Wereld geschokt door
moord op Kennedy
Koekoek insinueerde dat
departement vol N.S.B.ers zat
Gabe Skroar
China reageerde op het ,goede nieuws
zijn overlijden met een spotprent
van
Het telefoon geheim op het Binnenhof
de Martinytoer
Fan
'if®
üs hjoed p p
to sizzen
Zilveren filmpjes
3
Tj. de J.
5
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
I',
I
F -
DINSDAG 26 NOVEMBER 1963
102e JAARGANG
No. 91
Waarin opgenomen: De Bolswardsche Courant, Westergoo en De Jong’j Nieuwsblad
Hwat hat vj Cl
HALD DE EAGEN GOED IEPEN
de agraryske saken
'I
De Verenigde Staten hebben meer dan
500 operationele lange-afstandsraketten,
de Russen bezitten slechts een fractie
van dit totaal.
De troepen van het Westen zijn echter
minder in Europa geconcentreerd dan die
van Rusland en daarom was de Weste
lijke kracht nog niet genoeg om zonder
kernwapens een conventionele Russische
aanval te weerstaan.
Machtsverschuiving
in Irak.
vloed uit te oefenen op de bedragen, wel
ke voor hulpverlening beschikbaar wor
den gesteld.
Het Congres heeft zo juist het bedrag
van vier en een half miljard dollar voor
hulp aan het buitenland dat Kennedy
voor het komende jaar had gevraagd,
met 800 miljoen besnoeid.
Kennedy, dit is de laatste maal dat zijn
naam, die zo vaak voorkwam in onze
politieke overzichten in dit verband ge-
verlenen. Enkele weken terug had hij de
beschuldiging geuit, dat al in 1959 zijn
telefoongesprekken door de B. V. D. wa
ren afgeluisterd en als gevolg daarvan
een candidatenlijst, welke hij naar een
politieke vriend in het Noorden des lands
per expresse had verzonden, deze te laat
had bereikt. Daardoor aldus zijn be
schuldiging had zijn partij in dat jaar
niet aan de verkiezingen kunnen deel
nemen.
Van verscheidene kanten werd boer Koe-
Allinne in greate geast
doar in ienfaldige styl to hawwen
Bolswards Nieuwsblad
Abonnementsprijs f 1.90 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 13 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Handelsadvertenties bij contract reductie
In Irak is de macht in andere handen
geraakt. Vorige week leek het of de ge
matigden in de regering en de Baath-
partij (sinds de opstand tegen Kassem
aan de macht) de „extremisten” uit hun
positie hadden verdreven. De voornaam
ste extremist arriveerde in Madrid,
maar enkele dagen later vertrokken de
leiders van de gematigde vleugel naar
Beiroet, terwijl de internationale raad
van de Baathpartij, die ook in Syrië aan
de macht is, orde op zaken probeerde te
stellen. In het vacuum, dat hierdoor is
ontstaan, is nu het leger getreden, dat
met president Aref aan het hoofd de
macht aan zich heeft getrokken. Dat
betekent ongetwijfeld een tegenslag voor
de nauwe unie met Syrië, waar vooral
de „extremisten” op aandrongen. Daar
naast wensten de „extremisten” een ster
kere socialisatie.
Vechtstreek.
Verder werd gedebatteerd over het nut
van de Bescherming Burgerbevolking.
De P.S.P. ontkende dit nut onder ver
wijzing naar de gevaren van de kernbe
wapening. De socialist Wierda vroeg of
het niet wenselijk was door een naams
verandering te onderstrepen, dat de or
ganisatie ook bij rampen in vredestijd
nuttig werk kan doen.
Minister Toxopeus vond dit niet verstan
dig. De vrijwilligers dienen te weten, dat
zij als er onverhoopt oorlog komt, naar
buiten moeten trekken en niet bij hun
gezin kunnen blijven. Zijn geestverwant
Ccuzy wierp nog de vraag op of Duitse
vluchtelingen in oorlogstijd het B.B.-
werk niet zouden bemoeilijken. Minister
Toxopeus onthulde toen, dat er met de
Duitse autoriteiten stoplijncn zijn over
eengekomen.
Wij leven snel. Toen u het vorig nummer van ons blad las, reed Kennedy, bewon
derd en bejubeld, nog door de straten van Dallas. Nu is hij gevallen door moorde
naarshand en ligt reeds begraven temidden van de in Korea gevallen soldaten.
Wij leven snel, wij sterven snel, w(j worden snel begraven. Geen dodencultus
maar keiharde zakelijkheid. Reeds in het weekend werden de persoonlijke bezit
tingen van Kennedy, o.a. zjjn befaamde schommelstoelen, uit het Witte Huis
weggehaald. Zondag j.l. werd liet heengaan van Kennedy in tal van kerken, in
tal van landen herdacht. Gisteren was het de dag van rouw. Vandaag gaat het
leven al weer door. Gelijk het gras is ons kortstondig leven, gelijk een bloem, die
’s morgens nog sierlijk pronkt, maar krachtloos is en teer, die schielijk wordt
afgesneden. Straks geldt het: men kent noch vindt zijn standplaats zelfs niet meer.
Aan de geschiedenis is weer een jaartal toegevoegd. November 1963: Kennedy
vermoord. Ook de (vermoedelijke) moordenaar vermoord. Ook een politieman
vermoordHet is een harde wereld waarin wij leven. Gods wegen zijn on
doorgrondelijk. Vele eersten zullen de laatsten zijn, vele laatsten de eerste. Niet
een bejaarde Adenauer viel, niet een vaak bedreigde De Gaulle, maar een jonge,
energieke, charmante president, vader van een sympathiek gezin, een krachtig
staatsman, iemand van grote moed, met een vaste wil, die menig keer Ibewonde-
ring afdwong.
slaan Chroestsjov in het gezicht en ont
hullen de wankelheid van zijn onjuiste
theorieën, welke op het kernwapen zijn
gebaseerd. Enerzijds speelt Chroestsjov
gevaarlijk met kernwapens, zoals bij de
Cubaanse crisis, anderzijds kruipt hij
voor imperialistische chantage, waarmee
zjjn terugkrabbelen wordt bedoeld. De
Chinezen verwijten Chroestsjov dus on
doordachte pclitiek op basis van verkeer
de theorieën. Deze theorie, zo blijkt uit
het artikel, wordt gedragen door een
overschatting van het kernwapen en een
verwaarlozing van de conventionele be
wapening, welke juist in de bevrijdings
oorlogen, welke China overal ter wereld
propageert, dienst moeten doen. Niet al
leen wordt hiermee aan Rusland zijn do
minerende positie in de communistische
wereld ontnomen, de Chinezen wijzen
ook op de blunders van het Rode Rome.
Ook dat ondermijnt Chroestsjovs positie.
Persoonlijke aanval.
China blijkt echter helemaal niet bereid
de strijdbijl te begraven.
Het is het enige land, dat met een spot
prent op de moord op Kennedy reageer
de en het bericht van zijn overlijden als
„goed nieuws” opnam. Ook ten opzichte
van Rusland blijft de houding van China
bijna agressief.
Het wint daar niets mee, terwijl het bo
vendien in het communistische kamp
zeker niet zonder aanhangers is. Hoe
groter de Chinese aanhang wordt, hoe
onplezieriger Chroestsjovs machtspositie
Wellicht speculeren de Chinezen ook op
een interne Russische oppositie tegen
Chroestsjovs politiek en persoon.
Begin deze week publiceerde het volks
dagblad van Peking het vijfde artikel,
waarin uitvoerig het geschil met Rus
land uit de doeken wordt gedaan. De
persoonlijke aanval op Chroestsjov is
scherp. De Amerikaanse imperialisten
noemd wordt. Voortaan zal het slechts
zijn bij wijze van herinnering, terug
denken, in een jaaroverzicht.
Zo' overrompelend snel als deze presi-
dentswisseling zal er zelden een zijn ge
weest. Onze gedachten gaan uit naar
mevrouw Kennedy, die zich deze dag zo
dapper heeft gedragen. Kennedy is uit
onze overzichten verdwenen. Verdwenen
van het wereldtoneel.
Hij ruste in vrede.
koek nu uitgedaagd om als hij die be
schuldigingen niet kon bewijzen, althans
de aanwijzingen te verschaffen op
grond waarvan hij zijn klacht had ge
uit. De heer Koekoek wrong zich in vele
bochten om aan die plicht te ontkomen;
hij kwam nu met een geheel ander ver
haal voor de dag. Hij zei te beschikken
over het particuliere adres van een BVD-
„agent”, die hem maandenlang had ge
volgd, om na te gaan of hij voor of in
de oorlog misschien N.S.B.er was ge
weest. Toen deze gebleken was, dat dit
niet het geval was geweest, had hij, vol
gens de heer Koekoek, zijn particuliere
adres gegeven omdat het departement
„vol N.S.B.ers zat”.
Dit adres wilde boer Koekoek wel ver
trouwelijk aan minister Toxopeus geven.
Deze zei, dat hij van dit adres alleen ken
nis wilde nemen als hij het vóór-onder-
zoek óók aan de kamercommissie zou
kunnen voorleggen. Anders zou hem im
mers de mond zijn gesnoerd en zou de
Kamer nooit te weten kunnen komen
wat er van de verhalen van de heer
Koekoek waar was. Deze weigerde dit
echter. Hij wilde personen, die door een
ambtseed gebonden zijn „niet verraden”.
„U moet met bewijzen komen of U moet
zwijgen”, aldus de socialistische afge
vaardigde Scheps, „anders brengt U het
parlement evenzeer in opspraak als vóór
de oorlog de N.S.B.”
De heer Koekoek zei nog, dat de kamer
commissie van hem geen bewijzen moest
verwachten over het afluisteren, omdat
hij die niet bezat, doch dat zij zelf had
moeten controleren of zijn zaak uit 1959
niet voorkwam in de rapporten van de
B.V.D.
Minister Toxopeus wond zich hierover
op. Hij vond het een insinuatie van de
heer Koekoek te veronderstellen, dat dit
niet allang is gebeurd. Maar het onder
zoek leverde niets op. „Ik vraag van de
heer Koekoek,” zo besloot de bewinds
man, „geen wettig en overtuigend bewijs
doch alleen maar aanwijzingen, welke
een onderzoek mogelijk maken.”
Onteigend.
Juist op het ogenblik dat in Brazilië de
ministers van de Latijns-Amerikaanse
landen en de Verenigde Staten bijeen
waren om te spreken over het Ameri
kaanse hulpprogramma aan Latijns-
Amerika, dat overigens maar geringe
voortgang maakt, onteigende Argentinië
alle buitenlandse oliemaatschappijen,
waarvan er acht Amerikaanse en twee
Europese in Argentinië werkzaam wa
ren. Dat heeft iiï de Ver. Staten, waar
men bijzonder gehecht is aan het parti
culiere eigendom, grete verontwaardi
ging gewekt en dit zal niet nalaten in-
Eerste Kamer.
In de Eerste Kamer ging het minder
vechtlustig toe, al schonken de senato
ren met ruime meerderheid hun goed
keuring aan de voorgestelde gemeente
lijke herziening van de Vechtstreek..
Verder werd daar over de beginselenwet
voor het gevangeniswezen gesproken.
De anti-revolutionaire hoogleraar Die
penhorst zei scherp, dat bij alle gepraat
over modernisering het nog steeds zó is,
„dat soms als de mussen van de hitte
van het dak vallen, de gevangenen erw
tensoep moeten eten.”
Men dient deze anti-revolutionaire sena
tor, die regelmatig voor t.v. en radio op
treedt, niet te verwarren met zijn chris-
telijk-historische neef Diepenhorst uit de
Tweede Kamer, die als staatssecretaris
voor de ontwikkelingshulp werd voorge
dragen op dezelfde dag, dat ons eerste
vrijwilligerscorps naar het buitenland
vertrok.
Laatste tv eek november 1938
Joden, die Duitsland niet verlaten, worden
opgesloten in concentratiekampen. De
toestand in deze kampen is niet rooskleu
rig. Zo zou b.v. de verstrekte kleding
niet voldoende zijn.
Bij de anti-joodse agitatie is in Duitsland
voor 6/2 miljoen Mark aan ruiten inge
gooid. Duitsland zelf heeft maar voor
1 >/2 miljoen glas in voorraad. Voor het
herstel (de geplunderde winkels gaan nl
over in arische handen) zal dus voor 5
miljoen Mark aan glas moeten worden in
gevoerd. Wie zijn eigen glazen ingooit
Alle straten in Wenen, die naar Joden
zijn genoemd zullen worden herdoopt, 't
Zijn er 97.
Geen westelijke David.
Dat Rusland helemaal niet zo sterk is
en (lat het Westen de Russische kracht
eigenlijk steeds heeft overschat, wordt
de laatste tijd steeds meer van Ameri
kaanse zijde gehoord.
McNamara, de Amerikaanse minister
van defensie, heeft in een rede te New
York deze week gewezen op het volko
men foutieve beeld van een communis
tische Goliath met enorme conventionele
bewapening tegenover een Westelijke
David zonder conventionele wapenen,
maar met een nucleaire slinger. Rusland
heeft 3,3 miljoen man onder de wape
nen, de Oost-Europese landen 1,2.
De N.A.V.O. beschikt over meer dan 5
miljoen. Schatte men vroeger het aantal
Russische divisies op 175, nu komt men
tot minder dan de helft.
Boer Koekoek.
Daarmee is de kous nog niet af. De ka
mercommissie heeft de kleinere fracties
namelijk gevraagd eventuele klachten
over ongemotiveerd afluisteren door de
B. V. D. aan haar voor te leggen. Om-
t ’ent de bevindingen zal z(j in elk geval
de betrokkenen en wellicht in een
meer algemene rapportage ook de
Tweede Kamer op de hoogte stellen. In
tussen bleek, dat boer Koekoek had ge
weigerd hieraan zijn medewerking te
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolswird
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2305 of 2335
(K5157)
De vraag of het telefoongesprek in Nederland gewaarborgd is tegen inbreuken
vanwege de Binnenlandse Veiligheidsdienst, blijft de politieke gemoederen rond
het Binnenhof bezighouden. De regering heeft hierover overleg gepleegd met de
saste kamercommissie van fractieleiders. Als uitkomst daaraan legde ir. Vonde
ling namens de commissie een verklaring af voordat de Tweede Kamer de begro
ting van Binnenlandse Zaken goedkeurde.
Daaruit kwam naar voren, dat de kamercommissie bij onderzoek was gebleken,
dat het afluisteren inderdaad slechts hoogst zelden geschiedt en dat het hoofd van
de B.V.D. de machtiging daartoe slechts krijgt als de minister-president en de
ministers an Binnenlandse Zaken, van Justitie en van Verkeer en Waterstat ieder
voor zich ervan overtuigd zijn, dat dit om redenen van staatsveiligheid noodzake-
Ijjk is. In elk geval bleek de commissie, waarin de vier regeringspartijen en de
socialisische oppositie zijn vertegenwoordigd, eenparig tot de conclusie te zijn
gekomen, dat er voor ongerustheid bij de Nederlandse bevolking omtrent onge
motiveerd afluisteren geen aanleiding bestaat.
De wat kribbiger houding van Rusland
tegenover de Verenigde Staten had bijv,
nog juist aanleiding gegeven tot een
merkwaardig incident. Op 31 oktober
was prof. Barghoorn, een van de leiden
de Ruslandkenners in de Ver. Staten en
hoogleraar aan de Yale-universiteit, in
Rusland gearresteerd wegens spionage.
Dit werd op 12 november pas bekend
gemaakt. Op zijn laatste persconferen
tie nam Kennedy deze zaak nogal hoog
op. Hij beval uitstel van de onderhan-
delingen over een nieuw cultureel ver
drag tussen Amerika en Rusland en gaf
te kennen, dat ook de verkoop van het
Amerikaanse graan wel eens niet zou
kunnen doorgaan.
En toen is het wonderlijke gebeurd. Op
15 november werd prof. Barghoorn plot
seling vrijgelaten en uitgewezen. De
Russen houden vol, dat Barghoorn schul
dig is aan spionage en misschien is hij
dat volgens hun opvattingen ook wel.
Wat in het Westen wetenschappelijk on
derzoek heet, heeft in de Sovjet Unie al
gauw de naam spionage. „Maar gezien de
bezorgdheid van hoge Amerikaanse
functionarissen heeft de Russische re
gering besloten hem slechts uit te wij
zen” en dus niet te veroordelen.
Wat is hier gebeurd? De bezorgdheid
van de Amerikanen op zich zelf is voor
de Russen nooit aanleiding geweest een
breed gebaar te maken en als dat werke
lijk de oorzaak van het optreden is ge
weest, dan was óf het sop de kool niet
waard óf is er ergens een blunder ge
maakt. Maar in beide gevallen heeft
Rusland toegegeven aan Amerikaanse
druk.
De arrestatie van Barghoorn paste wel
in het beeld van een minder vriendelijke
houding tegenover Amerika, welke men
op twee en misschien op beide manieren
kan verklaren. Had Rusland soms meer
verwacht van de ontspanning van deze
zomer, had het Amerikaanse concessies
op bepaalde punten verwacht, welke niet
zijn gekomen en wilde het Amerika mis
schien onder een zekere druk zetten en
vooral, wilde het niet de indruk vermij
den, dat Rusland misschien meer gebaat
zou zijn bij een ontspanning dan Ame
rika, hetgeen een teken van zwakte zou
kunnen zijn? Of wilde Chroestsjov zich
door een norser gezicht verweren tegen
de Chinese beschuldigingen een vazal van
het kapitalisme te zijn? Wilde hij pro
beren het geschil met China wat op de
achtergrond te werken om sterker te
staan tegenover Amerika en ook om in
eigen kring het partijkiezen tegen te
gaan?
dat cdy w’
diel wier I
is dy bisetting hwat swierder wurden, mar
folie makket it ek nou noch net üt. It is
wol wier, dat yn de bouhoeke meat lan ta
greide makke is, dat binammen yn de
mingde bidriuwen op de lichte groun fol
ie boulan ynsiedde is. Mar dat is komd,
omt de bou op de lichte groun net üt koe
en op de klaei ek mar suterich wie. In
oare oarsaek wiene de prizen fan it foer.
Towyl de molkprizen mei hoarten en stjit-
ten omheech giene, alteast oan 1957 ta:
22.47, 24.80, 23.60, 25.10, 25.70, 27.75,
30.40, 29.40, 31.30, 29.15, 29.05 bleau
it foer op desel de priis of waerd goedkea-
per. De boer brÜKt twa soarten foer, it
iene om de aeiwytbihoefte oan to foljen,
it oare om de setmoalwearde op hichte to
bringen. Wolnou, beide groepen foer bin-
ne yn ’61/’62 goedkeaper as yn ’51/’52.
Per 100 kilo is it priisforrin fan it aeiwyt-
rike krêftfoer sa west: 40.80, 38.50,
36.55, 38.20, 36.50. 36,—, 31.90, 34.—,
35.50, 32.80 en 34.50.
De oare groep wie navenant en is yn dizze
jierren sakke fan 36 sinten de kilo oant
30 sinten. Nou is it eltse ündernimmer
düdlik, dat de forhalding tusken de molk-
priis en de foerpriis foar de boer gunsti
ger waerd.
Earst koste in kilo foer twa kear de molk-
priis en letter wiene hja hast gelyk. Dizze
gunstige forhalding is troch de measte
boeren binut troch mear to fuorjen. Hja
soene gjin goede boeren west ha, as hja
dit net dien hiene. Sa is it bidrach oan
oankoft foer net ünbilangryk omheech-
roun, namlik fan 300 oant 475 goune de
h.a. en dat wylst it foer dat léste jier fiif
goune leger yn priis wie. De léste jierren
is it foer bilangryk djürder wurden en it
lit him wol oansjen, dat as de molkpriis
net forhege wurdt, lang sa folie net fuorre
wurde sil as men wol dien hat.
Der sit oan dizze kwestje jit in oar ty-
pysk forskynsel fêst. Sjocht men de bi
driuwen oer dizze tsien jier yn dizze hoe-
ke nei, dan fornimt men twa dingen: der
wurdt bilangryk mear stikstof brükt op it
lan en mear foer yn it büthüs, De fétor-
bettering giet ek troch, de K.I. bislacht
alle jierren mear kij, de TBC is ütroege,
de Abortus yn fierwei de measte buorke-
rijen ek en nou soe men linke, dat al diz
ze dingen de produksje wol gans in ein
foarütbrocht hawwe soene. Mar de fei
ten bifêstigje dat net. Hwant de produksje
per kou is yn dy tsien jier fan 4344 kilo
foroare yn 4413 kilo, dat is yn sa'n tiid-
wêze moatten. De regearing hie dy ga-
ransje net jaen moatten, mar nou’t it ien
kear dien is, soe ik ütstelle wolle, om
dy elts jier mei twa of trije sinten nei ün-
deren to bringen, dan sil men ris sjen hoe
gau de produksje him wer oanpast hat by
de fraech en dan wie it mei dy lege pri
zen ek gau üt!. Oant safier dat brief.
Myn andert is, dat is wier en op himsels
ek winselik, hwant elts bidriuw stribbet
nei mear omset. Hy moat dit ek wol
dwaen, hwant de stigende kosten kinne
allinnich tsjinhalden wurde troch se dra-
ge to litten troch mear kilo's. Mar dy
groei is grif net to forwiten oan de boe
ren, hjir yn de greidhoeke. Yn de tsien
jier fan ’51/’52 oant '61/’62 wie de fé-
bisetting fan de melkekij as folget:
1.14 per h.a. 1.47, 1.22, 1.19. 1.15, 1.14,
1.14, 1.16, 1.21, 1.24, 1.27. Hjirüt blykt,
wide forhalen mar foar in lyts
binne. Allinnich de léste jierren
Fan ’e wike krige ik in lange brief fan in
lêzer, dy’t in bulte bilangstelling hat foar
i en fan himsels seit,
dat hy in goed-freon is fan de boerestan.
Dat mei ik uteraerd graech hearre. Mar,
seit hy, binne de boeren seis de skuld net
fan dy lege suvelprizen?
Doe’t de regearing nei de oarloch bigoun
is mei de maksimumprizen of garansje-
prizen, hawwe de boeren seis de produk
sje tige opfierd. Hy skriuwt letterlik: De
boer, dy’t fiif kij hie, gyng nei tsien, dy’t
tsien hie, fyftsjin en sa mar troch. Nou is
der fierst to folie molke en dat hie net
Een karakteristieke houding van wijlen
president Kennedy: Vol overtuiging
spreekt bij hier het congres toe.
rek jit gjin twa persint. Allinnich de fé-
bisetting is mei 10 tanommen. Dit is
in tsjinfaller, dy’t syn oarsaken hawwe
moat en it soe de muoite wurdich wêze
ris nei to gean, hwert it oan leit, dat de
produksje sa’n bytsje foarüt giet. De mie-
ning fan forskate praktyske boeren is diz
ze, dat dit de skuld is fan de machinale
melkerij en ik leau, dat hja ticht by de
wierheit sitte.
Troch it masjinale melken forfait dy by-
sündere 'soarch, dy’t oars in boer hawwe
koe by elk apart bist. Foaral de hwat al-
dere kij mei greate miellen wurde hiirfan
de dupe. Hja reitsje nou folie earder yn
ünstjür. En men sjocht dan ek by hiel
hwat boeren, dat oe jongere kij fierwei
de oerhan hawwe. Telle jo de rierren, de
twinterrierren, de trijekealskij en de fjou-
werkealskij bymekoar, dan is der yn de
measte büthüzen net folie mear oer. En
krekt de aldere kij jowe de greatste miel
len molke. Ik praet nou mar net oer hwat
Dr. Politiek lestendeis sci, dat it greatste
diel fan de masinemelkers slimme fouten
makket by syn wurk, ik kin dat net bioar-
dielje. Mar dit stiet wol fêst, dat de melk-
masine de boeren molke kostet en dat de
opbringst per kou by de lytse boer, dy’t
hanmelkt oan de spits stiet.
Mooglik, dat troch de seleksje op molk-’
berheit hjir wer hwat forbettering yn
komt, it sil saek bliuwe de kij goed yn ’e
gaten to halden. In kou bliuwt in lioben
bist mei elk syn eigen aerd en al to fluch
en al to rüch kostet grif jild. Alles hat
syn grinzen, ek de mechanisaesje. De
boer moat de leije halde, net de masine!
