Amerika
Geen reden defensie
te verwaarlozen
Kabinet Marijnen
boekt milde kritiek
Terughoudendheid der Russen
Grief van liberale fractieleider
Gouden filmpjes
Inbraak fabriek
Batavus
Loonsverhoging
I V
I
-
4
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 4 OKTOBER 1963
102eJAARGANG
No. 76
4
PIET
de rijksbegroting
j
sinds er Polarisraketten zijn, welke in
i
afgevuurd, is de duikboot een moeilijk te
acl
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgïve: A. J. OSINGA N.V, Bolswerd
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K 5157)
DEMONSTRATIE TEGEN
BEN BELLA
Een beeld van de grote politieke de
monstratie in Tizi Ouzou tegen het be
wind van president Ben Bella
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
le week oktober 1913
iJolswaïTls Nieuwsblad
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’» Nieuwsblad
Hoefolle moat men net bilibje
om it libjen to learen
Algemene Politieke Beschouwingen der Tweede Kamer over
goed
gekregen. Het is be
itst tot de NAVO zou
i een
maal door verschillend verzet niet moge-
had; dat uit de ontspanning tussen Oost
en West niet de conclusie van een ontwa
pening was getrokken. Ook de commu
nist Bakker pleitte hiervoor. Hij verzeker
de, dat ’t communisme door louter vrede
lievende bedoelingen is bezield. Het ideo
logisch meningsverschil tussen Peking en
Moskou was z.i. slechts van voorbijgaande
aard.
NOG GEEN KUNSTIJS IN
AMSTERDAM
De ongunstige weersomstandigheden
van de laatste dagen hebben gemaakt
dat de kunstijsbaan „Jaap Eden” in
Amsterdam, niet, zoals voorzien, op 1
oktober kon worden geopend, een on
gunstige wind maakt dat buizen van 't
vriessysteem, de koude niet voldoende
kunnen vasthouden om ijs te maken.
Teneinde deze buizen beter te isoleren
en daardoor de kou beter te laten vast
houden, wordt er op het ogenblik zand
over en tussen de buizen verspreid,
zoals de foto iaat zien
Verdrag met Spanje.
Ook al toont Rusland zich terughoudend
en al is iedereen het er wel over eens, dat
de kans op Russische agressie bepaald niet
groot is te achten, dat is voor de Ameri
kanen nog geen aanleiding de defensie
te verwaarlozzen. Zoals wij al hebben ge
meld, willen zij vaart zetten achter het
plan door middel van de zg. multilaterale
kernvloot van de NAVO de bondgenoten
iets meer te betrekken bij de defensie met
kernwapenen en de strategie daarvan. En
geland heeft zich nu bereid verklaard vrij
blijvend aan de bestudering van het plan
mee te doen. Weliswaar wil Amerika het
aantal bases in Frankrijk uit zuinigheids-
overwegingen (en wellicht om politieke
redenen) gaan verminderen, maar het zou
te ver gaan hierin de voorbode te zien van
een Amerikaanse terugtocht uit Europa.
Zelfs de oefening een gehele divisie uit
Amerika over te vliegen wijst daar nog
niet op.
Het is een onderdeel van de Amerikaanse
strategie een deel van de afschrikkings-
taak, welke in handen is van de strategi
sche luchtmacht, over te hevelen naar de
duikbootvloot. Sinds er duikboten zijn,
welke met kernenergie worden aangedre
ven en die een enorme actieradius hebben
overheid zorgt voor een goed klimaat. Dit
nu trok prof. Vondeling in twijfel, aan
gezien de regering in gebreke blijft op te
treden tegen hoge winstuitkeringen aan
directies en commissarissen en grondspe-
culaties, doch tegelijkertijd de werkne
mers soberheid voorhoudt. In dit verband
pleitte dr. De Kort voor winstuitkeringen
aan werknemers.
Loonpolitiek.
In zeker opzicht vormde de loonpolitiek
het centrale onderwerp van dit begrotings-
debat. De socialist Vondeling en de anti
revolutionair Smallenbroek verlangden,
dat de regering een duidelijke uitspraak
zou doen om een chaotische ontwikke
ling te voorkomen. De KVP-leider, dr.
De Kort, en de CH-fractieleider Beernink
meenden echter, dat het onder het systeem
van de vrije loonpolitiek allereerst een
taak van het georganiseerde bedrijfsleven
is om tot een beslissing te komen. De li
berale mr. Geertsema was het in beginsel
met de vrijheid wel eens, doch hij hield
kennelijk zijn hart vast, dat daardoor dt
inflatiespiraal in werking zou worden ge
zet en onze exportpositie zou worden be
nadeeld. Prof. Vondeling ontkende niet,
dat bij de vrije loonpolitiek de verant
woordelijkheid voor het loonbeleid bij
het georganiseerde bedrijfsleven berust.
Maar dit kan z.i. slechts gedijen als de
en
Zich saam verbeten, stug
Gevolg een wilde staking
Buiten CAO lijn
De nationale „ontwaking”?
Of een onveilig sein?
Velen zijn ontevreden
Er is allang gemord
Zeker niet zonder reden
werknemer komt tekort
Naar Europese maten
Worden wij niet verwend
Is de eis dan verwaten
Verhoging, tien procent?
Een onheilspellend teken
Is hier en daar beweerd
Kontrakten openbreken
Dan loopt de zaak verkeerd
Wie is er hier de gladste
Wie van de heren vindt
Vlug de draad van Ariadne
In ’t kronkelig labirinth?
Wij zijn heus geen alwijzen
Maar voelen 't allemaal
De lonen en de prijzen
Tekenen een spiraal
De kleine man, zelfstandig
Die zich in bochten wringt
Is zeker nooit zo handig
Dat hij de dans ontspringt.
De
plaatsen de minister-president voor een moeilijke opgave. Tien partijen vuren allerlei
vaak tegenstrijdige wensen op hem af en het is onmogelijk allen tevreden te stellen.
Zo kreeg minister-president Marijnen dit jaar van de woordvoerders van het Geref.
Politiek Verbond, Jongeling, een compliment omdat hij binnenkort het Catshuis zal
betrekken en de rijmpjes van de oude vader Cats door deze woordvoerder kenne
lijk nog altijd als politieke wijsheden worden beschouwd.
Anderzijds betreurde de liberale mr.
Geertsema het, dat het kabinet-Marijnen,
in navolging van de sobere vader Drees,
op Prinsjesdag het donkere jacquet boven
het fleurige ministeriële ambtskostuum
had verkozen. Verrieden deze opmerkin
gen een zekere waardering voor de goede,
oude tijd, de grief van de socialistische
oppositieleider, prof. Vondeling, was
juist, dat in de Troonrede niet spontaan
op de actuele gebeurtenissen die KLM
en het loongeschil was gereageerd. Hij
vreesde, dat dan bleek, dat het kabinet de
grote vragen van deze tijd eigenlijk niet
aan kan. Hij vergeleek het jonge minis
terie van mr. Victor Marijnen met een
toneelstuk, dat op Prinsjesdag in Den
Haag onder de kritiek ten gronde is ge
gaan en dat tot titel droeg: Victor, of de
kinderen aan de macht!
caanse Republiek is verjaagd door een
groep militairen, die het bewind in han
den hebben gelegd van de zes oppositie
partijen. Zij beschuldigen president Bosch
ervan de weg te banen voor het commu
nisme. Het doel is het land op de conser
vatieve weg te houden. Talrijke arrestaties
zijn verricht en Bosch is in ballingschap
gevoerd. Waarnemers zijn het er over
eens, dat het bewind van Bosch niet uit
blonk door doeltreffendheid en dat zijn
populariteit de laatste weken sterk was
gedaald, maar aan de andere kant kan
men van de groep, die nu het heft in han
den heeft genomen, nauwelijks verach
ten, dat zij de vooruitstrevend politiek zal
voeren, welke een minimum van sociale
rechtvaardigheid en verhoging van de
levensstandaard in het land zal brengen.
Washington heeft gereageerd met ’t stop
zetten van betrekkingen en hulp. Het ge
voelt zich ontdaan, want Bosch was juist
een van die vooruitstrevenden, waarop
Washington had gewed.
Verzet in Kabylië.
Het verzet, dat Ben Bella in Algerije bij
het referendum over de grondwet en dat
over zijn verkiezing tot president heeft
ondervonden bij het Berberse deel van de
bevolking, dat voornamelijk in Kabylië
woont, is het niet beperkt gebleven tot ’n
neen stemmen of onthouding. De in Ka
bylië populaire kolonel Mohand Ou el
naties van de wereld een voorbeeld geeft
en hen moreel steunt. Hoeveel landen in
Europa, die gebukt gaan onder het buiten
landse juk der Sowjets, hebben hun hoop
heimelijk op Frankrijk gevestigd. Hoe
veel nieuwe of pas herrezen landen zien
in dit Frankrijk, dat meester is van zijn
eigen lot, de steun voor hun moed en hun
verstand, liever dan te geloven in de
avonturen, waarin buitenlandse invloeden
die naar hun overheersing streven, hen
trachten te storten. Hij richtte zich ook
weer tegen een Europese integratie, welke
aan de een of ander der buitenlandse
hegemonieën. Dit alles klinkt weinig aan
trekkelijk voor de bondgenoten van
Frankrijk.
Verder liet De Gaulle doorschemeren, dat
hij overweegt een nieuwe -ambtstermijn
van zeven jaren te ambiëren en dat de
presidentsverkiezingen, welke in 1965
moeten worden gehouden, wel eens kon
den worden vervroegd.
De Algemene Vergadering van de Ver, Naties is altijd een mooie gelegenheid voor
ministers van buitenlandse zaken om eens met elkaar te praten zonder dat er spe
ciale reizen gemaakt behoeven te worden. Bovendien is het terrein neutraal. De
meeste belangstelling is uitgegaan naar de bijeenkomst, welke Rusk, de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken, en Home, zijn Engelse collega, zaterdag hebben
gehad met Gromiko, het hoofd van de Moskouse diplomatie. Het is mogelijk, dat
Gromiko zijn kruit nog wat droog wil houden, maar sensationeel is dat eerste ge
sprek niet geweest. Hij heeft de vraagstukken Duitsland en Berlijn niet aangeroerd
en hij heeft geen niet-aanvalsverdrag tussen de NAVO en de landen van het Pact
van Warschau voorgesteld, dat zo af en toe een Russische hartewens schijnt te zijn.
Het enige, waarmee hij voor de dag. is gekomen, is het plan aan weerszijden van het
Ijzeren Gordijn waarnemers te plaatsen om te waken voor verrassende aanvallen.
Zij zouden moeten worden gestationeerd op strategisch belangrijke punten, zoals
vliegvelden en spoorwegknooppunten. Van Amerikaanse zijde voelt men wel iets
voot het principe, maar men beseft, dat het een plannetje van ondergeschikte be
tekenis is.
Hwat bat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Ontwikkelingshulp.
Voor hogere uitgaven voor steun aan de
onderontwikkelde landen pleitten de so
cialistische woordvoerder Vondeling en
zijn antirevolutionaire collega Smallen
broek. De KVP sloot zich hierbij aan. Om
met deze wens het peil der riiksuitgaven
niet omhoog te stuwen beval ar. De Kort
aan om staatsbezit te verkopen en uit de
opbrengst hiervan missie en zending te
subsidiëren.
- en sinds er Polarisraketten zijn, welke in
ke zo scherp contrasteert met de vroegere ondergedoken toestand kunnen worden
cgevuurd, is de duikboot een moeilijk te
hterhalen en te vernietigen lanceerbasis
geworden. Enige tijd geleden heeft Ame
rika zijn raketbases uit Turkije en Italië
teruggetrokken omdat zij kwetsbaar en
verouderd waren. De opzet was de verde
diging van de Middellandse Zee toe te
vertrouwen aan duikboten, welke vanuit
Spaanse bases zouden opereren. In 1953
heeft Amerika met Spanje een overeen
komst gesloten voor de bouw van een
duikbootbases in Rota en enkele bases
voor de luchtmacht. Dat verdrag liep tien
jaren en in januari van dit jaar sprak de
Spaanse regering de wens uit het verdrag
te herzien en na rustige onderhandelingen
is het herziene verdrag met een looptijd
van vijf jaren ondertekend.
Uit de woorden van het communiqué kan
men opmaken, dat Franco voor een goed
deel zijn zin heeft
kend, dat hij het lief
worden toegelaten, maar dat is nu
lijk. Hij heeft daarom genoegen moeten
nemen met een Spaans-Amerikaanse over
eenkomst, welke Spanje (en niet alleen de
bases) bindt aan het Amerikaanse defen
siebeleid. De veiligheid en ongeschonden
heid van Spanje en de Ver. Staten zijn o
noodzakelijk voor de gemeenschappelijke Europa zonder ruggegraat zou overleveren
veiligheid en de bedreiging van een van
beide landen is ’n zaak van gemeenschap
pelijk belang.
Er komt een Spaans-Amerikaanse com
missie voor de defensie en ook andere za
ken dan de bases vallen onder de com
petentie van de commissie. Het verdrag
nadert al heel dicht een bondgenootschap.
De Gaulle spreekt.
Deze ontwikkeling is min of meer ook
weer een doorkruising van de plannen
van president De Gaulle, die al eens te
kennen heeft gegeven een toenadering tot
Spanje niet zonder waarde te achten. Ook
Spanje kiest weer zonder aarzelen Was
hington. Dat brengt De Gaulle evenwel
niet uit zijn evenwicht, zoals blijkt uit de
rede, welke hij zondag in Lyon heeft ge
houden. Vrijwel de gehele wereld heeft
haar hoop op Frankrijk gevestigd, dat de
Belastingen.
De grote grief van de liberale fractieleider
mr. Geertsema, tegen het kabinet-Marij
nen was, dat dit in zijn eerste levensjaar
al af geweken is van het uitgangspunt, dat
de stijging van de rijksuitgaven moet ach
terblijven bij de toeneming van het na
tionaal inkomen. Hij liet er geen twijfel
over bestaan, dat zijn geestverwant Witte-
veen dit het volgend jaar niet nog eens
zou moeten proberen.
De kritiek van de CH-fractieleider, mr.
Beernink, richtte zich vooral tegen het
feit, dat er tot dusver slechts één CH-
staatssecretaris in het kabinet is opgeno
men, de brigade-generaal Haex, terwijl de
antirevolutionairen er al drie hebben. De
heer Haex is bovendien pas na zijn aan
stelling als staatssecretaris tot de CHU
toegetreden. Mr. Beernink ui tie zijn kri
tiek op geestige wijze; hij vertelde, dat
het in zijn partij gebruik is om ieder, die
een nieuw lid aanbrengt een lepeltje te
schenken. Met een breed gebaar bood hij
dit nu de r.k.-minister De Jong aan.
Zijdelings hield deze kritiek overigens
ook verband met de stijging der rijksuit
gaven. Zowel mr. Beernink als mr. Geert
sema vreesde, dat door de verdeling van
land-, lucht- en zeemacht er doublures
zouden optreden en dus ook hogere kos
ten zouden worden gemaakt. Dit was trou
wens de grote grief, die de pacifistische
socialist Lankhorst tegen de Troonrede
Hadj heeft openlijk zijn steun gegeven
aan de verboden socialistische oppositie
partij, die een eind wil maken aan de dic
tatoriale macht van Ben Bella. Ben Bella
heeft hierop de kolonel ontslagen als
commandant in Kabylië. De kolonel er
kende het ontslag met en op het ogen
blik van schrijven is de toestand verward.
Kolonel Mohand Ou el Hadj beschikt
over een aantal manschappen en naar ver
luidt zijn er ook eenheden van het Alge
rijnse leger overgelopen. Ben Bella heeft
de zaak bovendien uitgebreid door te ver
klaren, dat de opstand van de Berbers
samenhangt met Marokkaanse troepen
concentraties aan de Marokkaans-Alge-
rijnse grens. Zoals men zich zal herinne
ren maakt Marokko aanspraak op enkele
gedeelten van het Algerijnse grondgebied.
Bosch verjaagd.
Tenslotte valt te melden, dat de acht
maanden geleden op democratische wijze
gekozen president van de kleine Domini-
B. J. Dijkstra te Bolsward, timmerman-
molenmaker, houdt zich beleefd aanbevo
len.
Publieke verkoping van het hotel Wiebes
hoek Marktplein, bevattende 3 grote za
len, 3 kamers, 16 logeerkamers, ruime
keuken en kelders.
Aangeboden voor 400 gulden een kleine
2-persoons automobiel.
De suikerfabriek van de firma Tonnema
en Co. te Sneek in lichterlaaie.
De aannemer van het Spaarbankgebouw
wil bij kunstlicht gaan werken. Zo kan 's
avonds langer worden doorgewerkt. Een
gasleiding voor dit doel is reeds aange
bracht.
In de troonrede is met grote beslistheid
uitgesproken, dat de tijd van de droog
making der Zuiderzee nabij is gekomen.
In de nacht van dinsdag op woensdag
is ingebroken in de Batavusfabriek aan
de Hichtumerweg.
Door verbreking van een ruitje kwamen
de inbrekers in de cantine, waarna met
een hamer de deur van het kantoor
werd vernield.
In het kantoor werden de bureauladen
opengebroken, met als buit een geld
kistje, ook dit werd opengebroken en
met de inhoud, ongeveer f 600,gin
gen de inbrekers er van door.
Ter plaatse zijn bloedsporen gevonden,
waaruit blijkt, dat de dader of daders
waarschijnlijk gewond zijn.
De politie zet het onderzoek voort.
Verwoede loongesprekken
Spel tussen drang en dwang
Het nationaal touwtrekken
Is weer in volle gang
Als de zoveelste poging
Vakbondsbestuurders voor
Een nieuwe loonsverhoging
Moet er noodzakelijk door
Enkelen, die reeds doordraven
Een paar weken terug
Toonden de typografen
Uit de Russische terughoudendheid, wel-
acties om Berlijn en de kwestie-Cuba, ma
ken de Amerikanen op, dat Rusland op
het ogenblik eigenlijk niet over de voor
naamste problemen in de wereld wil pra
ten in verband met de grote en steeds gro
ter wordende spanningen tussen Rusland
en China. Aan zijn Westelijke front zou
Rusland rust verlangen, iets waarmee de
Duitsers nu weer niet zo tevreden kun
nen zijn, omdat dat de voortgezette deling
van hun land betekent. Maar ook met
door Rusland veroorzaakte onrust zou die
deling wel blijven voortbestaan, zodat de
Duitse ontevredenheid eigenlijk wat ir
reëel is.
IIH
-
