Merkwaardige cijfers bejaarden over Nog niet 1 op de 10 woont in rusthuis Fan de Mar liny t oer üs hjoed p p to sizzen Zilveren filmpjes 2e week september 1938 Veemarkt Sneek. 128 melke- en kalve koeien f 130-f 255, 44 vette koeien f 127- f 230; 71 nuchtere kalveren f 7-f 11; 138 schapen f 14-f 23; 194 biggen f 5-f 13. Zweden heeft het laagste geboortecijfer van Europa. Laitsje Talen-getallen Wel of geen TV- toestel op school? Tj. de J. i STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad DINSDAG 10 SEPTEMBER 1963 102e JAARGANG No. 69 PYT ker- - - ƒ- Advertentieprijs: 13 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Handelsadvertenties bij contract reductie Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bo'sward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 15 Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335 (K5157) IT WAER KIN DE SIMMER MEITSJE EN BREKKE Wes gerest de slaef fan de wierheit de slaef fan de wierheit is in frij man it lan de oan dreven tehuizen, voor zover daarin (in overeenstemming met de internationaal aanbevolen regels) meer dan vier niet aan het hoofd van een huishouden ver wante bejaarde of verpleegde personen woonden. In deze tehuizen verbleven 8100 perso nen van 65 jaar en ouder, begrepen in de bovenvermelde 75.500. Tenslotte laten cijfers nog zien, dat de leeftijdsverdeling van de 57000 „bejaar den” in inrichtingen aanmerkelijk af wijkt van die van alle personen van 65 jaar en ouder. Van eerstgenoemde cate gorie was 71 reeds 75 jaar of ouder tegen slechts 33 van het totaal. Tot dusverre is nog geen afzonderlijke melding gemaakt van ruim 23000 be jaarden, die in z.g. bijzondere wooneen heden waren gehuisvest, dit zijn gewone woningen, doch daarvan afwijkend door hun beperkte opzet (minder vertrekken enz.) en omdat zij speciaal gebouwd zijn voor bejaarden. Tot de hierbedoelde wo ningen zijn, behalve de overwegend van oudere datum zijnde z.g. hofjeswonin- gen, mede gerekend de na de oorlog ge bouwde complexen, zoals bijv, de z.g.n. verzorgingsflats. Deze bijzondere wooneenheden laten het voeren van een eigen zelfstandige huis houding toe en daarom zijn dé 23000 daarin aangetroffen bejaarden begrepen onder de eerder besproken 920.000 in particuliere huishoudens of als alleen staande levende personen van 65 jaar en ouder. Anderzijds kan gesteld, dat met deze bijzondere wooneenheden een be paalde vorm van zorg voor bejaarden (een aan de behoefte aangepaste wijze van huisvesting) wordt beoogd. Tezamen met de eerder genoemde, in groepsverband in inrichtingen wopende bejaarden komt men dan tot een afge rond aantal van bijna 100.000 personen van 65 jaar en ouder (d.w.z. 10 van alle bejaarden) op de een of andere wijze collectief of in bijzondere wooneenheden gehuisvest. Op grond van de vragen, welke omtrent het beroep van de getelde personen zijn gesteld, is gebleken dat in totaal 92.310 bejaarde mannen en 13.790 vrouwen nog een beroep uitoefenden, dus slechts 20 van alle mannen en nog geen 3 van alle vrouwen. Voor de jongste leeftijds- 148 171 41 23 82 166 206 50 27 68 Abonnementsprijj f 1.90 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Bolswarils Nieuwsblad en even red ich giel fan jirpelf jilden, koarn, te waren bijna 28000 (of slechts 7 inwonend. Ruim 12000 van laatstge noemde 28000 huishoudens voerden in feite geen eigen huishouding meer. Zij waren geheel opgenomen in het huis houden waarbij zij inwoonden. In ruim de helft van deze gevallen was het hoofd reeds 75 jaar of ouder. Een overeenkomstig huisvestingspatroon blijkt voor de ca. 170.000 alleenstaande bejaarden, waarvan ruim 3600 leefden op een schip, in een woonwagen of in een z.g. bewoonde andere ruimte. Ten aanzien van het reeds genoemde betrekkelijk geringe aantal van 75.500 in groepsverband in gestichten, instel lingen en tehuizen wonende personen van 65 jaar en ouder, blijkt dat van dit totaal behalve de 1600 oudere perso neelsleden (overwegend kloosterlingen, werkzaam als verpleegster, e.d., maar 57000 personen van 65 jaar en ouder alleen wegens hun „bejaard zijn” in in richtingen verblijven en c.a. 17.500 daar (mede) om andere redenen wonen. Nog zij opgemerkt, dat bij de telling van 1960 voor de eerste maal, behalve de van de Overheid een kerkgenootschap, vereniging, stichting of dergelijke uit gaande inrichtingen, mede zijn betrok ken de door particuliere personen ge- Bij de bewerking van de Volkstelling 1960 zijn weer een aantal gegevens ter be schikking gekomen, thans over de personen van 65 jaar en ouder. Op 1 januari 1963 Ibedroeg het aantal personen van 65 jaar en ouder in ons land 1.107.432 en vormden de bejaarden 9,3 van de totale bevolking. Tellingen op vroegere tijdstippen laten zien, dat sinds 1909, d.w.z. in de laatste 50 jaar, de totale bevolking toenam van 5,9 tot 11,9 miljoen en dus verdubbelde. In hetzelfde tijdvak steeg het aantal bejaarden van 359.000 tot 1.107.000 en daarmee tot het drievoudige. In 1909 maakten de bejaarden nog maar 6,1 uit van de bevolking tegen het reeds genoemde percentage van 9,3 op 1 januari 1963, Uit de cijfers komt naar voren, dat deze relatief sterkere groei zich overwegend heeft voorgedaan na 1950. Van 1909 tot 1940 liep het percentage bejaarden slechts op van 6,1 tot 7,0 in de maar 10 jaar tellende periode van 1940 tot 1950 vermeer derde het van 7,0 tot 7,8 en eind 1960, wederom 10 jaar later, bedroeg het reeds 9,1. Ten opzichte van de groei van het z.g.n. produktieve deel van de bevolking, Is het verschil nog groter. Op 100 perso nen van 20-64 jaar bedroeg het aantal bejaarden in 1940 12,5 en begin 1963 17,7 d.w.z. een toeneming in een ver houding van 100 tot 142. Deze cijfers geven een aanwijzing over de geleidelijk sterker wordende „druk” van de bejaarden ten opzichte van het produktieve deel van de bevolking. Nog een ander verschijnsel valt uit de statistiek van de leeftijdsverdeling af te leiden. De verandering van de bevolking heeft niet alleen geleid tot een gewijzig de verhouding tussen het aantal perso nen beneden 65 jaar en dat van 65 jaar en ouder. Ook binnen laatstbedoelde ca tegorie is sprake van een veroudering. Blijkens de gegevens vermeerderde het totaal aantal bejaarden sinds 1940 met 77 doch het aantal van 65-69 en van’ 70-74 slechts met 63 resp. 72 en dat van de personen van 75 jaar en ouder met niet minder dan 102 Deze verschuiving verdient bijzondere aandacht. De problemen van de oude dag zijn niet voor alle bejaarden van de zelfde aard en van hetzelfde gewicht. Bij een verschuiving in de leeftijdsver deling der bejaarden zullen andere en soms nieuwe aspecten de aandacht moeten verkrijgen. De jaarlijkse bevolkingsstatistiek levert ten slotte nog informatie over de bur gerlijke staat van de bejaarden. Ook in dit opzicht heeft zich, en wederom in het jongste verleden, een verandering voorgedaan, te weten een belangrijke toeneming van het percentage gehuw den, met name wat de mannen betreft. Voor hen vermeerderde dit percentage in de laatste twintig jaren van 59 tot 63, terwijl het op het eind van 1962 reeds 70 bedroeg. Deze toeneming blijkt voor elke leef tijdsgroep. In de laatste 12 jaar liep het aantal gehuwden onder de mannen van 65-69 jaar op van 76 tot 83 on der die van 70-74 van 65 tot 75 en onder die van 75 jaar en ouder van 45 tot 51 Hetzelfde is, hoewel in minder sterkere mate, het geval voor de vrouwen. Ook aan deze veranderende sterkteverhou- ding tussen echtparen en afzonderlijke personen zal bij verschillende onderde len van de zorg voor bejaarden aanpas sing moeten worden gevonden. De hierna volgende, op grond van de Volkstelling 1960, beschikbaar gekomen bijzonderheden, hebben betrekking op 993.000 bejaarden. Dit aantal is lager dan het werkelijk aantal personen van 65 jaar en ouder op 31 mei 1960 van 1.030.00. Het verschil vloeit voort uit de omstandigheid, dat bij de bewerking van het volkstellingsmateriaal ten be hoeven van de leeftijdsverdeling niet van de geboortedatum, doch van het ge boortejaar is uitgegaan. De bevolking van 65 jaar en ouder vol gens de volkstelling omvat dus de getel de personen, geboren in 1894 en eerder. Aan het op deze wijze verkregen aantal ontbreken ca. 37000 in 1895 geboren personen, die in de periode van 1 januari t.m. 31 mei 1960 65 jaar zijn geworden. In aansluiting op het eerder opgemerkte over het percentage gehuwden onder de bejaarden laten de volkstellingresulta- ten tevens zien in hoeverre gehuwde mannen en vrouwen van deze leeftijd samen een echtpaar vormen. In totaal zijn 205.000 van deze bejaarde echtparen geteld. Daarnaast zijn er 105.000 waarbij alleen de man en 19000 waarbij alleen de vrouw 65 Jaar of ouder is. De omvang van laatstgenoemde groe pen betekent, dat bij verschillende op de bejaarden betrekking hebbende vraagstukkefl bijv, de A.O.W.-uitkering, ook nog een aanmerkelijk aantal perso nen beneden 65 jaar nauw is betrokken. Het grote aantal gehuwden (ca. 55 onder de bevolking van 65 jaar en ouder wijst er reeds op, dat de bejaarden ze ker niet mogen worden beschouwd als een categorie los van elkaar staandé personen. Dit blijkt eveneens uit de na dere bijzonderheden over de 450.000 niet gehuwde bejaarden. Ca. 100.000 van hen vormen met kinderen en (of) anderen een gezin of huishouden, waarvan zij als hoofd optreden. Voorts waren 118.000 niet gehuwde bejaarden lid van een huis houden (overwegend verwant aan het hoofd van dit huishouden). Tezamen met de gehuwden leefden in totaal niet minder dan 750.000 of drie kwart van de bejaarden in gezin of huis houden in een eigen kring. Daarnaast zijn 170.000 afzonderlijk levende alleen staanden geteld en uiteindelijk slechts 75000 in groepsverband in gestichten, in stellingen en tehuizen levende bejaar den. Uit deze gegevens over de huisvesting van de bejaarden blijkt dus een grote mate van zelfstandigheid. Van de 407.000 hoofden van huishoudens van 65 jaar en ouder woonden er ruim 600 op een schip of in een woonwagen. Voorts hadden 325000 (of 80 met hun gezin of huishouden de beschikking over een afzonderlijke woning. Tenslot- Op de veekeuring te Bolsward werd de kampioensprijs behaald door .Reintje’ van Dêrnei de buertgenoaten Elkien lake him slap Oanhaldende laitskoartsen En oeral gong en rop Der moatte dokters komme Elk dy't it dêroer iens wie Dat hjir de baksil slomme Fan in epidemie Hwat kin sa’n dokter dwaen, ja It is neist al to let It wreidet üt, Oeganda Hiet nou'ek süm „bismet” Wy hawwe goeije hoop, ja Laitsjen is noait forkeard Miskien dat aenst Jerope De sykte synjaleart. Fiktoarje, Tanganjika Gong 't ek sa laitsjend gol By de wrald po’lityk ta Oh, jonges hwat in lol Chroestsjow, De Gaulle, Mac Millan Hwa makket it bigjin? De polityk jowt wille Foar elk dy’t laitsje kin Men heart it faker bryk, ja Sjocht mannich frjemd fortoan Mar fier yn Tanganjika Spanne hja dochs de kroan Iwa famkes laken juskes ’t Laitsjen,waerd net wer wei En in pear oare suskes Bigongen ek al mei Dêrnei in stel freondinnen Diselde blide tael Hja keakelen as hinnen Yn it doarpsskoallokael De master woe har reitsje Sok dwaen is gjin manier Mar hy moast ek al laitsje En strafte dus net swier It is jammer, dat de kranten der net by- sizze, dat dizze priis allinnich jildt foar de bikinde, of birjuchte 5.1 milliard kilo, towyl de produksje ticht oan de 7 milliard kilo sit. hwant dêrtroch bitsjut dizze ga- ransje gjin 28 sinten, mar sahwat 25 sin- ten de kilo. Yn it ófroune jier komme wy gemiddeld mar op 24.5 sint. ik jow foar de ynteressearde lezer noch efkes dit listke Yn ’57/'58 krigen de boeren gemiddeld 28.47 de 100 kilo. Yn ’58/’59 28.05., yn ’59/’60 wie it krekt 27.1, yn ’60/’61 wer in sint minder, dus 26 sint de kilo en yn ’61/’62 wie it 25.80. It binne net de klassike boerekrimme- naesjes, dy’t hjir oan it wurd binne, it binne de keale sifers fan de regparing seis. En oan de oare kant: alle jierren de leanen heger, de frije dagen mear, de tarieven fan teamwurkers en ambachtslju omheech, de hieren heger, de lanprizen heger en it libben djürder. As it de regearing earnst is mei har tasizzing om it normale bi- driuw prizen to garandearen, dy’t mei oare bidriuwen op deselde hichte lizze, dan is der wurk oan ’e winkel. En dan meije de net-boeren, as hja billik wêze wolle, harren der net ófmeitsje mei it sechje, dat de boeren altyd krimmenearje. De nurde feiten wize üt, dat yn in lan>, mei in tanimmende wolfeart, de boerebi- driuwen stikken efterbliuwe. Dat de net-boer der bigryp foar opbringe kin is dochs wol it minste, dat men freeg- je kin. In droege hjerst wolle wy de boe ren dêrby fan herten gunne, sadat de skca net greater wurdt, as dy al is. POKKEN IN BOEDAPEST In verband met bet get al van pokken, ontdekt bij een kamermeisje van het grote hotel Royal” in Boedapest, zijn in Hongarije 'n aantal veiligheidsmaat regelen getroffen. Reizigers, die naar het buitenland gaan, moeten eerst wor den ingeënt, evenals buitenlanders, die Hongarije binnenkomen. Voor de Hon garen, die in het land blijven is de in enting niet verplicht. Foto: drukte van toeristen bij een kliniek in Boedapest, waar tegen pokken wordt ingeënt. De dame op de voorgrond kijkt bedenke lijk naar haar arm. (Links). Foto rechts bij het hotel Royal”, waar honderden mensen op kosten van de Hongaarse regering in quarantain worden gehou den, komt voedsel aan onder controle van een medisch team. M. J. de Boer en Zn., Hartwerd. Polen, Roemenië, Hongarije versterken de grenzen. De Sovjet republiek is een nog onberekenbare factor en Mussolini reist van de ene stad naar de andere om door zijn bekende lofredenen op de Ita liaanse moed en kracht het nationalisme nog een beetje aan te vuren. Wat zal de toekomst ons brengen? Aan de Ver. voor Evangelisatie te Bols ward is een belangrijke som gelegateerd ten behoeve van het huis aan de Sneker- weg, wat bestemd is om als pastorie te worden ingericht. groep (65-69 jaar) afzonderlijk zijn de percentages hoger (resp. 33 en 4 doch ook deze cijfers blijven belangrijk achter bij die voor de bevolking beneden 65 jaar. Van mannen en vrouwen van bijv. 60-64 jaar oefenden nog resp. 81 en 9 een beroep uit. Kon op grond van de Algemene Woning telling 1965 worden vastgesteld, dat ten opzZhte van 1947 van een belangrijke teruggang van de beroepsarbeid onder bejaarden sprake was geweest, thans blijkt dat de daling zich sindsdien heeft voortgezet. Véor de grootste groep on der hen, de mannelijke hoofden van huis houdens, verminderde het percentage met beroep van 41 in 1947 tot 29 in 1956 en tot 24' in 1960. Van de thans getelde bejaarden volgde bij de mannen, die nog een beroep uit oefenen, bijna 79 slechts gewoon la ger onderwijs, 12 uitgebreid lager onderwijs, 5 middelbaar, 2 semi- hoger en ruim 2 hoger onderwijs. Bij de bejaarden, die geen beroep meer uitoefenen bezocht zelfs bijna 95 al leen de lagere 'school, ongeveer 2’2 uitgebreid lager onderwijs en slechts bijna 2 middelbaar of hoger onder wijs. Merkwaardige cijfers laten ook de kelijke gezindten zien. Rooms-Katholiek Nederlands Hervormd Gereformeerd Overige Geen De kolommen geven (afgerond in duizen den) resp. de aantallen bij de mannen en vrouwen. Er zijn dus 16000 r.k. vrou wen méér dan r.k. mannen. Bij de Her vormden is het aantal vrouwen zelfs 35000 groter, dan dat der mannen, bij de Gereformeerden 9000 en bij de ove rige 14000. Alleen bij de onkerkelijken zijn de mannen in de meerderheid en wel met 14000. Ter informatie van belangstellenden is een boekje samengesteld met 15 tabellen waarin gegevens over bejaarden voor komen. De hierbedpelde tabellen geven de cijfers voor Nederland. De prijs be draagt f 2,Overeenkomstige tabellen kunnen worden geleverd voor afzonder lijke provincies en gemeenten c.q. groe pen van gemeenten. Op de gehele wereld zijn 250 miljoen mensen die Engels spreken, waarmee deze taal op de tweede plaats komt in de rij van meest gesproken talen. Het Chinees staat bovenaan: 460 miljoen mensen spreken het. Derde in dit rijtje is het Hinaoestanisch (160 miljoen), het Spaans komt eventueel op de vierde plaast (140 miljoen) en het Russisch wordt door 130 miljoen mensen gespro ken. Daarna komen het Duits, het Japans, het Arabisch, het Bengaals, het Portugees, ’t Frans en het Italiaans. Deze cijfers en feiten zijn onlangs ge publiceerd door de George Washington Universiteit in Amerika. ten bleatsteld waerden oan stjalpige rein- buijen, wyn- en wetterhoazen. Men moat wol in tige evenredich en for- stannich aerd hawwe om dit as boer oan sjen to kinnen, sünder brükel of mismoe- cfich to wurden. Der leit op frucht fan in jier bodzjen, it kapitael lean, kunstmest, sied en setters, hier en hege Onkosten. Op in gewoane boupleaats ia mar foar tritich, fjirtich tüzen goune. En sünder dat men jin fordigenje kin, wurdt der alle dagen foar in pear hündert goune wei of bidoarn. It soe krekt wêze as in winkelman, dy ‘t yn de pijkeamer opsluten sit en oansjen moast, dat men syn guod fan de toanbank of üt de fekken weihelle, alle dagen wer foar in pear hündert goune en dat hy neat oars dwaen koe as it mei droege eagen oansjen. It is in waersike boer, seit men dan, mar stel jo mar ris yn syn plak, dan binne jo it boeren, dy’t mar om i Der is nimmen op birekkene. En sa komt de „combine” by de iene jit krekt op tiid en bringt him yn in moarnsskoft de frucht fan meat as tsien pounsmiet feilich yn ’e hüs, wylst it reinwetter syn opfolger op nij to grazen nimt. De iene hie de jiraepls der krekt üt en faeks al forkoft, de oare wurdt troch it minne waer wer nei de skuorre weromjage en sjocht de boel forwurden. It blykt wer sinneklear, dat de boer in great risiko drage moat en dat dit net kin as de produkteprizen sa sober ütmjitten wurde as de léste jierren it gefal is. Grif der binne ek gunstige foroanngen, de fé- prizen binne it leste jier wer hwat bii- Komd, de bargen jilde in goede priis, de büter is krap en dus djürder, mar men hoecht de gemiddelde molkpriis fan de léste jierren mar nei to gean om fêst to stellen, dat dy fan jier ta jier leger wurdt. Ek dêrom is it tige jammer, dat minister Biesheuvel de priis fan it forroune jier net op 28 sinten stelle wol. Hy hat it al tasein foar it kommende jier, mar wol foar 62-63 op 27 sinten bliuwe. stel jo mar gaust thüs. Yn Sélan binne har bidoarne flaeks opbarnd hawwe, hjir yn Fryslan binne boeren, dy't de jirapels net mear üt de groun helje, omt hja allegearre sa siik en forrotte bin ne, dat it de kosten net goed meitsje kin. De earte steane op ruters üt to rinnen, hjouwer en koarn yn stüken, hawwe hjir en dér griene prüken op ’e kop? de sykte yn de jirapells rint as fjür fierder: ik seach fan ’e wike by in keapman in partij, hwert de helt ütskifte waerd. De ünkos- ten folie heger, it gemaek stikken leger en machteleas alles oansjen to moatten, it fait net ta. By de gréidboer is it yn it miene sa slim net, mar der forreint dochs mannich stik hea en de droegerijen hawwe it nachts en It wie in skilderij, sa’t yn de twadde helte fan july de fjilden der by stiene. Seldsum moai flaeks, lang r~ kleur, glanz jende weet en hjouwer, wy hawwe it net faken better sjoen. It ünthjitte safolle en de earste rispinge sette tige bést yn. Doe makke it minne waer him baes fan de fruchten fan de bouboer foaral en de greatste helte fan augustus moast de bou boer mar tasjen, dat syn skoandere fruch Van het bestuur der vereniging voor chr. nat. schoolonderwijs, gevestigd te Win- sum, is bij ’t gemeentebestuur van de gemeente Baarderadeel een verzoek ont-’ vangen om overeenkomstig artikel 72 der lager-onderwijswet 1920 medewerking te verlenen tot de aanschaffing van een tele visietoestel ten behoeve van zijn school voor gewoon lager onderwijs te Winsum. Deze aanschaffing zou nodig zijn in ver band met het feit, dat „Door de Stichting Nederl. Onderwijs Televisie (N.O.T. omstreeks hallf oktober a.s. een aanvang zal worden gemaakt met de uitzending v. een aantal experimentele schooltelevisie- programma’s. Het besluit daartoe is tot stand gekomen na overleg met het minis terie van onderwijs, kunsten en weten schappen. Aangezien het om allerlei redenen niet mogelijk is reeds in het experimentele sta dium alle Nederlandse scholen bij de on derwijstelevisie te betrekken, zijn door de N.O.T. in overleg met het centraal bu reau voor de statistiek enkele honderden scholen voor deelname aan bovenbedoeld experiment uitgezocht en aangewezen. Daartoe behoort ook de bovenvermelde van het bestuur uitgaande school.” B. en W. zijn van mening, dat door inwil liging van het verzoek de normale, aan het geven van onderwijs te stellen eisen zullen worden overschreden, aangezien voor een gebruik van ten hoogste twee maal per maand door een deel der leer lingen een aanzienlijke uitgave wordt ge vraagd. Bovendien lijkt het logisch, dat indien de stichting NOT met schooltelevisie wenst te experimenteren, zij ook de kosten van dit experiment draagt en deze niet zonder overleg afschuift op het gemeentebestuur. B. en W. stellen daarom de raad voor de gevraagde medewerking niet te verlenen. deis drok om it forreinde spul dochs noch foar in diel to rédden. De lege lannen wurde goed weak en yn Utert en Süd-Hollan set men de bisten al op stal. Foroaret it net gau, dan is it hjir ek sa fier. Nou soe it oerdreaun wêze as men miende, dat al dizze dingen alle boeren troffen. Dat is net sa. Elk kriget gi wol hwat, mar der is gans forskil. Mei de II moderne masines en it droegjen fan sied is men op party plakken hiel hwat mansk, it seit himsels, dat it in hiele toer is op tiid by alleman komme to kinnen. - T?_ 1 t>*d bringt him yn in moarnsskoft de Hwat bat Cjabe Skroar F* Sas

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1963 | | pagina 1