Federatie Maleisië
ideaal
van
Kamer zeer wel over
nieuwe regering te spreken
van premier
Malakka
ZONNIG WEER BEGUNSTIGT
KA BINET-MARIJNEN
73
Ontspanning tussen Oost en West?
tót
in Workum
üs hjoed p p
to sizzen
Weer tentoonstelling
Simmerwille
Gouden filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
.-
-' 4 i
«F
A
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1963
102e JAARGANG
No. 60
Geduld is de kunst fan it harkjen
Maleisië.
PYT
Bonn bevreesd.
Portugal en Afrika.
KERNSTOPVERDRAG ONDERTEKEND
de senatoren Humphrey
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handeliadvertentiea bij contract reductie
Intussen is gebleken, dat ook West-
Duitsland weinig enthousiast is over het
verdrag. De regering in Bonn vreest,
dat een Oostduitse toetreding tot het
verdrag, waarbij alle staten zich kun
nen aansluiten, zal leiden tot een ver
hoging van de status van het Oost-
Duitse regime, dat behalve dan door de
landen van het communistische blok door
nog vrijwel geen enkele staat is er
kend.
De verzekeringen van president Kenne
dy en de Britse regering, dat dit stellig
niet het geval zal zijn, hebben blijkbaar
weinig indruk gemaakt op Bonn, dat in
de snelle wijze, waarop Oost-Duitsland
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bo'sward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
.(K5157)
de wereld heeft laten weten, dat het 't
verdrag mede zal ondertekenen, een re
den temeer ziet om voorlopig de kat uit
de boom te kijken.
te zenden, die dit land tegen de bevol
king van zijn overzeese gebieden zou
kunnen gebruiken.
Deze aanbeveling is overigens maar wei
nig naar de zin van de leden van het
Afrikaanse blok. De Afrikaanse afge
vaardigden naar de Veiligheidsraad heb
ben geruime tijd gepoogd de resolutie
te laten vallen onder hoofdstuk VII van
het Handvest van de Verenigde Naties
(bedreigingen van de vrede), waardoor
de raadsbesluiten voor alle leden van
03 wereldorganisatie bindende kracht
zouden krijgen. Verscheidene leden van
de Raad hadden evenwel bezwaar tegen
het volgen van deze procedure. De be
langrijkste oppositie tegen de Afrikaan
se plannen kwam van de kant van de
Verenigde Staten, die weliswaar voor
onafhankelijkheid voor de Portugese ge
bieden in Afrika zijn, maar onder
meer wegens hun banden via de Noord-
Atlantische Verdrags Organisatie met
Portugal weinig gevoelen voor een
officieel wapenembargo.
Om een Westelijk veto te vermijden
moesten de Afrikaanse Staten dus ge
noegen nemen met een resolutie onder
hoofdstuk VI van het Handvest (vreed
zame regeling van geschillen) en het bij
een niet-bindende aanbeveling laten.
Aangezien het echter vaststaat, dat Por
tugal de resolutie naast zich neer zal
leggen, zal het Afrikaanse blok hoogst
waarschijnlijk binnen afzienbare tijd de
Portugeese kwestie opnieuw bij de Raad
aanhangig maken, in de hoop, dit col
lege dan tot een straffer optreden te
kunnen bewegen.
istus zal
tweede
óók wel omdat hij toch liever aan het
verzekeringskarakter van de A. O. W.
wilde vasthouden en dus een eventuele
verhoging van de uitkeringen in eerste
instantie door een premieverhoging wil
beproeven. Voor het kabinet-Marijnen is
dit althans op aandrang van minis
ter Veldkamp géén beginselkwestie
meer. Prof. Vondeling noemde het argu
ment van dr. De Kort derhalve zelfs een
smoesje. Honend vroeg hij zich af wat
het woord van de voorzitter der groot
ste Kamerfractie eigenlek nog waard
was. Dr. de Kort noemde dit verwijt
„jammer, maar niet terecht”.
Abonnementsprijj f 1.90 per kwirual
(bij »ooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
De Joog'i Nieuwsblad
Bindingen.
De mildheid van de kritiek van Prof.
Vondeling was overigens wel begrijpe
lijk. Hij heeft immers zelf aan de sa
menstelling van de „bouwstenen” van
de informateur Romme meegewerkt.
Zijn grief tegenover de k.v.p. was juist,
dat hij hierover met informateur Rom
me meer overeenstemming had verkre
gen dan de v.v.d. en dat zij desniette
min toch de liberalen als regerings
partner had verkozen.
Waarom dan zo lang met de socialisten
onderhandeld en niet aanstonds na de
verkiezingen op een reconstructie van
het kabinet-De Quay aangestuurd? De
verklaring, welke dr. De Kort gaf, was
duidelijk: de k.v.p. was er niet zeker
van, dat de v.v.d. zich aan een rege-
ringsprogram zou willen binden.
Zelf wenste zij geen herhaling van de
vorige kabinetsperiode, waarin de mam
moetwet er slechts met behulp van de
socialistische oppositie door kwam.
Daarom wilde zij ook de weg naar de
p.v.d.a. openhouden. De v.v.d. had in
haar beginselprogram immers principi
eel bezwaren tegen kabinetsafspraken
aangevoerd.
Mr. Geertsema gaf nu toe, dat de v.v.d.
zich in Wassenaar moreel had gebon
den. En hij uitte in dit verband scherpe
kritiek op informateur Beel, die de vvd
geen keuze had gelaten. Als de v.v.d.
niet zou hebben toegegeven, dan was hij
met de p.v.d.a. in zee gegaan.
De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties heeft zich de afgelopen dagen,
op verzoek van 32 onafhankelijke Afri
kaanse staten, uitvoerig bezig gehou
den met het Portugese kolonialisme in
de Afrikaanse gebieden Angola Mozam
bique en Portugees Guinea.
Na een langdurig debat heeft de Raad
tenslotte een resolutie aangenomen,
waarin Portuga.1 wordt gevraagd het
recht van de bevolking van deze gebie
den op zelfbeschikking en onafhankelijk
heid te erkennen en onmiddellijk stap
pen te ondernemen om die onafhanke
lijkheid zo spoedig mogelijk te verwe
zenlijken. Om dit besluit kracht bij te
zetten heeft de Raad alle leden-staten
aanbevolen, geen wapens naar Portugal
Sociale paragraaf.
De kritiek van de socialistische prof.
Vondeling ook zijn tegenstanders ga
ven het toe was mild, hoe bijtend
zijn spot op de kabinetsformatie overi
gens ook klonk. Het enige verwijt, dat
hij de regeringsverklaring maakte, was,
dat zij te weinig aandacht voor de in
komensverdeling in Nederland aan de
dag legde. Dat sloeg uiteraard vooral
op de aarzeling, welke er binnen het
kabinet-Marijnen nog bestaat over de
vraag of middelen uit de schatkist kun
nen worden aangewend voor een verho
ging van het algemeen ouderdomspen
sioen.
Men weet, dat de k.v..-fractieleider, dr.
De Kort de p.v.d.a. tijdens zijn poging
tot kabinetsformatie buiten spel zette,
Landbouw.
Dat de burgemeester van Wassenaar
zich hierover zo druk maakte, hing
waarschijnlijk wel samen met het feit,
dat het accoord, waarop de prioriteit
van de woningbouw berust, in deze ge
meente, de woonplaats van de informa
teur Beel, tot stand is gekomen.
Niet op alle punten kreeg deze over
eenkomst overigens toejuiching in de
Tweede Kamer. De woordvoerder van t
Waarin opgenomen: De Boiswardsdie Courant, Westergoo en
v.'vto&ww
In dezelfde zonnige week, waarin de wereld werd voorzien van een kernstop-
verdrag, is ook aan onze Nederlandse kabinetscrisis, die zoveel opschudding ver
wekte, dat zelfs buitenlandse bladen als het Engelse „Times” en het Amerikaanse
„Time en Life” er aandacht aan schonken, een einde gekomen.
Het kabinet-Marjjnen regeert nu al weer twee weken over ons land er is
een staatssecretaris De Block bjjgekomen; de af getreden ministers van het kabi
net-De Quay zijn gedecoreerd en In het Scheveningse hotel „Wittebrug” door hun
aangebleven ambtgenoten gezellig uitgegeten. Men kan niet zeggen, dat het
leven in Nederland daar bijzonder door is beroerd. Het goede weer en de vakantie-
vreugden vormden het onderwerp van gesprek. De ergernis over het verloop van
de kabinetscrisis is al weer wat getaand.
Hounsdagen litte
it trochstrings sitte.
In ütgeansdei
de oerjas mei
Wis kans op wiette
faeks rynske mjitte
Wille wurdt wei.
Dat wit’ boufakkers
Elk jier: dy stakkers
troffen ’t wer min
Fanóf ’t bigjin
Trochwiete plakkers
Dus gjin fleurmakkers
In sober sin.
Dat wit’ kampgasten
Waergoaden pasten
har selden oan
In tryst fortoan
De wolkens losten
har fracht elk batste
de learzens oan.
Hounsdagen kinne
ek Ijocht forrinne
Dat bliek dit jier
In loft blau blier
Oerfloed fan sinne
Droech oeral hinne
Simmerplesier.
Boufakkers laitsje
’t soe dizze kear smeitsje
It wie ideael
Wy diene in hael
Wy soene 'm reitsje
Twa wiken weidzje
Tofreden tael.
In de periode van 13 tot 24 augu!
in het stadhuis te Workum de
tentoonstelling van dit seizoen worden
gehouden. De kollektie die door de
Fryske Kultuerried is samengesteld uit
werk van beeldende kunstenaars uit
Groningen, Drente, Overijssel en Fries-
lad, zal ook in Workum geëxposeerd
worden.
Op deze kollektie is de rijkssubsidierege-
ling voor aankoop door particulieren van
toepassing.
2 e week augustus 1913
Het gymnastieklokaal bij het Weeshuis
belangrijk vergroot. Van de 1100 kinde
ren in Bolsward krijgt thans 10% gym
nastiekles.
De anti-alcoholtentoonstelling te Bols
ward bezocht door 4324 bezoekers.
In café Reitsma te Parrega werd verga
derd over de komende onafhankelijk-
heidsfeesten. De beide hoofden der
scholen kwamen in de commissie.
H. G. de Boer, Broerestraat, Bolsward,
handel in wandspreuken op fluweel.
Het paardenspel J. Wielinga-Webcr
komt naar Bolsward. Standplaats Tram
station. Gladiatoren, Leeuwen, August
en zijn olifant.
De spanningen in Zuid-Oost-Azië, wel
ke de plannen voor de vorming van de
federatie Maleisië omringen, zijn iets
verminderd door het compromis, dat
deze week is bereikt op de topconfe
rentie in Manilla tussen premier Rah
man van Malakka, president Sukarno
van Indonesië en president Macapagal
van de Filippijnen.
De totstandkoming van Maleisië een
federatie, bestaande uit Malakka, Sin
gapore en de drie Britse gebieden op
Borneo: Broeijei, Sarawak en N.-Borneo
en die bedoeld is als een barrière tegen
de opdringende invloed van communis
tisch China in dit deel van Zuid-Oost-
Azië, is het grote ideaal van Ma
rkka's premier.
Enige weken geleden was dit ideaal reeds
dicht bij zijn verwezenlijking gekomen,
toen de regeringen van de desbetreffen
de gebieden in Londen een overeenkomst
ondertekenden, volgens welke de fede
ratie op 31 augustus van dit jaar in het
leven zou worden geroepen. Alleen de
Sultan van Broenei trok zich op het al
lerlaatste ogenblik terug, ontevreden
met de voorgestelde verdeling van de
inkomsten van zijn olierijke gebied en
met de status, welke hem binnen het
federale bestel was toegekend.
Niet het optreden van deze Sultan, die,
naar vrij algemeen wordt aangenomen,
zijn mening spoedig zal herzien, maar
de onverzoenlijke houding van Indonesië
tegenover Maleisië leek Rahmah echter
parten te spelen.
Sukarno ziet Maleisië als een verleng
stuk van het kolonialisme, dat als doel
heeft, de Britse invloed in dit deel van
de wereld te bestendigen en hij heeft
voortdurend betoogd, dat de bevolking
SNELHEIDSRECORD TER LAND VERBETERD
De 26-jarige Amerikaan Graig Breedlove beejt maandag op de zoutvlakte van
Bonneville, in de Amerikaanse staat Utah, het absolute wereld-snelheidsrecord ter
land verbeterd. Breedlove maakte over de voorgeschreven afstand van 1 mijl, die
tiveemaal af gelegd moest worden, eerst een gemiddelde snelheid van 624 km per
uur en vervolgens een gemiddelde van ruim 688 km per uur. Zijn totale gemid
delde van ruim 656,612 km per uur lag aanzienlijk boven dat van de Brit John
Cobb, die in 1947 tot 634 km per uur kwam. Op de foto Craig Breedlove voor zijn
straalautp „Spirit of America", waarmee het record werd gebroken.
Gereformeerd Politiek Verbond herin
nerde er in zijn maiden-speech zelfs
aan, dat Wassenaar een stand van de
maan weergeeft, waarbij deze slechts
weinig licht verschaft. De kritiek van
de nieuwe, kleine partijen waaronder
de boerenpartij van de heer Koekoek
betrof het feit, dat als een punt van
landbouwpolitiek door het kabinet-Ma
rijnen is opgenomen: de vrijwillige be
drijfssluiting van onrendabele boerde
rijen. De boerenpartij vreesde, dat dit in
feite op gedwongen sluitingen zou neer
komen.
Terwijl de polemiek tussen Rusland en China waarbij het Russisch-Ameri-
kaans-Britse accoord over een gedeeltelijke kernstop nu een der voornaamste
twistpunten is nog steeds scherper vormen aanneemt, zijn de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken. Rusk, en zijn Britse collega, Lord Home, naar
Moskou gereisd om dit kernstop-accoord met hun Russische ambtgenoot, Gro-
miko, te ondertekenen.
Tijdens deze plechtigheid hebben de drie betrokken partyen duidelijk laten uit
komen, dat zij verwachten of althans hopen, dat in de nabije toekomst meer van
dergelijke aecoorden zullen kunnen worden gesloten, welke tezamen aanzienlijk
zouden kunnen bijdragen tot een vermindering van de spanning in de wereld.
Om te peilen, over welke onderwerpen te zyner tyd wellicht overeenstemming
zou kunnen worden bereikt, zijn Rusk en Lord Home nog een paar dagen in
Moskou gebleven.
van de Bomeose gebieden niet voldoen
de gelegenheid heeft gehad om haar me
ning over Maleisië kenbaar te maken.
Na het accoord van Londen verweet Su
karno Rahman, dat deze de belofte, wel
ke hij in een eerder stadium zou heb
ben gedaan, namelijk dat de Bomeose
gebieden zich in een volksstemming
over hun toekomst zouden mogen uit
spreken, niet was nagekomen en onmid
dellijk werd de Indonesische „politiek
van confrontatie" tegenover Maleisië
verscherpt.
Volgens het deze week in Manilla be
reikte compromis zal nu secretaris-ge-
r.eraai Thant van de Verenigde Naties
de volkswil op Noord-Borneo peilen.
Sukarno heeft zijn eis inzake een offi
ciële volksstemming laten vallen en
Rahman zal niet langer vasthouden aan
de 31ste augustus als datum van het
inwerkingtreden van de federatie. Het
staat overigens nog te bezien of met
deze regeling de controverse volledig
uit de weg kan worden geruimd. Met
name Sukamo schijnt met het compro
mis weinig ingenomen te zijn.
Kamerdebat.
Op twee zomerse dagen is de Tweede
Kamer vorige week uit haar zomerreces
op het Binnenhof teruggekeerd om haar
oordeel over de regeringsverklaring van
het kabinet-Marijnen uit te spreken.
Over het algemeen was men er zeer wel
over te spreken, dat aan de woningbouw
de hoogste prioriteit zal worden gege
ven.
De liberale burgemeester van Wasse
naar, mr. Geertsema de nieuwe
fractieleider der v.v.d. beloofde de
nieuwe rooms-katliolieke minister van
Volkshuisvesting, Bogaers, zelfs een
standbeeld in zijn woonplaats, als deze
er in zou slagen een einde aan de wo
ningnood te maken. Hoe vurig de v.v.d.
ook naar een belastingverlaging ver
langt, zij is bereid daarop inbreuk te
maken ter leniging van de. woningnood.
De ministers van buitenlandse zaken van de V.S.. Engeland en de Sowjet-Unie
Lebben maandag in Moskou het beperkte kernstopverdrag ondertekend. Foto boven:
v.l.n.r. Dean Rusk (V.S.), Andrej Gromyko (Sowjet-Unie) en Lord Home (Enge
land) tijdens de ondertekening. Achter Gromyko V.N.-secretaris-generaal Oe Thant
en een lachende premier Nikita Chroesjtsjow. Foto onder: v.l.n.r. Chroestsjow
toost na de ondertekening met Oe Thant en de senatoren Humphrey en Fulbright.
Hwat hal (gabe Skroar
De houding, welke Rusland, Amerika en
Engeland tegenover 't kernstopverdrag
hebben ingenomen, evenals die van de
tientallen landen die reeds te kennen
hebben gegeven, dat zij het verdrag
mede zullen ondertekenen, staat wel
lijnrecht tegenover de houding van
Frankrijk en communistisch China op
dit punt.
President De Gaulle heeft verklaard, dat
het accoord „van weinig betekenis” is;
de Chinese leiders hebben het verdrag
„een grote zwendel” genoemd. Beide
landen hebben vervolgens opgeroepen
tot het houden van conferenties op hoog
niveau over het ontwapeningsvraag-
stuk. De Gaulle wil, dat de grote vier
nog vóór het einde van het jaar zullen
praten over „werkelijke ontwapenings
voorstellen; China wenst zelfs een top
conferentie van alle landen ter we
reld.
In beide gevallen betreft het hier dui
delijk een propagandazet, welke moet
dienen als bewijs, dat men oprecht
streeft naar (althans voorlopig onbe-
reikare) idealen, terwijl men intussen
een wel bereikbaar accoord, dat echter
niet past in de eigen politieke strategie,
afwijst.
I
