 oktober a.s. in Oslo zal worden gedoopt. De foto
toont prinses Astrid met haar dochtertje
Mannichien is woansdei wer nei it Rea-
klif ta tein om dêrre mei in kloft Frie
zen to bitinken hoe’t yn 1345 ünder
de rop fan „Leaver dea as slaef” by
Warns Greve Willem IV fan Hollan en
Henegouwen mei syn ridders forslein
waerd en dêrmei de Fryske frijdom bi-
halden.
It wie der as fan &lds. It Warnser korps
spile, de strieljagers fleagen romroftich
oer, de ballade fan de ridderslach waerd
deklamearre (ditkear troch mefr. K.
BijkerkFolmer, dy’t ek oare gedich-
iten fordroech) en der wie wer de bi-
tinkingsrede per Fryslén juster, hjoed
en moarn, ütsprutsen troch de hear
Boucke Visser, skriuwer fan de Stifting
„SFach by Warns”.
Folie nije arguminten brocht Visser net
op de skealjes. It giet net tsjin Hollén,
mar foar Fryslén. Dat hie de lieder fan
de middei Simen Cnossen fan Snits ek
al sein. Fryslan mei gjin iepenloftmu-
seum wurde, sei de sprekker, mar wy
moatte in kulturele bijdrage leverje ta
it gehiel. Seis selskippen, dy’t allegearre
sahwat itselde wolle, is ek wol hwat to-
folle fan it goede. Faeks moast der mear
koördinearre en konsintrearre wurde.
Wy moatte mear op ’e takomst sjen as
op it forline. Nei 118 jier organisearre jDe skriuwer Hoatse de Jong (berne op
In het Washington hotel in Londen is de achtste internationale beurs voor ju
welen en horlogerie geopend. Op de foto Barbara Miura, die een parel tussen
de tanden beeft geklemd, welke waarschijnlijk de grootste ter wereld is. De
waarde ivordt geschat op 30.000 gulden
„Dierendag is onzin,” hoor ik wel eens
zeggen. En dan zegt men hetzelfde als
men wel eens hoort over Vaderdag of
Moederdag: „Ala het goed is, is elke
dag Dierendag.”
Daar zit ’m nu juist de kneep: het is
niet goed. En daarom is niet elke dag
Dierendag. Lang niet!
Tussen haakjes: wat Vaderdag of Moe
derdag betreft, mag ik misschien zon
der vaders en moeders kwaad te maken
opmerken, dat vaders en moeders best
voor zich zelf kunnen opkomen. Zij kun
nen hun woordje doen, zij kunnen de
hulp inroepen van anderen, zij kunnen
zich wenden tot sociale instellingen.
maar het dier?
Wat kan het dier doen om zich te ver
dedigen tegen slechte behandeling, ver
waarlozing, om hulp te vragen in geval
van ziekte, ouderdom, ellende? Niets.
Het dier, lichamelijk zo dikwijls veel
sterker dan wij, mensen, is geestelijk ver
en ver onze zwakkere. Niet onze min
dere. Dat heeft Franciscus van Assisi,
die zijn naam heeft geleend aan de Die
rendag, beter begrepen, dan menigeen
van nu.
Ik ben niet Katholiek, maar in het
klooster Laverna, zo’n honderd meter
van Florence, meer dan duizend meter
hoog in de bergen, heb ik van de hei
ligheid, die mijn katholieke vrienden in
de kleine minderbroeder erkennen, toch
wel iets bespeurd. In de Vesper, zo
sonoor gezongen door slechts een paar
mannen in bruine pijen, in de grote
kloosterkerk. In de dagelijkse omme
gang langs de gewijde plaatsen op de
berg, waar Franciscus heeft geleefd, ge
predikt, hoog in de mist en kou, die
daar ook op stralende zomerdagen heer
sen.
Men heeft mij de kloof gewezen, waar
de bedelaar heeft geslapen, kil, donker,
vochtig, bij ruisend water, en de af
grond aan welks rand hij heeft gepre
dikt; het kruis heeft daar zoveel splin
ters afgestaan aan de pelgrims, dat het
nog slechts uit louter knoesten bestaat.
Maar zelfs daar, aan de voet van de
Nu overal in Friesland aan de muziek
scholen en waar die nog niet zijn, door
de muzikantenopleidingen van de Frys
ke Kultuerried, jonge korpsmuzikanten
worden opgeleid, is het van groot belang
dat ook in de toekomst in Friesland meer
.deskundige dirigenten zullen zijn.
De Leeuwarder Muziekschool heeft een
I cursus voor dirigenten van Harmonie- en
Fanfare-orkesten in het leven geroepen.
Het is verheugend, dat zich voor deze
i cursus, die op zaterdag 6 oktober zal
starten, reeds een kleine 20 deelnemers
hebben opgegeven. Docenten zijn de he
ren Bram Veenstra, Piebe Bakker en Jan
Masséus.
Het ligt in de bedoeling dat de cursis
ten in de komende jaren met deze oplei
ding doorgaan ter verkrijging van het
Staatsdiploma directie Harmonie en Fan
fare.
By de yngong fan it hjerstseizoen
Wurde op party plakken
De moaiste Fryske bisten sjoen
Hwer’t hja namme mei makken
It hiel jier troch kin ’t fokbidriuw
Troch dit bisit bileanne
Eigners dy’t op de stamboekshow
Fan takomst-gloarje dreame
provinsiael bistjür sil op 12 oktober
o.s. yn it Boalserter stedhüs de foar ’62
oan de hear Dr. M. P. van Buytenen ta
kende Joast Halbertsmapriis ütrikke.
Nei dizze offisiële ütrikking sil de jouns
yn in feestlike gearkomste de Fryske Boe
kewike iepene wurde en it 4e lustrum
fan de Fryske Boekewike bitocht wurde.
De ütjowers fan Fryske wurgen sille by
dy gelegenheit yn it bisünder omtinken
jaen oan de ütjeften fan it léste jier.
Stijgende rechten
Tariefstelsels en buitenlandse handels
politiek in het algemeen zijn altijd een
gevoelig punt geweest in de Amerikaan
se politiek. Met enige overdrijving kan
men zeggen dat de aanleiding tot de
Amerikaanse opstand en vrijheidsoorlog
een handelspolitieke was. De als India
nen verklede Amerikanen die in 1773 in
de haven van Boston Engelse thee over
boord wierpen en zo het sein gaven tot
de opstana protesteerden in eerste in
stantie tegen de door de Britten opgeleg
de invoerrechten
In de eerste helft van de negentiende
eeuw kende de V.S. een matig invoer
recht maar bij het verstrijken van de ja
ren vroeg vooral het Noorden steeds ho
gere beschermde rechten voor de opko-
1 2U|_
een van
wor-
overwin-
yn jou bidriuw, mar tink
Ier net oan to’nünder.
Hwat hat Qabe Skroar
biy de Doopsgezinde gemeente.
Door Duitse kooplieden worden tegen
woordig in Friesland weer veel jonge
paarden opgekocht.
Van de 219 kerkelijke gemeenten in de
prov. Friesland zijn er 111 ortodox en
108 vrijzinnig.
In byld fan wolfeart en fan fleur
Hwa lit it him üntkomme?
Elk heart graech syn kolleksje-keur
Troch de karmasters romme
De wikselbeker op ’en nij
It kampioenskip earfol helle?
De fokker is greatsk op syn kij
Hy tinkt ik kin meitelle.
Van 12 november 1962 tot en met 11
januari 1963 zullen op alle postinrich-
tingen in Nederland de kinderzegels ’62
verkrijgbaar worden gesteld.
Zoals bekend, worden deze zegels uitge
geven ten bate van t misdeelde en hulp
behoevende kind. Als onderwerp voor de
ze serie is gekozen „Kinderen in hun
bezigheid”. De ontwerper van deze Kin
derzegels van dit jaar is de heer Pam G.
Rueter te Amsterdam
moest komen. De verandering kwam in
1934 toen vooral op aandringen van de
minister van buitenlandse zaken Cordell
Hull de Reciprocal Trade Agreements
Act van kracht werd.
Deze wet voorzag in het sluiten van bi
laterale overeenkomsten ter verlaging
van invoerrechten. De wet was natuur
lijk helemaal geen belijdenis van vrij
handelspolitiek toch moet gezegd wor
den dat de gevolgen gunstig zijn ge
weest.
De invoerrechten zakten van gemiddeld
53 procent in 1933 tot 28 in 1945 en de
waarde van de geïmporteerde goederen
werd in de periode 1934193y meer
dan verdrievoudigd.
-
