de overheid ten
De taak
van
de kunst
aanzien van
I
f!
i! 1
Gemeentelijke culturele raden
nodig en nuttig?
üs hjoed p p
to sizzen
Fan de Martinytoer
Wees voorzichtig
Zilveren filmpjes
üs
-
DINSDAG 29 JANUARI 1963
102e JAARGANG
No. 8
l’
DE KONINKLIJKE VERLOVING
A.s. donderdag wordt H.K.H. Prinses Beatrix 25 jaar
Tj. de J.
■0
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
raadsleden is gezonden. Het zal dan blij
ken, dat er vele raakvlakken zijn tussen
de taak van een gerote stad en die van
een provinciestad of plattelandsgemeen
te, a] zijn er natuurlijk ook tal van ver-
Bouwkunst.
Gezien de grote hedendaagse bouw
activiteit bestaat er des te meer aan
leiding de goede architectuur vanwege
de gemeentelijke overheid erkenning te
doen vinden en het begrip daarvoor te
bevorderen.
Toneel.
Het werk van amateurgezelschappen en
de opleiding voor het amateurtoneelspel
dient van gemeentewege te worden be
vorderd.
Het opvoeren van toneelstukken door
buitenlandse gezelschappen zal' inciden
tele gevallen, indien daartoe aanleiding
bestaat, door de gemeente worden ge
steund.
De waarde van volkstoneel en lekenspel
«jent te worden erkend door opvoerin
gen daarvan, waar nodig, te steunen.
Het nijpende gebrek aan schouwburg-
ruimte erkennende, zal de gemeente,
naast de instandhouding van een ge
meentelijke schouwburg en een gemeen
telijk openluchttheater, het tot stand
komen van schouwburgen ten behoeve
van het beroeps-, het amateur- en het
jeugdtoneel met kracht bevorderen.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
genereus
ofstten waerd. Prachtige kulturele mani-
Het jongste nummer van „Diggelf jür” het mededelingenblad van de Fryske Kul-
tuerried, geeft een overzicht van de gemeentelijke culturele raden, commissies
en fondsen, die op 1 januari j.l. b(j deze Cultuurraad waren aangesloten.
Wat onze lezerskring betreft, zijn de gemeentelijke eultuurraden van Baarde-
radpel, Workum en Wymbritseradeel aangesloten. In Wonseradeel is een Culturele
commissie bij de kultuerried aangesloten. In Hennaarderadeel is wei een culturele
commissie, maar deze is vooralsnog niet aangesloten. Het college van B. en W.
van Franekeradeel heeft inmiddels informaties ingewonnen om eventueel tot op
richting en aansluiting te komen. Blijven dan nog Bolsward en Hindeloopen,
waar (nog) geen culturele raden gevormd zijn, al is in Bolsward wel een door
de Raad benoemde culturele commissie, bestaande uit raadsleden, die B. en W.
over culturele en kunstaangelegenheden adviseren.
Muziek.
De zorg van de gemeentelijke overheid i
ten aanzien van de muziek heeft betrek
king op het mede in stand houden van
een symfonie- en een kamerorkest en
van opleidingen voor muziekonderwijs,
voorzover dit laatste niet de taak van
het rijk is, de bevordering van de ama
teuristische muziekbeoefening, waaron
der ook de muziekbeoefening door de
jeugd en de steun aan opera-, orkest- en
kooruitvoeringen.
De aanwezigheid van voldoende grote en
kleine concertzalen zal door de gemeen
te worden bevorderd.
Jeugd en Kunst.
De gemeente houdt een stichting in
stand, welke tot doel heeft de estheti
sche opvoeding van de jeugd te bevor
deren door het organiseren van bezoek
aan concerten, musea, tentoonstellingen,
toneelvoorstellingen en films, het geven
van cursussen, het organiseren van voor-
drachtmiddagen en dergelijke.
Ook overigens zal de gemeente activi
teiten steunen, die de kunstzinnige zelf
werkzaamheid van de jeugd en haar in
zicht en begrip ten aanzien van de kunst
bevorderen.
len, dat de koorbanken, preekstoel,
doopvont en glas in loodramen in de
Martinikerk als een soort „levend”
kerkmuseum veel bekijks trekt.
De toch rijke verzameling in Bolswards
oudheidskamers
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A, J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 233 J
(K5157)
great kunstner of kunstnaresse sa as
Nel Oosthout, Albert van Dalsum en
meat oaren. In tige muzikael predikant
song lieten fan Schubert en Hugo Wolff,
Dora Lindeman mei har man forsoargen
hearlike gearkomsten, hwerfoar de fleu-
gel-piano fan de famylje Heeres
C -1 i-.:--
festaesjes, dy’t yn stil geniet balsum joe
gen oan it forsleine hert, dat yn it tumult
fan de oarloch near as gewoan fetber wie
Beeldende kunsten.
De zorg van de gemeente ten aanzien
van de beeldende kunsten heeft betrek
king op opdrachten, aankopen, tentoon
stellingen, musea, stadsversiering door
plastieken of andere vormen van beel
dende kunst en scholen voor kunst
onderwijs voorzover de zorg daarvoor
geen taak van het rjjk is.
De musea zullen tot taak hebben niet
alleen kunstschatten uit het verleden,
maar ook, indien hun aard zich daartoe
leent, werken op het gebied van de he
dendaagse vrije en toegepaste kunsten
te verzamelen, te conserveren en ten
toon te stellen. Zij zullen er naar stre
ven hun verzamelingen tot een levend
bezit van de gemeenschap te maken ten
einde inzicht en smaak te vormen en te
verdiepen.
Bij het tot stand brengen en plaatsen
|van werken van beeldende kunst in 't
kader van de stadsversiering dient re
kening te worden gehouden met het
Filmkunst.
Daar het bevorderen van de filmkunst
door de overheid in de eerste plaats als
een taak van het rijk wordt beschouwd,
zal de gemeente zich beperken tot
steun aan instellingen, die ten doel heb
ben het begrip voor de filmkunst te be
vorderen. Gezien het meestal kritiek
loos aanvaarden van wat op het gebied
van de film wordt geboden, verdienen
activiteiten, die inzicht beogen te ver
schaffen in de sociale en esthetische be-
jtekenis van de film, door de gemeente
j te worden gesteund.
MOARN F ALT DE BISLISSING’
len fan de moaiste herinneringen üt de
tsjustere bisettingsjierren,
oan dy jounen f
sealtsje fan it Hof fan Hollan of de Wyn-
berch meimeitsje mochten. Jounen fan
sa’n fjirtich, fyftich minsken en derby
in
jrinci
igsjierren, wie de oantins
fol geniet, dy’t wy yn it
Mannich geheim
soe men net oan ’e weet komme
as it gjin geheim wie
Van de zijde van het Gemeente Gasbe
drijf deelt men ons mede, dat door de
langdurige en strenge vorst de grond op
vele plaatsen tot op een diepte van 80
90 cm onder het straatpeil is bevro
ren.
Tengevolge van de hierbij veroorzaakte
grondzettingen kunnen in hoofd- en
dienstleidingen van gas breuken of lek
ken ontstaan, die niet altijd direct ge
constateerd kunnen worden. Ook bij min
of meer snel intredende dooi kunnen
zich overeenkomstige omstandigheden
voordoen en leidingen beschadigd wor
den door de bekende opdooi.
Indien een lekkage in een gasleiding ont
staat, zoekt het gas een uitweg en kan
soms door gaten in de fundatie >.f langs
de dienstleiding een woning binnendrin
gen of door scheuren en openingen in
rioolbuizen een uitweg zoeken in het
rioolstelsel en dan veelal door de straat-
kolken of riooldeksels ontsnappen.
Bij constatering van gaslucht in of bui
tenshuis melde men dit steeds zo spoe
dig mogelijk aan het gasbedrijf: telefoon
2272.
Zoek binnenshuis nooit met lucifers
naar een gaslek, doch ventileer de ruim
te waarin gaslucht wordt geroken, door
het openzetten van ramen en deuren.
Bij sterke gaslucht ook in aangrenzen
de ruimten geen open vuren als gas
branders, geysers gebruiken; ook de
waakvlam van de geyser doven.
Aanbevolen wordt overigens gedurende
de vorstperiode 's nachts de waakvlam
en de gaskraan van de geyser af te
I sluiten.
Bij vermoeden van gaslekkage buitens
huis mag ook nimmer geprobeerd wor
den het gas, dat kan bestaan uit riool-
gas of het door het gasbedrijf gedistri
bueerde aardgas, aan te steken. Indien
n.l. een explosief mengsel uitstroomt kan
een explosie in het rioolstelsel ont
staan.
Bedenk bij dit alles dat aardgas niet
giftig is, doch evenals alle brandbare
gassen onder bepaalde omstandigheden
een explosie kan veroorzaken.
Een voorzichtig mens telt voor twee.
nog wei een taak. Een vereniging van
beeldende kunstenaars heeft Bolsward
nog niet. Nader contact tussen hen die
één of andere vorm van beeldende
kunst beoefenen zou wel wenselijk zijn.
Bij het hoofdstukje over de muziek den
ken wij aan 4e taak van de gemeente
tegenover de plaatselrjke muziekschool
en de stimulering van plaatselijke mu
ziekkorpsen, zangkoren, oratoriumver-
enigingen, cantate-uitvoeringen e. d.
In dit opzicht doet Bolsward veel, het is
de vraag of er nog niet méér gedaan
kan en moet worden. Over de vraag of
van gemeeentewege de stichting van 'n
goede concertzaal moet worden bevor
derd, kan men van mening verschillen.
Als wij in Friese verhoudingen het
woord „buitenlandse” vertalen met „van
buiten de provincie komend”, dan kun
nen we het eens zijn met hetgeen ge
schreven staat over het toneel. Ditzelf
de geldt ook wat betreft de filmkunst.
Wat het laatste hoofdstukje betreft den
ken wij aan de schoolconcerten, de ge
subsidieerde jeugdleiderscursus voor
handenarbeid.
Al met al rijst de vraag of ook voor
Bolsward een culturele raad, zoals die
in plattelandsgemeenten werkt, gewenst,
nodig, zo niet noodzakelijk is.
Voorlopig zetten wij nog een vraagte
ken. In plattelandsgemeenten kan een
dergelijke raad vruchtbare contacten tot
stand brengen tussen de verschillende
verenigingen in de dorpen.
In Bolsward ligt dit kennelijk moeilijker.
Overkoepelende organen als de B.B.G.,
de sportcentrale enz., zijn in feite op
non-actief of ter ziele. Organisaties als
de W.A.C. en het B.I.C. gericht op één
bepaalde activiteit, hebben weliswaar
meer succes, maar klagen soms toch
over onvoldoende medewerking. En toch
is er, wat betreft de samenwerking tus
sen de verschillende culturele verenigin
gen ter stede nog wel iets te verbeteren.
Of een culturele raad, gevormd onder
supervisie van het gemeentebestuur, be
staande uit raadsleden en particulieren
en aanleunend tegen de Fryske Kultuer
ried hier het verlossende woord kan en
moet spreken is een vraag die wij graag
onze lezers voorleggen.
Verder zou het prettig zijn te horen hoe
de culturele raden in de plattelandsge-
j meenten werken en met welk succes.
eigen karakter van de- stad/gemeente,
niet alleen zoals zich dit in het verleden
heeft gevormd, maar ook met het oog
op de eisen, van heden en toekomst. Bij
het oprichten van gemeentelijke bouw
werken en woningwetwoningen, evenals
bij de aanleg van nieuwe stfaten en plei
nen zal een bepaald percentage van de
daarvoor uitgetrokken bedragen bestemd
zijn voor opdrachten tot versiering met
werken van beeldende of toegepaste
i kunst.
'Ten einde beeldende kunstenaars de ar
beid mogelijk te maken, dienen maat
regelen te worden genomen, dat pas
sende werkruimten voor hen beschikbaar
zijn.
j Verenigingen van beeldende kunste
naars dienen gesteund te worden, indien
en voorzover deze niet over voldoende
eigen middelen beschikken.
foar dizze eale kunstprestaesjes. Foar it
earst brocht de bisetting minsken fan al-
lerhanne leauwen en libbensopfetting
gear om dizze kostlike tafel en it smakke
alderkostlikst.
Dit sied fan de bisettingstiid is de blom
wurden fan it B.I.C. nei de oarloch. Mei
deselde bidoelings en deselde opfetting
binne in ploechje warbere minsken by-
mekoar stapt en hawwe bisocht oan dit
kulturele libben stal to jaen. Hja hawwe
dit dien omt hja seis fielden dat it in bi-
hoefte wie by nou en dan sokke jounen
mei to meitsjen. Mar neist dizze persoan-
like ynstclling wie it ek in died fan maet-
skiplik bilang. In mienskip as Boalsert
mei syn positieve ynstelling foar de mo
derne tiid, har talrike skate fan jonge
minsken, har opliedingsynstituten, mocht
ommers, sa tochten hja, sokke gelegen
heden net misse. It wie harren in maet-
sikplike plicht mei to wurkjen, dat de bi-
folking opfied waerd yn en kennis nim-
me koe fan forantwurde kulturele mani-
festasjes.
Hja wisten to goed, hoe’t it,libben mear
as genóch goedkeape en sentimentele for-
meitsen en üntspanning wit to bieden,
dat it radio en de grammofoan in oer-
floed fan kulturele prullaria oer de lju
hinne stoart en hja seagen it as in op
dracht har bést to dwaen hwat betters to
bieden.
In oantal jierren is dat goed gien en koe
de Doeleseal de leden fan it B.I.C.
skraechwurk plak jaen. Mar de léste tiid
bigjint it hurd to sakjen en moarn sil dan
bliken dwaen oft Ds. Kreb en syn mei-
w’urkers en -wurksters jit troch gean kin-
ne of net. Ik wit dat hiel hwat stêdge-
noaten mei greate niget nei dizze ütslach
ütsjogge en ik wit ek, dat it moarn net
in maklike gearkomste wurde sil omt dé
Het St. Anthony gasthuis koopt de tuin
behorende bij de Doele. Koopsom
f 3083,—.
Hoe langer hoe meer krijgt de overheid
bemoeienis met de cultuur en de kunst.
In dit verband is het wellicht nuttig de
activiteiten van het plaatselijk ge
meentebestuur eens te toetsen aan de
nota, die door B. en W. van Den Haag j schillen. De nota die we hier citeren be-
betreffende het bestuursbeleid aan de j vat de volgende hoofdstukjes:
organisatoren net fan doel binne op losse jen, dat de amateurstoanielklub fan Bea-
r' TT’-trix-oard hjir ris komd is mei in thriller,
dy’t oan alle kanten in sukses wie. Wis,
de kans sit deryn, dat men minder heech
mikt, dat it mear populair is, dat in Hiel
fan it publyk net alniel foldien is, mar
oan de oare kant sil men ek net miene,
dat it léste toanielstik alleman sa goed
smakke. Op dit gebiet bliuwt it eltse kear
in kompromis, as men fjouwerhündert
minsken fan ütienrinnend niveau byme-
koar hat.
Oan de oare kant steane ek positive kan
ten. De gemeente stipet finansieel it wurk
fan it B.I.C. De nije eigner fan de Doele
is drok dwaende de akkomodaesje fan de
seal en vestiaire to forbetterjen, de mins
ken fortsjinje hjoed makliker in ryksdael-
der as doe in goune en it tal minsken yn
en om de stêd wurdt elts jier greater.
Moarn fait de bislissing. Moarn sil bli
ken dwaen, oft er genóch minsken yn
dizze stêd en omkriten to finen binne,
dy’t winterdeis foar har seis en har greate
bern in moaije en forantwurde joun op
priis stelle.
It soe my foar Boalsert en har namme as
sintrom fan kulturele eveneminten slim
bigreatsje as bliken dwaen soe, dat it
B.I.C.-bistjür de wapens dellizze moast.
Mar dan is it üs skuld, dat dit skoandere
wurk foar lange jierren ünmooglik mak
ke is. En soene de biwenners fan Gys-
belts stêd dat op har nimme wolle?
Lit üs meimekoar moarntojoun yn de
Wynberch sjen, hwat wy dwaen kinne.
Dat is dochs wol it minste, hwat Ds. Kreb
en syn meiwurkers fan üs freegje meije
foar alles, hwat hja dizze jierren foar de
saek dien hawwe. Jo komme dochs ek?
Discussie gevraagd.
Gaarne geven wij de lezers van ons blad
gelegenheid over deze nota van gedach
ten te wisselen. Zelf volstaan wij met
het maken van enige opmerkingen. Wat
Bolsward betreft, deze zo „culturele” I
stad is (nog) arm aan versierend beeld- oudheidskamers is nog geen „levend
bouwwerk. Wel zijn er enige antieke bezit van de gemeenschap”. Hier ligt
gevelstenen, is er het Gysbert Japicx-
relief aan de eveneens naar de dichter
genoemde brug, hebben verschillende
scholen hedendaagse toegepaste kunst,
maar om er op te roemen is het nog
niet. Wij hopen dat het komende Gys
bert Japicxstandbeeld van blijvende
kunstwaarde zal zijn.
Een museum in de eigenlijke zin telt
(Bolsward al evenmin. Wei kan men stel-
le week februari 1938
75 jarig bestaan chr. school te Makkum.
De wieg, uitgeloofd door de heer R. P. de
Boer ter gelegenheid van de blijde ge
beurtenis in het koninklijke gezin werd
gewonnen door bakker D. Dijkstra te
Makkum.
Het Prinselijk gezin heeft laten meedelen
dat men wenst dat haar dochter wordt ge
noemd Béatrix en niet Beatrix, zoals het
eigenlijk hoort volgens de Latijnse uit
spraak.
Een groot aantal aardrijkskundige namen
in Nederland wordt gewijzigd: Stavoren
tot Staveren en Blancum tot Blarikum;
Doetinchem tot Deutekom; Overschie tot
Ouwerschie, Texel tot Tessel; Callants-
oog tot Kallensoog. De raad van Doetin
chem heeft tegen de naamsverandering
geprotesteerd.
H.H. Kappers. Gevraagd nette bediende,
zelfstandig kunnende werken bij G.
Monsma, kapper
Te koop 9 gerooide iepen ’stambomen
langs het Bolwerk te Bolsward
Kalfsvlees 10 ct. per kg verlaagt. Kalfs
gehakt met spek of spien 40 ct. p. p.; 3
p. 1.10. Jan Adema, Kleine Hoogstraat
Obe van der Veer 25 jaar in dienst van de
stoomspinnerij De Groot en Eerdmans
te Bolsward.
skroeven fierder to gean. Hja wolle witte
oft de bifolking fan Boalsert, alteast in
bilangryk diel, jit ré is om harren mei
de died to stypjen of net. Hja hawwe al
it mooglike bisocht en hawwe dêrom
rjucht op in klear antwurd oft har wurk
jit op priis steld wurdt, ja dan né.
Graech soe ik hjir jit in wurdmannic
by sizze wolle. Op it foarste plak, dat it
sykjen fan goede selskippen op it heden
hiel oars leit as yn de bisettingstiid. Win-
lik is it sa, dat it my eltse kear wer for-
baest, dat hja guon fine kinne. Hwant de
easken, dy’t dizze groepen stelle, wurde
aloan heger. It biropstoaniel sit„ midden
yn in crisis dy’t de lytse plakken hast gjin
kans mear jowt. Boppedat is har reper
toire ek in hjit hangiisder. Echte moaije
stikken wurde hiel seldsum, yn de measte
gefallen binne hja foar dizze mienskip-
like’ jounen net geskikt. Libjende yn in
tiid mei greate foroaringen is dit alles wol
to bigripen mar dêrom net minder by-
sünder lêstich.
Aldergeloks is it Frysk Orkest de léste
tiden folie wisser fan syn bistean wurden
en meije wy. op ien of twa heechsteande
jounen op muzikael gebiet rekkenjen bliu-
we.
Mar it toaniel is de bislissende faktor
foar it B.I.C. omt dit mear algemien oan-
sprekt. En nou bin ik tige bliid, dat it
B.I.C. ek ris omsjoen hat nei in selskip
fan amateurs üt Fryslan wei om dy hjir
spylje to litten. Dit hat ek syn biswieren,
fanseis, mar derneist twa foardielen. Ai
dereast binne de kosten folie leger, omt
it amateurs binne en de reiskosten folie
leger. Derneist sil faeks in stik, dat yn
Ljouwert, Snits, Drachten of de Jouwer
tige foldien hat, in fiks diel fan it pu
bliek better lizze. Ik wit my to herinner-
Prinses Anne-Marie van Denemarken en Kroffnprins Conslatijn van Grieken
land groeten de enthousiaste Denen vanaf het balcon van het paleis Amaliën-
borg in Kopenhagen, vrijdagochtend j.l.
Hwat hat Qa be Sb roar
