De Friese Boekenweek
werd vrijdag geopend
IrOs.
een
Aan de Burgerij van Bolsward
net fan
brea
allinne
Een paar kanttekeningen bij
Friese hoogtijdag
üs hjoed p p
to sizzen
«SOM
PYT
Fan de Martinytoer
Tj. Je J.
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
I.Z.B.-tentoonstelling
It Fryske boek
B
DINSDAG 15 OKTOBER 1963
102e JAARGANG
No. 79
cnxnnnxxxxxnxxxx
(3
forban mei de greate aksje ta for-
Bolsward, 10 oktober 1963
XXXXXXX3
o
«3
kX3
kXXXXXXXXXX>
3 e week oktober 1938
hier wordt gehouden en hoe waardevol
schapen?
Vtnchijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitere: A. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adresr
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 13.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
naast de Provinciale prijs een Rijksprijs
in- te stellen, omdat het Fries immers
,ook een Nederlandse’ taal is en deze ook
een beroep mag doen op ’s Rijks be
moeienis.
Zou dat echter naast de Gysbert Ja.picx-
en Dr. Joost Halbertsmapriis, naast de
romanaprijsvraag van de K. F. F. B., de
kinderboekenprijsvraag van de Stifting
„Us Frysk Berneboek” en de Akademy-
prijsvragen niet wat te veel van het goe
de zijn?
Wel voelen we voor een suggestie, die
ligt op een geheel ander vlak, n.l. het
bevorderen van Friese teenager-lectuur.
waarop de heer Gerbrandy zinspeelde in
zijn openingswoord van de 21e Boeken
week.
Plus en min.
Vrijdag j.l. zal zeker geboekstaafd wor
den als een zeer geslaagde Friese dag.
Ook het avondprogramma samengesteld
door Tiny Mulder, vormde in vergelij
king met het vorige jaar, een pluspunt.
De verbeterde outillage van de Doele
deed het uitstekend, de „stunt van de
suvels” en de muzikale omlijsting noem
den we reeds.
Natuurlijk waren er ook kleine regie
fouten.
De heer Gerbrandy citeerde bijv., uit
voerig uit het rapport van de advies
commissie, dat voorheen steeds geheim
bleef, maar nu in zijn geheel werd voor
gelezen, hetgeen vele doublures met zich
meebracht. Het zich stommelend verwij
deren van het T.V.personeel tijdens het
zingen van ZErde Kuiper was al even-
in het algemeen, voor Bolsward in het
bijzonder.
Als U dit leest is de Friese boekenweek
al 5 dagen oud. Kocht U al een Fries
boek? Anders zou de zo schoon inge
zette boekenweek door uw toedoen nog
dreigen te mislukken. Een boekenweek
moet n.l. niet alleen worden geopend,
maar zoals het bijna tot een gevleugeld
woord werd; ook gehouden.
i
Hitler eist thans alle Duitse koloniën te
rug.
Abonnementsprijs f 1 90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 88 7926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
sted
wike
landbouwhuis-
eigen schooltje
het Nanne Reyn-
Mr. J. A. GEUKERS,
Burgemeester van Bolsward
Bolswards Nieuwshlai
De Jong’s Nieuwsblad
DE RAMP IN HET PIAVEDAL
Een reddingsploeg van het Italiaanse
leger zoekt in het getroffen gebied naar
slachtoffers, die onder de puinhopen
liggen. 19e auto op de voorgrond is
door het geweld vermorzeld
Suggesties.
Zoals steeds werden er ook nu van di
verse zijden suggesties gedaan. Het feit
dat de Nederlandse regering het geven
van stipendia aan kunstenaars wil ver
ruimen, werkte nogal inspirerend.
Zo merkte men van de zijde der advies
commissie op, dat vertalingen buiten de
beoordeling vielen en het dus wenselijk
zou zijn óók een prijs voor „oersettings”
in te stellen.
De heer Schurer lanceerde zelfs het idee
Elders in dit blad vindt U een meer gedetailleerd verslag van de uitreiking
van de Gysbert Jap'cxprys en de opening van de Friese Boekenweek.
Op deze plaats willen we slechts enkele, kanttekeningen maken bij de dag van
51 oktober, de dag met de dubbele manifestatie: de uitreiking van een literaire
pr(js en de opening van de Friese Boekenweek.
Beseft Bolsward eigenlijk wel, wat een voorrecht het is, dat deze Friese dag
de traditie is, die hiermede wordt ge-
zo hoort deze dag in Bolsward, waar
Gysbert Japicx zong en dr. Joost Hal-
bertsma woonde.
In dit verband was „de stunt” van de
„suvels” alleraardigst gevonden.
Het bracht veel volk op de been en het
kreeg echt iets van een volksfeest. Wat
de entourage in het stadhuis betreft:
De vocale en instrumentale muziek deed
het als afwisseling van de (wel wat
lange) toespraken, bijzonder goed.
Wat ons betreft mag hier een traditie
uit groeien,
De omlijsting van het gebeuren met een
„stand” van het Fries letterkundig mu
seum in de Vierschaar en een uitgebrei
de boekentafel in de bijzaai van de
Doele werd zeer gewaardeerd. De vorm
waarin de koffiemaaltijd werd gehouden,
viel vrijwel unaniem in de smaak van
de honderden die er aanzaten.
min fraai als het volstouwen van de
Vierschaar met stoelen, juist op het mo
ment, dat deze een functie kreeg als
verzamelpunt van de genodigden.
Maar dit waren slechts kleine vosjes die
de wijngaard niet konden bederven. We
hebben van deze dag echt genoten en
vele Friezen zullen dat via radio, T.V.
en krantenverslag ook hebben gedaan.
Het was een goede dag, voor Friesland
Entourage.
De ruimte in de raadzaal is beperkt en
het is ten enenmale niet mogelijk alle
Bolswarders bij het gebeuren te betrek
ken. Dit jaar is een poging gedaan de
uitreiking ook voor de bewoners niet on
opgemerkt voorbij te laten gaan.
Dit achten wij een goede greep. Immers
èn de uitreiking van de jaarlijkse pro
vinciale prijzen, èn de opening van de
„Fryske Boekewike” geschiedt niet
„automatisch” in Bolsward. In de prak
tijk is dit behoudens een kleine uitzon
dering, wel het geval, maar nimmer is
het vastgelegd dat deze Friese hoogtij
dag in Bolsward moet worden gehou
den. Bolsward moet als het ware telkens
weer deze dag „verdienen”. De sfeer
moet in Bolsward zó zijn, dat men het
algemeen gaat voelen: Ja, hier hoort
deze dag thuis. Zoals de P.C. in Frane-
ker hoort, de Freulepartij in Wommels, hiene wy net tocht.
Op woensdag 16, donderdag 17, vrijdag
18 en zaterdag 19 oktober a.s. zal, tel
kens des middags van 2 tot 5 uur en des
avonds van 7 tot 9.30 uur in het gebouw
van de voormalige R.K. Lagere Land
bouwschool aan de Gasthuissingel, alhier
een tentoonstelling worden gehouden be
treffende de Individuele Zelf Bescher
ming (I. Z. B.).
Deze tentoonstelling is opgezet met vol
ledige medewerking van het Ministerie
van Binnenlandse Zaken, wordt in zoveel
mbgelijk gemeenten in onze provincie
gehouden en heeft ten doel op een eer
lijke en duidelijke wijze de burgerij in
kennis te stellen met de beschermings-
mogelijkheden bij de moderne oorlogvoe
ring.
Watrin opgenomen: De Bolswirdsche Courant, Westergoo en
Yn
keap fan Fryske bibels en gesangboe-
ken, dy’t snein bigoun is, hat de kom-
misje, mei help fan de direksje fan de
„Kanselarij”, yn ’e iepenbiere lêsseale
oan ’e Twibaksmerk to Ljouwert alle
ütjeften ütstald, dy’t fan ’e midsieuwen
óf op dit gebiet ütkommen binne.
Tongersdei is de ütstalling iepene troch
1 de foarsitter fan de aksje, de hear Boom-
gaardt, direkteur fan it Frysk Deiblêd.
Dêrnei joech in amtner fan de Provin-
siale Bibleteek in taljochting by dizze
I seltsume boeken. Foar üs Boalserters is
wol it meast nijsgjirrige in Aid, mar
noch degelik boekwurk yn stive ban „Da
vids Psalmen”, oerset fan Gysbert Ja
picx en printe to Boalsert by S. van
Haringhouk, boekdruweker ijnne Wier-
heit. 1668”.
Yn dy tiid in psalmboek ütjaen yn ip
tael, dy’t wol praet, mar suver net lézen
wurde koe, dêr wie moed ta nedich! De
man sil der yndertiid earder bryk as
ryk fan wurden wêze, mar hawar, nei
trije ieuwen hat hy der noch in strjit-
namme op ta krigen.
Fierder lizze der noch geastlike lieten
fan Juffer Frederika Rutgers, Ds. Alt-
huysen, A. M. Wijbenga en Fedde Schu
rer. En dan bibelfortalingen ü.o. fan Ds.
J. Halbertsma, Colmjon, Feitsma, Post
ma en De Clercq, Folkertsma en Dr.
Wumkes.
De ütstalling is (forgees) twa wike lang
to bisjen op ’e üren as de lêsseale iepen
Gevraagd aan de bijzondere school van de
hervormde gemeente te Wons, een kwe
keling met akte. Rechtz. Herv. Beloning
f 50,per maand. Sollicitaties aan het
hoofd der school, H. Scheweer.
Fryske Boekewike
It is nou wer safier
Fan Turns oan De Tike
Oerterp, Offingawier
Oeral sille hja 't witte
Yn great en lyts forban
Skriuwers lit 't nea sitte
It Fryske boek haldt stan.
De chr. vereniging voor
houdonderwijs wil een i
bouwen ten zuiden van 1
straatplantsoentje. Hiervoor is ’n obliga
tielening uitgeschreven voor f 25000,
To Boalsert is in toanielforiening oprjoch-
te under de namme Gysbert Japicx.
Fryske Boekewike
Dêr giet gans omhear
Mei nij wurk forrike
Bliuwt de tael yn ear
Acht en fyftich titels
Yn ien jier de kroan!
Resensinte-stikels
It Fryske boek wint oan
Fryske boekewike
Greate litteratuer?
lenris ’t merk: klassiken?
Né, sljocht lêzersfoer
Om de geast to üntspannen
Elk fynt syn gerak
Utjowers ha plannen
It Fryske boek krijt plak
Fryske boekewike
Rop oer doarp en
’t Boadskip sil nea
Skógje ’t Hillich Blêd
Net fan brea allinne
Elk hüs yn it Ljocht
Elk it Heechte tsjinne
In Fryske bibel kocht
i en
jo
yn
der
mear lan om dizze plakken«brükt as oars
yn hündert jier. It tempo rint aloan om
heech en dêrtroch forsinne wy ós faken
yn it perspektyf fan de tiid. De goede
groun foar lanbou en tünbou en grif de
béste groun dêrfoar wurdt alle jierren
krapper, de kollektive oanfal op dy groun
alle jierren forheftiger. It oa’nbod sakket,
de fraech wurdt greater. Soe it dan in
wünder wêze, dat de prizen omheech gea-
ne. Ik wol hjir net komme op de fraech
of dit alles yn it bilang is fan de minsken,
alllnnicH fêststelle, dat der in Ontwikke
ling geande is, dy’t net mear forburgen
bliuwe kin. Blanksma’s pleats is in apart
gefal, dat jow ik ta. Der wiene bysündere
faktoaren yn it spul, mar sok in utrinder
kin it foardiel hawwe. dat er in skel
ljocht fal oer dingen, dy’t foar de meas-
ten jit yn it tsjuster leine. Wy sille goed
dwaen de realiteit under eagen to sjen.
En al bliuwt it altyd minske-forstan en
minsklik ynsjoch, it kin ós dochs helpe
om goede dingen to dwaen en forkearde
to litten. It sil net sa lang mear duorje,
tinkt ós, dat de oerheld, towille fan it
algemien bilang, de frije romte-biskikking
oan bannen leit, hwant wichtige folksbi-
langen steane hjir op it spul.
Hierbij moge ik Uw aller aandacht vragen voor de op woensdag 16,
donderdag 17, vrijdag 18 en zaterdag 19 oktober a.s. des middags van
2 tot 5 uur en des avonds van 7 tot 9.30 uur in het gebouw van de
voormalige R.K. Lagere Landbouwschool aan de Gasthuissingel te hou
den tentoonstelling omtrent de Individuele Zelf Bescherming (I.Z.B.)
Deze tentoonstelling is opgezet met volledige medewerking van het
Ministerie van Binnenlandse Zaken, wordt in zoveel mogelijk ge
meenten in onze provincie gehouden en heeft ten doel op een eerlijke
en duidelijke wijze de burgerij in kennis te stellen van de bescher-
mingsmogelijkheden bij de moderne oorlogsvoering.
Ik geloof dat wij onverstandig doen de ogen te sluiten voor de ge
varen, die ons kunnen bedreigen. Ik meen dat wij verplicht zijn ten
opzichte van onszelf, onze gezinnen en onze medemensen gebruik te
maken van deze voorlichting omtrent een zo goed mogelijke bescher
ming tegen deze gevaren.
Reeds geruime tijd zijn de huisvrouwen in onze stad bezig met het
houden van zgn. voorlichtings-huiskamergesprekken.
Thans kunnen zij het reeds besprokene uitvoerig en duidelijk zien ten
toongesteld.
Ik hoop, dat velen de gelegenheid vinden deze expositie te bezoeken.
Minder autoriteiten.
Het viel op, dat het aantal autoriteiten
dat de plechtigheden bijwoonde ditmaal
beduidend geringer was dan dit voor
gaande jaren het geval was.
Het Provinciaal Bestuur was enkel ver
tegenwoordigd door Gedeputeerde H. M.
Gerbrandy, de beheerder van de „agra
rische” portefeuille nog wel. De aanwe
zigheid van enkele provinciale ambte
naren kan dit niet goed maken. Wel een
groot verschil met andere jaren, waarin
soms het college voltallig aanwezig was.
Het feit echter dat de Commissaris der
Koningin in Friesland, Mr. H. P. Lint
horst Homan, vergezeld van de meeste
Gedeputeerden, voor dringende aangele
genheden buitenslands vertoefde, was ’n
excuus dat algemeen aanvaard werd.
Voor zover wij ons kunnen herinneren
was het voor het eerst in de geschiede
nis van de prijsuitreikingen, dat een
vertegenwooqrdiger van „Den Haag”
ontbrak.
In het verleden kwam óf de staatssecre
taris van O., K. en W. óf een hoge re
geringsfunctionaris. Dit medeleven van
de zijde der regering werd steeds zeer
op prijs gesteld, al was het zo, dat de
toespraken, die van regeringszijde ge
houden werden, veelal de schijn gaven
weinig voorbereid te zijn. Ditmaal had
een der sprekers een serieuze suggestie
voor de Nederlandse regering in petto
en het was even een pijnlijk moment te
moeten constateren, dat deze geen ver
tegenwoordiger had gezonden.
Wij hopen dat hier een of ander mis
verstand heeft geheerst en dat de re
gering een volgend jaar weer acte de
presence zal geven. Ja, zou het wel zo
vreemd zijn als een der leden van ons
Koninklijk Huis deze dag eens mee
maakte
Lykwols it feit leit der en it jpwt neat om
it to forswijen, dat er goed lan of in goe
de pleats frij to keap is, de prizen tige
heech op rinne. Wie dat jit in hoekje lan
dat in boer bysünder past en dat er mar
ien kear keapje kin, dan soe men dat oan
dy omstannichheden wite kinne, mar dit
soarte fan dingen as Blanksma’s pleats,
moatte in oare reden ha. Elk wit wol, dat
sokke kapitale oankeapen net barre troch
kweajonges of oerstjüre minsken. Hjir is
lang en dreech oer tocht en praten, der
kin men wol wis fan wêze. Hwant keap-
jen bitsjut ek biteljen en lju, dy’t in heal
miljoen earne yn stekke, dogge dat sa
mar net. Soe it ek ris wêze kinne, dat hja
fierder sjogge as jo en wy. Dat hja troch
de üntwikkeling earder as wy kommen
sjogge, hwat wy jit net fornimme? Wy
hawwe fan ’e wike allegearre léze kinnen
fan dy 12 miljoenste ynwenner yn it lytse
Nederlantsje. En ek fan dy prognoses oer
de takomstige ynwennertallen. Dêr is
mannichien wol efkes stil fan wurden. 15
miljoen yn 1970 en sa mar troch. Al diz
ze minsken hawwe huzen nedich, skoal-
len, tsjerken, winkels, fabriken, wegen,
rekreaesje, ja folie net genóch. As it frede
bliuwe mei, dan is de forwachting, dat tt
libbenspeil alle jierren hwat omheech
gean sil, de sloppen en steigen fordwine,
de plakken wreiuzje harren geduerich ut.
De«forsjenningen foar ünderwiis, forple-
ging, forsoarging, foar üntspanning, sport
kultuer nimme jit hurder ta as it ynwen-
neroantal. Mar ooppe alles moatte dy nije
miljoenen oan nij wurk holpen wurde, sa
dat ek it bidriuwslibben, de fabriken, de
saken, de bureaus en kantoaren, de gara
ges en de opslachromten hyltyd nije rom-
te, nije groun freegje. Fan de emigraesje
hawwe wy oan diz’liid ta net folie romte
DE WIKKENDE MINSKE
De gemeente Wünseradiel is it tinken
mei it bifoarderjen fan de wurkgelegen-
heit yn har gritenij. De Blanksma’s pleats
is foar in heal miljoen oankoft om dêr
troch de hannen frij to krijen mei in oare,
al earder oankofte pleats, dy’t hja brüke
wolle foar de tónbou. Dit forklearret
foar in diel de hege keapsifers fan dizze
pleats, mar wy moatte der daliks bysizze,
dat de serieuze keapers ek ót in oare hoe-
ke kamen en dêr wurdt men dochs wol
efkens stil fan. Ien fan harren, de hear
Schuiling fan Hallum, hat him op dizze
priis brocht. Grif, dizze bouboer nat mei
syn eigen pleats der yn Hallum goede sa
ken makke, mar dat hy sa fier gean soe,
Hwat hat (jabe Skroar
Kapelaan Dr. F. van der Meer, afkomstig
van Bolsward benoemd tot lector aan de
theologische faculteit der R.K. universiteit
met een leeropdracht in de liturgie en
christelijke archeologie.
de takomstige üntwikkeling yn greate lij
nen to folgjen en dy seit: mear minsken,
folie mear auto’s, mear wegen, breder we
gen-
Sjoch nei biskieden plakken hjir yn it
Noarden, sjoch nei it evenredige en rêsti-
ge Boalsert, nei de Jouwer, nei Frentsjer,
nei al dy plakken dy’t tsjin de stream
tsjin de ekstra-subsydzjes oproeije en
hawwe in tige swak byld fan hwat er
it algemien nart. Yn ien generaesje is
mear lan om dizze plakken»brükt as
God jowt ós de nuten
mar Hy brekt se net foar ós iepen
krige. Sünt de oarloch binne der in mil
joen lju nei it bütenlan forfearn, mar der
binne 900.000 oare minsken fan om utens
foar yn it plak komd.
Wy binne nou al sa fier, dat de droech-
lizzing fan de eardere Sudersé ek wer for-
brükt wurdt oan boppeneamde doelen. En
as dizze romte opbrukt is, hwersanne
moatte wy dan nije romte fine? De tiid
komt hurder op ós ta as mannichien nou
noch tinkt. It hket hjir yn it Noarden jit
róm en de krioeljende drokte kenne wy
hjir komselden. Mar yn it Suden klaget
men al stien en bien, dat alles fierst to
lyts en to krap is, dat Braban it heechste
persintaezje forkersüngelokken hat, dat
er sa gau mooglik greate nije wegen kom
me moatte, sil it net fêst rinne. En hwer
bisuden Swol is it oars.
Inkelde ófgelegen hoekjes as de kop fan
Noard-Hollan en nou noch in diel fan
Sélan binne jit biskikber. Allinnich it
Noarden hat jit romte. Romte foar huze-
bou, fabrieken, wegen, kanalen en rekre
aesje. Sa is it nou yn 1963. Soene jo ót-
halde doare, dat it oer tsien jier noch sa
is?
Hwer’t net genóch bykomt, mar wol hyl
tyd mar óf giet, brokkelt nou jit bisteande
romte hurd óf en kin it wolris sa wêze,
dat ós roppen en wrotten om de lju hjir-
hinne to hel jen, de langste tiid duorre hat.
Hwa’t ek yn ós kontreijen de taname
sjocht fan it forkear op de kanalen,
nei de oarloch mei hünderten persinten
tanaem, op de wegen, dy sil syn andert
fuort net klear ha.
De rykswei 43 is der in sprekkend foar-
byld fan. Ik meitsje my sterk, dat der grif
tsien kear sa folie auto’s oer geane as in
jier of tsien lyn. Men kin net yn de ta-
komst sjen, mar it is de minske wol jown
Publiciteit.
Aan belangstelling ontbrak het bij deze
prijsuitreiking niet. De raadzaal was
vrijwel geheel bezet en vele gezichten
zagen wij er voor het eerst.
De prijswinnaar, de heer Jo Smit, kreeg
in onze provincie vooral bekendheid
door zijn arbeid op het gebied van de
publiciteit. Als onderwijzer, verzeke-
ringsambtenaar, verpleger en leraar,
zou hij nooit die populariteit hebben ge
kregen, die hij in onze provincie on
tegenzeggelijk geniet. Zelfs als schrij
ver niet. Zijn werk is ook allerminst
van het populaire genre. Zelfs van zijn
bekroonde werk werden in enige jaren
tijds nog geen 400 ex. verkocht. Ja, aan
genomen moet worden, dat velen, die
in een bepaalde kwaliteit de prijsuitrei
king bijwoonden en de prijswinnaar hun
gelukwensen kwamen aanbieden, zelf
nimmer het werk van Jo Smit hebben
gelezen
Hoe dan ook, het feit dat de heer Smit
in de publiciteitssector heeft gewerkt
en nog werkt, zal er niet vreemd aan
zijn geweest, dat èn ROND, èn VARA
radio-reportages opnamen en er een
T.V. documentatie kwam.
Voor het doen meeleven van duizenden,
die nimmer in de gelegenheid zijn een
dergelijke prijsuitreiking mee te maken,
moet men het gewicht van een dergelij
ke publiciteit niet onderschatten.
I
|g
MP' z
