Beraad
over
NIEUW-GUINEA IS UIT DE
GRONDWET GESCHRAPT
Adenauers opvolging
De Eerste Kamer liet de tanden zien
Rusland trekt enkele duizenden
soldaten uit Cuba terug
es
Bolswarder
verongelukt
Gouden filinpj
Lyts Ijoclit
Esperantisten
op bisite
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
O’
«g
r...
VRIJDAG 1 MAART 1963
102e JAARGANG
No. 17
Si
voe-
van
BRANDWEERLIEDEN GEWOND BIJ BRAND
f
Hwa’t swierrichheden siket,
fynt dy altiten wol
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
-» het
liuro-
Woensdagavond, omstreeks 8 uur, is de
1ste week van maart 1913
de Goede Vrijdag zal de secretarie
disdagmiddag jl. dan de beslissing na
net ’s ministers geestver-
Pinkel-twinkel Ijochte stjerntsjes
troch it tsjuster nei de wrald,
nei de minsken en har berntsjes,
nei de beammen, kald efi aid
Op
te Bolsward gesloten zijn.
1 en snieboel komme
bütenlanske esperantisten ek yn 'e winter
nei of troch Fryslan, dêr’t se wolkom
binne by famylje of Esperantofreonen.
De fryske esperantist, de hear Sipke Stuit,
dy’t mei in Franske esperantiste troud is
en al hast 30 jier yi
wenne en al dy tiid t
hat, waerd fan al dy iisbirjochten oer de
DE RAMP OP DE WESTERSCHELDE
Een luchtopname van de geteisterde Pa
namese tankboot „Mira Flores”, gemaakt
op woensdagochtend. Nog steeds komt
er rook uit net geblakerde schip.
Luchtfoto AN.P.
Bolswards Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bohwardsche Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
op wijzen, dat hij heeft besloten een eige
tank te gaan bouwen met een Engels ka
non, terwijl de Fransen zo graag een ge
meenschappelijke tank met een Frans ka
non ingevoerd hadden gezien. En wapen-
leveranties aan West-Duitsland van En
geland en ook Amerika zijn daarom zo
belangrijk, omdat zij deze landen devie
zen opbrengen, die zo noodzakelijk zijn
om hun troepen op het vasteland te hand
haven.
Het enige positieve, dat kan worden ge
meld, is de toezegging van Rusland en
kele duizenden militairen uit Cuba te
zullen terugtrekken, nadat de aanwezig
heid van deze miltairen een actueel poli
tiek probleem in de Ver. Staten dreigde
werd
wezen, dat het terugtrekken
keften nu goed
niettemin nog 1
ren op het eiland aanwezig waren en dat
dezen een ernstig gevaar voor de veilig
heid van de Ver. Staten en de Latijns-
amerikaanse buurlanden zouden kunnen
gaan betekenen.
Van officiële zijde wordt ontkend, dat
de Russische aanwezigheid zo’n groot ge
vaar is als de oppositie wel wil doen ge
loven, maar president Kennedy heeft
Chroestsjov toch gevraagd hoe het zat
met de terugtrekking. Deze heeft hem
toen geantwoord, dat binnenkort enkele
duizenden militairen zullen worden terug
getrokken.
Van tijd tot tijd laat de Eerste Kamer haar tanden zien. Doorgaans legt ze zich
bij de beslissingen der Tweede Kamer neer. Soms wijkt zij daarvan men
denke aan het toto- en ’t archiefwetje plotseling af. Dat baart meestal opzien.
Deze week gebeurde dit tweemaal. De begroting van Justitie, waarover de vorige
week uitvoerig was gedebatteerd, kwam in eindstemming. De socialistische mr.
Cammelbeeck had er voor gezorgd, dat deze Was aangehouden. Gebleken was,
dat er tussen minister Beerman en de P.v.d.A., de C.H.U. èn de V.V-D. een
diepgaand meningsverschil bestond over de mogelijkheid van een verdere gratie
voor de vier Duitse oorlogsmisdadigers, die nog in Breda opgesloten zitten.
instemming der senatoren zou verwerven,
had hij tevens voorgesteld om de mini
mum leeftijdsgrens voor de Eerste Kamer
op 30 jaar te handhaven.
Het pakte echter heel anders uit. Hij
vond plotseling mede als gevolg van
absenteïsme bij de K.V.P. een meer
derheid van senatoren tegenover zich
de P.v.d. A., de A.R.P. en de C.P.N.
die hem dreigend vroeg waarom er een
leeftijdsverschil zou worden ingevoerd,
dat op het ogenblik niet bestaat. Deze
partijen bleken niet bereid in de Eerste
Kamer, een Raad van Ouden te zien, die,
zoals- van de andere zijde werd gesteld,
vooral een revisionerende taak zou heb
ben.
Ook 's ministers argument, dat er in de
meeste landen enig leeftijdsverschil bij
een tweekamerstelsel wordt gemaakt,
vond geen genade. Het voorstel tot hand
having van de leeftijdsgrens van 30 jaar
voor de Eerste Kamer werd verworpen
met 29 tegen 26 stemmen. In de toekomst
zal derhalve voor beide Kamers der Sta
ten Generaal de leeftijdsgrens op 25 jaar
worden bepaald, tenzij de senatoren, die
nu werden verslagen, zich bij de tweede
lezing, waarin een tweederde meerder
heid nodig is, willen wreken!
Kortom, de Eerste Kamer was deze week
wel zo interessant als de Tweede Kamer,
die met staatssecretaris Schmelzer lang
durig discussieerde over fiscale faciliteiten
voor bezitsvorming met betrekking tot
effecten.
Afwachtende houding.
In Brussel hebben de ministers van de
Zes vergaderd, maar de uitkomsten van
de vergadering over de landbouw zijn zo
gering geweest, dat de Italiaan het de
moeite van de reis niet waard achtte. Het
wordt wel duidelijk, dat de vijf bitter
weinig medewerking willlen verlenen
Adenauers opvolging.
De nederlaag van de C.D.U. in Berlijn
is de fractie van de C-D.U. in de Bonds
dag in de benen gaan zitten. Zij ziet met
Tüzenen, miljoenen stjerren
hawwe lampkes yn ’e han,
pinkel-twinkel allegearre
nei it lege lan en stran
En hja rinne oer de greide
fan it wide himelfjila
en hja glimkje warber mei de
lampkes dêr’t de nacht fan tilt
Mart W. H. de Weerd
Kernmacht.
Gepraat is er vooral over de door Kenne-
den voorgestelde zg. multi-laterale kern
macht van de N.A-V.O. Dit zou een wa
pen moeten worden, waarin alle deelne
mende landen een bijdrage leveren tot
een vloot, uitgerust met Polarisraketten
met atoomkoppen. Deelnemen zou tevens
betekenen een zekere zeggenschap over
het gebruik. Maar hier houden de bijzon
derheden eigenlijk al op. Wij schreven
met opzet vloot omdat sinds enkele dagen
de traditionele voorstelling van een vloot
van atoomduikboten is vervangen door
een vloot van oppervlakteschepen.
Deze zijn,, betogen de Amerikanen veel
goedkoper, zij het ook kwetsbaarder. Een
van de niet-vermelde Amerikaanse argu
menten voor dit omzwaaien schijnt te zijn
dat de Amerikaanse marine er ernstig be
zwaar tegen maakt, dat de atoomduikboot
zo zonder meer aan de Europese bond
genoten wordt geleverd. Men kan zich
niet aan de indruk onttrekken, dat Ame
rika de ernst van het project zelf niet
helemaal voelt en dat het meent met mi
litair dubieuze middelen politieke doel
einden te kunnen bereiken.
Dat'politieke doel zou voornamelijk moe
ten zijn voor een land als West-Duits
land de aantrekkingskracht van een na
tionaal kernwapen, zoals De Gaulle dat
als essentieel ziet,' te'vérrnmdërëh en zo
ook West-Duitsland uit een te nauwe om
arming met Frankrijk te houden.
In regeringskringen in Washington zegt
men wel verdacht te zijn geweest op ver
zet in het Congres, maar volgens de laat
ste berichten is dat verzet wel zo sterk,
dat men de vraag kan stellen of Kennedy
het plan wel door het Congres zou krij
gen, zelfs als hij met de bondgenoten
tot overeenstemming zou kunnen komen.
Voor sommige bondgenoten blijft het
minder aantrekkelijk, dat ongetwijfeld
de Amerikaanse president zijn recht van
veto over de activiteiten van de multi
laterale vloot zal blijven handhaven. Dan
kan de vloot nog niet worden gebruikt
in gevallen, waarin de Europeanen hun
belangen met kernwapens menen te moe
ten verdedigen, terwijl Amerika dat ogen
blik nog niet gekomen acht.
Terwijl de Amerikaan Merchant op
ogenblik besprekingen hierover in Ei
pa voert, bezoekt de nieuwe Westduitse
minister van defensie Von Hassel op het
ogenblik Washington, ongetwijfeld ook
om Washington ervan te overtuigen, dat
West-Duitsland, ondanks het verdrag met
Frankrijk, toch een goede en betrouw
bare bondgenoot blijft. Hij kan er daarbij
inkomstenbelasting als een aanslag
op de persoonlijke vrijheid wordt ge
voeld.
pas tegen half tien Bolsward.
Naar men aanneemt heeft de chauffeur
van de tankauto moeten remmen voor Eieren van eigen kippen. Wed. J. Lem-
een overstekende vrouw, stra, Giootzand, Bolsward.
Hwat hat Cjabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Zorg de volgende parlementsverkiezingen
tegemoet en meent, dat er nu eens wat
moet worden gedaan om het beeld van de
C.D.U. bij de bevolking, dat zo lang dat sliepgelegenheit yn wie, yn^Tsjerkwert
van Adenauer is geweest, te vernieuwen.
Tijdens het paasreces zal de fractie bij
eenkomen om zich te beraden over Aden
auers opvolger. Ondanks grotere belang
stelling voor Schröder, de minister van
buitenlandse zaken, maakt Erhard, de mi
nister van economische zaken, op het
ogenblik nog de beste kans.
p wijzen, dat hij heeft besloten een eigen’ aan verdere regelingen voor de landbouw
zoals de Fransen die willen.
Bij de ministers van buitenlandse zaken,
die over de associatie van de vroegere
Franse gebieden zouden spreken, heeft
minister Luns zelfs verstek laten gaan.
Door deze afwachtende houding, waarin
Luns wordt gesteund door de Italiaan,
ziet het er naar uit, dat van deze, door
Frankrijk zo begeerde associatie voorlo
pig niet veel zal komen en dat de sub
sidies, welke deze staten van de E E.G.
zouden krijgen, voorlopig nog wel even
op de Franse schatkist zullen blijven
Oppositie niet tevreden.
Een succesje ongetwijfeld weer voor Ken
nedy in het grote spel, maar de Ameri
kaanse oppositie is er niet door ontwa
pend. Zoals senator Goldwater opmerkte,
wat maken een paar duizend man nu uit.
De Russen moeten geheel en al weg.
Hierbij speelt ongetwijfeld de gedachte
op de achtergrond, dat Castro het zonder
de steun van de Russen niet zo lang meer
zal maken en dat dan de tijd gekomen
kan worden geacht af te rekenen met deze
gevaarlijke figuur.
Dat is niet de redenering van de Ameri
kaanse regering, die Chroestsjov in Oc
tober heeft beloofd de soevereiniteit van
Cuba te eerbiedigen. Bovendien zou het
wel eens mogelijk kunnen zijn, dat de
Russen, die zeker Castro’s steun zijn, hem
tegelijk van ondoordachte daden terug
houden. Kennedy stelt zich veeleer op
het standpunt; leven met Castro. Van
daar ook zijn streven door ontwikkeling
de aantrekkingskracht van Castro in de
Latijns-amerikaanse landen te verminde
ren.
Dat Castro als satelliet van de Russen
is opgetreden, heeft hem al veel sympa
thie in deze landen gekost, de voedings
bodem voor zijn eventueel weer toene
mende invloed weg te nemen door eigen
lijk zijn sociale maar niet zijn politieke
programma over te nemen, zou het pro
bleem al heel wat dichter bij een oplos
sing brengen. Maar daarvoor hebben de
Amerikanen de medewerking nodig van
de Latijns-amerikaanse landen zelf, waar
de heersende klasse er nog steeds weinig
voor gevoelt haar bevoorrechte positie op
te geven en in vele gevallen het heffen
De politiek is deze afgelopen week grotendeels beperkt gebleven tot ’t
duidelijke te-
Frankrijk in de E.E.G.
deugdelijk alternatief voor de Franse
Ondergetekende beveelt zich beleefd aan
als vorige jaren voor het schoomaken
van gevels en binnenwerk. Tevens gla-
I kerk.
De bewindsman van Justitie had gewei
gerd te verklaren of hij deze oorlogsmis
dadigers in de korte, hem nog resterende
j zou voor-
Gratie achtte hij een
voorrecht van de Kroon, waarop de Sta-
t
I hebben uit te oefenen. In dit formeel
j standpunt was hij
i antirevolutionaire hoogleraar Diepenhorst
en
doorschemeren, dat zij van een g—o—
gratieverlening zelf niet afkerig zouden
zijn.
In deze weigering hadden de socialisten groting; de C.H.U. deed dit niet, omdat
vorige week aanleiding gevonden om op
uitstel van de stemming over de begro
ting aan te dringen. Zij wensten zich na
der op hun standpunt te beraden. Toen
derde, waren
i wanten uif de C.H.-fractie, die onder lei-
j ding van mr. Pollema op verder uitstel
aandrongen. Hun argument was, dat het
officieel verslag van het debat de par-
lementaire handelingen nog niet was
verschenen en dat zij die eerst wilden be-
studeren, mede omdat het hier om een
zaak ging, die naar zij erkenden op
de grens van de bemoeiingen der Staten-
Generaal ligt.
Dit voorstel kon in de ogen der andere
regeringspartijen geen genade vinden.
Bij de K-V.P. en de A.R.P. die het
met minister Beerman eens waren be
stond uiteraard niet de minste behoefte
om het hem verder lastig te maken. Zij
overwogen, dat verder uitstel allicht tot
heropening der beraadslagingen zou lei
den, waarop 'de socialistische oppositie
met verse herinneringen aan de herden
king der februari-staking in Amsterdam
belust bleek.
Bij de V,V.D. gaf de doorslag, dat men
in een zaak van staatsrechtelijke twijfel
als de onderhavige het voordeel aan de
regering moest laten. Zowel het C.H.-
verzoek om uitstel van stemming als het
socialistische streven naar voortzetting
van het debat, werd dus afgewezen. Maar
bij de daarop volgende eindstemming
over de begroting van Justitie gaven de
tegenstanders het nóg niet op.
P.v.d.A. en C-P.N- stemden tegen de be-
het niet haar gewoonte is ongouverne
menteel op te treden. Doch mr. Pollema
voegde hieraan toe, dat dit niet beteken
de, dat zijn fractie instemde met de denk
beelden, welke minister Beerman over de
gratie koestert. He» was een geduchte
waarschuwing aan het adres der regering.
Grondwetsherziening.
De Eerste Kamer ging vervolgens over
tot de behandeling van de eerste lezing
der aanhangige voorstellen tot grond-o
wetsherziening. Zonder veel debat gingen 51-jarige A. Tolsma, vertegenwoordiger
de senatoren er mee accoord, dat er meerte Bolsward, bij Nijland ter hoogte van
gelijkheid komt tussen mannelijke en de kruising Rijksweg 43 jammerlijk om
vrouwelijke troonopvolg(st)ers ;dat Nw.- !het leven gekomen.
Guinea uit de grondwet wordt geschrapt,De heer Tolsma, voorheen o.a. voorzit-
en dat de minimum leeftijdsgrens voor i ter van de Skotsploech te Bolsward, reed
het actief kiesrecht wordt verlaagd.
Toen plotseling begon de meerderheid
te steigeren. Op aandrang van de Tweede
Kamer had minist. Toxopeus voorgesteld
om ook de leeftijd, waarop men tot lid
der volksvertegenwoordiging kan worden
gekozen, van 30 tot 25 jaar te verlagen.
Maar uit vrees, dat dit anders niet de
ren van gesprekken over vage, soms al te vage plannen, tot een
rughoudendheid bij de ministers van de vijf partners van
en het nog steeds uitblijven van een
weigering tot de E.E.G. toe te laten.
In een pand aan de Groenburgwal in Amsterdam is dinsdagochtend brand uit
gebroken. Hoewel de brand zelf spoedig gelocaliseerd kon worden bleek hier dat
het beroep van brandweerman lang niet ongevaarlijk is. In het pand was nl. plas
tic opgeslagen en waarschijnlijk tengevol ge van ontwikkelde gassen of rondvlie
gende plasticdeeltjes werden enkele van de brandweermannen aan het hoofd zo
danig gewond, dat zij in een ziekenhuis behandeld moesten worden. Na hun be
handeling gingen zij terug naar de hoofdwacht van de brandweer aan de Achter
gracht, waar de bijgaande foto werd gemaakt. Van links naar*rechts de brand
weerlieden B. Maassen, f. Mooy, S. Out, Krisman, Raamsdonk en Van Lanteren.
Nettsjinsteande kjeld
nei of troch Fryslan, dêr’t
binne by famylje of Esperantotreonen.
De fryske esperantist, de hear Sipke Stuit,
•n Arras (Frankryk)
net op redens stien
■-- - - j,
radio nei Fryslan lokke en hat hjir wet
ris alderwetsk reedriden, hwat him yn al
dy tiid noch net forleard wie. Hy socht
meiien syn famylje en syn Esperanto
freonen fan aids op.
Snein, 24 febr., kaem in Noarsk-Spaensk
Esperanto-spantsje mei twa bern fan 4
jier en 20 moanne mei in bistelauto, dêr’t
i Z-r- 1
oan, op reis fan Barcelona (Spanje) nei
Oslo (Noarwegen), dêr’t se tichtby wen-
je. It wiene sinjoro Herbert de Caspary,
in Noar fan Switserske komóf, mei syn
Spaenske frou sinjorino Pepita de Caspa
ry (dy’t hat Criach skriuwt) mei harren
bern Tor en Stella» Dit pear hat elkoar
yn 1954 op in Esperanto-wrald-kongres
to Haerlim kennen leard. De jonge frou
wie doe al tige min op ’e gong en de
freonlike Noarske „samideano” (geastes-
sibbe) bea har oan har op 'e motorfyts,
dêr’t er op nei Nederlan kommen wie,
nei it kongresgebou en dêrwei nei har
sliepsté to bringen. De dêrtroch üntsteane
freonskipsban is letter forstevige ta hou-
liksban en sa kaem de Spaenske yn Oslo
to wenjen. Letter binne se forfearn nei
in gelykfliersk hüs „La Nesto” (It Nést)
tichte by Oslo, dêr’t de breklike frou gjin
lést hat fan treppen, opstappen en drom-
pels.
De Spaenske frou kin it Noarsk al leze,
1 mar noch net flot prate, hwant de hüstael
is Esperanto. De bern wurde dêrtroch
twatalich greatbrocht: Esperanto yn ’e
hüs en Noarsk fan ’e bern, dêr’t se mei
boartsje. De Spaenske mem moat ek noch
wol hwat wenne oan ’e seden en brük-
men fan har nij heitelan.
De familie De Caspary kaem nou werom
fan in reis nei de frou har folk yn it fan
in oerstreaming teistere gebiet fan Barce
lona, hat yn Alkmaer in pear nachten
trochbrocht by de Esperanto-delegitino
(delegearre) dy’t wol yn Spanje by de
frou har folk ütfanhüs west hie, socht
yn Tsjerkwert de. Esperanto-delegito, de
hear S. S. de Jong Dsn. op, dy’t se op
it kongres yn Haerlim in 1954 kennen
leard Kiene, oernachte yn Burchwert by
de esperantiste juffer Sjoe Buwalda, by
hwa’t de Spaenske, doe noch fraulino Pe
pita Criach, yn 1954 in wike ütfanhüs
west hie, reizge fierder nei Ljouwert,
dêr’t foar moandeitojoun in praetsje mei
in (Ijocht)-plaetsje yn in bisundere gear-
komste fan ’e „Frisa Esperantista Rondo”
op ’e wurklist stie. Derwei giet de reis
fierder troch Dütsklan en Denemarken
om woansdeitojoun mei de pont oer to
stekken fan Frederikshavn nei Larvik om
tongerdei wer thus wêze to kinnen.
De heit hold de bern hwat stil mei it
prachtige printeboek „Bildlibro pri Bes-
toj” (printeboek oer dieren) mei Espe-
ranto-byskriften, in ütjefte fan it Ingelske
blêd „Daily Mail”, foar sa’n ynter-na-
sionale hüshalding wol' in kostlik bisit.
sidi
zouden krijgen, voorlopig nog wel
drukken.
toezegging
len militaii
iiciuia-L uu aan vvvz.it?
deze miltairen een actueel poli-
te worden. Vooral van republikeinse kant
er met steeds meer nadruk op ge-
i van de ra-
1 en wel was, maar dat
17-000 Russische militai-
I ambtsperiode voor vrijlating
I dragen: ja of neen. Gratie ac
ten Generaal m.a.w. geen invloed zouden
bijgevallen door de
ogle
de K.V.P.-fractie, die overigens lieten
doorschemeren, dat zij van een dergelijke
o.a. voorzit-
I met zijn stationcar achter op een plot
seling1 stoppende tank-auto in. Hij moet
op slag zijn overleden.
Het bericht van zijn overlijden bereikte 1 zenwasserij. S. Brinksma, bij de Grote
