Russisch-Amerikaans-
Brits overleg
Multilaterale kernmacht
voorlopig van de baan
Leeftijdsgrens
kiezerscorps verlaagd
R
Informateur Beel zet er spoed achter
r
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Ze wonnen een prijs
Het paard op de
Frisiana
Uitstapjes
Gouden filmpjes
Dienstregeling
Ned. Spoorwegen
Wereldprimeur
Quadrille met Friese
sjezen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De Boiswardscfae Courant, Westergoo en De Jong's Nieuwsblad
Cv
VRIJDAG 5 JULI 1963
ÏO2e JAARGANG
No. 50
13
il
o
o
5
een zelf-
PIET
de Spoorwegraad zal zorg
gaat De
5
0
In hüs wurdt boud,
mar in fohüs moat foarme wurde
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mns
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
KENNEDY BIJ DE PAUS
Dinsdagochtend heep Paus Paulus VI
de Amerikaanse president John F.
Kennedy in Rome in audiëntie ontvan
gen. De foto geeft een beeld van deze
historische ontmoeting
Bolswanls Nieuwsblad
Ie Kamer van Koophandel en
Formateur De Kort.
Voor al die probleempjes bestond in de
Tweede Kamer echter niet de juiste aan
dacht. Onwillekeurig dwaalden de ge
dachten af naar de kabinetsformatie, wel
ke net weer in een beslissend stadium was
geraakt.. Vorige week had dr. De Kort
zijn opdracht teruggegeven.
Nadat hij de socialisten onder veel kri
tiek had afgestoten, strandde hi) op de
liberale fractieleider mr. Toxopeus, die
de onderhandelingen over het basispro
gram wilde heropenen om dit tezamen
met de confessionele partijen aan een
„aanpassingskuur’’ te onderwerpen. Aan
die eis wilde dr. De Kort niet voldoen.
Zijn positie was toch al verzwakt doordat
velen in de KVP-fractie ontevreden ble
ken over de motivering van het over-
boordzetten van de PvdA.
Verschym DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
De N.V. Intercommunale Waterleiding
Gebied Leeuwarden hield onder de leer
lingen van de lagere scholen een kleur-
wedstrijd, waarvoor grote belangstelling
bestond. Hier volgt een lijst van scholen
die een prijs hebben gewonnen.
O.L. school, Beers; CVO school, Bols-
ward; Chr. school, Hindeloopen; O.L.
school, Witmarsum; St. Ludgerusschool I
te Workum; O.L. school, Ytens; O.L.
school, Zurich.
Een belangrijke stoet paarden zal op de
„Frisiana” te Leeuwarden verschijnen
naast de grote inzendingen van geselec
teerde groepen rundvee van het F.R.S. en
inzendingen van de stamboeken Kleinvee
en Pluimvee.
Zestig paarden zijn een week lang op de
tentoonstelling te bewonderen. Het zijn
groepen Bovenlanders (het Groninger ty
pe dus), Friezen, Belgen en Ponies. In de
ooxen staan ook merries met veulens van
het Bovenlandse ras, Friese merries met
veulens, Belgische merries met veulens en
een Pony-merrie met veulen.
Deze zestig paarden worden dagelijks aan
de hand en „onder de zadel” voorgeleid
in de showring van het fraaie sportterrein
dat naast de Frieslandhal ligt. Dit in af
wisseling met de parade van eregroepen
Fries rundvee.
Bovendien vindt in deze showring nog
een speciale hippische attractie plaats,
waar alle paardenliefhebbers naar zullen
uitkijken.
DE TOUR PASSEERT
Het plaatje van ilder jaar: De Tour
de France passeert en dan staat in ie
der Frans dorpje iedereen buiten. Ook
de nonnen uit het klooster van het
dorp
Informateur Beel,
Zo stond koningin Juliana opnieuw voor
de plicht de vijf fractieleiders in gehoor
te ontvangen om na te gaan hoe men uit
de impasse zou kunnen komen.
Zij kreeg tegenstrijdige adviezen. Som
migen vonden dat dr. De Quay nu als for
mateur moest worden aangewezen; ande.
ren gaven de voorkeur aan een formateur,
die met de socialisten zou willen gaan on
derhandelen, zoals bijvoorbeeld de chris-
telijk-historische minister De Pous. Het
was dus wel begrijpelijk, dat tenslotte 'n
oude, vertrouwde adviseur van ’t konink
lijk huis de vice-voorzitter van de
Raad van State Beel met een informa-
tie-opdracht werd belast.
Hij zette er spoed achter. Hij gebruikte ’n
weekeinde om stukken door te nemen en
nodigde maandag de voorzitters van de
drie grote protestants-christelijke partijen
voor een bespreking in zijn huis aan de
Rijksstraatweg te Wassenaar uit. Hij leg
de de heren een zwijgplicht op. De vol
gende dag ontving hij ook de socialisti
sche fractieleider Vondeling en diens li
berale mededinger mr. Toxopeus.
’s Avonds werd zijn schema wel duide
lijk. Hij gaf te kennen, eerst te willen on
derhandelen met de drie christelijke par
tijen en de WD over de voortzetting van
de huidige regeringscombinatie. En daar
na mocht dit niet gelukken bespre
kingen te willen voeren met de socialisten.
Hij maakte zich dus geheel los van de er
varingen van zijn voorganger De Kort.
Hij liet dus niet de verkregen overeen
stemming over een program beslissen; hij
koos zelf zijn partners uit om daarna te
trachten die tot overeenstemming te bren
gen.
Stok achter deur.
Dit verhoogde uiteraard de kans op een
reconstructie van het kabinet-De Quay.
Aan een kant had de WD reden tot jui
chen, zij kreeg een nieuwe kans op onder
handelen welke dr. De Kort haar had
geweigerd. Maar tegelijk wist zij, dat dr.
Beel een stok achter de deur had: als de
WD niet soepel zou zijn, kwam de PvdA
aan bod.
Er school iets symbolisch in de gelukwens
welke prof Vondeling mr. Toxopeus aan
bood na diens installatie tot Kamerlid.
Een uitstapje te maken
Is 's zomers aller wens
Voor plezier of voor zaken
Dichtbij, over de grens
Eik reisje geeft te leren
*t Bleek deze week weer, want
Eén dame en twee heren
Kwamen in ’t nieuws der krant
Kennedy, als de eerste
Een kijkje in Berlijn-West
De wereldpers beweerde
Ontvangst was opperbest
Laaiend enthousiasme
Van duizenden, spontaan
Charmant, welwillend paste
Herr Kennedy zich aan
Chroestsjov, de grote tweede -
Poseerde in Berfijn-Oost
Hield een verjaardagsrede
Heeft UIbricht geliefkoosd
Hij ging uit spelevaren
Fijn op de Spree-rivier
Houd moed, wij zullen ’t klaren
Baas Chroestsjov had’plezier
Vrouw Vorstenbos, de derde
Koos zich een luchtvaartlijn
Zij staarde in ijle verte
Ik moet te München zijn
Het reisbiljet in handen
Verkeerd gekozen toer
Even in Moskou landen
En dadelijk retour
Vrouw Vorstenbos, *t ging knapjes
Geen politiek gestreel
Maar van de drie uitstapjes
Het meest sensationeel.
basis zien voor de opbouw van
standig, autarkisch Europa).
Mochten de Fransen hebben gehoopt,
dat zij op deze wijze Bonn tot de orde
konden roepen, dan zijn zij bedrogen uit
gekomen. Peyrefittes woorden mogen
wellicht Adenauer uit het hart zijn gegre
pen, maar de bejaarde bondskanselier
moet deze herfst plaats maken voor zijn
minister van economische zaken en vice-
kanselier, Erhard, die een voorstander is
van een Europese gemeenschap, welke
nauw samenwerkt met de Verenigde Sta
ten. Erhard en Schröder, de minister van
buitenlandse zaken, zijn de mannen, die
over enkele maanden de politiek van de
Bondsrepubliek in hoofdzaak zullen be
palen en het was Schröder, die, enkele
dagen na het bezoek van Kennedy, ver
klaarde, dat er voor moet worden gezorgd
dat de Europese belangen onverbrekelijk
met die van Amerika verbonden zijn,
„aangezien interdependentie de beste
waarborg is voor onze veiligheid”.
Communistisch top-overleg
Premier Chroestsjov van de Sovjet Unie
heeft de zeventigste verjaardag van UI
bricht, de Oostduitse communistische lei
der, aangegrepen als een gelegenheid om
in Oost-Berlijn te confereren met de lei
ders van de satellietstaten
Deze Oosteuropese top-conferentie Bad
ongetwijfeld voor een deel ten doel iets
van de glans en aandacht, waarmee Ken
nedy’s verblijf in West-Duitsland en spe
ciaal in West-Berlijn was omringd, weg
te nemen, maar daarnaast heeft Chroes
tsjov haar kennelijk toch ook belegd om
zich aan de vooravond van het Russisch-
Chinese gesprek in Moskou over ideolo
gische geschilpunten, opnieuw te verze
keren van de steun van zijn satellieten.
Opmerkelijk was, dat tijdens het overleg
in Oost-Berlijn, waarbij, naast Chroes
tsjov en UIbricht, de partijleiders van Po
len, Tsjechos!owakije, Hongarije en Bul
garije aanwezig waren, die van Roemenië
Georghiu-Dej, ontbrak.
Roemenië leeft in zekere zin op gespan
nen voet met verscheidene andere Euro-
pesche communistische staten sedert Boe
karest de diplomatieke betrekkingen met
Albanië (dat in het Russisch-Chinese ge
schil aan de kant van Peking staat), heeft
hervat. Ook op een ander punt heeft Roe
menië getoond zich wat onafhankelijker
van Moskou te willen gedragenhet wei
gert zich te schikken naar de richtlijnen
van de Comecon, de Oosteuropese Raad
De beide Kamers der Staten-Generaal zijn dinsdagmiddag bijeen geweest. Belang
wekkende onderwerpen stonden op de aganda. De senatoren moesten zich wijden aan
een herziening van het militair strafrecht; in de Tweede Kamer was de voorgenomen
grondwetsherziening o.a. de schrapping van Nederlands Nieuw-Guinea en de
uitkering van het Duitse smartegeld aan de orde. De grondwetsherziening, welke
ook de parlementaire leeftijd tot 25 jaar zal verlagen en kiezers op hun 21ste tot de
stembus toelaten, lokte niet tot een debat uit. Mr. Beernink verklaarde namens de
grote partijen, dat zij geen behoefte hadden aan een heropening van een debat, dat
zij vier maanden geleden in eerste termijn ook al hebben gehouden.
le week juli 1915
Citaat: Om een goed georganiseerde
plaatsvervangingsdieust te krijgen is het
nodig, dat de plaatselijke vroedvrouwen
als éen man zien wenden tot het bureau”
Adv.; Wegens ongunstig weer
Slag bij Waterloo niet door.
In Oosterlittens klaagt men algemeen over
de verwoestingen die de slakken aanrich
ten. De plaag is vermoedelijk te wijten aan
de vorstloosheid van de vorige winter.
Evenals voorgaande jaren wordt het pu
bliek in de gelegenheid gesteld wensen
en bezwaren aangaande de dienstregeling
1963 van de Nederlandse Spoorwegen in
te dienen.
Eventuele wensen en opmerkingen moe
ten voor 15 juli a s. ter kennis worden ge
bracht van d<
Fabrieken voor Friesland, Willemskade
29, Leeuwarden, welke dan voor door
zending aan
dragen.
Hwat bat Qabe Skroar
us hjoed p
to sizzen
Voor het eerst in de geschiedenis zal met
Friese sjezen de sierlijke maar uiterst-
moeilijke Quadrille worden gereden. De
première van deze „rijtuigdans” vindt
plaats op de internationale tentoonstelling
Frisiana in Leeuwarden.
Van 16 tot en met 21 september zullen
hier de lichte, hoogwielige Friese rijtui
gen iedere middag de Quadrille uitvoe
ren onder leiding van de heer W. Spoel
stra en de heer L. E. Huijing, secretaris
van de Paarden-commissie van de Frisia
na.
De sjezen worden getrokken door prach
tige Friese paarden en in ieder rijtuig zit
ten een heer en een dame in de kleder
dracht van 1850. Het quadrillerijden ver
eist grote behendigheid van de menner
en de komende maanden zullen tien pa
ren, waaronder twee reserves, intensief
moeten oefenen. Dit gebeurt op een cen
trale plaats, vermoedelijk in Joure.
Ook de nieuwe partijen deden er het zwij-
uiteen gegaan zonder die oplos- gen foe Vervolgens werden de voorstellen
lphhpn rrevnnden zodat de tinan- met a)gemene stemmen 133 Stemmen
voor en geen tegen aanvaard.
Voor alle zekerheid verlangde minister
Toxopeus, ook al bestond er dan geen ver
zet, dat er hoofdelijk zou worden gestemd
Voorzitter Van Thiel willigde dit ver
langen in. Maar plagend dwong hij mi
nister Toxopeus zelf .vanuit de Kamer-
bankjes mee te stemmen. Met acht andere
leden van het kabinet-De Quay was deze
namelijk net geïnstalleerd als lid van de
Tweede Kamer.
Helemaal onbelangrijk was het geval niet.
Want vastgesteld moest worden of er wel
een 2/3 meerderheid in de Kamer vóór
was.
Dit is voor een grondwetsherziening in
tweede lezing altijd een eis. Straks, bij de
behandeling van de voorstellen in de Eer
ste Kamer, komt die kwestie ook nog even
om de hoek kijken. Want de verlaging
van de leeftijdsgrens voor de Eerste Ka
mer tot 25 jaar is er in dit college in eer
ste instantie wanneer er bij gewone
meerderheid mag worden beslist
slechts doorgekomen als gevolg van een
obstructie onder de KVP-senatoren in
verband met carnaval.
Reacties op Kennedy's rede.
De belangrijke rede, welke president Ken
nedy vorige week in de Pauluskerk in
Frankfort heeft gehouden, bevatte ook
al werd de naam van de Franse president
nergens genoemd onder meer duide
lijke critiek op De Gaulles streven naar
een Europese derde macht, zoveel moge
lijk onafhankelijk van de Ver. Staten.
Kennedy legde toen opnieuw nadruk op
de onderlinge afhankelijkheid (interde
pendentie) van Amerika en West-Europa
en op de ondeelbaarheid van de gemeen
schappelijke defensie. Het Franse ant
woord hierop is niet uitgebleven: presi
dent De Gaulle heeft zijn minister van
voorlichting, Peyrefitte, laten verklaren,
dat Frankrijk weliswaar geloof hecht aan
Kennedy’s belofte dat Amerika Europa
zal verdedigen, maar zich af vraagt wat een
opvolger van Kennedy over bijvoorbeeld
vijftien jaren doen. Daarom, aldus de
Franse redenering, moet Frankrijk een
eigen kernmacht Opbouwen en daarover
zelf de beschikking hebben.
Peyrefitte leverde voorts kritiek op de
houding van de West-Duitsers, wie hij
hun warmlopen voor Kennedy kennelijk
zeer kwalijk nam, en hij deed een beroep
op Duitsland om toch vooral ernst te ma
ken met het Frans-Duitse vriendschaps
verdrag (waarin de Fransen vóór alles de
ring der Verenigde Naties in speciale zit-
t om te beraadslagen
algehele oplossing van de finan-
het ogenblik bevindt. Zij is in
pas. Sommige waarnemers zijn ge-
;d aan de beslissing van V-J;--
speciale betekenis toe te kennen: zij
naar vooral als een gebaar, dat de
sen, in de hoop, dat dezen daardoor
den juli in Moskou beginnende Russisch-
Amerikaans-Britse overleg over een ver-
Een van de voornaamste resultaten van de besprekingen, welke president Kennedy
tijdens zijn Europese reis met bondskanselier Adenauer van West-Duitsland, pre
mier Macmillan van Engeland en met premier Leone van Italië heeft gevoerd, is
wel het besluit de plannen voor de oprichting van een multilaterale kernmacht van
de Noordatlantische Verdragsorganisatie voorlopig te laten rusten. Voor dit besluit
gelden goede gronden, want van deze door de Amerikanen gepropageerde macht,
welke zou moeten bestaan uit een vloot van boven waterschepen met gemengde be
manningen, had zich tot nu toe slechts West-Duitsland een groot voorstander ge
toond.
Engeland en Italië daarentegen waren van mening, dat de plannen eerst terdege op
hun politieke en militaire merites moesten worden bekeken en bovendien zijn de
conservatieve regering-Macmillan, welker gezag door de affaire-Profumo deerlijk
is ondermijnd, en het kabinet-Leone, dat niet meer is dan een overgangsregering,
thans bepaalt niet in een gunstige positie om zich aan een dergelijk veelomvattend
plan te binden.
Kennedy’s besluit zijn plan niet verder
op te dringen, komt zijn bondgenoten en
met name Macmillan, die inmiddels be
kend heeft gemaakt, dat hij niets voelt
voor aftreden, maar integendeel zijn par
tij zelf naar de komende algemene ver
kiezingen hoopt te leiden, wel zeer goed
van
neigd aan
ten s]
zien 1
Amerikanen maken tegenover de Rus
sen, in de hoop, dat dezen daardoor eer
der bereid Zullen zijn om tijdens het mid-
Amerikaans-Britse overleg over
drag tot het uitbannen van kernproeven,
tot resultaten te komen.
Kennedy nog
voor Wederzijdse Economische Hulp, in
gevolge welke het zich in hoofdzaak moet
bepalen tot het leveren van grondstoffen,
daarbij de produktie van goederen groten
deels overlatend aan andere staten van ’t
Sovjetblok.
Het ziet er dan ook naar uit, dat Chroes
tsjov op het Europese vlak naast een vij
andig Albanië met een onwillig Roeme
nië te maken krijgt.
De financiën van de V.N.
Zes weken lang is de Algemene Vergade-
i ir- -J-speciale zit
ting bijeen geweest
over een
ciële crisis, waarin de wereldorganisatie
zich op het ogenblik bevindt. Zij is in
middels i w w
sing te hebben gevonden, zodat de finan
ciële problemen ook over de komende
jaarlijkse zitting van de Assemblee in sep
tember weer hun schaduw zullen werpen.
Eén lichtpuntje is, dat de Algemene Ver
gadering een aantal bedragen heeft ge
voteerd, waarmee de vredesoperaties van
de V.N. in het Midden-Oosten en in de
Kongo althans tot het eind van dit jaar
kunnen worden voortgezet. Dit is een
gunstige ontwikkeling, want tot voor kort
zag het er naar uit, dat deze acties wegens
geldgebrek voortijdig zouden moeten
worden gestaakt, waardoor het gezag van
de V.N. een ernstige slag zou zijn toege
bracht.
De aan deze operaties verbonden kosten
zullen slechts voor een gering deel wor
den gedragen door de minderontwikkelde
leden-staten van de V.N. (die bijna vier/
vijfde van het ledental uitmaken) en het
is de bedoeling, dat het ontbrekende deel
zal worden bijgepast door 26 met name
genoemde geïndustrialiseerde landen,
waartoe ook Nederland behoort.
Hier schuilt echter een rtioeilijkheid. De
financiële crisis van de wereldorganisa
tie is grotendeels een gevolg van de wei
gering van het Sovjetblok en Frankrijk
om in de kosten van de vredesacties bij te
dragen en deze landen nu, die vrijwel alle
behoren tot de eerder genoemde geïndu
strialiseerde leden-staten, hebben in de
afgelopen weken nadrukkelijk te verstaan
gegeven, dat ook in de toekomst van hen
geen bijdragen te verwachten zijn.
