van
onze
De reorganisatie
defensie
Toenadering Frankrijk-Engeland
Rusk stelt Europeanen gerust
p r
Loon- en prijspolitiek in discussie
Gouden filmpjes
Qabe Shroar
us hjoed p p
to sizzen
Meer telefoon
gevraagd
O o
Staken
De nieuwe Premiers
1
Piet
i
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Waarin opgenomen: De BoJswardsche Courant, Westergoo en De Jong’» Nieuwsblad
gL.
I
f S t
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1963
102e JAARGANG
No. 81
v
licht
E. J. Harmsen
prima
f
llwat bat
i
Abonnementsprijs f 1 90 per kw»ru»l
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2333
(K5157)
le week november 1913
F, K. Mobach, speciaal adres voor
Gelderse vleeswaren en fijner kaassoorten
't Blomke voor hoest en verkoudheid
op het ogenblik geen
tot september ’63 zijn de kosten van Ie
le grondstof-
invloed,; ook
moest aan sommige dienstverlenende be
drijven een
Tapgesprek.
In Algerije, waar het de laatste dagen aan
het Marokkaanse front vrij rustig is ge
bleven, poogt men tot een vergelijK te ko
men. President Ben Bella, koning Hassan,
keizer Haile Selassie zijn naar Bamako
vertrokken, de hoofdstad van Mali, waar
Bolswards Nieuwsblad
Een kwestie die de Kamerleden hoog zit,
is de groeiende wachtlijst van telefoonaan
sluitingen. De achterstand wordt steeds
groter en wel in de eerste plaats, doordat
er onvoldoende in deze dienst wordt ge
ïnvesteerd. De overheid, die voor zoveel
minder urgente doeleinden geld rond
strooit, zou een economisch verantwoorde
belegging doen, indien zij meer uittrok
voor de telefoondienst van de PTT, de
meest rendabele van dit hele staatsbedrijf.
Bovendien is communicatie een onmisbare
zaak in onze samenleving, waarin tempo
en efficiency meer dan louter economi
sche begrippen zijn.
steunden dan toch niet tegenwerkten. Na
de verkiezingen van het voorjaar, die eni
ge winst voor de communisten te zien ga
ven, is de opening naar links even ge
strand, maar nu poogt Nenni toch weer
het
De linkervleugel heeft zich daartoe ook
bereid verklaard op onmogelijke voor
waarden, namelijk geen uitsluiting van de
communisten en afwijzing van de ver
plichtingen van het Atlantische bondge
nootschap.
Op het ogenblik van schrijven is de uit
slag van de stemmingen over de resolu
ties nog niet bekend, maar men kan wel
zeggen, dat het nog geen zekerheid is, dat
Nenni zijn wil zal kunnen doorzetten.
Klagen, klagen
Rechtenvragen
Werknemers
Bij de pers
Ontevreden
Ja, met reden
Hoger loon
Bleef een droom
Dan de klanten
Maar geen kranten
Eén profest
Straks de rest
Laat ze ons laken
Wij gaan staken
Andere groepen
Die gaan roepen
Loon te laag
Laatste vraag
Tien procent meer
Ingestemd, heer?
Dan kan ’t worden
Blijft het schorten
't Werk zal echt
Neergelegd
Wees verbolgen
De gevolgen
Zullen raken
Wij gaan staken!
Druk bespreking
Onderbreking
Compromis
Lang niet mis
Het wordt later
Een scheutje water
Bij de wijn
't Zaakje is rein
Tien procent, ja
Maak ’t bekend dra
Heren knikken
’t Zal wel schikken
Blij ontwaken
Zonder staken
Het belangwekkendste nieuws uit het binnenland kwam deze week niet van het
Binnenhof. Werkgevers en werknemers bereikten tijdens een geheime conferentie
in „de Baak” te Noordwijk overeenstemming over een mogelijke loonsverhoging
in twee etappes: 5 c/o per 1 januari en 5% op uiterlijk 1 april.
Van deze verhoging zal eventueel 0,8 worden afgetrokken, indien de vakanties
met twee dagen worden verlengd. Dit hangt af van
saties van werkgevers en
Politieke betekenis.
Voor de binnenlandse politieke verhou
dingen was deze overeenstemming van de
grootste betekenis. Het zou tot een split
sing binnen de regeringspartijen hebben
kunnen leiden als werknemers- en werk
geversorganisaties tegenover elkaar waren
blijven staan.
Er moet trouwens toch worden afgewacht
hoe het accoord in het bedrijfsleven zal
worden opgenomen. Voor een aantal on
dernemingen kan het moeilijk zijn een
dergelijke verhoging uit te Betalen. En
welke reacties zullen de communistische
infiltranten bij de vakbeweging teweeg
brengen?
In wurd op tiid yn suvere tael:
in gouden apel yn in sulveren skael
De verzekeringsmaatschappij voor paar
denliefhebbers in Wonseradeel telde het
afgelopen half jaar 580 paarden ter waar
de van f 173.940,13 verliezen tot een
bedrag van f 1750,werden vergoed.
Ad. Verloofd: X en IJ. Enige en alge
mene kennisgeving. Hieronder:
Ondergetekende condoleert haar zoon IJ.
ter gelegenheid zijner verloving met X.
Weduwe IJ.
Naar aanleiding van de operatie Big Lift, waarbij een gehele Amerikaanse divisie
in iets meer dan zestig uren van Texas naar Duitsland werd overgebracht, en van
de daarmee samenhangende opmerkingen van onderminister Gilpatric, dat de tech
nische ontwikkeling het mogelijk zou maken Amerikaanse troepen uit landen
overzee terug te trekken, is vooral in Duitsland wat bezorgdheid ontstaan, welke
nu op het ogenblik weer is weggenomen door Rusk, de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken. Deze heeft bij een bezoek aan Duitsland verklaard, dat de zes
Amerikaanse divisies zolang in Duitsland zullen blijven als de toestand dit ver
eist. En de toestand van het ogenblik maakt hun aanwezigheid zonder twijfel nood
zakelijk, zo meende Rusk.
Rusk heeft ook gesprekken gevoerd met
Duitse ministers en Von Hassel, de West-
duitse minister van defensie, heeft zater
dag op een persconferentie verklaard, dat
een verdedigingsconceptie, gebaseerd op
zulke „zeer kwetsbare transporten” van
de hand moest worden gewezen. Minder
in het openbaar dan in deze gesprekken
met de Duitsers heeft Rusk een ander
thema naar voren gebracht, n.l. dat de
bondgenoten hun verplichtingen ten op
zichte van de NAVO beter zouden moe
ten nakomen, dat met andere woorden
van de Europese landen een grotere bij
drage aan de defensie zou kunnen worden
gevraagd.
Hoe zijn deze opmerkingen van Rusk
met die van Gilpatric te rijmen? Men
moet aannemen, dat in bepaalde, vooral
militaire, Amerikaanse kringen, met be
paalde strategische gedachten wordt ge
speeld, die als proefballonnetje de lucht
in gaan, terwijl Rusk, als de verantwoor
delijke man voor de diplomatie, dan weer
zijn uiterste best moet doen, de schade,
die dit veroorzaakt, te herstellen. Het is in
elk geval een minder doeltreffende wijze
van politiek voeren.
Nuchterder.
Uit het verdere betoog van Rusk kan men
opmaken, dat de Amerikaanse regering
met minder optimisme dan bij vorige ge
legenheden het geval is geweest, de teke
nen van ontspanning in de wereld gade
slaat. Er is, zo zeide Rusk, geen echte ont
spanning mogelijk zonder vooruitgang in
Duitsland, Laos, Vietnam en Cuba.
Weliswaar zijn er achter het Ijzeren Gor
dijn enkele belangwekkende ontwikkelin
gen waar te nemen als gevolg van de
spanning tussen Rusland en China, de
grotere behoefte aan persoonlijke vrijheid
HET GEHEIM VAN HET TOPLITZMEER
Ha zorgvuldige voorbereidingen van de Oostenrijkse autoriteiten zal getracht
worden het geheim van het Toplitzmeer te ontsluieren. Zoals bekend, moeten
op de bodem van het Alpenmeer, dat op sommige plaatsen 120 meter diep is,
de schatten uit de nazitijd rusten. De SS zou ze daar hebben laten zinken.
Toto links, een landmeter verricht waarnemingen. Foto rechts: met een bootje;
voorzien van speciale bodemregistratie-apparatuur, wordt het meer afgezocht
DE TELEFOONKWESTIE IN DE
TWEEDE KAMER
Dinsdagmiddag heeft de fractieleider
van de PvdA in de Tweede Kamer,
prof. dr. A. Vondeling, aan de minister
president, de minister van justitie en
de minister van Verkeer en Waterstaat
zijn vragen herhaald, die hij reeds vo
rige week in de Tweede Kamer had ge
steld over mogelijkheden tot aftappen
van telefoongesprekken in Nederland
door de B.V.D.. Foto links: premier
Marijnen geeft antwoord. Naast hem zit
de minister van Verkeer en waterstaat,
mr. J. van Aart sen. Foto rechts: de
fractie van de boerenpartij, die door
uitlatingen van de heren Koekoek en
Harmsen in deze zaak is betrokken. Van
voor naar achter de heren P. Voogd,
en H. Koekoek
en moeilijkheden bij het verdelen van de
economische reserves tussen de eisen van
bewapening, de industrialisatie, de con
sumptie en de bevordering van de wereld
revolutie. Het zou onjuist zijn, aldus Rusk
spoedige veranderingen te verwachten.
Contact met Engeland.
Sinds president De Gaulle op 14 januari
van dit jaar door zijn beruchte persconfe
rentie Engeland het lidmaatschap van de
Europese Economische Gemeenschap ont
zegde, hebben de vijf andere landen, Ne
derland voorop, voortdurend getracht de
contacten met Engeland niet verloren te
laten gaan. De gedachte zat hierbij voor:
eensdeels een Engels lidmaatschap voor
de toekomst niet onmogelijk te maken,
anderdeels door zich vasthouden aan de
Engelse conten Frankrijk duidelijk te ma
ken, dat men niets wilde weten van de
ideeën van De Gaulle het Europese conti
nent naar een van Amerika onafhanke
lijke buitenlandse en militaire politiek te
voeren, waarin het vermeende Franse be
lang of doel zou worden gelijkgesteld met
het Europese belang. Na wat mislukte po
gingen heeft men gemeend in de West-
europese Unie het instrument te vinden,
waarin de contacten het best bewaard zou
den kunnen blijven. In het kader van dit,
nu niet meer door Frankrijk gesaboteerde
streven, zijn vrijdag en zaterdag in Den
Haag.de ministers van buitenlandse za
ken van de leden van de W.E.U. (de Zes
plus Engeland) bijeen geweest. Veel is er
niet uit gekomen en men mag ook stellig
niet verwachten, dat Engelands toetreding
er nader door gekomen is, maar deze bij
eenkomsten zijn wel belangrijk om mis
verstanden uit de weg te ruimen en event,
plannen min of meer de coördineren.
Frankrijk heeft dit streven lang gesabo
teerd, maar ditmaal heeft het zich wat
socialer betoond. Men zou zelfs kunnen
spreken van een Franse tactiek de harte
lijkheid in de betrekkingen met Engeland
te herstellen zonder uiteraard iets van het
ingenomen standpunt prijs te geven. Er
is gedineerd en er is geluncht en vooral
de Fransen bliezen hun hartelijkheid flink
op, door de Engelsen tot wat nuchterder
proporties teruggebracht. Men kan dit
Franse optreden wellicht verklaren uit de
hardnekkigheid, waarmee de bondgeno
ten bleven vasthouden aan de banden met
Engeland, waardoor Frankrijk in een on
aangename geïsoleerde positie kwam te
staan.
Wat kan men van de nieuwe Britse pre
mier, Sir Alec Douglas-Home verwach
ten?
Hij heeft zich een-reputatie verworven als
een beminnelijke, aristocratische minister
van buitenlandse zaken, die menigmaal
met succes een bemiddelingsrol in inter
nationale conflicten heeft vervuld. Het is
echter niet voldoende een voortreffelijk
diplomaat te zijn voor het premierschap.
De binnenlandse problemen vragen een
leidersfiguur die een grote intelligentie en
tact paart'aan een zekere mate van sociaal-
economische deskundigheid.
Oud-premier Macmillan heeft in het ver
leden met wisselend succes een sterke per
soonlijke invloed gehad in het kabinet.
Home is eigenlijk steeds een beetje op de
achtergrond gebleven en het mag niet uit
gesloten worden geacht, dat hij dat ook
als Brits premier zal blijven. De tijd zal
ons leren om Butler en Heath hem niet
zullen overschaduwen.
Ook West-Duitsland heeft zijn njeuwe
premier, al noemt men hem hier ook
bondskanselier.
Prof. Erhard is befaamd als econoom van
liberalen huize, ondanks zijn lidmaatschap
van de CDU. Hij is de man van het even-
vaak geprezen als misprezen ,Wirtschafts-
wunderT waarvoor hij als minister van
economische zaken onder dr. Adenauer
verantwoordelijk is geweest. Erhard is
echter meer „vakman”, dan politicus, dit
in tegenstelling tot Home.
Voor Bonn liggen de problemen meer op
het vlak van de diplomatie dan de binnen
landse economie. Het manoeuvreren tuS--
sen Washington en Parijs vereist een gro
te mate van stuurmanskunst. In Parijs is
Erhard echter niet Zo gezien, vooral in
verband met zijn houding tijdens de be
sprekingen te Brussel over de Britse toe
treding tot de EEG. Hij weet echter zijn
bekwame minister Schröder (buitenlandse
zaken) aan zijn zijde, wiens diplomatieke
talenten hij zeker kan gebruiken.
het Overleg, dat door organi-
werknemers per bedrijfstak zal worden gevoerd.
Hoe vaak dit het geval was onthulde hij
niet. Wel toonde hij zich bereid hierover
in de vaste commissie van de fractieleiders
der vijf grootste partijen, welke parlemen
taire controle op de B.V.D. uitoefent, me
dedelingen te doen. s
Hij verzekerde bovendien, dat de moge
lijkheid van het afluisteren is vastgelegd
in een regeling (welke de Kamercommis
sie bekend is), waarin verborgen tegen
misbruik zijn opgenomen. Zo kan bijv,
niet één minister opdracht tot afluisteren
geven; daarmee suggereerde de minister
president, dat er meer ministers aan zo’n
bevel te pas moeten komen.
Defensie.
Een derde zaak, welke de aandacht van
het Binnenhof kreeg, was de voorgeno
men reorganisatie van het departement
van defensie. Zoals bekend heeft minister
De Jong het voornemen om voor elk on
derdeel van de strijdmacht land-,
lucht- en zeemacht een aparte staatsse
cretaris te benoemen. Alleen voor de
luchtmacht is hij nog niet geslaagd, door
dat de VVD bezwaar koestert tegen de
opsplitsing van het defensie-apparaat en
bovendien in de minister De Jong aange
zochte candidaat niet een van haar ver
trouwensmannen ziet. VVD en CHU
vinden, dat zij er bij de verdeling van de
staatssecretarissen maar bekaaid zijn af-
gekomen.
Bij een interpellatie verzocht de socialis
tische kolonel Wierda de minister nu de
voorgenomen reorganisatie op te schor
ten. Minister De Jong weigerde dit; als
hij de reorganisatie halverwege zou onder
breken, zou er zijns inziens verwarring
aan de top ontstaan. Hij verzekerde de
Kamer bovendien, dat als de consequen
ties haar later niet zouden aanstaan, er al
tijd zou worden teruggeschakeld.
De regeringspartijen gaven hem zijn zin,
alhoewel CHU en VVD hun bezorgdheid
niet onder stoelen of banken staken en
zich het recht voorbehielden hieraan te
zijner tijd door een motie van afkeuring
blijk te geven.
Woningbouw.
In plaats van afkeuring kreeg de nieuwe
minister van volkshuisvesting, Bogaers,
lof van alle kanten te incasseren voor de
bouwnota, waarin hij zijn plannen tot ver
hoging van de woningbouw heeft ont
vouwd. De socialist Bommer en de KVP-
er Andriessen toonden echter wel enige
twijfel of het hem inderdaad zal gelukken
de woningnood in 197Ó op t' beffen.
zij met president Modibo Keita zullen ver
gaderen.
Hoop op een snelle bijlegging van het ge
schil kan men moeilijk meer hebben, maar
aan de andere kant lijkt een oorlog op
wat grotere schaal ook niet waarschijnlijk.
Van Westelijk standpunt minder plezierig
is, dat Ben Bella uit Oostelijke bron wa
pens krijgt. Nasser staat geheel achter
Ben Bella en ook van hem krijgt de Al
gerijnse president wapens.
Iraaks-Syrische Unie.
Naast deze bemoeienisin het Westen
heeft Nasser zijn zorgen in het Oosten,
waar alle goeae vooruitzichten op een
nauwer samengaan van een aantal Arabi
sche landen onder Nassers leiding ver
dwenen is. In de eerste maanden van het
jaar had het er alle schijn van, dat in Irak
en Syrië Nassers vijanden hadden plaats
gemaakt voor zijn vrienden. Een nieuwe
Verenigde Arabische Republiek werd op
papier gezet, maar de in beide landen
heersende Baathpartij gevoelde er weinig
voor het gezag uit handen te geven. Nas
sers invloed kwijnde weg en nu hebben
de Baathpartijen in Irak en Syrië aange-
kondigd, dat zij hebben besloten beide
staten samen te smelten in een federatie
op basis van socialisme en democratie. De
samenwerking was eigenlijk al begonnen
want 8 oktober was er een militaire unie
aangekondigd. De economische en poli
tieke stappen zullen nu moeten volgen,
maar aangezien er al zoveel Arabische
eenheidsplannen zijn mislukt, kan men
nog niet van succes overtuigd zijn.
Italiaanse socialisten.
In Italië zijn de socialisten van Nenni in
congres bijeen geweest. Het belangrijkste
thema van het congres was de vraag of
de partij zich bereid zou verklaren met
de chr. democraten een coalitie aan te gaan
De partij van Nenni heeft zich na de oor
log zeer nauw met de communistische
partij verbonden, maar na de gebeurtenis
sen in Hongarije heeft Nenni, een dra
ger van de Stalin-prijs voor de vrede, ge
tracht zich steeds meer van zijn bondge
noten af te wenden, hetgeen niet zo ge
makkelijk was, aangezien in zijn partij een
zeer sterke minderheid voor voortgezette
samenwerking met de communisten is.
Van het ogenblik af, dat Nenni een gro
tere zelfstandigheid zocht, ontwikkelde
zich in de chr. democralische partij, vooral
onder leiding van Fanfani een stroming,
die voor een economische en sociale mo
dernisering van het land een samenwer
king met de socialisten van Nenni zocht,
hetgeen in Italië de „opening naar links”
heet.
Het doel van Fanfani was tevens de rech
tervleugel in zijn eigen partij van invloed
te beroven. Met de socialisten samenwer-
kend, zou hij rechts niet meer nodig heb
ben. Vorig jaar is het tot een halve ope
ning gekomen, waarbij de socialisten wel
niet in de regering kwamen, maar de par
tij van Fanfani in het parlement zo niet
Prijspolitiek.
Van groot gewicht zal uiteraard ook zijn
hoe de loonsverhogingen op de prijzen
van de produkten zullen uitwerken. In de
Tweede Kamer stelde de socialistische af
gevaardigde mevrouw Brautigam dinsdag
middag al mondeling de vraag of som
mige ondernemers door „versluierde prijs
verhogingen” niet al een voorschot ne
men op de voorgenomen loonsverhogin
gen. Minister Andriessen, de nieuwe be
windsman voor economische zaken, ver
zekerde, dat de Economische Controle
dienst hierop zoveel mogelijk toeziet. Zijn
indruk was, dat er op het ogenblik geen
reden is voor onrust. Sinds september ’62
tot september ’63 zijn de kosten van le
vensonderhoud m. 3 gestegen. Stij
gingen op de internationale
fenmarkt hadden hierop i
prijsverhoging worden toege
staan om verliesposities weg te werken.
Telefoon.
Een tweede onderwerp, dat de belangstel
ling van de Tweede Kamer had, betrof
de vraag of de binnenlandse veiligheids
dienst telefoongesprekken kan en mag af-
luisteren.
In vorige jaren is de regering eigenlijk
om die vraag heengelopen; de indruk die
werd gewekt, dat het niet het geval was,
doch de redeneringen waren nooit slui
tend. Vorige week erkende minister Toxo-
peus eindelijk, dat de B.V.D. inderdaad
om redenen van staatsveiligheid bepaalde
gesprekken kan afluisteren. Of dit ook
gebeurde, liet hij echter in het midden.
Dinsdag j.l. stelde de socialistische fractie
leider Vondeling de zaak opnieuw aan
de orde: Minister-president Marijnen zei
toen, dat et „hoogst zelden” gebeurde.
strand, maar nu poogt Nenni toch
het groene licht van de partij te krijgen.
De lir’
bereid verklaard
igelijke
