Onrust Zuid-Vietnam
duurt voort
Internationale problemen
aandacht Binnenhof
vragen
IV
gh,
Betogingen tegen de rassenscheiding
Kabinetscrisis in Finland
üs hjoed p p
to sizzen
TQUKEE
BltB SCHOOL
p»
1
T 1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
I
Gouden filmpjes
le week september 1913
Toekenning „Gysbert
Japicxprijs” 1963
Waterloo - Nijmegen
Boalserter Skots
ploech sil dounsje by
Friezen om utens
ft. -
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1963
102e JAARGANG
No. 68
PIET
„Hardnekkige vlekken”.
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel Uriel
Handelsadvertentiei bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Boisward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
De Gaulle mengt zich
er in.
Chroestsjov, de premier van de Sovjet
Unie, heeft vorige week een bezoek ge
bracht aan Joegoslavië. Beide landen
zijn weer nader tot elkaar gekomen, al
heeft Chroestsjov opgemerkt, dat Tito
en hij er niet in waren geslaagd „een
net pakje te maken” van de menings
verschillen tussen de twee landen. Er
waren nog enkele „hardnekkige vlek
ken”, maar de tijd zou deze wel uitwis
sen. Van een Joegoslavische deelneming
aan de „socialistische arbeidsverdeling”,
waarop Chroestsjov eerder had gezin
speeld, zal wel niet veel terecht komen,
daar Tito een zeer intensieve ontwikke
ling van de economische betrekkingen
niet alleen met de socialistische landen,
maar ook met alle andere landen, in
het bijzonder met die in Azië, Afrika en
Latijns Amerika voorzag, hetgeen dus
een ruimere oriëntatie betekent. Als po
sitief punt wordt gemeld, dat de handel
tussen Joegoslavië en de Sovjet Unie
dit jaar met de helft zal toenemen.
In de tweede plaats heeft het belangstel
ling gewekt, dat er onder de staatssecre
tarissen nauwelijks politieke figuren
voorkomen. Ze zijn weliswaar over het
algemeen niet partijloos, maar kenners
of leden van de beide Kamers der Sta-
ten-Generaal treft men er weinig onder
aan. Het zijn typische experts. Vooral de
benoenjing van verscheidene beroeps
militairen tot staatssecretarissen van
land-, lucht- en zeemacht heeft nogal
aanleiding tot discussie gegeven.
Zij heeft tevens minister De Jong een
departementaal conflict bezorgd. Secre-
taris-generaal Duyveman de sterke
man achter vroegere ministers van de
fensie, heeft zich niet kunnen verenigen
met de voorgenomen reorganisatie, wel-
Abonnementsprij» f 1.90 pei kwarutl
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
De Jong’» Nieuwsblad
Betogingen tegen de
rassenscheiding.
De grote mars naar Washington is zon
der incidenten verlopen.
Meer dan 200.000 betogers, van wie on
geveer 10 blanken, trokken in de
Amerikaanse hoofdstad naar het Lin-
colnmonument om him eisen voor gelij
ke rechten voor alle burgers, ongeacht
ras en kleur, kracht bij te zetten. Men
verwacht, dat deze mars de inzet zal
worden van een reeks betogingen op
deze schaal, die regeerders en de blanke
it xicrt tan de mem
is de learkeamer fan ’e bern
De Vietnamese generale staf was er on
middellijk bij om de verklaring van het
Amerikaanse ministerie onjuist te noe
men. Er is geen sprake van speciale
eenheden. Het leger staat eensgezind
achter Diem, zo wordt verklaard, het
geen natuurlijk nog niets over de feite
lijke situatie zegt.
bevolking duidelijk zal moeten maken,
dat de negers geen genoegen meer ne
men met de uiterst langzame ontwikke
ling met betrekking tot de afschaffing
van de ongelijkheid van de rassen. In
die zin kan men de mars als een waar
schuwing zien. Het ordelijke karakter
betekent echter niet, dat de negers hun
ergernis, wanhoop en verontwaardiging
alleen en uitsluitend op ordelijke wijze
zullen duidelijk maken. Het is op het
ogenblik veeleer zo, dat de uiterste
grens van lankmoedigheid is bereikt en
dat men grote spanningen tegemoet zal
kunnen zien, wanneer er niet daad we r-
kelijk verandering in de situatie wordt
gebracht.
B.-togingen zijn er zondag ook in enkele
delen van België gehouden en wel van
een aantal Walen tegen de nieuwe pro
vinciale grensindeling, welke een ande
re aansluiting bij de taalgrens moet bren
gen.
In totaal zijn zondag 199.702 Belgen van
provincie veranderd. Meer dan 86.000
Belgen gingen van een Vlaamse naar
een Waalse provincie over, de rest van
Wallonië naar Vlaanderen. Het protest
was voornamelijk gericht tegen de over
heveling van de dorpen in de Voer
streek van het Waalse Luik naar het
Vlaamse Limburg. De Voerdorpen zijn
weliswaar Vlaams, maar economisch
veel sterker op Luik gericht en de Wa
len menen te weten, dat de overheveling
ook tegen de wens van de Vlaamse be
volking van de Voerstreek is gebeurd.
de Franse pers dichtte de Franse pre
sident grootsere plannen toe. De verkla
ring van De Gaulle is gericht tot beide
delen van Vietnam en houdt een uitno
diging in aan Zuid-Vietnam zich van
Amerikaanse invloed te bevrijden en
een uitnodiging aan het noorden zich
van de Chinese invloed te ontdoen.
En betekent de aangeboden hartelijke
Franse samenwerking soms een poging
van De Gaulle weer een zekere rol in
een neutralistisch Zuid-Oost-Azië te
gaan spelen? Dat De Gaulle er van
droomt Frankrijk weer tot een wereld
macht te maken, is bekend. Het is al
leen de vraag of hij een realistische poli
tiek volgt. En dat moet ten zeerste wor
den betwijfeld. Te menen, dat het com
munistische regime van Ho Tsji-minh
in het Noorden dankbaar de Gaullisti
sche hand zal aangrijpen om zich uit
een Chinese greep te bevrijden, is een
illusie. De terugtrekking van de Ame
rikaanse invloed en hulp in het Zuiden
betekent alleen een snelle overwinning
van het communisme in Zuid-Vietnam,
dat nu al in de hand wordt gewerkt door
het reactionaire bewind van Ngo Dinh
Diem.
Sommigen gaan in hun uitleg verder
en menen dat De Gaulle Frankrijk aan
het hoofd wil stellen van een wereldgroep
van neutralistische landen om zo een
derde blok te vormen. Per slot van re
kening zal het enige effect van De
Gaulles opmerkingen zijn, dat hij inder
daad Kennedy voor de voeten gaat lo
pen, vooral nu de betrekkingen tussen
de regering van Diem en de Amerikaan
se regering zo veel gespannener zijn ge
worden.
De onrust in Zuid-Vietnam, ontstaan door de spanningen tussen het Boeddhis
tische deel van de Ibevolking en de Rooms-Katholieke regering van president Ngo
Dinh Diem, is voor het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken aanlei
ding geweest te verklaren, dat het leger in Zuid-Vietnam, dat in feite door de
Amerikanen wordt betaald, buiten de religieuze strijd staat en dat speciale
militaire afdelingen de aanvallen en arrestaties van Boeddhisten op hun geweten
hebben. Deze verklaring was misschien bedoeld om de Amerikaanse bevolking
gerust te stellen, dat haar belastinggeld voor deze onverkwikkelijke zaak ten
minste niet werd gebruikt. Maar aan de andere kant had het er de schijn van
(en misschien wel iets meer dan dat) dat Amerika trachtte het leger op te zetten
tegen de president. Als men dit dan in verband brengt met de uitlatingen van
Ngo Dinh Nlioe, de invloedrijke broer van de president, dat hij een staatsgreep
vreesde, dan begrijpt men hoe onbehaaglijk de verhoudingen zjjn.
Prinsjesdag nadert! Over enkele weken zal het nieuwe kabinet-Marijnen de
rjjksbegroting voor 1964 bij de Staten-Generaal indienen. De voorbereidingen zijn
in volle gang. Koningin Juliana is al van vakantie teruggekeerd en zij heeft reeds
verscheidene nieuwe staatssecretarissen de heren Bakker, Bartels en Grtos-
heide de eed afgenomen.
Belangstellend volgen politieke kringen rond het Binnenhof al deze benoemingen.
Het heeft in de eerste plaats de aandacht getrokken, dat er verhoudingsgewijze
vele anti-revolutiinairen bij zjjn. Blijkbaar moet de benoeming van de heren
Bakker, Grosheide en Van Es tot staatssecretarissen op economische zaken; on
derwijs; kunsten en wetenschappen en defensie dienen als een compensatie voor
het verlies, dat de A.R.P. vergeleken bij het vorige kabinet het aftreden van
minister Zijlstra in de sociaal-econcmische sector heeft geleden.
De ontwikkeling in Zuid-Vietnam is ook
voor president De Gaulle aanleiding ge
weest zich in de zaak te mengen.
Frankrijk, zo verklaarde hij vorige week
in een kabinetsvergadering, is bereid tot
hartelijke samenwerking wanneer het
Vietnamese volk in eenheid, in onafhan
kelijkheid tegen het buitenland en in
harmonie met zijn buren de rol op zich
neemt, welke het op grond van zijn ca
paciteiten voor zijn eigen vooruitgang
en tot voordeel van het internationale
begrip in Azië kan spelen. De Gaulle
sprak ook over de Franse belangstelling
voor de ontwikkeling van Cochin-China,
Annam en Tonkin, de vroegere Franse
protectoraten en kolonie; de eerste twee
vormen nu Zuid-Vietnam, Tonkin is het
Communistische Noord-Vietnam.
Wat hebben deze opmerkingen van De
Gaulle te betekenen? Officieel is alleen
te verstaan gegeven, dat „wij naar de
helderend werkt. Een eerste reactie was,
helderend werkt. Een eerste ractie was,
dat De Gaulle president Kennedy dwars
wilde zitten, maar vermoedelijk is deze
uitleg te negatief. De volgende reactie in
Brussel.
Intussen trok onze nieuwe minister-pre
sident, mr. Marijnen, naar Brussel voor
een vriendschappelijk bezoek aan zijn
Belgische ambtgenoot Lefèvre. Schert
send zei deze na afloop, dat het onder
houd natuurlijk niet zo belangrijk was
geweest als een ontmoeting van de mi
nisters van buitenlandse zaken van bei
de landen, de heren Luns en Spaak. Toch
tekent dit bezoek de bedoeling van de
minister-president om zich ook op inter
nationaal terrein, dat in eerste aanleg
onder het departement van buitenland
se zaken valt, te laten gelden.
Zuid-Afrika.
Ook de belangstelling van de Kamer
leden voor buitenlandse aangelegenheden
neemt trouwens sterk toe. Midden in ’t
zomerreces werden hierover schriftelijke
vragen gesteld. Zo heeft de staatkundig
gereformeerde ir. Van Dis de ministers
Bot en Luns een zestal '-ragen voorge-
Turkjje.
De nieuwe jeugdige k.v.p.-afgevaardig-
de Westerterp, die de Kamerzetel van
mr. Luns bezet, welke vakant kwam
toen deze tot minister werd herbenoemd
heeft zijn voorganger een paar lastige
vragen gesteld over de ondertekening
van het associatieverdrag tussen de
E.E.G. en Turkije, welke op 12 septem
ber is vastgesteld. Hij verwijst daarbij
naar een resolutie van het Europees par
lement van 19 september 1961, waarbij
dit als zijn mening uitsprak, dat onder
tekening van een associatieverdrag zon
der voorafgaande raadpleging van het
Europees parlement een schending be
tekent van het verdrag van Rome.
Drs. Westerterp weet waarover hij het
heeft; tot voor kort was hij raads-advi-
seur van het Europees parlement.
Waarin opgenomen: De Bohwardsdie Courant, Wettergoo en
ke een aanmerkelijke besnoeiing van
zijn bevoegdheden met zich zou bren
gen. Daarover zal in de Kamers nog
wel worden gesproken, want de secre-
taris-generaal staat bekend als een be
kwaam man. Anderzijds heeft minister
De Jong zich doen kennen als een man,
die voor radicale maatregelen niet terug
schrikt. Naar aanleiding van een schrif
telijke vraag van het k. v. p.kamerlid
Kolfschoten heeft hij dinsdag ijlings een
verlofregeling afgekondigd om boeren
zoons, die onder de wapenen zijn, in staat
te stellen thuis of op hun bedrijf, de
door de regenval bedreigde oogst
te gaan redden. Hierbij deed zich ook
de nieuwe minister van landbouw, mr.
Biesheuvel zelf een boerenzoon
gelden. Het kabinet wil de heer Koekoek
kennelijk niet in de kaart spelen.
legd over de z.I. kwaadaardige propa
ganda, welke door onze omroepvereni
gingen tegen de Zuid-Afrikaanse rege
ring wordt verspreid.
Hij meent, dat de regering hiertegen
evenzeer dient op te treden als bij het
verbod van de televisie-uitzending over
de Franse oud-premier Bidault.
Hij wenst, dat de wereldomroep „de
apartheidspolitiek” zal „gaan verdedi
gen”, als zijnde noodzakelijk ter be
scherming van de Zuid-Afrikaanders te
gen onwettige infiltraties uit o.m. Rho
desia.
Crisis in Finland.
In Finland is het tot een kabinetscrisis
gekomen, nadat enkele dagen tevoren
drie ministers, die de vakbonden ver
tegenwoordigen, waren afgetreden om
dat het .kabinet had besloten de aan de
boeren toegestane prijsverhogingen door
de consument te laten betalen in plaats
van door de staat in de vorm van sub
sidies. Bij de onderhandelingen over een
nieuwe regering zal vermoedelijk het ge
hele saneringsplan van de regering, dat
enkele maanden geleden is opgesteld,
weer op losse schroeven komen te staan.
Opening van het nieuwe modemagazijn
„De Lelie", Broerestraat-Hoek Kerkstraat.
F. v. d. Spoel bipleitet yn it ynstjurd stik
it nije stedspark to neamen hei Gysbert
Japicx.
Brand in de pottenfabriek te Workum.
Uitslag der loting voor de nationale mili
tie: 1. Pieter B. Rypma; 2. Jan Grypma;
3. Lieuwe Tolsma; 4. Wietze de Jong;
5. Corn. G- de Groot; 6 Gerard Tichelaar;
7. Anne Veltman; 8. Roelof Prins; 9.
Hendrik van der Meulen; 10. Hendrik
Piso; 11. Kornelis Mulder; 12. Simon
Terpstra; 13. Sikke van Buren; 14. Laas
Jorritsma; 15 Arjen y. d. Hauw; 16. Al
bert Feenstra; 17. Uiltje Wassenaar; 13.
Bernard H. Stockmann; 19. Fr. Bern.
Buikstra; 20. Jac. A. Schmeltz; 21 Wil
lem Jansen; 22. Gerard de Boer; 23. Pie
ter Wiersma; 24. Justus v. d. Feen; 25. J.
Draaisma; 26. Chr. de Jong; 27. Petrus
Draaisma; 28. Alb. de Boer; 29- Jeroen
Kuipers; 30. Abe Koopmans; 31. Aib.
Welbedacht; 32. Wietse Kallenkoot; 33.
Sjoerd de Wit; 34. Hendrik Foekema; 35.
St. Ruiter; 36. Anne Wildschut; 37. Cat.
Draaisma; 38. G. H. Visser; 39. Reinder
v. d. Schaaf; 40. Eduard Hollander; 41.
Wouter H. Wouters; 42. David Holswil-
der; 43. Jan Nawijn; 45. Joh. Praamsma
POLITIE CONTRA NEGERS
IN PLAQUEMINE
De politie van Plaquemine in de Ame
rikaanse staat Lousiana beeft traangas
bommen gegooid en brandspuiten ge
bruikt tegen negersdie na een demon
stratie tegen de rassenscheiding 'n kerk
naren binnen gevlucht.
Foto: Twee politiemannen met gas
maskers en wapenstok ontdekken een
negermeisje, dat zich angstig onder ’n
bank heeft vastgeklemd.
Op advies van de daarvoor ingestelde
Commissie hebben Gedeputeerde Staten
van Friesland de „Gysbert Japicxprijs”
1963 toegekend aan de heer J. Smit te
Hilversum voor zijn bundel korte verha
len „Bisten en Boargers” en voor zijn op
stellen in de jaargangen 1959-1962 van
het literair tijdschrift „De Tsjerne”.
De prijs zal worden uitgereikt ten stad-
huize van Boisward op vrijdag 11 oktober
a.s., op welke datum eveneens te Boisward
de opening van de „Fryske Boekewike”
1963 zal plaatsvinden.
In achttien honderd fijftien
Na jaren dwang en druk
Kon men ’t laatste bedrijf zien
Van een historisch stuk
Hoofdspeler: Bonaparte
Succes was maar zo, zo
Hij kreeg een klap, een harde:
De slag bij Waterloo
Hoe vaak zouden wij ’t horen
Van meester voor de klas
De vlag hoog op de toren
Als ’t achttien juni was
Die jaarlijkse aandacht-schenking
Raakte stil uit de tijd
Thans het verzoek, herdenking
Der onafhankelijkheid.
Fier sprak een grote Karei
Ik ben Napoleon
Wij winnen ’t met elkaar wel
In ’t Goffertstadion
Grootse manifestatie
De Waterloose Leeuw
Karei, de held der natie
Na anderhalve eeuw
In ’t strijdperk, twee partijen
Pers, degens fel gekruisd
Verbeten bakkeleien
Wapen, de blote vuist
Verwijten van recht-krenking
Plus kapitalen kwijt
Zo viert men de herdenking
Der onafhankelijkheid
Nog lang zullen wij ’t horen
Lof krijgt allicht iets schriels
Geen vlaggen op de toren
Ter eer van Karei Briels
Herdenking zou ontsporen
Op duistere zijwegen
Ja, jammerlijk verloren
De slag in Nijmegen
WALLACE WIL OOK IN TUSKAGEE
GEEN NEGERKINDEREN
OP SCHOOL
Het bestuur van de openbare staats
school van Tuskagee in Alabama heeft
een bevel van Gouverneur Wallace van
Alabama, de school nog een week ge
sloten te houden, naast zich neer gelegd
en de school geopend. Dertien neger
kinderen zouden de lessen gaan volgen.
De gouverneur gaf het bevel om te
trachten te voorkomen dat negers op
de school toegang krijgen.
Foto; Gouverneur Wallace heeft nu
staatstroepen een cordon om de school
laten leggen om iedereen te verhinde
ren er binnen te gaan.
Sncon, 14 septimber sil yn Utert it 40-
jierrich bistean fan it Frysk Boun om
Utens feestelik bitocht wurde. De moarns
sil troch de skotsploech üt Boalsert op in-
kelde gaedlike plakken yn ’e stêd in de-
monstraesje jown wurde.
Middeis om 2 ure is it feest yn it „Ge
bouw van K. en W.”.
De kritekoaren fan Amsterdam, Ynskedé
en Den Haech sille, elk apart en meielkoar
inkelde lieten sjonge, wylst dan ek de
skotsploech wer meiwurkje sil.
Fan 4-5.30 ure is der yn itselde gebou ge-
legenheit om it Bounsbistjür lok to winsk-
jen. De dei wurdt bisletten mei in kaba-
retjoun yn de Stêdsskouboarch (healwei
achten-, dy’t forsoafge wurde sil troch it
selskip fan „Rients Gratcma” mei: „Se
moatte it mar witte”.
Hwaf bat (jabe Skroar
I
ML*
B
