van
Generaal Kassein bij
staatsgreep gedood
Politieke achtergronden
het mammoetdebat
I
I
s
u Mijl
-'IIhmI
V
O
w I
Twistpunt uit boezem van Kabinet
De Quay verwijderd
Qabe Skroar
us hjoed p p
to sizzen 1
Crisis in Canada, regering ten val
wwi-W
Nederlands Kamerkoor
concerteerde te Workum
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Toen en nu
Stadsbeiaardier
Fl. van Bergen
overleden
De Haagse mammouth
8.00
23.00 I
!03o I
1430
J8.3Q- I
2I-3O- I
f
s
Ir'’1
VRIJDAG 15 FEBRUARI 1963
102e JAARGANG
No. 13
Hwat hat
het
Egypte
bij zijn
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 233J
(K5157)
Benoemd tof straatreiniger te Wons de
heer Pieter Roedema, aldaar.
Te Tjekwerd werd een vereniging tot
drankbetrijding opgericht, met aanvan
kelijk 15 leden. Bestuur; K. Rozendaal,
M. Quarré, S. Bakked, A. Schuil en
mej. S. Donia.
Ds. A. van der Heide te Britswerd heeft
de candidatuur van de Tweede Kamer
aanvaard.
De eerste Friese operette (tekst van G.
van der Zwaag, muziek van Drieber
gen) onder grote belangstelling opge
voerd.
Inplaats van de heer Dr. H. J. Slijper
benoemd tot directeur van de Spaar
bank te Bolsward, de heer C. H. de Haas
aldaar.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Gjin minske Is sa leech, as dy’t
fol is fan himsels.
Op 12 mei een nieuwe woning te huur
in de Julianastraat te Bolsward. Te be
vragen bij S. Tiesma aldaar.
3de week van febr. 1913
De aanvaarding van de z.g. Mammoetwet voor het voortgezet onderwijs, in de
Eerste kamer met 49 tegen 16 stemmen betekent, dat weer een twistpunt uit de
boezem van het Kabinet-De Quay is verwijderd. De socialistische oppositie hielp
minister Cals aan deze overwinning, welke de bekroning betekende van een
jarenlange arbeid. Zijn liberale regeringspartners deden een poging tot uitstel
van de beslissingzij wilden wachten op de uitwerking van het voorstel, waar-
minister Cals) de ten achterstelling
van scholen buiten de planprocedure om
daan op een besloten partij vergadering,
zijn ten dele herroepen en voor het ove
rige verkeerd geciteerd genoerhd. Over
tuigend klinken deze ’démenti’s echter
niet. Von Hassel had gezegd, dat Aden
auer zich tegen de toetreding van de
Scandinavische landen tot de E.E.G. had
uitgesproken omdat het landen met so
cialistische regeringen waren. Engeland
zou binnenkort misschien ook een socia
listische regering krijgen, in Italië was
de linkse invloed aan het winnen en dat
alles was een gevaarlijke ontwikkeling,
meende de bondskanselier, die in socia-
de beslissing; zij wilden wachten op de uitwerking
mede de Commissie-de Roos (op verzoek van
van ’t openbaar onderwijs bij de stichting
hoopt weg te werken.
van
Egypte. Noeri had voor
een binding aan-
de Cento heet, terwijl
Westelijk imperialisme
Geschilpunten
Daarmede is natuurlijk niet gezegd, dat
nu alle geschilpunten tussen de huidige
regeringspartijen zijn verdwenen. Er
blijft de regeringsnota tot invoering van
reclame in de televisie, waar de confes
sionele partijen grotendeels tegen zijn en
waarvoor alleen de liberalen de christe-
lijk-historische staatssecretaris Scholten
steun bieden.
Er ligt ook nog het omstreden voorstel
van minister Toxopeus tot vorming van
een aparte Bijlmermeergemeente, waar
tegen de hoofdstad zo heftig gekant is.
Er is het gratiebeleid van minister Beer
man ten opzichte van de Duitse oorlogs
misdadigers, waarover de meningen v r-
deeld zijn. Er is. tenslotte de affaire Vin
der Putten. Nog conflictstof te over.
leiding van Mr. Van Riel het Kabinet-
De Quay nogal eens de voet dwars heeft
gezet, bij de behandeling van de Mam
moetwet steun werd geboden.
Mede gesteund door de toekomstige libe
rale partij-voorz., prof. Witteveen, dien
de mevr. Schouwenaar immers de motie
tot uitstel van de beslissing in. Dit was
een tegemoetkoming, vergeleken bij de
afwijzende- houding van haar geestver
wanten aan de overzijde van het Binnen
hof. Daar had mevrouw Van Someren
Downer immers de aanklacht geuit, dat
de Mammoetwet verraad betekende van
het openbaar onderwijs. De liberale sena
toren stemden pas tegen toen hun uitstel-
motie was verworpen. Speelden politieke
overwegingen daarbij ook niet een rol?
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswzrdsche Courant, Westerjoo en De Jong’s Nieuwsblad
U herinnert zich de foto van de sneeuw
hopen in Schettens? De oud-Schettenser
W. Reitsma, thans Houston B .C Cana
da, zag de foto ook in de krant, die daar
trouw wordt gelezen en herinnerde
zich hoe men in 1947, 16 jaar geleden
dus precies op dezelfde plaats ook een
foto genomen had van de sneeuwbergen
toen. De foto had gisteren gemaakt kun--
nen zijn. Schettens ligt dus blijkbaar wel
in de verkeerde hoek, wat de stuifsneeuw
betreft.
Christen-democralen.
Het zal minister Cals ongetwijfeld ge
noegen hebben gedaan, dat er bij zijn
protestantse regeringspartners een meer
derheid van antirevolutionairen plus een
minderheid van christelijkhistorischen
was, die voor zijn grote werkstuk stemde.
Daardoor werd de uitslag bij de senato
ren voor hem nog gunstiger dan in de
Tweede Kamer. Hij heeft zich immers
op het laatste Overijsels appèl der K.V.P.
een groot voorstander van samenwerking
met de protestantse partijen (waarvan de
Christendemocratische partij van Aden
auer het voorbeeld biedt) getoond.
Op internationaal terrein werken de drie
grote confessionele partijen van ons lad
trouwens al samen. Dit weekeinde bij
voorbeeld werd er op Woudschoten een
conferentie gehouden van Nouvelles
Equipes Internationales, waar rooms ka
tholieken, zoals generaal Mathon en prof.
Kwant, met de antirevolutionaire staats
raad Ruppert en de christelijkhistorische
prof. Van Nifterik inleidingen hielden
over de verdediging der vrijheid. In dit
milieu bleek het geschrift van de Synode
wapening W’einig ingang te hebben ge
vonden.
Misschien is door die contactbijeenkomst
de antirevolutionaire partij (Berghuis)
wel gesterkt in de overtuiging dat zij voor
dc Mammoetwet kon stemmen.
Het moet voor de echte minnaars van
goede zang en muziek ietwat pijnlijk ge
weest zijn in de Geref. kerk, welke en
goed verwarmd was en zich uitstekend
leent voor een uitvoering als deze, nog
zoveel lege plaatsen te zien. Des te meer
zal het voor de organisatoren, de Cultu
rele Raad van Workum enigermate te
leurstellend zijn geweest.
Er werd met volkomen toewijding ge
zongen en soms zelfs zeer enthousiast!
Het publiek was dan ook geheel onder
de indruk van deze hoge kunst en hoe
wel er de weerstanden waren, men zong
in een kerk, werden deze, nadat enkele
nummers gezongen waren, toch niet vol
doende sterk om een aarzelend begonnen
doch sterk aanzwellend applaus tegen te
houden.
Hoewel her karakter van de uitgevoer
de nummers soms sterk uiteen liep, boei
de toch telkens opnieuw elke compositie.
De door lang aanhoudend applaus, dat
een ovationeel karakter had, verkregen
toegift, een heel mooi negro spiritual,
vormde wel een waardige bekroning op
dit zeer schone concert van het Neder
lands Kamerkoor, onder de bezielende
en hoogst bekwame directie van de heer
Felix de Nobel.
De toelichting op en verklaring van de
composities voor de uitvoering door de di
rigent, maakte het gezongene des te aan
trekkelijker.
Het programma voor deze kunstavond
telde niet minder dan 18 nummers. Be
gonnen werd met een 4-tal geestelijke
liederen. Hoewel groot verschil que ka
rakter, b.v. het juichende Exsultate en het
klagende lied van A. Lotti, hadden ze alle
een eigen bekoring.
Dan volgden meer wereldse liederen,
waarvan La Bataille de Marignan van
Clément Janequin (ca. 1485-1560), oi.
technisch aan de uitvoerenden bijzonder
zware eisen stelde!
Na de pauze volgde eerst een 3-tal zang
stukjes, jeugdwerk van L. van Beethoven
(1770-1827). Van Johan Wagenaar, de
Ned. komponist, die in 1941 overleed,
werd vervólgens uitgevoerd Ps. 100.
De laatste 4 nummers van het programma
waren bewerkingen van de dirigent, twee
negro spirituals en twee volksliederen met
geestelijke inslag van Jac. Revius, o.a.
Mijn Jesu heeft een hofken.
Koeweit in Koerden.
Daarnaast vertrouwde Kassem op de
trouw van het leger, dat het liefst nieuwe
onrust wilde vermijden. Kassems popu
lariteit in het land was niet bijster groot
en hij kwam nauwelijks iets verder met
de problemen, waarvan hij de op'ossing
had aangekondigd. Dat waren voorname
lijk economt’che en sociale problemen.
Wel maakte hij nieuwe politieke en mili
taire problemen. Hij liet eisen horen ten
aanzien van Koeweit, een aangrenzend
olie-vorstendom. Hiermee riep hij niet
alleen de Engelsen in het geweer, maar
isoleerde hij zich ook steeds meer in de
Arabische wereld. Enkele Arabische lan
den zonden zelfs troepen ter bescherming
naar Koeweit. In de tweede plaats kreeg
hij te kampen met een cpstand van de
Koerden in het Noorden van het land.
Alle pogingen van het leger ten spijt
keerde de rust hier niet terug. De Koer
den eisen ter bescherming van hun niet-
Arabische gemeenschap zelfbestuur in ’t
kader van Irak. Het falen van het leger
heeft bij de officieren de onlustgevoelens
doen toenemen. Men zag met enige zorg
de te sterke toenadering tot Rusland en
men gevoelde als zeer pijnlijk de steeds
verder gaande vervreemding van Egypte
en de pan-Arabische gedachte.
Het nieuwe bewind zal dus vriendschap-
pelijker tegenover Nasser staan, vooral
nu de al genoemde kolonel Arif presi
dent is geworden en onmiddellijk een
groot aantal pro-communistische officie
ren heeft ontslagen of gearresteerd. Dat
de kansen van de Sovjet Unie in het land
zijn gedaald, kan men wel aannemen.
Crisis in Canada.
Minder drastisch dan in Irak is het in
Canada toegegaan, waar het parlement
de regering Diefenbaker ten val heeft
gebracht. Deze heeft daarop het het vorig
jarr gekozen parlement ontbonden en
Weinig nieuws van
Europese front.
Van het Europese front valt weinig nieu
we beweging te melden. Men krijgt niet
de indruk, dat er veel schot zit in de po
gingen om een antwoord te vinden op
Frankrijks afwijzing van het Engelse lid
maatschap van de E.E.G. Nauwere sa
menwerking met de landen van de vrij
handelszone ligt voor de hand, maar zal
niet zo veel betekenen. Het Gemenebest
is geen alternatief, dat erkennen de En
gelse ministers zelf'. Van verdere bespre
kingen met de Vijf van de Zes is weinig
te Bemerken. In de Vijf zelf kan men
constateren, dat de invloed van degenen,
die maar in Frankrijks politiek willen be
rusten, aan het toenemen is. Van enige
wraak in de vorm van sabotage van on-
derhandclingen van de Zes over lopende
zaken, zoals de associatie van de voorma
lige Franse Afrikaanse gebieden, is geen
sprake.
De enige wraak is eigenlijk van Engelse
kant gekomen in de vorm van een afzeg
ging van het bezoek van prinses Marga
ret aan Parijs, waar zij o.a. bij De Gaulle
de lunch zou gebruiken. Macmillan vreest
dat de Fransen van deze gebeurtenis mis
bruik in hun propaganda zouden kunnen
i
heel wat te horen gekregen over wat men 8'
ppn LI pin ristin ophaar
NIEUWE BRIEVENBUSSEN VAN DE
PTT. In de grote steden gaat de
PTT geleidelik nieuwe poleyster brie
venbussen plaatsen. De bussen zijn rood
met een grijze voorkant. In de tweeling-
bussen is een aparte gleuf voor
stadspost.
Dinsdagmorgen is op 64-jarige leeftijd
te Sneek overleden de heer F. A. H. (Flu-
cie) van Bergen, o.a. stadsbeiaardier van
Bolsward en Sneek, tevens beiaardier van
Joure en o-a. directeur van het zangkoor
St. Cecilia te Sneek. De heer Van Bergen
heeft een zeer grote verdienste voor het
muziekleven in Friesland. Naast zijn di
recteurschap van het parochiekoor nam
hij maar liefst 11 directeurschappen waar.
De heer Van Bergen, die regelmatig con
certen gaf op het Bolswardse klokken
spel, was reeds geruime tijd ziek. Het
carillon werd in die tijd bespeeld door
zijn plaatsvervanger, de heer Frans Ter-
steteg- Tot en met de dag van de begrafe
nis (op heden vrijdag) zwijgt het caril
lon piëteitvol.
en-
Von Hassel, de nieu-
defensie,
Minister tussen vrees en hoop
Zijn mammouth nam de laatste loop
De gladde, handige instructeur
Dacht, wordt het et mijn dier maleur
Dan is voor mij de pret er af
Het ging steeds in gestrekte draf
Maar hij kan struikelen voor de stal
’t Blijft altijd een riskant geval.
Struikelen heeft gevolgen want
Dan irftkt de iris ructeur aan kant
Hij komt misscnien niet weer aan bod
Wie wil nu graag zo’n droevig lot?
Er komt licht een nieuw baantje vrij
Met hulp van de eigen partij
Maar ieder die dan grif beweerd
De baas is gedesilusioneerd
Hou je maar taai mijn logge reus
Hier in dit deftige Hogerhuis
Zijn ze gewoonlijk nogal mild
Er wordt zelden iemand gevild
De heren blijven hier in stijl
Mogelijk flikkert er één bijl
Dan spring je maar een eindje op zij
Je baas staat er behoedzaam bij.
Je wordt vlug met zijn schild gedekt
Ik houd de armen uitgestrekt
Ik houd ervaren op en top
Je flink de hand boven de kop
Gelukkig het valt parten mee
Oh mammouth hoor ’es hup oké
Je bent door enkelen maar versmaad
Ik wed dat je door de finish gaat.
Minister won het laatste pleit
Hij kijkt tevreden en verblijd
Mijn werk is met succes bekroond
De mammouth heeft me rijk beloond
Gelukgewenst eerwaarde vriend
De lauwerkrans is heus verdiend.
Piet
In Irank heeft een staatsgreep een nieuw bewind aan de macht gebracht. Generaal
Kassem is gedood en heeft zo hetzelfde lot ondergaan als de jonge koning Fei-
sal en premier Noeri-es-Saïd, die de dood v.onden bij de staatsgreep in'juli 1958,
welke Kassem aan het bewind bracht.
De oude politicus Noeri-es-Saïd was vóór 1958 in de Arabische wereld een
de voornaamste tegenspelers van president Nasser van
zijn land, toen het de volledige onafhankelijkheid verkreeg,
vaard in het zogenaamde Verdrag van Bagdad, dat nu
Nasser in die periode zeer gebeten was op alles wat naar
zwetemde. De revolutionaire beweging, die Noeri met koning Feisal noodlottig
werd, stond in het begin in het teken van de strijd tegen het Westelijke impe
rialisme en van de toenadering tot Nasser. Een gedeelte van de revolutionairen
werd ook gevormd door Iraakse aanhangers van de Arabische eenheid, die hun
grote voorman in Nasser zagen.
Maar al spoedig kwam er een scheuring
in de nieuwe republikeinse regering. De
voornaamste woordvoerder van de pan-
Arabisten, kolonel Arif, verdween al
na enkele maanden uit de regering en
weer enkele maanden later werd hij ge
vangen genomen op beschuldiging tegen
de veiligheid van de staat te complotte
ren. Kassem had het gewonnen en zette
een koers uit, welke meer werd ingege
ven door Iraaks nationalisme dan door
pan-Arabische gez’ndheid. Doordat hij
zich had vervreemd van een belangrijke
groepering, was hij gedwongen toenade
ring te zoeken tot de communisten in zijn
land, al heeft men nooit de beschuldiging
waar kunnen maken, dat Kassem een
communist was of een meeloper. Hij
zocht slechts steun waar hij die kon vin
den, in de hoop het te zijner tijd zonder
deze steun te kunnen stellen.
nieuwe verkiezingen uitgeschreven, wel
ke begin April zullen worden gehouden.
Aanleiding hiertoe was een mededeling
van het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken, dat de Canadese rege
ring zich te veel op de vlakte hield bij
de onderhandelingen ovér de levering
van kernkoppen voor door Amerika aan
Canada geleverde raketten en vliegtui
gen. Volgens Amerika is de waarde van
deze afweerwapens zonder kernkoppen
te gering, maar Diefenbaker zou het liefst
zien, dat Canada er toch van verschoond
bleef. Hij gelooft aan de ene kant, dat
Canada dan tot de atoomclub toetreedt
en dat daardopr de Canadese invloed
vooral bij de onderontwikkelde en neu
trale landen zal dalen. Aan de andere
kant ziet hij in aanvaarding van de kern
koppen een te sterke oriëntatie op de Ver.
Staten. Diefenbaker is juist de man, die
graag gebruik maakt van het anti-Ame-
rikanisme, dat vooral door de grote Ame
rikaanse economische invloed in Canada
vrij sterk is. Al enkele jaren geleden heeft
hij geprobeerd een gedeelte van de han
del te verleggen van Amerika naar En
geland, maar zonder succes.
IRAK. Generaal Kassem (links) en kolonel Abdel Salam Aref hier
samen op een foto. Zoals bekend is Kassem omgebracht voor het vuur
peloton en Abdel Salam Aref de nieuwe leider in Irak geworden.
listen al heel snel neutralisten ziet. Men
kan uit deze redenering opmaken, dat
Adenauer zich pas thuis gevoelt in een
in meerderheid christen-democratisch Eu
ropa en dat hij de gevaren, welke Europa
boven het hoofd hangen, blijkbaar mede
uit parhi-pclitieke standpunt ziet.
De socialisten aarzelden lang voordat zij
meehielpen dit uitstelvoorstel te verwer
pen. De overweging, dat minister Cals
straks toch zal aftreden en het voorstel
dus niet meer zelf zal kunnen uitwerken,
gaf de doorslag. De socialistische prof.
Samkalden legde zich er nu op toe, mi-
1 mo-
;elijk vast te leggen op de belofte, dat
le zaak heus wel voor elkaar zal komen.
De overweging, dat minister Cals na de
verkiezingen deel zal gaan uitmaken van
de Tweede Kamer en daar eventueel zijn
medewerking zal kunnen verlenen aan de
indiening van een parlementair initiatief
voorstel speelde bij de overweging wel
licht een rol!
K.V.P.-candidaten.
Het heeft overigens de aandacht getrok
ken, dat minister Cals de meest er
varen bewindsman bij de k.v.p. slechts
een tweede plaats is toebedeeld op de
voorlopige candidatenlijst, welke dit
weekeinde is opgesteld. Bovendien heeft
het blad van de Kath. Arbeidersbeweging
„De Volkskrant”, er op gewezen, dat de
bondsvoorzitter Middelhuis zijn candi-
datuur heeft ingetrokken toen hem bleek,
dat het arbeiderselement in de k.v.p. zeer
I lauw reageerde. Het middenstandsele-
ment in de k.v.p.-fractie van de toekomst
schijnt daarentegen een versterking te
zullen ondergaan. Betekent dat dat er on-
der de k.v.p.-aanhang een ruk naar rechts
gaande is? Dit zou de kans op een her-
1 stel van de bredebasis van rooms-rood,
waaraan de socialisten waarschijnlijk dach-
ten, toen zij minister Cals hun stem bo-
i den, weer iets verminderen.
Opvallend is in elk geval, dat minister
I Toxopeus, de nieuwe liberale lijstaanvoer
der, duidelijk zijn wens naar handhaving
van de huidige rehts-liberale regerings-
combinatie heeft uitgesproken. Interes
sant was, dat aan dit verlangen door de
liberale Eerste-Kamer-fractie, die onder 1 der Hervormde Kerk tegen de kernbe-
De socialistische prof.
maken maar in hel Lagerhuis heeft hij nister Cals en de k.v.p.-fractie zoveel
j onlllb rrzïr4 fa f-xolrvrEo
een kleingeestig gebaar noemde.
Adenauer en de socialisten.
In Duitsland en Scandinavië hebben
kele uitlatingen van
we Westduitse minister van
enig opzien gebaard. De uitlatingen, ge-
y —S
