ALGEMENE ONTSPANNING
TUSSEN OOST EN WEST?
Nieuw regeringsplan
gunstig ontvangen
O
EwCL
1
i
i
i
Accoord in Moskou over een kernstop
Oecumenische jeugdsamenkomst
Kabinet stelt zich aan Romme voor
IS
Kir
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Gouden filmpjes
Smakelijke smak’.
Kunst op de Frisiana
IBSM
r
-ai
VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1963
102e JAARGANG
No. 58
De Jong» Nieuwsblad
I»
Sünder striid gjin oerwinning
briefje erbij
Boven: In Skoplje is men begonnen met
MflS!
Aanleg nieuwe weg Staveren-Warns
CHROESTSJOW AAN DE VREDESPIJP
Landbouw.
•7
>oooooooooooooóo<
>OOOÖÖÖÖOOO<
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handclsadvertenties bij contract reductie
Ontwapening en inspectie.
Wat dit laatste punt betreft: Chroest-
sjov, de Russische premier, heeft zich
de laatste dagen ten zeerste ingespan-
hun jongste serie bovengrondse kern-
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2333
(K5157)
Accoord van Wassenaar.
Opvallend was, dat mr. Marijnen met
geen woord sprak over de vraag, waar
om de P.v.d.A. tenslotte buiten het ka
binet is gelaten. Maar misschien hing
dit zwijgen wel samen met het feit, dat
minister Veldkamp juist op dit breek
punt financiering van de ouder
mogelijk, dat zij zal resulteren in een
aaneensluiting van Syrië en Irak, waar
de Baath eveneens de lakens uitdeelt.
Intussen staat wel vast, dat de nieuwe
situatie in het Midden-Oosten voor vele
groeperingen in dit vanouds zo onrustige
gebied een stimulans zal vormen om ’t
machtspolitieke. spel, via staatsgrepen,
met verdubbelde energie voort te zet
ten.
Woningbouw.
Uit de regeringsverklaring bleek echter,
dat het kabinet-Marijnen de hoogste
prioriteit wil geven aan de woningbouw
Door bijzondere maatregelen wil de re
gering de woningachterstand aanmer
kelijk inlopen. In de komende regerings
periode van vier jaren zal een evenre
dige bijdrage moeten worden geleverd
om in 1970 een bevredigend evenwicht
op de woningmarkt te bereiken. „Zo no
dig moet hiervoor,” volgens het ka
binet-Marijnen „een verzwaring van
lasten worden aanvaard”.
De regering wil weliswaar ook streven
naar een belastingverlaging; maar voor
de woningbouw mag zij hierop vol
gens het accoord van Wassenaar in
breuk maken.
Tekenend voor het komend regerings
beleid zal voorts zijn, de bijzondere aan
dacht, welke aan de verhoging van de
concurrentiekracht van de landbouw zal
worden gegeven, binnen het kader van
de Europese éénwording. De betekenis
van de Europese integratie wil de rege
ring voorts onderstrepen door de instel
ling van een Europese Commissie in de
Ministerraad, die niet onder leiding van
mr. Luns of zijn ambtsgenoot van Eco
nomische Zaken zal komen te staan,
doch onder die van de premier.
Behalve door de P.v.d.A., die als oppo
sitiepartij bij monde van prof. Vonde
ling kritiek liet horen, is het regerings-
program door de Kamer over het alge
meen zeer gunstig ontvangen. Vooral ’t
feit, dat aan de woningbouw prioriteit
zal worden verleend, er extra aandacht
zal worden gegeven aan de landbouw en
belastingverlaging, korter diensttijd en
meer kans op algehele vrijstellingen in
het verschiet zijn, stemde de Kamer
gunstig.
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
O
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
1
o
o
le week augustus 1913
Twijfel in Senaat.
Het kernstopverdrag, dat voor alle lan
den openstaat, zal pas van kracht wor
den, zodra het door de drie oorspronke
lijke staten is geratificeerd. Ratificatie
door de Sovjet Unie en Engeland is een
uitgemaakte zaak; goedkeuring met de
vereiste van tweederde meerderheid door
de Amerikaanse Senaat lijkt echter nog
niet zonder meer verzekerd. Er zijn na
melijk verscheidene senatoren, die ern
stig betwijfelen of aanvaarding van het
verdrag wel in het belang van het land
is. Zij wijzen er onder meer op, dat de
kernstop wel zal gelden voor proeven
onder water, in de dampkring en in de
ruimte, maar niet voor ondergrondse
proeven, zodat de Sovjet Unie in staat
zou worden gesteld de achterstand, wel
ke zij op laatstgenoemd gebied ten op
zichte van Amerika heeft, in te lopen.
En wat hen nog gevaarlijker voorkomt
is, dat de voorsprong, welke de Russen
op het terrein van de proeven in de
dampkring zouden hebben bereikt
volgens sommige kringen zouden ze bij
ben gedaan inzake het storen van vijan
delijke radarsystemen en het onschade
lijk maken van vijandelijke kernraketten
door het verdrag wordt geconsoli
deerd.
Deze meningen hebben zeker niet de
overhand, maar dat neemt niet weg, dat
men in Washington vrijwel algemeen van
oordeel is, dat aanvaarding van het ver
drag zekere risico’s in het militaire vlak
meebrengt en dat de overeenkomst van
Moskou, politiek gezien, weinig meer
kan zijn dan een overigens zeer belang
rijke eerste stap in de richting van be
tere betrekkingen tussen Oost en West.
Zijn de Russen, nu hun ideologische conflict met de Chinezen dat in feite
weinig minder is dan een strijd om de macht binnen de communistische wereld
steeds scherper vormen begint aan te nemen, bereid om op tal van terreinen
met het Westen tot overeenstemming te komen? Deze vraag houdt het Westen
intens bezig sedert de Russen hebben toegestemd in de afsluiting van een beperkt
kernstopaccoord. Wellicht, dat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken,
Rusk, en diens Britse collega, Lord Home, iets van een antwoord op die vraag
krijgen, wanneer zij binnenkort in Moskou zullen zijn voor de plechtige onder
tekening van dit accoord.
China en Frankrijk.
Tot de overwegingen, welke hebben ge
leid tot het sluiten van het kernstop
verdrag, behoort ongetwijfeld deze, dat
het potentiële kernmogendheden, zoals
Frankrijk en op langere termijn
communistisch China er toe zou kunnen
brengen hun kernwapenprogramma op
te geven, hetzij vrijwillig, hetzij gedwon
gen door de druk van de publieke opi
nie, zoals minister Rusk het heeft ge
formuleerd. De hoop op een dergelijke
ontwikkeling is evenwel onmiddellijk de
bodem ingeslagen door de eerste reacties
uit Peking en Parijs. China heeft reeds
gewaarschuwd, dat het „kernwapenmo-
nopolie, dat thans nog in handen is van
een klein aantal landen, spoedig zal wor
den verbroken.”
En van zijn kant heeft president De
Gaulle verklaard, dat Fiankrijk, althans
voorlopig, niet tot het kernpact kan
toetreden en zijn kernproeven noodge
dwongen zal voorzetten. De president gaf
tevens te kennen, dat zijn land wel be
reid is mee te werken aan een program
ma van „werkelijke ontwapening” en dat
hij de drie kernmachten zal uitnodigen
nog dit jaar met de Fransen over dit
onderwerp te confereren.
Uit deze uitlatingen zou men intussen
kunnen opmaken, dat Frankrijk, dat
niet alleen de recente Moskouse bespre
kingen, maar ook al jaren het perma
nente ontwapeningsoverleg in Genève
heeft geboycot, wil trachten zich uit dit
zelfverkozen isolement te bevrijden.
Volgens sommigen zou men er echter
ook een hint aan het adres van de Ver.
Staten uit kunnen distilleren, dat Parijs
bereid is de kernproeven te staken in
ruil voor Amerikaanse geheime atoom-
gegevens, waarover van de bondgeno-
Gevraagd naar mijn mening ten aanzien van de door jongeren van
Bolsward te houden oecumenische samenkomst op zaterdag a.s. des
avonds te half acht in het Julianapark, alhier, zou ik mijn gedach
ten als volgt willen formuleren:
Het lijkt voor sommigen wellicht ietwat vreemd en onwezenlijk,
dat in deze vreugdevolle en zonnige vakantietijd, jongeren zich zo
uitdrukkelijk met elkaar bezinnen op de roeping die de Heer der
Schepping heeft gesteld.
Is het inderdaad vreemd en onwezenlijk? Ik dacht, dat het tegen
deel het geval was! Ik acht het waardevol, dat men tijd weet te
zoeken en te vinden om met elkaar zich enkele momenten te ver
staan over de grondslagen van en de roeping in ons leven; dat
men dit doet juist in zo’n zonnige vakantie-periode bewijst mijns
inziens de grote elasticiteit van onze jongeren, die daarmede aan
tonen hun geloof midden in hun leven te willen plaatsen.
Ik acht dit een waardevol en gelukkig feit waarvan ook wij,
ouderen, kunnen leren en hoop van harte, dat zeer velen aan
de oproep van de organisatoren gehoor zullen geven.
De Burgemeester van Bolsward,
Mr. J. A. GEUKERS.
Er zijn in Moskou elf dagen van harde
onderhandeling tussen de Russische,
Amerikaanse en Britse delegaties nodig
geweest voor de delegatieleiders de we
reld konden mededelen, dat het ogen
blik van parafering van de overeen
komst was aangebroken. Achteraf is
gebleken, dat zij het al na zes dagen
over de tekst van het kernstopverdrag
eens waren. De overige dagen zijn gro
tendeels besteed aan bespreking van de
Russische eis, dat het kernstopverdrag
officieel zou worden gekoppeld aan een
niet-aanvalsverdrag tussen de landen
van de Noord-Atlantische Verdrags-Or-
ganisatie en die van het Pact van War
schau.
De Russen hebben die eis tenslotte laten
vallen nadat de Amerikanen en Britten
hadden beloofd, dat zij het overleg over
’n dergelijk non-agressiepact, na rugge-
spraakt met hun NAVO-bondgenoten
zouden voortzetten.
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Weatergoo en
„Ik ben zo blij, ik ben geslaagd
Ik word op school niet meer geplaagd
En daarom gooi ik met een smak
Mijn zakgeld in de kerkezak”.
De Amerikaanse minister van Landbouw, Orville Freeman (links), heeft pre
mier Chroestsjow rechtsdinsdag in bet Kremlin een Indiaanse vredespijp
aangeboden, als symbool van ons gemeenschappelijk verlangen naar wereldvrede
zo zei Freeman
publicatie vrijgegeven. Daaruit bleek,
dat binnen het raam der sociale zeker
heid prioriteit zal worden gegeven aan
een geleidelijke opvoering tot een so
ciaal minimum van de uitkeringen
krachtens A. O. W. en A. W. W. Mocht,
hetgeen momenteel niet te voorzien is,
in de loop van de periode 1963/1967 blij
ken, dat er ruimte beschikbaar kan
worden gesteld voor gedeeltelijke ophef
fing, bijv, vanaf het tweede kind, van
de discriminatie in de kinderbijslag voor
niet-loontrekkenden in verhouding tot
die voor loon-trekkenden, dan zal
daarnaar worden gestreefd. Daarbij zal
alsdan mede worden onderzocht of en
zo ja in hoeverre bekostiging uit de al
gemene middelen dient te geschieden.
Openluchtsamenkomst te Tzum ter be
vordering van het Vrijzinnig godsdien
stig leven. Openingswoord door H. Eis
ma van Bolsward. Spreker o.a. Dr. Hille
Ris Lambers van Jorwerd, ds. H. de Jon
ge van Kimswerd en ds. J. Hulshof! van
Makkum. Er waren een 200 belangstellen
den.
(historisch)
Examens zijn achter de rug
Niemand zit nu meer stijf en stug
Gebogen over zijn dictaat
Vakantie al wat de klok slaat
De pechvogel, heel droef gesjeesd
Denkt, kop op, elke smart geneest
De zon schijnt en ik maak plezier
Wie telt nu nog een rooie vier
Bindingen.
Het accoord van Wassenaar bindt be
halve de fractievoorzitters van k.v.p.,
v.v.d., a.r.p. en c.h.u. ook hun fracties.
In dit opzicht hebben liberalen en chr.-
historischen dus een andere situatie
moeten aanvaarden dan onder het ka-
binet-De Quay bestond. Natuurlijk blijft
er plaats voor individuele kamerleden
om naar geweten te handelen. Maar niet
ten onrechte presenteerde mr. Marijnen
zijn nieuwe ploeg*als een „parlementair
kabinet”.
Op een punt hebben de c.h.u. en v.v.d.
zich echter de vrijheid van handelen we
ten voor te behouden: regering noch
Kamer zal gebonden zijn door het toe
komstig advies van de in te stellen pa-
cificatie-commissie over de bezetting
van het tweede televisienet. Misschien
wordt dit punt wel het meest critieke in
het leven van het kabinet-Marijnen.
De vlasprijs in Wonseradeel is niet hoog,
nl. f 100,per pondemaat voor het bes
te, reeds getrokken vlas.
Hulde de dankbre zilverschijn
Waar zal het volgend „smakje” zijn?
PIET
proeven belangrijke ontdekkirgen heb-
nen om het Westen de overtuiging bij
te brengen, dat het kernstopaccoord kan
leiden tot een algemene ontspanning
tussen Oost en West en hij heeft er zelfs
op gezinspeeld, dat vooruitgang op het
gebied van de totale ontwapening er een
gevolg van zou kunnen zijn. Deze woor
den klinken hoopgevend, maar ze zijn
in feite weinig overtuigend. Zolang de
Sovjet Unie blijft vasthouden aan haar
standpunt, dat internationale inspectie
bij ontwapeningsmaatregelen in feite
neerkomt op gesanctioneerde spionage
en dus niet kan worden getolereerd, kan
er van een algemene en algehele ontwa
pening geen sprake zijn. En dat de Rus
sen dit standpunt nog altijd huldigen,
daarop duit het resultaat van het re
cente overleg in Moskou: de overeen
stemming daar over het kernstopver
drag werd alleen mogelijk, doordat de
ondergrondse proeven welke volgens
het Westen slechts door inspectie ter
plaatse als zodanig kunnen worden ge
ïdentificeerd buiten het verdrag wer
den gehouden.
domsvoorziening zoveel moeilijkheden
heeft gemaakt. De regeringsverklaring
stelde slechts vast, dat het kabinet van
een bijdrage uit de algemene middelen
voor dit doel geen beginsel-kwestie
maakte.
Tegelijk werd door premier Marijnen
echte’- het accoord van Wassenaar voor
Verkoop van de opstal van „Het rood
hert” te Bolsward.
Collecte-opbrengst werd geteld
En in de kranten kon vermeld
(Als stille wenk in ’t algemeen?)
Zondag een gift met‘bij schrift, Sleen:
ten tot nu toe slechts Engeland de be
schikking heeft.
In een gecombineerde vergadering van
Gasthuis- en Weeshuisvoogden is defini
tief bepaald, dat deze stichtingen Bols
ward zullen aanbieden een park met aan
leg, beplanting, tuinmanswoning, enz.
Het Gasthuis zal de grond afstaan, het
Weeshuis de aanleg bekostigen. De opper
vlakte zal 8 pondemaat bedragen. De
schenking geschiedt ter herinnering aan
het eeuwfeest van Nederlands onafhan
kelijkheid (18131913). Het plan van
aanleg is van Jan Wijbren Krijns en Co.
van Joure. De ingang komt tussen het
huis van de burgemeester en mevr. Lun-
ter, t.o.v. de Zuivelschool.
De candidaat met goed geluk
Denkt, ’k was op het diploma tuk
Ik kreeg het, jongens wat een jool
Ja, ’k raak in eer en deugd van school
Eerst maar verpozing opgezocht.
Welverdiende vakantietocht
’t.Is pracht weer, lekker bruin gestoofd
Zet ik de negens uit mijn hoofd
een massale vaccinatie om "weerstand te
kunnen bieden aan eventuele epidemieën. OnderEnkele redders en inwoners
van Skoplje hebben doeken voor het gezicht gebonden tegen de stank, die zich
als gevolg van de nog niet geborgen lijken, en de gesproeide ontsmettingsmid
delen over de stad begint te verspreiden.
Hwat hat Cjcibe Sb roar
Op de tentoonstelling „Frisiana” zullen
zo veel mogelijk aspecten van het Friese
leven getoond worden. Het bestuur van
de Frisiana-tentoonstelling heeft gemeend
er goed aan te doen een prijsvraag uit te
schrijven onder de beeldende kunste
naars, die op enigerlei wijze een vitale
binding hebben met het gewest Friesland
Een onpartijdige jury zal bepalen welk in
gezonden werk voor expositie op de Fri
siana-tentoonstelling in aanmerking komt
en wie de prijswinnaars zijn. De prijzen
zullen bestaan uit: schilderkunst voor ’n
bedrag van f 1000,- en voor vrije grafiek
f 500,—.
Kunstenaars, die mee willen dingen naar
de Frisiana-prijzen dienen'vóór 5 augus
tus ’63 de voorwaarden tot mededinging
aan te vragen bij: Stichting Kultuerried,
Prinsetün, Leeuwarden, waarop toezen
ding van de voorwaarden en richtlijnen
volgt.
Examenzwoegers, er was één
Jongmaatje uit het Drentse Sleen
Die kon 't gevoel van dankbaarheid
Zelfs in vakantiefleur niet kwijt
Hij dacht onder de preek spontaan
Kom ik waag er een gulden aan
Ik maak onze diaken blij
Een feestgift, met een briefje erbij
Geen Unie in het
Midden-Oosten.
De kans, dat de federale unie tussen
Egypte, Irak en Syrië volgens het in
april in Cairo gesloten accoord in dit
najaar een feit zal worden, lijkt thans
definitief verkeken; kennelijk als een
reactie op de bloedige onderdrukking
door de Syrische Baathistische leiders
van de poging tot staatsgreep, welke
Nasseristen enkele weken terug onder
namen, heeft president Nasser van
Egypte verklaard, dat hij niets meer te
maken wil hebben met de „fascistische
regering” van Syrië en dat hij de over
eenkomst van Cairo als ontbonden be
schouwt.
Sedert de ondertekening van deze over
eenkomst door Nasser en de leiders
van de socialistische Baathpartij in Sy
rië en Irak is er tussen Nasseristen en
Baathisten fel touw getrokken om de
macht in Syrië. N-asser had namelijk tij
dens het overleg in Cairo moeten toe
stemmen in een drievoudig federaal
staatsbestel. Dat betekende, dat hij
slechts wanneer de Nasseristen Syrië
volledig in hun macht zouden krijgen de
gehele federatie naar zijn hand zou
kunnen zetten. Alle pogingen van zijn
aanhangers om het bewind in Syrië in
handen te krijgen, mislukten echter; de
Baathisten daarentegen, die zich even
eens tot doel hadden gesteld om samen
met hun Iraakse partijgenoten de fede
ratie te overheersen, slaagden er niet
alleen in aan alle coups het hoofd te
bieden, maar bovendien de Nasseristen
van alle belangrijke posten in landsbe
stuur en leger te verjagen.
Wat de gevolgen zullen zijn van de for
mele breuk tussen Nasser en de Baath
valt moeilijk te zeggen. Het is niet on-
Woensdagmorgen heeft het nieuwe kabinet zich aan de Tweede Kamer voorge
steld. Alle leden van het nieuwe ministerie konden een plaats achter de regerings
tafel vinden. Dit In tegenstelling tot het vorige kabinet-De Quay. Op dat ogen
blik was immers nog slechts één staatssecretaris dr. Van den Berge van
Financiën in functie getreden.
De nieuwe minister-president begon zijn verklaring met een woord van hulde aan
zijn voorganger, dr. De Quay, vooral ook voor het werk, dat deze bij de kabinets
formatie heeft verricht. In die dank betrok hij tevens de informateurs Romme
en Beel en de fractieleider der k.v.p., dr. De Kort. Voor buitenstaanders, die zich
aan de lange duur der kabinetscrisis hebben geërgerd, mocht dit misschien wat
verrassend klinken door inkiders zal niet worden ontkend, dat deze figuren
zich los van hun successen of tegenslagen veel moeite hebben gegeven om
de formatie vlotter te doen verlopen dan tenslotte ongewild is geschied.
DE RAMP IN SKOPLJE
