Onderhandeling tussen Engeland
de E.E. G. afgebroken
en
Strijdlustig debat onder de
nieuwe Kamervoorzitter
Él
AMERIKA GAAT RUSTIG
VERDER MET ZIJN PLANNEN
Minister Visser als Elfstedenrijder
si
Het weer in onze
Gouden filmpjes
le week februari 1913
Hoe met de opdooi
omgeving
Schrij versprotest
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed p
to sizzen
VRIJDAG 1 FEBRUARI 1963
102e JAARGANG
No. 9
2305 of 2335
il
P
KONINKLIJKE BELANGSTELLING VOOR 75-JARIGE HEIDE MIJ.
PIET
de Elfsteden-
Het ontwerpen
i
Door Frankrijk
getorpedeerd.
Enkele dagen na de persconferentie van
De Gaulle eiste Couve de Murville, de
Franse minister van buitenlandse za
ken, dat de onderhandelingen zonder
meer zouden worden gestaakt.
De vijf andere landen van de E.E.G. wil
den zich hierbij niet neerleggen en be-
Atlantisch kader.
De socialistische kolonel Wierda ver
tolkte als zijn mening, dat mende ma
riniers, die zullen afzwaaien, beter be-
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bohwardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad
leden te Waaxens vermaakte aan de
doopsgezinde gemeente te Bolsward 4 ha
weiland.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenues bij contract reductie
Raketten.
Intussen behoeft Amerika zich minder
aan te trekken van Frankrijks weige
ring mee te werken aan de- multilaterale
kernmacht van de N.A.V.O. Het gaat
rustig verder met de uitwerking van zijn
plannen. Bonn en Rome zijn er al voor
gewonnen. Ook gaat Kennedy rustig
voort met de aanpassing van de Wes
telijke defensie aan de eisen van de tijd.
In dit kader moet men de aankondiging
zien dat zowel uit Turkije als uit Italië
de bases met de verouderde Jupiter-ra-
ketten zullen worden teruggetrokken en
dat de defensieve taak zal worden over
genomen door duikboten met Polaris-
raketten. Enig verband met de Russi
sche eis in de Cubaanse crisis, dat deze
bases zouden worden ontmanteld, wordt
ontkend. Heeft Chroestsjow toen die eis
zo plotseling laten vallen, omdat Ken
nedy hem misschien op de hoogte had
gesteld van een Amerikaans plan in die
richting? Ook uit Engeland worden
verouderde raketten teruggetrokken.
Maar duikboten moeten ergens een on
derdak hebben en daarvoor zou Ame
rika het liefst de Spaanse bases heb
ben, die het toen jaren geleden bij ver
drag heeft gekregen. Zo zonder meer
zal dat echter niet gaan. Spanje eist,
zoals mogelijk Is bij verlenging van ’t
verdrag, herziening van de voorwaar
den. In welke geest is niet geheel dui
delijk, maar het zou niet uitgesloten
kunnen zijn, dat Spanje zich meer inge
schakeld wil zien in de Westelijke we
reld of dat het zelfs zou streven naar
een lidmaatschap van de N.A.V.O. Op
dat punt heeft het zeker Frankrijk mee,
dat steeds betere
Franco gaat onderhouden.
Binnenkort gaan een groot aantal Fran- fijne niet naar buiten weet te dringen.
van de internationale politiek, waarover
het kablnet-De Quay woensdag in een
spoedvergadering bijeen kwam en waar
over minister Luns donderdagmiddag in
de Tweede Kamer een verklaring af-
gen. Couzy een aantal kritische opmer
kingen over minister Visser maakte
(deze zou niet overeenkomstig „de
hoogheid van zijn ambt” hebben gehan
deld), maar het eindoordeel over diens
personeelsbeleid opschortte, totdat het
rapport van de Kamercommissie-Van
Doorn aan de orde zal komen. Minister
Visser reageerde zeer strijdlustig. Hij
vergeleek zich zelf met een „elfsteden
rijder” vlak voor het eindpunt in Leeu
warden. De rit zo verzekerde hij
was hèm meegevallen. Het kabaal van
een enkel persorgaan (hij doelde op „de
Telegraaf”) dat overigens nauwelijks
weerklank in deze Kamer had gevonden,
had daaraan geen afbreuk kunnen doen.
De laatste pogingen om de onderhandelingen met Engeland over toetreding tot
de E.E.G., de Europese Economische Gemeenschap, van de Zes, te redden zijn
mislukt]Op zijn persconferentie van 14 januari had president De Gaulle als
zjjn mening te kennen gegeven, dat verder onderhandelen zinloos was, omdat
Engeland niet rijp is voor toetreding, aangezien het nog steeds een eiland Is,
dat nog andere belangen heeft dan die op het vasteland van Europa.
Die andere belangen, aldus de president, maken van Engeland een Amerikaans
Trojaans paard in de E.E.G., die daardoor naar Engels recept zou verwateren
tot een Atlantische gemeenschap onder Amerikaanse leiding.
Defensie.
De agenda wees het zo uit, dat het eer-
I ste onderwerp, dat onder leiding van de
TZ" *1 zi v> T v xx v* Tt Vxixxxx<x4 UTAT-rlnn
Als bewijs hiervoor zag De Gaulle de
overeenkomst van de Bahama-eilanden,
'die kort geleden is gesloten door Ken
nedy en Macmillan. Door die overeen
komst legde Engeland zich neer bij het
opgeven van de Syboltraket, welke het
niet op eigen kosten verder wilde ont
wikkelen en stemde het toe in toetre
ding tot een multilaterale kernmacht
van de N.A.V.O., die zal worden uitge-
rust met atoomduikboten met Polaris-
raketten. Weliswaar maakte Engeland
het voorbehoud, dat in geval van uiter-
dongen een nieuwe vergadering op 28
januari. Intussen is van alle kanten ge
probeerd de Fransen van hun standpunt
af te brengen. Minister Luns, gevolgd
door zijn Belgische collega Spaak, is het
verst gegaan door te suggereren dan
maar zonder de Fransen verder te on
derhandelen, maar het is de vraag of
het daarvan zal komen, gezien de Duitse
wens de eenheid van de Zes, mede met
het oog op het nieuwe verdrag met
Frankrijk, zoveel mogelijk te bewaren.
Bondskanselier Adenauer heeft er in
ste nood het zelfstandig over zijn bij- i Parijs wel bij De Gaulle op aangedron-
drage tot deze multilaterale macht zou gen zijn standpunt te herzien en naar
kunnen beschikken, maar dat was voor
De Gaulle niet voldoende en hij conclu
deerde, dat Engeland zich op defensie
gebied met huid en haar aan de Ame
rikanen heeft overgeleverd.
Een aanbod aan Frankrijk, om toe te
treden, wees hij dan ook van de hand.
Deze visie op Engeland als symbool van
Amerikaanse satelliet heeft meer dan
de harde technische strijd over de over
gangsperiode voor de Egelse landbouw
de Franse houding bepaald.
i over
zoals die omtrent wieldruk, verlichting, Jvan Engeland tot de E.E.G. En deze
remmen e.d. onverminderd van kracht onderhandelingen zijn getorpedeerd door
blijven. j Frankrijk.
Ingevolge een daartoe indertijd door
Gedeputeerde Staten verleende onthef
fing mag over wegen, welke in verband
met de opdooi zijn gesloten, vervoer
van melk en vloeibare melkprodukten
plaats vinden, indien zulks geschiedt
met een tractor met ten hoogste drie
aanhangwagens.
Gedeputeerde Staten hebben deze ont
heffing destijds verleend, teneinde tege
moet te komen aan de moeilijkheden,
welke de zuivelfabrieken van het geslo
ten verklaren van wegen ondervinden.
Deze ontheffing geldt eveneens voor ’n
eventuele aanstaande periode van op-
'dooi.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
de ontheffing enkel geldt voor het op
bovenstaande wijze vervoeren van melk
en melkprodukten naar en van de zui
velfabrieken over wegens opdooi geslo-
verluidt, zou hij een compromisvoorstel
hebben geopperd. Nu is er in Brussel
een Duits voorstel ter tafel gekomen,
maar daarover is geen overeenstemming
bereikt. Het voorstel luidde, dat de
Commissie van de E.E.G. een lijst zou
opmaken van de geschilpunten met En
geland en deze zou rapporteren, aange
vuld met suggesties ten aanzien van
een oplossing daarvan. Maar dat ging
de Fransen al te ver. Over het principe
van een opdracht aan de Commissie kon
men het wel eens worden, maar over de
inhoud van de opdracht bleef men het
oneens, evenals over de vraag of de
Commissie alleen aan de Zeg of ook aan
Engeland rapport zou moeten uitbren
gen. Het lijkt onbelangrijk, ma^r de
Fransen zijn bang, dat in het laatste
geval de indruk kan ontstaan, dat de
onderhandelingen niet zijn afgebroken.
Over de snelheid waarmede zou moeten
worden gewerkt, heeft men ook gestre
den. De vijf wensten een korte termijn
van twee drie weken, hetgeen Frank
rijk evenmin zint. Het wil de zaak ken
nelijk op de lange baan schuiven. Van
daar ook het Franse voorstel de com
missie op te dragen te onderzoeken of
de E.E.G. nog levensvatbaar zou zijn
als zij zou worden uitgebreid met En
geland, Denemarken en Noorwegen, die
zich alle drie voor volledig lidmaatschap
hebben aangemeld.
Merkwaardig is in dit verband de me
dedeling van De Gaulle aan premier
Krag van Denemarken, dat Frankrijk
geen bezwaar heeft tegen de toetreding
van Denemarken. Kwaaddenkenden (ten
zij hebben vaak gelijk) menen, dat dit
een poging van De Gaulle is een breuk
in de door Engeland geleide vrijhandels-
zöne te veroorzaken en daar Engeland
verder te isoleren.
In Brussel konden de ministers hun ver
schil van mening niet overbruggen en
nieuwe Kamervoorzitter moest worden 'goud? Het resultaat van veel intern be- En daarmede kwam hij op een van de
tafgehandeld, de begroting van Defensie raad was, dat de liberale woordvoerder, .meest actuele en pijnlijke problemen .legde.
Onzekerheid.
Wat nu? Afzonderlijke onderhandelin
gen van de vijf met Engeland lijken
weinig kans te maken. Wel mag men
verwachten, dat de vijf bij onderhande
lingen over diverse Franse wensen in
de E.E.G. zich weinig plooibaar zullen
tonen.
Wat zal Engeland doen?
Met kan stellen, dat alle oplossingen
minder zijn dan een lidmaatschap van
de E.E.G. De vrijhandelszóne heeft niet
dezelfde kracht, het Gemenebest is een
constructie, waarop Engeland niet kan
rusten. Moet het nu gaan zitten wach
ten tot Frankrijk van gedachten is ver
anderd of tot De Gaulle verdwenen zal
zijn? Men is er in Engeland ook niet
over in het reine.
se ministers op bezoek bij de Spaanse
regering en achterdochtige lieden zien
hierin al een streven van De Gaulle om
de continentale massa, die hij beheerst,
uit te breiden met Spanje. Er doen al
geruchten de ronde over een as Bonn-
Parijs-Madrid, maar of daarvan iets zal
komen is een andere kwestie.
betrekkingen met Er is op het ogenblik veel gewroet in
j de diplomatieke wereld, waarover het
was te verdedigen door Ir. Visser, de
voormalige secretaris der Algemene
meer liberaal georiënteerde Organi
satie van Werkgevers.
Met zijn beide staatssecretarissen, de
marineman de Jong (kvp) en de Chris
tel ijk-historische generaal Calmeijer,
gordde deze zich aan om de kritiek,
vooral die van zijn geestverwanten uit
de wd, op te vangen. Formeel stond
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
IJTelef. 2451 Na 18.30 uur
(K5157)
van een dessin eist in de katoendrukkerijen veel zorg zie ook
ons artikel in het blad van dinsdag j.l.)
Plechtige uitvaart te Makkum van Pietet
Tichelaar, fabrikant van het bekende
Makkumer aardewerk. De overledene
werd grafwaarts gedragen door het per
soneel. B. en W. van Wonseradeel liepen
mee in de stoet.
De pinne
is de tonge fan de geast
de kwestie V/m der Putten weliswaar
niet op de agenda, maar ’t was bekend,
dat de zaak de liberalen heel hoog zit.
Al is de Tweede Kamerfractie van de
vvd nooit zo ver gegaan als de Eerste
Kamerfractie, die haar geestverwant-
minister openlijk het vertrouwen op
zegde (al liet zij tenslotte na tegen zijn 1 schikbaar had kunnen stellen van de
begroting te stemmen), onder de libê-Ibrandweerbrigade van de N.A.V.O.
rale senatoren bevinden zich nu eenmaal 1 Minister Visser antwoordde, dat het ook
figuren als de huidige en de toekomsti- om financiële redenen inderdaad ge-
ge ondervoorzitter der partij, Mr. van I wenst zou zijn, dat de Westelijke ver-
Riel en Prof. Witteveen, en de Tweede dediging tot een eenheid wordt Se~
Kamerfractie kon dus moeilijk doen als- 1 smeed. In zoverre verheugde hij zich
of er niets aan de hand zou zijn. |over de overeenkomst van Nassau, de
Aan de andere kant is het een publiek houding van Engeland, West-Duitsland
geheim, hoe ontstemd indertijd minister en Italië. Hij voegde hieraan toe, dat
Korthals was over de aanval van Mr. de Atlantische wereld zich in dit stre-
van Riel cs op zijn ambtgenoot Visser. ven naar integratie niet moest laten
De wd-fractie zat dus in een lastig weerhouden door de „absoluut afwijzen-
parket. Was spreken zilver en zwijgen dé houding” van Frankrijk.
OTilld o TT o f rnciiltoof von ironl inforn lm U’n rlnnwYinrlr. Imrnwx T» 44 x.-n xxxxn x»x» x4x»
De haven van Lemmer is weer open voor
stoom- en zeilschepen.
De heer Wybrandus Schuurmans over-
De afgelopen januarimaand gaat de ge
schiedenis in als een bijzonder koude.
Het dieptepunt van de strenge kou viel
rondom Bolsward in de vroege ochtend
(’s nachts om half één) van de Elfsteden-
Marüie.
Is zwijgen goud en spreken zilver?
Voor dit probleem stond ook de r.k.
staatssecretaris De Jong. Het was hem
n.l. opgevallen, dat zijn voorganger
vice-admiraal Moorman, als woordvoer
der der kvp-fractie, in tegenstelling tot
de anti-revolutionaire Mr. Roosjen en de
I christelijk-historische fractieleider Dr.
Tilanus, elk woord van waardering ach
terwege had gelaten.
„Het is geen gebruik in het parlement
om een bedankje te vragen,” zo ant
woordde de heer Moorman. Hij verborg
zijn twijfel over de juistheid van de
voorgenomen inkrimping van het keur
corps der mariniers met 1000 man
nu de Nieuw-Guinea-affaire is afge
lopen, niet. Hij meende, dat dit corps
in de West (bij de verdediging tegen
wie ja, dat zei hij ook niet. Mis
schien dacht hij aan een figuur als Fidel
Castro?) niet gemist kan worden,
i Staatssecretaris De Jong gaf hem ech-
ter de garantie, dat op elk gewenst mo
ment 1000 man mariniers binnen 24 uur
paraat zullen kunnen staan voor acties,
waar ter wereld ook.
Deze week heeft Mr. F. van Thiel het voorzitterschap van de Tweede Kamer
aanvaard. Zijn medeleden hadden hem met bijna algemene stemmen b(j Koningin
Juliana voorgedragen als opvolger van wijlen Dr. Kortenhorst.
ten wegen, terwijl de overige bepalin- daarmede is een einde gekomen aan de De socialistische ondervoorzitter Bommer installeerde hem met een kort, doch
gen van het wegenverkeersreglement, onderhandelingen over de toetreding hartelijk speechje. Mr. van Thiel dankte zijn medeleden voor hun vertrouwen en
X-x—X -„_XX,__ - --X-X J. TT. p. n Awe
beloofde hoewel bij de Kamer volstrekt vrjj wilde laten straks na de verkie-
I zingen in zjjn plaats een ander voor te dragen de „stijl-Kortenhorst” voort
te zetten.
Daarmede bedoelde hij niet zichzelf met
zijn eminente voorganger te vergelijken,
■[doch wilde hij zeggen, dat hij diens stre-
i ven naar modernisering van de parle
mentaire werkwijze wil voortzetten en
j dat h(j ook het contact tussen volk en
volksvertegenwoordiging wilde verinni-
I gen. Belangrijk was, dat hij daarbij de
nadruk legde op de noodzaak, de par
lementaire debatten zoveel mogelijk 'n
logisch sluitend geheel te doen zijn en
de aandacht niet te versplinteren door
I in middag- en avondvergaderingen ver
schillende onderwerpen te behandelen.
Zijn medeleden beloonden zijn woorden
met een hartelijk applaus, dat kenschet
send was voor de sympathie, welke Mr.
van Thiel in de Kamer geniet.
Alg voorganger van mej. Klompé als
minister van Maatschappelijk Werk (van
wek ministerie de begroting toevallig
dezelfde dag in de Eerste Kamer werd
behandeld) kent men hem als een hu-
j maan, zeer radsprekend man.
Als voorzitter van de Katholieke Werk-
gevers heeft hij meer de nadruk gelegd
op wat verenigt dan op wat verdeelt.
Het Koninklijk paar heeft dinsdag een bezoek gebracht aan de Nederlandse
Heide Maatschappij ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan. Foto boven:
H. AI. de Koningin maakte o.m. een rondgang door het hoofdgebouw. Tijdens
deze rondgang werd de bijgaande foto gemaakt. Links staat de president-direc-
teur van de Maatschappij, Ir. C. Staf. Foto onder: Z.K-H. de Prins bracht onder
wijl een' bezoek aan de Centrale Werkplaats van de Maatschappij in Schaars-
bergen. Hier staat hij bij de „Spitneral of Protosma'j een ingewikkelde cultuur
technische machine, welke ontworpen is door Prof. Ir. A. Morawitz (L.), die
ook een veelgebruikt scheerapparaat ontwierp. De machine werkt ongeveer op
hetzelfde principe als het scheerapparaat.
Het gilde der litteratoren
Is niet al te best gemutst
Ieder, met talent geboren
Zich zijn waardigheid bewust
Wil natuurlijk graag waardering
Zo werd schrijverswens bekend
’t Gaat ons heus niet om verering
Geef maar een rijkstraktement.
Een drietal dacht komaan wij nemen
Scholten even onder schot
Die zal ’t vast goed met ons menen
Maar de schrijvers vingen bot
Fooien wil ik je wel geven
Ja, dat deden wij steeds vlot
Echter, helemaal te leven
Uit de grote Haagse pot
Schrijvers daar kan niks van komen
Het doet nadeel aan je vak
Stil, je eisen wat intomen
Zoek zelf verder je gerak
Schrijvers raakten fel verbolgen
Stelden reeds hun dreigement
Wacht u straks voor de gevolgen
Krijgen wij geen traktement
Fooien zullen afgewezen
Ja, natuurlijk uit protest
De regering laat ons sjesen
Dan doen wij vanzelf ons best
Het boekenbal te torpederen
't Wordt dit jaar een schraal festijn
Blijf maar thuis dames en heren
Wij krijgen Den Haag wel klein
Het gilde der litteratoren
Brengt de kunst zo in gevaar
Liet Scholten zijn fiat horen
Schrijvers hadden het verloren
Zij werden staatsambtenaar
Hwat hat Qabe Skroar
tochtdag 18 januari
In Allingawier werd toen -20,3 gr. ge
meten. Het januari kouderekord stond
voor Friesland tot nu toe op naam van
Leeuwarden met -19,6 gr. op 22 januari
1940. Januari 1963 leverde dus ’n nieuw
kouderecord op. Enkele jaren geleden,
in 1956, is het in onze omgeving nog wel
eens kouder geweest n.l. ongeveer -23 gr.
maar dat was toen in de februari-maand.
Het laat zich aanzien, dat de voorbije
maand gemiddeld nog iets kouder zal blij
ken te zijn dan de louwmaand van 1940,
we moeten dan tot 1838 teruggaan om ’n
koudere januari te vinden.
De hoogste temperatuur van de maant!
was nu plus 2,5 gr. op 26 januari, het
koudst bleef het overdag op 10 januari
toen het kwik in Allingawier niet hoger
steeg dan tot -10,3 gr.
Deze week keerde de winter terug, dins
dag de 29ste was weer een ijsdag, d.w.z.
de temperatuur bleef ’n vol etmaal steeds
beneden het vriespunt. Donderdagmorgen
bereikte ons zeer koude lucht uit Duits
land en Polen. Voor het weekeinde ver
wachten we volop winter met zwakke la
ter iets aanwakkerende oostelijke winden.
Er zullen weer temperaturen van beneden
-10 gr. voorkomen.
De neerslag heeft deze maand weinig te
betekenen gehad en kwam vrijwel geheel
als sneeuw naar beneden. In Allingawier
werd in totaal tot woensdagavond in ja
nuari 16 mm opgevangen met als groot
ste etmaalsom van de maand 11 mm op
5 januari.
f'
i
