van
Naar zelfvernietiging
de mensheid?
I
i
waarin de mens leeft is toegebracht, J
van de onberekenbare schade die de 8
toekomst mogelijk zal openbaren, van 5
de zelf-vernietigende aard van tal van J
vroegere en hedendaagse pogingen
schadelijke insecten uit te roeien of van
-
I
I
Vergaande voorspellingen in alarmerend boek
1
1
Fan de Martinytoer
ft
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsdse Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad
Provinciale Jongeheren Tentoonstelling ’62
Lyts mar libben
Sneker Jongeman
verongelukt
O
Prinses Beatrix
bij Nehroe
Waterspreeuw bij
Afsluitdijk
Zilveren filmpjes
Prov. Pluimvee- en
Konijnen
tentoonstelling
8
Wlra
DINSDAG 6 NOVEMBER 1962
101e JAARGANG
No. 60
Birêsting is de moed fan de onmacht.
CSSXVS?
CXX3
links naast de weg.
de
Kasjmir, Dr. Ka-
van
in
Hl
?n
it
es
■S.S.SS.S.S.SS.S.v
IN BELANGRIKE SAEK FOAR
IT HIELE NOARDEN
geschiedenis van de Schepping.
Professor Albert Schweitzer heeft reeds
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2331
(K5157)
yndustry fan formaet hinne to loken. De
minister hat foar ih diel hjir yn meistimd
en bislist, dat in kwantom fan 25 mil-
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
De Burgemeester van Bolsward,
Mr. J. A. GEUKERS.
be-
o.a.
i3
s:
15
17
'2
il
:6
In de Verenigde Staten woont een bescheiden, rustige vrouw, die, als haar
waarschuwingen en onheilspellende mededelingen in wijde kring doordringen,
opnieuw de waarheid aantoont van de al-oude wijsheid, dat een grootse gedachte
slechts doorbreekt wanneer de tijd er rijp voor is.
Die vrouw is Rachel Carson, een biologe, die wereldvermaardheid verwierf door
haar boek „The Sea Around Us”. De gedachte, die niet alleen de hare is, maar
steeds meer aan kracht en aanhangers wint, werd geboren uit de steeds toe
nemende bezorgdheid dat de mens vergeet een kind van de Natuur of van
God te zijn en dat hij is gaan geloven dat hij de Natuur kan „veroveren”.
In zijn hovaardij is hij goed op weg z(jn plaats in de Natuur en daarmee zichzelf
te vernietigen.
lopen; hetzelfde kan gezegd worden
van het gehele complex van toepassin-
aanvankelijk fanatici toeschenen, gen der atoomenergie met de daarmee
waarom zou ook dit niet verwezenlijkt
kunnen worden? Door ontelbare, vaak
onzichtbare en ook niet bewust gewilde
daden gaat de mensheid voort op deze
gevaarlijke weg en zal zich te gronde
richten als niet spoedig maatregelen
getroffen worden. Indien vrees voor de
noodlottige gevolgen tot het stellen van
daden noopt is reeds veel gewonnen,
maar als inzicht en verstand dit be
werkt, des te beter.
Bolswards Nieuwsblad
Gaarne vraag ik aller belangstelling voor de Provinciale Jöngdie-
renshow die onder auspiciën van de Marktcommissie door het vol
ijverige bestuur en de hardwerkende leden van de Pluimvee- en
Konijnenfokvereniging „Bolsward en Omstreken” op 8, 9 en 10
november a.s. in de buitenzaal van „de Groene Weide” aan de
Snekerweg zal worden gehouden.
Men moet deze show beschouwen als een verlengstuk van Bolle-
tongersdei 1962. De datum voor deze show stond reeds definitief
vast, toen Bolletongersdel vervroegd werd.
Zoals ik mocht vernemen moest men in verband met ruimtegebrek
reeds meer dan een derde van de inschrijvingen afzeggen.
Het zal aantrekkelijk zijn dit „nieuwe leven”, deze jonge dieren, te
bezichtigen en gaarne spoor ik allen daartoe aan. Het zal U zelf
verheugen en het zal tevens voldoening geven aan hen, die met
opoffering van veei tijd en andere zaken, enthousiast gewerkt heb
ben en van harte bij de voorbereidingen gesteund zijn door de
burgerij van onze stad.
er een loterij opgezet waar
van de uitslag in het volgend nummer zal
worden bekend gemaakt.
Deze tentoonstelling wordt donderdag
morgen door burgemeester Mr. J. A. Geu-
kers geopend en is daarna tot zaterdag
avond 18 uur geopend voor het publiek.
prikken yn it wurk set, om
troch in KNAL-JOUN, ankom sneon,
jild yn ’t laed to krijen, Freon
jong en alden, driich net, kom
Hidaerd J. Albada
In moanne lyn hat yn de Twadde Kea-
mer in sack oan ’e oarder west, dy’t foar
it hide Noarden fan great bilang is en yn
de takomst jit fan noch greater bilang
wurde kin. Wy miene de saek fan de
boarringen nei ierdgas, dy’t mei sukseS
yn de provinsje Grins dien binne en hwer
’t men ek yn Fryslan mei to set is. It ear-
ste ierdgas hat de measte gasfabriken al
oan ’e kant set, hjir yn Boalsert kin men
hjoed jit sjen, hwert de fabryk stien hat,
mar dat is noch mar it earste bigjin. It
kwantum, hwat nou biskikber komt is i
folie kearen sa great en
eksploitaesje de hiele forhalding mei
stienkoal, benzine en wl»;».
je. Waerd earst in kwantum opjown fan I de oandielen krije.
50 milliard m3,
nou hat minister de Pous oan de KeamerSteat de helt en de partikuhere Maetskip-
Midden yn ’e griene miedén
leit it lytse doarp Hidaerd
’t Stiet aimeast nea op ’e kaert
’t hat dan grif ek neat to bieden
Ja, sa tinke party minsken
mar soks is der fier by troch
Seis forienings binn’ der noch
en dy hawwe wol har winsken
Hwant it Doarpshüs - mei permisje -
is in suterich gefal
’t Is dan ek net foar de lol
dat in warbere kommisje
Op de Lemmerweg in Sneek is zaterdag
nacht tussen 12 en half 1 de 20 jarige S.
J. Bijlsma uit Sneek verongelukte.
Deze vloog met zijn auto
tegen ’n rechts van
Prinses Beatrix heeft zondag te New-
Delhi de lunch gebruikt bij premier Neh-
roe.
De prinses had de Indiase premier en de
heer J. R. D. Tata, een vooraanstaand in
dustrieel, als tafelheren. Tegenover haar
was de maharadja van Kasjmir, Dr. Ka
ran Singh, gezeten.
Zondagmiddag hebben prinses Beatrix en
haar gevolg een bezoek gebracht aan de
Indiase president Radhakrisjnan in diens
studeervertrek in het presidentiële paleis,
vroeger het paleis van de voormalige vice
koning van India.
en verdelgingsmiddelen uit de hand ge-onthouden, waarvan de gevolgen ons
niet bekend zijn.
Het boek is niet geschreven om een
alarmtoestand op te roepen het be
vat slechts de inzichten van een steeds
toenemend aantal geleerden en denkers,
die er van overtuigd zijn dat het onheil
reeds veel eerder is voortgeschreden dan
de meesten van ons denken. Er zijn on
der hen mensen, die alle vroegere geva
ren en crisissen, waaraan de mensheid
meidield, dat it kwantum mei greate wis-
sichheit op 350 milliard steld wurde kin,
hwerby hy romte liet foar it jit greater
cn hegcr sifer.
Soe men dat yn tritich jier eksploiteare,
dan wie hjir meat energy yn dan yn hiel
üs stienkolproduksje. Mei dizze fynst
komme de kansen foar it Noarden op
greate en bilangrike yndustrieën folie
tichter by en as it wier is, hwat yn des
kundige kringen flüstere wurdt, dat ek
yn Fryslan positive boarringen dien bin
ne, dan wiist it jit better. Fêst stiet nou
al, dat yn Delfsyl in greate nije kunst-
mestfabryk komt, hwer’t men mei ierd
gas ammoniak meitsje sil as grounstof
foar stikstof meststoffen. Ek wurdt earn-
stich neigien troch de Billiton Mij oft
hjir net in fabryk komme kin foar it win
nen fan tin üt bauxiet.
Dizze yndustry kin allinnich mar fêstige
wurde as hja goedkeape energy krije kin
en yn it ierdgas sit dy kans. Hoe bilang-
ryk dizze fynst is- blykt ek hjir wol üt,
dat nou al üt Dütsklan en Ingelan oan-
fragen komme om ierdgas ynfiere to
meijen.
Oant nou ta wie de Nederlanske Aard
olie Maatschappij (N.A.M.) de konses-
syhalder fan it ierdgas. De Steat hie al
linnich it bitingst makke, dat hja 10
fan de skjinne winst krije koe. Üt it feit,
dat de skatkist 34 miljoen goune bard
hat, kin men dus bi rekken je, dat hjir al
in winst makke is fan 340 miljoen goune.
Dat liket net sa min. Mar dit is ek in re
den west om it dizkear hwat oars op
priemmen to setten. De nije konsessy is
nou jown oan in kombinaesje fan de
- ‘1 en de Es-
hwerby de earste 10 de twadde
en de beide oaren elk 25 fan
Ek de bineaming fan de direksje en de
Ried fan Kommissarissen bliuwt yn mear-
derheit by de oerheit. Dat is ek dêrom
nedich, dat it forkeard wêze soe mei dit
ierdgas de minen en de oaljeproducinten
dea to konkurrearjen. Dat soe gjin alge-
mien bilang wêze, hwant wy ha se alle
trije dochs nedich. Wol liet de minister
ütkomme, dat de prizen net gelyk wêze
koene foar de ünderskate groepen. De
Chemyske yndustry bygelyks hwert wy
great bilang by hawwe, sil in oare priis
bitelje as oaren. Dat moat jit ütsocht wur
de. De minister wol de hiele saek fan de
energy-forsjenning safolle mooglik mei-
mekoar regel je en dat is ek de reden, dat
hy ierdgas-, stienkoal- en oalje-produsin-
ten ünder ien huodtsje biflapt hat.
Ünderskate deskundigen rekkenje dêr-
mei, dat ek by de forwaerming fan wen-
ten, bysünder fan greate gebouwen, in
greate kans op ierdgas komme sil. It feit,
dat it transport folie makliker is as fan
hiel hwat oare wichtige dingen sa as elek-
trisiteit en wetter, makket de forwachtin-
gen foar de takomst great.
Neist it gebiet fan Schoonebeek, Tubber-
gen, den Haech is nou yn ien kear it
greatste en rykste gebiet yn it Noarden
üntdutsen. Grins hat de situaesje op slach
foroare en hwat sil der aensens jit barre,
as de risseltaten fan de boarringen yn
Fryslan bikend wurde. Wy kinne üs nam-
lik net best yntinke, dat dizze gebieten
harren folie fan in provinsj egrins oan-
lüke sille.
Al mei al is dizze saek goed en bliid nijs
foar it gebiet, hwer t oant nou ta gjin
oare skatten yn de groun foun waerden
as dy’t de minsken dêr mei ploege- en
hynstewurk ütwrotte koe. Soe by it ierd
gas de fiktoarje bigjinne
Hwat hat (gabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
LAAG WATER IN DE DONAU
Ook in de Donau heeft het waterpeil
door bet droge weer Vfin de laatste tijd
in Europa, een dieptepunt bereikt. Op
sommige plaatsen lijkt het bijna moge
lijk wadend de rivier over te steken.
Foto: in Wenen zijn de hoogste pun
ten van de rotsige rivierbedding boven
water gekomen. Op de achtergrond
Weens Mexico-kerk en de Rijksbrug
Een voor Friesland en Nederland zeld
zame vogel, namelijk de noordelijke vorm
van de Waterspreeuw, is zaterdag aan de
Friese IJsselmeerkust waargenomen door
’n groep Friese leden van de Ned. Jeugd
bond voor Natuurstudie, die onder Ping-
jum enkele dagen de vogeltrek heeft be
studeerd en daarbij op de boerderij van
de familie Wassenaar was gehuisvest, al
dus de Leeuwarder Courant.
De bewuste vogel een zangvogel ter
grootte van een spreeuw, die onder water
lopend zijn voedsel verzamelt werd
gezien in de hoek van de Afsluitdijk en
de IJsselmeerdijk en wel enkele honder
den meters ten zuiden van de Kop.
Het dier, donkerbruin met witte keel en
bovenborst, toonde zich in het geheel niet
schuw en liet zich door de jongelui ge
ruime tijd observeren, waarbij hij zich
soms op vijf meter afstand waagde, zodat
het typische knipogen van de witte oog-
Tj. de J. leden duidcJjk te zien was. Ook dook en
1 zwom hij, dat het een lust was.
verloren te voorzien en te voorkomen
en dat hij zal eindigen met de vernie
tiging van de aarde.
Met deze uitspraak van de grijze men
senvriend vangt het nieuwe boek van
Rachel Carson „Silent Spring” aan.
Het is een dun boek, maar op elke blad
zijde zo onthullend, dat het niet zal na
laten diepe indruk op de lezers te ma
ken, de chemische industrie te schokken
en mogelijk een nieuwe politieke kwes
tie in het leven zal roepen, die haar weg
vindt dwars door alle partijen en ge
zindten, aldus Eric Severeid in het
Nieuwsbulletin van de United States
Information Service.
Zij spreekt in haar boek niet over een
mogelijke zelfmoord van de mensheid
tengevolge van een atoomoorlog en zij
behandelt slechts en passant de „stra
ling” en haar gevolgen. Zij laat het aan
meer bevoegden over de verontrustende
kwestie van de nieuwe „wonder-genees-
middelen” te behandelen en welke cu
mulatieve uitwerking deze hebben op
lever, zenuwstelsel en geslachtsorganen.
Zij voelt zich geroepen een heftige aan- J
val te doen op het thans vrijwel alge-
meen gebruik van de synthetische, zo- 8
wel anorganische als organische, chemi- a
caliën die in grote massa’s op onze bos- 8
sen, bouwlanden, moerassen en in de 8
woningen verstoven worden.
Het is niet de bedoeling hier een ont-
hullend overzicht te geven van de
enorme schade, die reeds aan het milieu 8
2é week november 1937
Op 72 jarige leeftijd overleed te Win-
sum de heer R. WRingnalda, een h;
kende persoonlijkheid in het dorp,
was hij 42 jaar adm. kerkvoogd
De heer Paul Kies geroyeerd als lid
de S.D.A.P.
Exmorra werd twee verenigingen rijker.
Er werd een geref. vrouwenvereniging
opgericht met als bestuursleden: mej. 1
Wiersma, mej. Velzen en mej. Wouters j
en een herv. vrouwenvereniging, met als
bestuursleden: mevr. Sybrandij, mej. I
Mink, mej. Sybrandy en mej. Oord. De
eerste vereniging startte met 11, de laat
ste met 25 leden.
Het ontwerp voor ’n nieuwe Blauwpoorts-
brug gereed. Totaal der kosten f 125000,-
Door dit plan zal de entree veel royaler,
grootser en meer de stad waardig wor
den.
Met het ingaan van de nieuwe cursus zal
te Nijland het Fries als leervak worden
ingevoerd.
Pijnenburg op fiets f 0,12. Trijn en Bram
in doos f 0,15. Amerikaans? auto f 0,25
Doos kralen f 0,10. Baby-poppen vanaf
f 0,01. Complete emaille keuleen f 12,50
extra zwaar. De nieuwe Bazar. Partijen
worden op de gewenste tijd aan huis be
zorgd.
Hij kan misschien zelfs nog verder gaan deerd als zij is, door de nieuwe, intrige
en Einde” schrijven onder de gehele rende en geheimzinnige gevaren, die wij
vrijwillig rond ons opstapelen in de
lucht die wij inademen, het voedsel dat
gezegd, dat de mens het vermogen heeft Wij eten, het water dat wij drinken.
Het is echter een feit, dat de schrijfster
goed beslagen ten ijs komt, en zich van
haar verantwoordelijkheid steeds bewust
is.
Uit het verleden kennen wij hervormers
op politiek, economisch of weten
schappelijk gebied die de meesten van
ons r
omdat wij in onze onwetendheid onzesamenhangende straling. De gevolgen
rust niet wilden laten verstoren en er voor de gezondheid en het leven der
altijd op uit waren ons wijs te maken, I mensen van de invoering op grote
dat alles wel weer op zijn pootjes te- I schaal van de nieuwe stoffen in de huis
recht zou komen wat in vele geval- houding der natuur zijn niet alleen on-
len ook inderdaad gebeurde. bekend, maar zelfs nauwelijks te schat-
Maar aan drie van haar stellingen valt ten. Wij hebben, als het niet al te laat
niet te tornen: Onze generatie is de is, het punt bereikt, waarop wij ons ten heeft bloot gestaan geringer achten, om.
toepassing van chemicaliën als genees- stelligste van alle maatregelen moeten dat die van voorbijgaande aard waren,
terwijl de huidige bedreiging van de
mensheid onverminderd doorgaat en
AVVSXXVWA I steeds groter wordt het kwaad van
thans is misschien onherstelbaar.
Het is geenszins juist te denken, dat ’t
8 enige gevaar voor de mensheid ligt in
een atoomoorlog, waardoor de klok dui-
zenden jaren wordt teruggezet. In en-
\ele streken op onze planeet is er over-
8 bevolking, een gevolg van de goed be-
8 doelde invoering van de preventieve ge-
neeskunde en de .schrijfster trekt een
*5 adequate vermeerdering van de voed-
5 selproduktie in twijfel, omdat de insec-
ten zich beter dan wij dachten kunnen
2 instellen op de chemische oorlog die wij
S hen hebben opgedrongen en wij eigener
g beweging het evenwicht in de natuur
verstoren.
5 Dergelijke verschrikkelijke voorspellin-
J gen waren tot dusver het uitsluitend do-
8 mein van de science fiction; maar wij
5 dienen uit de in vijf jaar bereikte suc-
X cessen in de ruimtevaart de les te trek-
ken dat wat vandaag nog fantasie is,
morgen werkelijkheid kan zijn en dat
8 wat in de geest uitgedacht wordt ook
verwezenlijkt kan worden.
-. 8 De mens heeft zich de vernietiging van
alle leven °P aarde reeds in&edacht en
Dit jaar organiseert de Bolswarder Pluim
vee- en Konijnen vereniging haar traditio
nele provinciale Jongaieren-tentoonstel-
ling, wederom in de buitenzaal van hotel
„De Groene Weide”.
Hiervoor zijn 5 goede keurmeesters aan
gezocht, die a.s. woensdag de besten van
j de besten zullen beoordelen. In totaal
1 zijn voor deze tentoonstelling een 500-tal
dieren ingeschreven, allen broed 1962 en
fok wat betreft de konijnen.
Er zijn n.l. 2 keurmeesters voor de hoen
ders, een 100 hoenders zullen de nieuwe
kooien vullen in ruim 30 verschillende
rassen en soorten; de afdeling krielen is
groter, hiervoor zlJn 125 ingeschreven,
deze dieren zijn in ruim 20 soorten en
J rassen vertegenwoordigd. Een pracht
assortiment zal het zijn.
De afdeling konijnen is weer het grootst,
hiervoor zijn ruim 260 dieren ingeschre
ven. In de A-klasse een 22 soorten en in
de jeugdklasse een 24 soorten, dit zijn
zware rassen en vervolgens de dwergjes
met wat daar tussen behoort in vele kleur
lagen. Hierover gaan drie keurmeesters
te werk. Dit alles is ook een pracht ge-
heel en dit kwam wederom tot stand met
i medewerking van gemeente en burgerij
eerst nog van onze stad en omstreken. Daarnaast
de weg staande boom betalen de inzenders per dier inschrijf-
op en belandde daarna in de zachte berm geld. Ook is
links naast de weg.
De bestuurder werd uit de auto geslin-1
gerd en kwam in een sloot terecht. Hij
werd ernstig gewond naar het St. An-
toniusziekenhuis in Sneek overgebracht,
waar hij later is overleden. De jongman
was in militaire dienst.
dat is noch mar it earste bigjin. It
XVVII1L »S i „VU JVWH
sil by folsleine Steat, de Steatsminen, de Shell
so, 1 ---
oalje forgoed wizig- 40
letter fan 150 milliard,Dit komt praktysk hjir op del, dat de
de wijze, die de schrijfster uitvoerig be- 8
handelt, waarop schadelijke insecten 8
vernietigd kunnen worden zonder het
evenwicht in de natuur te verstoren.
Men moet het boek lezen en daarna de
nootschappen volgen, die zeker niet zul-
len uitblijven. Slechts zo zal men in
zicht in het moeilijke vraagstuk kunnen
krijgen en vervolgens handelend moeten
optreden omdat het welzijn van
mensheid hier op het spel staat.
Het is mogelijk dat de schrijfster in
sommige opzichten te ver gaat, geobse-
pijen de oare helt fan de opbringsten
krije sille. Troch it feit, dat dy Mij-en
ek jit 40 fennoatskipsbilêsting bitelje
fan har winst, krijt de Steat op dizze wi-
ze praktysk 70 fan de winst yn it
laedtsje. Der wiene wol keamerleden,
dy’t de Steat alles ta ha woene, mar de
Minister hat düdlik makke, dat troch it
meimekoar gean de winning folie hurder
opsjitte kin en dat men oars neist in hege
forgoeding foar it wurk, dat dizze Mij-en
dien hawwe, ek in hiele kostbere ynstal-
laesje opbouwe moast. Dêrom like it him
better mar fifty-fifty to spyljen.
In oar keamerlid makke him soargen oer
de gefolgen fan it gasweisügen. Hy wie
bang, dat it hjir gean soe as yn Kalifor-
nië, hwert men torsakkingen krige hat
fan soms tsien meter. Soe dat hjir ek
komme kinne sa frege hy, dan soe it in
greate ramp wurde kinne, hwant it great
ste diel fan it gebiet leit al under de sé-
spegel en it lan sakket doch al troch de
jierren hinne.
Yn de Po-vlakte yn Italië wie it al sa’n
boel mei dat forsakjen. Mar de minister
hat him en üs gerêst steld troch oan to
jaen, dat dêrre it gas yn de boppelagen
foarkomt, dy’t üt aerd slop binne, wylst
it hjir foun wurdt op in djipte fan 3000
meter üt fêste hurde ierdlagen.
Wichtich wie ek de frage, oft it Noar-
den gjin rjucht hie op de earste en foar-
dielichste leveransje. Dêr is tige foar plei
te yn forban mei de needsaek hjir mear
yndustry fan formaet hinne
bislist, dat in kwantum fan 25 mil
jard m3 foar it Noardlik probleemgebiet
reservearre wurde sil om dêrmei dizze
swiere yndustry oan to lüken. Fierder
woe hy net gean, omt hy miende, dat dit
grif genóch wêze soe foar dat doel.
De bislissing oer de priis fan it ierdgas
is yn hannen bleaun fan de regearing.
geven van
tegenaanvallen van de chemische ven-
v.
fW-wx -- -J|— ijiL-nr-rjutL:-.-- a>:
