van MATTHAUS UITVOERING IN WORKUM Uitbreidingsplannen het Groene Kruis De taak is veel meer omvattend, dan men vaak denkt ffl 1 Fan de Mar tiny toer r Dodelijk ongeval Zilveren filmpjes Fleurich liet tl I 1 a UI r M STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’s Nieuwsblad DINSDAG 19 MAART 1963 102e JAARGANG No. 22 niet alleen voor de 3 Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat IJ Telef. 2451 Na 18.30 uur 2505 of 2335 (K5157) oud in devote de schildering Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenues bij contract reductie Better in rare lape as in moai gat Zondagavond omstreeks half negen is te Witmarsum, waar hij uit de bus was gestapt, de 65-jarige C. IJssels door een verkeersongeval om het leven geko men. Op weg naar zijn woonplaats Pingjuni werd hij even buiten het dorp op onver klaarbare wijze aangereden door de 18- jarige bromfietser J. Anema uit Kims- werd. Het slachtoffer werd met een schedel- basisfractuur opgenomen en vervoerd naar het ziekenhuis in Harlingen, waar hij aan de gevolgen is overleden. De politie stelt naar de juiste toedracht een nader onderzoek in. trictsverpleegsters, leidsters-docenten v. kraamcentra, het waren ook wel provin ciale besturen, die warm moesten wor den gemaakt voor ideeën, die er toe kon den bijdragen, dat de volksgezondheid in hun provincie verbeterd werd”. Zoals het een goede voortrekker betaamt heeft zuster Hulman telkens achterom gekeken. Zij mocht niet zo hard lopen bij haar intense pogingen om ons alle maal zo gezond mogelijk te maken, dat men haar niet kon bijhouden. Dat zij dit niet gedaan heeft, kunnen vele Kruis verpleegsters ons vertellen: zuster Hul man heeft er voor gezorgd zij zelf zegt bescheiden: „Ik heb er misschien een paar steentjes toe bijgedragen” dat de wijkverpleegsters en alle andere vrouwen, die in Kruisverband zorgen voor onze gezondheid, goed en modem geschoold zijn en dat zij ons onder alle omstandigheden goed kunnen helpen. het organiseren van cursussen, bijscho- lingscursussen of -dagen voor vele groe pen van Kruis-verpleegsters. Daarnaast vormt zij de schakel tussen de Kruis verpleegsters en de geneeskundige hoofdinspectie van de volksgezondheid, met wie allerlei plannen moeten worden besproken en van wie zij zo nodig geld moet lospraten voor de verwezenlijking van plannen ter verbetering van de „uitrusting” van de Kruisverpleegsters. „Door mijn functie heb ik de kans ge kregen nationaal o.a. door gesprekken met de verpleegsters in algemene dienst van het Witgele en het Oranje-groene Kruis, en internationaal, o.a. door stu diereizen, kennis te nemen van alle nieu we ontwikkelingen op het gebied van de gezondheidszorg. Het was mijn taak die kennis steeds door te geven aan hen, voor wie ze van belang was. Dat konden provinciale ver pleegsters in algemene dienst zijn, dis- seheidende zuster in algemene dienst, dat het accent van het werk van de wijkverpleegster valt op alle hulpver lening gericht op de gezondheidszorg, zowel lichamelijk als geestelijk. Ik spreek graag over; maatschappelijke verple ging. Dit betekent, dat de wijkzuster haar mensen niet meer moet zien, als patiënten, die lijden aan deze of gene ziekte, of daaraan kunnen gaan lijden. Zij moet zowel in het curatieve als in het preventieve vlak inzicht hebben in de wisselwerking tussen ziekte, maat schappelijke omstandigheden (een huis moeder kan vinden de huismoeders nu eenmaal niet ziek zijn; een man tobt over de maatschappelijke gevolgen van zijn ziekte) en psychische faktoren (het is vaak heus geen kleinigheid een ziekte geestelijk te verwerken, als die iets anders is dan een griep of een ge broken arm, die goed geneest). Het werk van de Kruisverenigingen heeft zich zo ontwikkeld, dat achter de wijkzuster in het Kruisverband een grote schare spe cialisten staat: artsen en gespeciali seerde districtsvcrpleegsters, maar de wijkverpleegster moet haar „kaart” goed kennen en zij moet de taal,' welke de specialisten spreken, goed verstaan”. Dit betekent, dat er grote veranderin gen zijn gekomen in de opleiding van de wijkverpleegsters en dat voor allen, die in het vak werkzaam zijn, telkens herscholing nodig is. Het is het werk van de verpleegster in algemene dienst. Het is dus het werk van zuster Hulman geweest, te zorgen, dat de opleiding werd hervormd, dat er bijscholingscursussen kwamen. En dat wijkverpleegsters, maar ook voor alle andere verpleegsters, werkzaam in het Kruisverband. Want de mogelijkheden op het gebied van de gezondheidszorg groeien zo snel, dat iedereen achter raakt tenzij zij geregeld de kans krijgt van het nieuwe kennis te nemen. Een voornaam deel van de taak van de verpleegster in algemene dienst is NIEUWE BRUG OVER DE RIJN IN EMMERIK In 1965 hoopt men in Emmerik de nieuwe brug over de Rijn voor het ver keer open te stellen. De brug zal de rivier over een breedte van 200 meter overspannen. De totale lengte zal 803 meter bedragen. De brug krijgt vier rijbanen. Op de foto zien wij de beton- vlechters aan het werk Bolswards Nieuwsblad enige vrees vervuld zullen zijn geweest t.o.v. het welslagen. Kerkdiensten in verband met de Biddag voor bussen wegens de geren de TV met bal-match. Maar dat niettegenstaande dit alles toch nog zovelen naar Workum waren geko men om van dit muzikale evenement te opdooi en voor de jon de internationale voet- de week maart 1938 Op 19 maart het eerste kievitsei gevon den door W. v. Hekering te Alkmaar. Frysk ündetwiis sil ynfierd wurde op de iepenbiere skoalle to Itens en op 'e bi- sündere skoallen to Gaest en Wjelsryp. Voor de „grap” laten nationaal socialis ten in Wenen Joden knielen op de trot toirs om met onoplosbare verf op de te gels geschilderde Oostenrijkse kruisen te laten wegkrabben. Winkeliers en voorbij gangers die geen swassiska-armband droe gen, moesten eveneens gaan knielen om de verf weg te werken. pen bymekoar stieken en mei syn seizen de Stifting foar de Lanbou foarmen. Ein- lings wie dan dochs de iendracht b'irikt. Dizze frije organisaesje fan alle agrariërs, dy’t fan ien fan de seis bounen lid wiene, hat al hiel hwat forbettering brocht. Mar twa dingen wiene jit net birikt. Op it foarste plak bleauwen it frije organisaes- jes, dy’t gjin inkelde macht hiene om har bisluten ek ütfierd to krijen. Hja koene it de lju foarhalde, oanbifele, pleitsje en propageare, mar trochsette koene hja net. Dat wie foar bipaelde dingen in greate bihindering. De bistriding fan fésykten sa as de T.B-C. koe net earder ta risseltaet komme, om’t de Stifting gjinien lid bine koe. En in twadde biswier wie, dat it wurk fan dizze bouwers mei hiel hwat agrariërs to meitsjen hie, dy’t wol profi- teare woene fan har wurk, mar net har diel bydrage woene yn de kosten. En hwer’t alle bidriuwen it foardiel fan dit wurk graech oannamen, bleau it in ünt- moedigjend ding, dat hünderten bidriu wen wegeren de kosten fan dat wurk mei to dragen. Salang lykwols de organisaesjes frij bleauwen, wie der gjin inkelde oplossing foar. De krêft fan har wurk wie dêrtroch folie lytser en de fortuten navenant. Nou polysje mei stiennen goaije en ófranselje. Hwat wol men dan? Nei fiif jier fan freegjen en jitteris freegjen en wachtsjen en geduld hawwen Dat soe ik graech ris hearre fan de lju, dy’t dizze oerstjürens bijubelje en dy’t har net skamje mei ün- wiere en healwize praetsjes har eigen glê- zen smoarch to meitsjen. Wolle hja it wurk fan fyftich jier opbouwen stikken ha. Lit hja it sizze en litte hja dan ek noch de muoite nimrne om in paed to wi zen nei meat iendracht. Hja sille it nei alle gedachten yn de neiste takomst hurd genóch nedich hawwe., Tj. de J. kers behorem In Workums kathedraal klonk op woens dagavond 13 maart weer de grootse Schepping van Johan Sebastiaan Bach, de Matthaus Passion, een van de hoogtepun ten van het muziekleven in de Zuidwest- Hoek van Friesland. Ditmaal waren er zoveel tegenwerkende factoren op de avond der jaarlijkse uit voering van de de Matthaus-Passion te Workum, dat de organisatoren wel met Naast deze gezondheidsconsulent of health educator, die meer bekendheid zal geven aan hetgeen onze bevolking zowel individueel als in groepsverband dient te doen om de gezondheid op het be staande peil te handhaven en om dit peil nog te verbeteren, wil men ook de ar beid van het Groene Kruis zelf meer on der de aandacht van ons volk brengen. Dit doel wil men proberen te bereiken door het scheppen van ruimere voorlich ting via de bestaande publiciteitsmedia, dag- en weekbladen, maandbladen, film, radio en televisie. Daarvoor zal het Groene Kruis een vakman aanstellen, die zowel de journalistieke als de pu blic relations bekwaamheden bezit om aan het werk van het Groene Kruis, dat veel meer omvat dan wijkverpléging en het uitlenen van een ondersteek, meer bekendheid te geven. De grote uitbreiding van de gezondheids zorg en de toeneming van de taken die het Groene Kruis op dit terrein te ver vullen heeft, is voorts reden om over te gaan tot de aanstelling van een tweede medicus, die in landelijk verband lei ding kan geven aan het Groene Kruis werk. Men overweegt dan ook de aanstelling van een tweede medicus, die vooral de sociaal-geneeskundige kant van het werk ter hand zal nemen. Hij zal ook belast worden met de leiding van het Instituut voor de opleiding van leidinggevende functionarissen op het gebied van de gezondheidszorg. Dit instituut is door het Groene Kruis opgericht en heeft al bewezen goede diensten te kunnen be wijzen bij de opleiding van functionaris sen, die in Groene Kruisverband en el ders leidende posten willen gaan bekle den. Het Groene en Witte Kruis in Nederland omvat thans 987 plaatselijke verenigin gen, die verenigd zijn in elf provinciale organisaties. Deze provinciale organisa ties zijn op hun beurt weer alle verte genwoordigd in de Alg. Ned. Ver. Het Groene Kruis, die dus als samenbunde lend orgaan fungeert. In het gehele land heeft het Groene en Witte Kruis (in N.- Holland heet het Groene Kruis nog het Witte Kruis) 835 wijkgebouwen en 1700 wijkverpleegsters. Toen in 1900 de eerste Groene Kruis verenigingen werden opgericht, be schouwden zij het als hun taak hun le den goed verplegingsmateriaal te ver schaffen en hen zo mogelijk goed te laten verplegen door de wijkzuster. Die zuster moest in de gezinnen dan ook hygiënische voorlichting geven. Al heel gauw kwam daar het preventieve werk bijzieken verzorgen is goed, ziek ten voorkomen is beter. De wijkzuster werd behalve verpleegster van patiënten thuis ook assistente op de consultatie bureaus voor tuberculosebestrijding en zuigelingenzorg. Dit bleef in grote lij nen zo tot aan en in de tweede wereld oorlog. Maar daarna breidde het Kruis werk zich zeer snel uit: voor de kinder- hygiëne kwamen er naast de zuigelin genbureaus consultatiebureaus voor a.s. moeders, er kwam kraamzorg, er kwa men kleuterbureaus. In vele plaatsen kregen de zusters ook te maken met de gezondheidszorg van schoolkinderen. Er kwamen diensten voor reuma- en kankerbestrijding, er kwam de zorg voor lichamelijk gehan dicapten, voor lijders aan suikerziekten, voor bejaarden, er kwamen sociaal-psy- chiatrische diensten. En bij dit alles werd er steeds meer nadruk gelegd op het belang van reva lidatie, van het voorkomen van invali diteit, van de herscholing van lijders aan bepaalde ziekten voor werk, dat zij heel goed zouden kunnen doen. Nu merken wij, dat wij ons alleen maar verbeeld hebben, dat wij wisten, wat een wijkverpleegster is. De tijd is lang voor bij, waarin zij voornamelijk de zuster was, die patiënten thuis kwam verbed- den, wassen en verplegen. „Ik zie het zo,” aldus zuster Hulman, de thans De Algemene Nederlandse Vereniging „Het Groene Kruis”, dat is het samen bundelende toporgaan van het Groene- en Witte Kruiswerk in Nederland, gaat haar werk belangrijk uitbreiden. Deze uitbreiding is een gevolg van het inzicht, dat steeds meer veld wint, dat preventieve gezondheidszorg moet beginnen met voorlichting van het Nederlandse volk, een voorlichting, die een zo uitgebreid en grondig mogelijk karakter moet dragen. Om deze gezondheidsvoorlichting in het gehele land op doelmatige wijze te kun nen verrichten gaat het Groene Kruis een specialist aantrekken. In Nederland krijgt deze de titel van consulent, hetgeen is te vergelijken met wat men in het buitenland een „health educator” pleegt te noemen. In Amerika, waar al sedert lange tijd health educators hun werk doen, is men zeer tevreden over de resul taten, die deze met hun werk bereiken. Tingel-tangel-tong. Harkjeris nei’t kariljon: aide Friske lietsjes, aide Fryske lietsjes, tingel-tangel-tong Boppe tusken hoannebalken trüzelje de toanen drok, stroffelje en swalkje üt de müle fan de klok. En hja dounsje en hja boartsje yn in sankje, pear nei pear, en hja stouwe nei in hoartsje graech en fleurich ynmyn ear. Tingel-tangel, tingel-tong 1 ’t Is dochs nuver, mar it liet fan it Boalserts kariljon. bin’k forearst noch lang net kwyt Mart. W. H. de Weerd Hwat hat Qabe Skroar us hjoed 2 p to sizzen genieten en de krachtige invloed van deze heerlijke muziek en zang ondergaan, was een reden tot blijdschap. Ook nu hebben jong en aandacht geluisterd naar van dit verhaal van lijden en sterven, zo als de evangelist Mattheus dit in de hoofdstukken 26 en 27 weergaf. Sinds 15 april 1729 deze schepping voor het eerst ten gehore werd gebracht heb ben millioenen het voorrecht genoten de ze Passion te kunnen beluisteren. Hoe- velen hebben er berusting en troost uit ge put, maar er ook de kracht aan ontleend om eigen kruis te dragen?! Reeds bij de inleidende muziek voor het openingskoor, dubbelkoor, Komt, o doch’ren, helpt mij klagen, worden wij geconfronteerd met de hoofdinhoud van deze Passion, waarbij dan het jongenskoor aansluit met het ontroerende, O, Lam Gods, dat onschuldig enz. Er is veel in deze Matthaus-Passion, dat w uitblinkt door schoonheid van vorm maar de oogst, het niet kunnen rijden der ook diep ontroert. Met deze Matthaus-Passion uitvoering in de Herv. kerk te Workum hebben de uit voerenden/weer veel eer ingelegd, als men teminste deze woorden voor een zo wijdingsvol geheel mag bezigen. Het ge heel stond ook nu onder leiding van de heer Piet Post, een o-i. zeer zware opgave, die aan de persoon hoge eisen stelt. Ook nu was deze leiding weer af, soms zeer bezielend en enthousiast, soms rustig en kalm. Sterk wisselend tussen die beiden b.v. in het slotkoor! Het jongenskoor van de St. Bonifacius- kerk te Leeuwarden, onder dir. van de heer Jacquis Bos zong zeer toegewijd. Toonkunstkoor Concordia te Leeuwarden kwam tot zeer hoge prestaties, zowel bij de aansprekende koralen als bij de div. koren. Als solisten werkten deze avond mee de ons bekende Henriëtte Sengers, sopraan. Aanvankelijk vonden wij haar stem, t-a.v. de plaats waar wij zaten ’n ietsje te zacht, naderhand werd dit beter.'Zij heeft ons goed voldaan en beschikt over een mooie zangstem; de alt Aafje Heynis is reeds een bekende figuur op deze uitvoering te Workum en wist ook nu te ontroeren, door haar doorvoelde zang. De bas Arie de Rijk (Christus-partij) en Leo Rom- merts, bas (aria’s-) traden ook meermalen op en kweten zich ook nu in het alge meen loffelijk van hun taak. Van de beide tenoren is de heer Jan Waaijer als evangelist een goede bekende Gerard Honig (aria’s) voor zover we ons kunnen herinneren een nieuwe verschij ning bij dit jaarlijks gebeuren te Wor kum en zeker geen onbeduidende. Intrumentale solisten waren verderMau ri ts van der Berg, le viool en Schoo, 2 e viool (ter vervanging van Silvia v. d. Hoef) Viola da Gamba, de heer P. Tim mer, daar Klaas Kueter, de aangewezen persoon voor deze partij, nog niet geheel hersteld was van zijn ziekte, Leon Ben- dien, fluit, Jan Harshagen, Hobo, Jacoba Kueter-Zwaga, Clave-cembel en Griet Talsma-Kalsbeek, orgel. Al deze personen oude bekenden van de Workumer uitvoeringen der M.P. wisten elk op het eigen instrument een bijdrage te geven tot .het zo schoon geheel van muziek en zangkunst. Het aandeel van het Frysk Orkest mag vooral niet worden onderschat, begelei ding en omspeling, prachtig afgewogen en indringend, waar nodig, getuigden daarvan. Zo werd deze uitvoering weer ’n voor velen vernieuwd vertrouwt worden met de aangrijpende stof, voor anderen hopenlijk een openbaring. En zij zullen een volgend jaar D.V. weer tot de bezoe- MEIINOAR OF TSJINMEKOAK? Smaken sille altyd wol ütinoar tinnen bliuwe, mar as jo it my freegje, haw ik jit altyd in tankbere neitins oan de lês- ooekjes, dy’t in fyftich jier forlyn op ’e skoallen brükt waerden. Boekjes mei lib- benslessen en histoaryske anekdotes, mei sprekwurden, dy’t oan 'e han fan in tel- tsje düdlik makke maerden en sa mear. Der namen jo hwat fan mei foar it lettere libben. Faeks hawwe aldere lêzers jit wol oantinken oan sok in lêzles, mei as op- skrift: Eendracht maakt macht, twee dracht, breekt kracht!” En it forhael wie likernóch sa: In aide heit, dy’t de ein wachtsjende wie, róp syn soannen by it béd en doe’t hja allegearre om him hinne stiene, naem hy in bosk taken, dy’t stevich mei in ein tou byme koar boun wiene, frege de aldste om dat bosk to brekken. Dizze bisocht dat, mar it slagge him net, doe frege de heit it ke greate bilangen gemien hiene, de kop- in forwyt oan de regearing, dat hja sa- folle dingen troch ambtners dwaen liet, wylst hja mienden, dat hja dat wurk seis folie better en goedkeaper dwaen koene- Hja pleiten en trunen oan op oer aame fan dat wurk. Mar as dat troch gean soe, dan moast de groep ek ynstean kinne foar de mooglikheit dêrfan. Mei oare wurden, as de Steat, dy’t macht hat, in diel fan syn wurk oan de lju seis oerlitte soe, dan moast dy groep ek de dingen dwaen kin ne. Dan moast hja ek garansje jaen, dat it ütfierd wurde koe. Dit eigen orgaen MOAST dêrom ek de ünwilligen bine oan de oaren, ien foar ien, mar net ien koe it bosk stikken krije. Doe naem de aid man it bosk tüken seis en makke it tou los. En mei syn swakke krêft briek hy de tüken ien foar ien. En doe sei er: Sa sil it nou ek mei jimme gean, jonges, as jimme troch it libben geane forboun troch echte bruorreleafde, sil nimmen jimme deare kinne. Mar reitsje jimme üt mekoar troch rüsjes of dwessens dan is de jimme stik foar stik troch de libbensstriid orutsen wurde!” Men soe oanstriid krije dit aide forhael ek nou wer ris yn it ünthald werom to roppen, nou 't de leste wiken it lan da vert fan de wylde, oerstiüre kreten oer frijheit en forset en it liket oft de agra- ryske groep him mei man en macht for- sette wol tsjin bipaelde wetten en regelin gen. Ik sei, dat soe wol lykje kinne, mar dan soe men de saek tige oerdriuwe. Lyk wols, hoefolle oft er sa binne, kinne wy gjinien fan allegearre sizze, in feit is, dat düdlik bliken docht, dat hiel hwat lju de dingen net mear reëel sjogge. Hwant as er nou ien ding is, hwer’t de agrariërs gjin forlet fan hawwe, dan is it sok óf- brekken fan eigen ynstellings. Hoe lang hat it net duorre, foar ’t har organisaesjes sa fier wiene, dat hja de pleatselike forienings ta provinsiale en dy wer ta nasjonale opboud hiene. Hoe faek waerd probearre om dy trije boere- organisaesjes ta mear gearwurking to bringen. Hwat wie it in stap foarüt, doe 't nei de tritiger jierren dat forstean groei de en hja ta in fèst oerliz kamen. De trije C.L.O.’s biseften, dat hja mear meimekoar koene as los of tsjin mekoar. Datselde groeide by de boerearbeiders, dy’t ek yn trije organisaesjes wurken en ynseagen, dat hja ek great bilang hiene by in ren- dearend boerebidriuw. Mei greate .yn- spanning’ en taei trochwrotten is doe bi rikt, dat dizze seis organisaesjes, dy’t sok- kinne, oars soe elke ütfiering dêrop fêst rinne. Op oanstean fan alle organisaesjes hat de regearing doe dizze foech jown oan it seistal boere- en arbeidersorganisaesjes, mar allinnich yn in biheinde sin. Hja mochten fan elts agrarysk bidriuw in bil- like bydrage yn de ünkosten freegje krekt as by in wetterskip. En twad mochten hja ek de bidriuwen forplichtsje as hja bi paelde algemiene lanbou-bilangen biher- tigen, dy’t de meiwurking fan alle boeren fregen. Fan dat léste is de T.B.C.-bistri- ding in foarbyld. T.B.C. wie nea ütband, as men net de macht krigen hie om de ün willigen to twingen mei to dwaen. Elk forstannich minske sjocht nou hoen grea te woldied dy bistriding west hat en is der tankber foar. Op it heden docht men itselde mei de Abortus. En ek dat kin al linnich as men hjirfoar foech hat en de leste ünwilligen twinge kin om mei to dwaen. De kosten fan sok wurk, fan de bistriding en de forgoedingen, moat elk neigelang de greatte fan syn bidriuw yn meidrage. Dat is sa klear as in klüntsje, hwant it is foar allegear fan deselde bi- tsjutting. En as de lju, hwer’t it foar dien wurdt, nou weger je en wegerjen bliuwe om to biteljen, as hja alle forsiken en moannin- wie it yn agraryske formiddens algemien gen yn ’e kachel triuwe en doarwarders en

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1963 | | pagina 1