VOOR MILJOENEN IS HONGER DE NORMALE SITUATIE actualiteiten T. Tolman over Politieke Landbouw ontwikkelingsgebieden moet hoger op in Fan de Mar tiny loer Zilveren filmpjes Nieuwe leermachine voor lagere school Fügelfrij Het Residenlie-orkesl naar de A .S. DINSDAG 26 MAART 1963 102e JAARGANG No. 24 EN NU: OP NAAR DE MAAN to sizzen Lette hjouwer waechst ek 25 Fryslan lykwols need hinne. Dizzer dagen Friesland voor Maat- in rapport publisearre, STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND de vrij t onderwerp ie heer Y. Veenstra had be- Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2431 - Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) Laatste week maart 1938 den de kans om hun solidariteit met hun in nood verkerende medemens te bewij zen. De afgelopen dagen stonden in het te ken van deze Anti-Honger-Actie. Zo u uw bijdrage nog niet mocht hebben ge leverd, kunt U dit alsnog doen op grio 100.200 van de Anti-Honger-Actie te Den Haag. Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie komst nog zal aangroeien. Hoewel de landbouw in de wereld in de afgelopen jaren vooruitgang heeft geboekt, vindt de stijging voornamelijk plaats in de reeds welvarende gebieden. In de onder ontwikkelde gebieden wordt, mede als gevolg van de snel groeiende bevolking het hongervraagstuk nijpender. De problemen die met dit alles samen hangen, kunnen onmogelijk door de ont wikkelingsgebieden zelf worden opgelost en geen enkel vraagstuk van sociale en economische aard kan worden aange pakt als niet eerst de honger en onder voeding uit de wereld zijn gebannen. Het dagelijks voedsel in grote delen van de wereld men schat het aantal mensen dat honger heeft of ondervoed is, op het ogenblik op ongeveer de helft van de wereldbevolking vertoont bijna een onveranderlijk tekort, een tekort aan hoeveelheid, meer nog een tekort aan onmisbare voedingsbestanddelen als ei- witen, vitaminen en mineralen. En met een ondervoed lichaam is geen arbeids prestatie te leveren, met een ondervoed volk geen land welvarend te maken. Wil deze cirkel worden doorbroken, dan zal allereerst de landbouw in de ontwik kelingsgebieden op een hoger peil ge bracht moeten worden, opdat de bevol king aldaar zich zelf de nodige voeding zowel wat hoeveelheid als kwaliteit be treft, kan verschaffen. Hiervoor wil de Wereld Anti-Honger-Actie de stimula tor zijn, zowel wat betreft de zelfwerk zaamheid van de arme bevolkingen als ook wat betreft de assistentie daarbij van de rijke landen. Het plan de campagne voor deze ope ratie voorziet in een strijd op drie fron ten, namelijk de voorlichting, het weten schappelijk onderzoek en de uitvoering van projecten. Het voorlichtingsprogramma heeft een dynamisch karakter en is er op gericht om het publiek in de ontwikkelingslan den zo goed als in de geïndustrialiseerde landen bewust te doen worden van de noodzaak de handen ineen te slaan om het probleem van de honger op te los sen. De actie richt zich daarom op de eerste plaats tot de bevolking zelf, op dat de volken elkanders noden zullen leren begrijpen en door elkander bij te staan zullen bijdragen tot het bevorde ren van een onderlinge solidariteit. De strijd op het tweede front draagt vooral een wetenschappelijk karakter. Hij is gericht op het wetenschappelijk onderzoek en de praktische toepassing daarvan in de landbouw, bosbouw en visserij. Vele onderzoekingen worden door de bij de FAO aangesloten landen zelf verricht, maar zij worden door de FAO geïntegreerd in de grote regio nale projecten bij welker uitvoering steeds verschillende landen betrokken zijn. Op deze wijze komen de resultaten van dit onderzoek en de opgedane er varing aan alle landen ten goede. De nationale actie-programma’s omvat ten een reeks van zeer uiteenlopende projecten, die gericht zijn op de bevor dering van de agrarische ontwikkeling kelde gebieden. Al deze projecten, die veelal het karakter hebben van demon stratieprojecten, beogen de zelfontplooi ing en de sociale verheffing van de agrarische bevolking. Zo is de naam van ons land bijv, verbonden aan het z.g. moestuinproject. Juist aan dit derde front ligt voor de bevolking van de geïndustraliseerde lan- In onze tijd, waarin het begrip „bestaansminimum” een andere inhoud heeft dan een halve eeuw geleden, associëren wij het begrip honger onbewust met het begrip ramp, algemeene ellende als gevolg van een tijdelijke noodtoestand. Als we afbeeldingen zien van hongerende mensen in onderontwikkelde gebieden, denken we onwillekeurig aan hongersnood, een nijpend gebrek aan voedsel in een gehele landstreek, ontstaan door een samenloop van omstandigheden. In onze gedachtenwereld is hongersnood zoiets als de hongerwinter 1944-’45, iets, tijdelijks, iets waar een eind aan moet komen, iets dat direct kan worden ver holpen door een hulpactie waaraan we graag willen meewerken. Maar voor ons land is honger een vreemd begrip. De ellendige waarheid is echter, dat het de „normale” situatie is waarin miljoenen mensen in onderontwikkelde gebieden verkeren. En laten we vooral niet denken, dat ze niet beter wéten. De moderne telecommunicatie bereikt tegenwoordig zelfs het verst afgelegen dorp van de ongeveer 500.000 dorpen in India. Meer dan 40 landen met ruim 800 miljoen inwoners zijn hun eigen baas geworden en verlangen een betere toe komst. Ze hebben niet alleen begrepen, dat het anders kan, ze willen ook an ders. Maar velen voelen zich op ver schrikkelijke wijze gehandicapt door honger en ondervoeding, voor hen wel het moeilijkst te overkomen obstakel om de eerste stap te kunnen zetten op de weg naar langzame vooruitgang. In zijn inleiding op het programma, dat door de Algemene Vergadering van de onder de naam „ontwikkelings-decen- niurn” werd aanvaard, verklaarde U Thant, de secretaris-generaal„Het is een buitengewoon feit, dat op het ogen blik, waarop rijkdom de situatie of al thans de potentiële situatie begint te worden eerder van hele landen en ge bieden dan van enkele bevoorrechte in dividuen en waarop wetenschappelijke feiten mogelijk worden die de wildste dromen welke de mensheid in het ver leden had in de schaduw stellen, méér mensen in de wereld honger en gebrek lijden dan ooit tevoren. Een dergelijke toestand is zó onverdraaglijk en zó in strijd met het uitdrukkelijk belang van alle naties, dat hij de rijke zo goed als de zich ontwikkelende landen zou moe ten brengen tot het vaste besluit daar een eind aan te maken.” Teneinde zowel de rijke als de arme wereld te helpen dit besluit te nemen, heeft de Voedsel- en Landbouworgani satie van de Ver. Naties (FAO) een groots plan opgezet en ter uitvoering aan de wereld voorgehouden. Dit is de Freedom from Hunger Campaign, in ons land onder de naam Anti-Honger— Actie bekend. In 5 jaar, 1960-1965, wil de FAO een eerste bruggehoofd slaan om met vereende krachten honger en ondervoeding te bestrijden. Het is hiervoor de hoogste tijd. De situ atie is ernstig. Er zijn aanwijzingen dat het huidige voedseltekort in de toe- en de voedselproduktie in onderontwik- DAT MOAT FAN IT JIER FAN ’E GROUN It wurdt alle dagen jit düdliker, hoe great de efterstan fan Fryslan op maerieel ge- biet is, as men it set neist oare gebieten. De nuodlike situaesje fan tsientallen jier- ren, doe’t de bifolking sakke of heech- We zien de honger in kranten en op het televisiescherm, maar kennen hem niet als het onafwendbare, tragische ge volg van armoede. We kunnen ons een voudig niet voorstellen dat ons gezin dag in dag uit de drukkende aanwezigheid zou voelen van de „onzichtbare”, de „verborgen” honger, een andere naam voor de langzaam slopende ondervoeding door tekort aan deugdelijk voedsel. Nederland is geen onderontwikkeld ge bied, het behoort goddank tot het rijke deel van de wereld. Was dit niet zo, dan zou de honger on ze dagelijkse gezel zijn. Honger zou dan betekenen, dat we onze kinderen voor onze ogen langzaam zien wegkwijnen met geen andere troost dan de hoop, dat ze het misschien zouden uithouden tot de volgende oogst. Of we zouden berus ten in doffe apathie, omdat we weten, dat aan de toestand toch niets zou kun nen worden veranderd; want zelfs bij Verenigde Naties in de herfst van 1961 grotere inspanning dan waartoe we in staat zouden zijn, zou ons land niet meer opbrengen. Misschien zouden ook wij, zoals zoveel anderen, gehoord hebben dat we met nieuwe en betere werktui gen, kunstmeststoffen en andere werk methoden veel meer en beter zouden kunnen oogsten en zelfs iets zouden kunnen overhouden om onze schulden af te betalen en nieuwe investeringen te doen. We zouden het prettig vinden om aan zoiets te denken en er over te pra ten. Maar diep in ons hart zouden we weten, dat dit voor ons onbereikbaar zou zijn. We zouden immers geen geld hebben of kunnen lenen om dit alles aan te schaffen omdat we te arm zou den zijn. een bevredigende Bolswards Nieuwsblad Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westerjoo en De Jongs Nieuwsblad Onder voorzitterschap van de heer IJ. de Haan uit Kubaard kwam de gemeentelij ke CHU kiesvereniging in zaal Weima te Wommels, in jaarvergadering bijeen. De voorzitter las een gedeelte uit Jes. 40 en verbond hieraan zijn openingswoord. Hij heette de niet talrijke geestverwan ten welkom, w.o. burgemeester Alta, wet houder Lanting en gemeentesecretaris De Jong. Hierna volgden de verslagen. Afdelings- secretaris, d< richt van verhindering gezonden, als zijn plaatsvervanger .fungeerde bestuurslid R. R. van der Valk. Hoewel het eigenlijke jaarverslag ontbrak, bleek uit de toelich- jarig jubileum van de heer K. Lan- tin£ als wegwerker te Wommels. Hotel-café-restaurant „Veldzicht” te Bols- ward door de eigenaar S. Slippens overge dragen aan G. Molenaar. bilangrike kosten fan oanliz noedzje kin. Dêr is men al mei dwaende, mar de win ter hat de aksje in bytsje opkeard. Nou’t de maitiid lykwols foar de doar stiet, soe- ne wy it bistjür fan de Swimskoalle oan- trune wolle om dizze aksje mei krêft troch to setten. Wy libje nou yn in tiid, hweryn oerheitsorganen iepen steane foar dit soarte fan plannen, mar wy witte net, hoe lang soks jit duorje sil. It bidrach, dat de ryksynstansjes freegje üt de bifol king seis, moast foar de langste dei op it kleed komme to lizzen. It liket my ta, dat soks hiel wol mooglik is, as men alle lju ris op in greate gearkomste yn de Doele bymekoar trommelje soe en dêr de plan nen op tafel lei. Plannen hoe’t hja miene, dat it jild der komt. Dus net allinnich de gelegenheit jaen om in bydrage to jaen, mar dêrneist rinteleaze oandieltsjes fan 10, 25 en 100 goune. Hoe mear minsken de skouders der mei ündersette, hoe fes ter dit moderne swimbad syn plak yn de stêd fine sil. En dat de algemiene sym pathy dêrnei üt giet, hoecht men net to bitwiveljen. As de kapper fan Hingelo gelyk kriget, sil it in waerme simmer wurde en sil it gemis fan in swimskoalle in great tokoart wêze. Dêrom hoopje ik fan herten, dat it bistjür yn koarten komme sil mei in enthousiaste, füle aksje, al of net mei fancy-fair en lotterij, om de sinten op it kleed to brin- gen. Fan de sympathy en de meiwurking fan de Boalserter bifolking en pleatselike ynstansjes kinne hja wis wêze, dat mist üs net. Neist it sportpark moat fan it jier de nije nedich Twee Britse hoofdonderwijzers en een technicus hebben een leermachine uitge vonden voor gebruik op de lagere school. De leermachine, de Esatutor, kost 15 Pond en is gebaseerd op het lineaire sy steem volgens hetwelk een onderwerp wordt gepresenteerd in een reeks van kleine progressieve stappen. Bij ieder vol gend stadium moet de leerling een ant woord op een stukje papier schrijven en een knop omdraaien waardoor hij de vol gende stap voor zich krijgt en dat hem ’t juiste antwoord op de vorige vragen geeft. Er is een grendel-systeem dat maakt dat de leerling het papier niet kan terug draaien om een onjuist antwoord te corri geren. De programma's zijn zo ingedeeld dat het gemiddelde kind een hoog per centage juiste antwoorden verkrijgt en zo doende tot een grotere belangstelling voor het onderwerp wordt aangespoord. Yn lettere jierren is der oan I dyk in ütwreiding bisocht, 1. - :l; nea heard. Mei de forbette-1 ring fan de skoallen is lykwols de seal- sport en gymnastyk in hiel ein opsjitten en de oanliz fan it nije sportpark, hwer’t Oh stakker ka, april Is weinich goeds op til Dou en dyn neiste sibben Fine in gefaerlik libben Jachtfüns en lanbóuskip Joegen de lju in tip Elk mei foar moardner boartsje len deade ka, in kwartsje Oh, ekster hwat in leed Earst Rüchburd string en wreed Dy gunde jim gjin iten Dóf foar ’t earmoedich kriten Nou bigjint it ünk wer De minsken roppe: stjêr Dit wurdt noch dreger hoartsje. len ekster dea, ien kwartsje Oh, roek hwat is ’t biroerd De minsken wolle jim bloed Har peil blykt frijhwat sakke Wis, jim ha’t der nei makke Mar minsken róvje op ’t lést Ek alles, los en fêst Né gjin hier better, swartsje len roek, bloedjild ien kwartsje Hark, ekster, ka en roek Nim jim bislüt strak tük De Grinzers lieten 't hearre Net fügelfrij forklearre Dit folkje bliuwt yn styl Freegje der fluch asyl It is in feilich paedtsje Grins moardet foar gjin kwartsje PYT Hwat hat Cjabe Skroar üs hjoed ting, dat de afdeling activiteit ontplooit. De spreekbeurt van Ds. Tilanus op dec. j.l. werd zeer druk bezocht. Het ledental bedraagt momenteel ongeveer 270. De gemeentelijke CHJG geeft helaas minder reden tot voldoening. Deze groep heeft in de afgelopen winter niets meer van zich laten horen. Penningmeester, de heer Sj. Jongema uit Welsrijp vertelde in zijn financieel ver slag dat de kas een nadelig saldo had van f 67,Dit klinkt echter somberder dan de globale stand van zaken, want door achterstallige contributie-afdracht kan het tekort spoedig worden weggewerkt. Na de pauze trad als spreker op de heer T. Tolman uit Oldeholtpade, lid van de Prov. Staten en, zoals bekend de voor Friesland aangewezen Tweede Kamer- candidaat. De heer Tolman behandelde het onderwerp: Politieke actualiteiten. Spreker zeide o.m. de verkiezingsdag van 15 mei vol vertrouwen tegemoet te zien Vergeleken bij andere partijen als de AR en VVD, die te worstelen hebben met in terne moeilijkheden en meningsverschil len toont de CH een krachtige eensgezind heid. Algemeen verwacht men, volgens spreker, winst voor de CHU. In zijn te rugblik op de vierjarige parlementaire periode van het huidige kabinet, merkte de heer Tolman op, dat dit kabinet het er behoorlijk heeft af gebracht. Spreker wees vervolgens op de vrijere loonvorming, de economische stabiliteit, de verhoging en de gezond: in deze een explosie-gebied met een op komende industrialisatie en werkt ont plooiing op vrijwel elk terrein in de hand. Het woningprobleem bleef nog precair, woningwet-panden worden vaak betrok ken door hen voor wie ze eigenlijk niet in de eerste plaats .bestemd zijn. Zo mo gelijk moet de bouwcapaciteit hoger op- I gevoerd worden. Wat net landbouw-be- leid betreft, er zijn in deze symptomen van onrust en ontevredenheid. De zaak Hollandscheveld heeft veel beroering ge bracht. Wij moeten dit niet bagatelliseren Het kleinbedrijf in de landbouw baart zorgen. Vondeling adviseerde, de kleine bedrijven er uit. Wij moeten echter de persoonlijke vrijheden eerbiedigen. Voor de landbouw geldt niet alleen garantie, evenzeer struktuurbeleid. Internationale welvaart eist een zo sterk mogelijke sa menwerking. In dit opzicht is de EEG van vérstrekkende betekenis. Tenslotte -wek te spr. op tot het voeren van een eerlijke verkiezingspropaganda en een objectieve voorlichting, dit geldt in het bijzonder voor de grote partijen, die graag alle vooruitgang en constructieve arbeid op hun naam willen plaatsen. Spreker ziet de toekomst van de CHU in haar beginsel. Als Evangelische Volkspar tij zal de Unie haar aantrekkingskracht bij het Nederlandse volk zeker weten te be houden. Na deze heldere uiteenzetting kwamen de vragenstellers los. Vele actuéle situa ties werden nog nader toegelicht. Onder meer de 45-urige werkweek, de positie der kleine renteniers, de verhouding klein en grootwinkelbedrijf, de samenstelling van het Landbouwschap en de rebellie v. Koekoek. De gelovige Joden in Oostenrijk mogen thans door de nationaal socialisten onge- straft worden beledigd, bestolen en bedro- Swimskoallc fan 'e groun, dat is bitter-1 gen. De vrije prediking van kath. en pro- dUi en grif ek hiel wol mooglik. testanten is verboden, de jeugdopvoeding Tj. de J.1 wordt aan de staat getrokken. Het Residentie Orkest, onder leiding van Willem van Otterloo, zal op zondag 14 april per gecharterde DC-8 van de KLM naar New York vertrekken voor zijn eer ste Noordamerikaanse tournee. De 104 leden van dit orkest zullen in 27 concerten ten gehore brengen, met o.m. werken van Haydn, Mozart, Ravel, Beet hoven, Berlioz, Mahler, Bruckner en drie Nederlandse werken. Het vervoer tussen de 27 steden, w.o.: New York, Chicago, Washington, Little Rock, New Orleans en Beverley Hills, zal met drie gecharterde bussen plaatshebben, met uitzondering van de afstand Little Rock-Chicago, die per vliegtuig zal wor den afgelegd. Het gehele gezelschap dat behalve de or kestleden bestaat uit de voorzitter Jhr. E. J. van Hol the, secretaris Dr. Ra Leopold en 14 medereizenden, sluit deze tournee af in Philadelphia. Daar staat zaterdag 18 mei een DC-8 van de KLM klaar om het orkest met de ruim 100 instrumenten en 240 koffers naar Nederland te brengen, waar het diezelfde dag tegen middernacht op Schiphol wordt verwacht. De amerikaanse astronauten Scott Carpenter (L.), John Glenn (M.) en Wal ter Schirra (R.) bekijken hier het inwendige van de Cockpit van het ,Apollo’- ruimtevaartuig, tijdens hun bezoek aan de jabr. v. d. ruimtevaartuigen te Dow ney in California, waar men voorbereidingen treft voor een amerikaanse ruimte vaart naar de maan. Het „appollo” projekt behelst een vlucht naar de maan door 3 astronauten, waarvan er 2 het schip zullen verlaten om voet op de sateliet te zetten. ken fan lichamelike opfieding leit er yn p>1* 1 1 _1_1 1.7TN J hat de Stichting schappelijk Werk hweryn in oersicht jown wurdt fan de swimbaden, swimskoallen, iepen of oer- dekt en dêrüt docht bliken, dat it op dit terrein jit och sa sjovel is. Op in inkelde ütsündering nei is dat nearne op de hich- te fan de tiid en Boalsert stiet momenteel under op de list. It primitive gefal oan de Snitserfeart is sluten en dêrmei ha wy neat mear. It moat jin nij dwaen, dat soks yn Frys lan sa efteroan komt. Men soe sizze yn sa’n wetterlan, mei silen en farren, mei swimmen en roei jen opgroeid, soe it lea- ren en bioefenjen fan it swimmen in ear- ste opjefte wêze Hokfoar jong of minder jong minske kin him nou op it wetter bi- jaen sunder de swimkunst machtich to wêzen? En hwat stiet mear yn de moder ne bilangstelling as de wetterrekreaesje? Der is ek gjin sport, dy’t ryk en earm, aid en jong sa oansprekt as krekt it swim men. Dêr kin men folie, langer mei trochgean as mei oare sporten, dêr profiteart elk fan, dêr hoecht men gjin djüre middels foar oan to tugen, dat kin elk beurske for- neare. En doe’t it bistjür fan de Swimskoalle dan ek forline jier in aksje bigoun om mear leden, wie it risseltaet bütengewoan great, un uc aaii iu xjijv iiwux. Dat bistjür hat fornimme kinnen, dat de de gemeente in prachtige oplossing foar hiele stêd en omkriten efter harren stiet om hjir in modern swimkompleks oan to lizzen. Dit earste bidriuw is tige bést for- sport en gymnastyk-akkomodaesje yn it roun en nou moat it twadde gau folgje. j Hwant neist in great tal leden sil der in Ien fan de aldste en meast bilangrike tü-1 founs komme moatte, dat in diel fan de 7 der sociale voorzieningen ie arbeidsmarkt. Friesland is foun hat, is nou mar in kwestje fan üt- fiering. Foar in bilangryk diel sil dan de nnastyk-akki goede spoar rinne. Mei de wentebou is it net sa min gien hjir yn ’e stêd. Der is fiks boud, der wurdt jit altyd boud en de plannen foar nije kompleksen üntbrekke ek net. Mei de skoallen is it jit better gien, fan de beukerskoallen oant it middelbier ünder- wiis ta, is dat yn greate streken tige foar- inoar. As it prachtige, hypermoderne for- pleechhüs dizze simmer iepene wurdt, dan is dêrmei ek wer in bilangrike by- drage tafoege oan de stêdsynventaris, der 't alleman tige bliid mei wêze kin, al is it dan ek net hielendal forgees. Doe’t in sechtich jier forlyn de lichame like opfieding om 'e hoeke bigoun to sjen mei Dr. Beekhüs as greate propagandist, wiene it de Weesfaden, dy’t de foarstap namen mei in gymnastykseal en in sport terrein op it Oardtsje. Yn dy tiid in mo dern en moedich initiatyf hwertroch Boal sert in gymlearaer oanlüke koe, de hear Sutherland Rooyaards en hwertroch ek fuotbalforienings in kans krigen. Mei dy iene seal en dat iene sportfjild hawwe de sportminsken it tsientallen jierren dwaen moatten, dat like it maksimum to wêzen. It stêdsbistj ür fan dy dagen seach de sport as in saek, hwer’t it partikulier initiatiyf him greatendiels seis mei rédde moast. Yn lettere jierren is der oan de Snitser- mar folie roem tens gelyk bleau, it al mar forliezen fan dêrfan haw ik minsken nei oare kontreien, hat syn stim- pel set op hiel üs mienskipsynventaris, it aldernedigste wie der, mar dingen, dy’t net daliks foar de breawinning nedich wiene, mbasten har mei och sa’n bytsje yn it libben halde. Alle dagen sjogge wy better, hoe fier wy binefter rekke binne en hwat er jit allegearre barre moat foar ’t wy op peil stean sille.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1963 | | pagina 1