Auto-ongelukken P.T.T. komt m met „Draadtelevisie” Oost-Europa Voedsel weer schaars en hun oorzaken a Moderne wegen werken soms ongelukken in de hand Voorlopige exploitatie alleen de grote steden Oost-Duitsland in grote moeilijkheden oan ein j. s. in Fan de Mar tiny loer Lichaamsbeheersing door middel van radio Tj. de J De snein STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND Zilveren filmpjes 102e JAARGANG No. 95 DINSDAG 10 DECEMBER 1953 2305 of 2335 HAARLEM KREEG JOHN. F. KENNEDY-LAAN ek divedaesje Op dat ein. eventueel door parti- YN EN OM DE STED k' 4 Een nieuw apparaat dat in het menselijk lichaam kan worden gebracht om de patiënt in geval van een chronisch ge brek aan beheersing van bepaalde spie ren is door een elektronische specialist in Exeter, Zuid-West Engeland ontwik keld. Een aantal mensen loopt titans met een apparaat rond en leidt een volkomen normaal leven. Er zijn twee soorten ap paraten ontwikkeld, afhankelijk van de werking, nodig voor de stimulering van Abonnementsprijs f 2.40 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 Advertentieprijs: 15 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Contractprijzen op aanvraag Om itenstiid Ljochte it bliid De sinne kaem Troch de wolkedaem Yn ’e middei let Kaem der dize opset De winterske finne Liet üs mist allinne It tsjerke-folk Siet der mülk Al hiel roungear Foar tsjerke klear De verkeersmoloch eist over de gehele wereld een zeer hoge tol. Tienduizenden konten er per jaar bij verkeersongelukken om het leven, honderdduizenden raken er gewond en hoeveel zijn er daarvan niet die voor hun verder leven invalide bl(jven De materiële schade loopt in de miljoenen, kortom alles bij elkaar eist het verkeer wel een zeer hoge tol van de mens. Het is daarom niet to verwonderen, dat over de gehele wereld naarstig wordt gespeurd naar de oorzaken van al die ongelukken. Hierbij schenkt de onderzoe ker per geval speciaal aandacht aan de details van het ongeluk. De kilometervreter. Dan zijn er ook lieden, die er een soort eer in stellen om zoveel mogelijk kilo meters per dag af te leggen. Staat hun record op 500 km op een dag, dan zien ze er niet tegenop om bij een volgende gelegenheid die zich voordoet er 600 of meer te rijden. Het is een vaststaand feit, dat een auto bestuurder, afhankelijk van zijn lichame lijke conditie, na een bepaald aantal kilo meters rust nodig heeft, ja, na enige van zulke trajecten eenvoudig niet meer in staat is op verantwoorde wijze een auto te besturen. Hij heeft dan de grens van zijn kunnen bereikt en moet een nor male nachtrust hebben om weer capabel te zijn. Bij velen ligt die grens rond de 400 of 500 kilometer. De recordbrekers brengen dus zich zelf en anderen in ern stig gevaar en ook zijn zij oorzaak van verschillende zeer ernstige ongelukken. Dan is de conditie van vele wagens dik wijls de oorzaak van ongelukken. Hoe veel wagens rijden er niet rond met ban den, die eigenlijk reeds vervangen dien den te zijn? Een klapband of slippen kan de ergste gevolgen hebben. Hoe staat het met de remmen en de stuurinrichting van vele wagens? It sneins-bigjin Like mar min Diken fan iis Glêd en fiis Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 ffclef. 2451 - Na 18.30 uur (05157) was zelfs in staat vierhonderdduizend ton graan aan de Sovjet Unie te „lenen”. Voor wat betreft boter, vlees, vleeswaren en eieren is nu in Oost-Duitsland een ver kapt systeem van rantsoenering ingevoerd. De klanten moeten in een vaste winkel kopen. Daar, worden alle inkopen op een kaart geboekt. Deze hoeveelheid mag niet boven een bepaalde grens uitkomen. Vol gens de oostduitse regering is dit een mar1-1 - --1 1- - laties, In Oost-Duitsland is de landbouw jaren lang stiefmoederlijk behandeld. Alle be schikbare economische bronnen zijn inge zet voor de ontwikkeling van de industrie. Het snelle invoeren van het collectieve kolchossysteem heeft bovendien de op brengsten per hectare met afschrikwek kende spoed omlaag gebracht. Het afgelopen jaar bijv, was de gemiddel de opbrengst bij de graanoogst niet meer dan 2640 kilo per hectare. Dit cijfer ligt ver beneden de produktie in West-Duits- land, en nog veel verder beneden het Ne derlandse gemiddelde. Op invoer vanuit en winich plak hawwe. Mar haw ik it riedsforslach goed lezen, dan is ek dat op kommende wei. Hoe gauwer, hoe better, minsken, hwant dat wachtsjen is de lju om dizze tiid net to forgunnen. De modernisearing fan saken giet ek ge regeld troch en ik wit grif, il.' fan harren, dy’t it dien hawwe, der fan hat. Krekt vorm met een veel eenvoudiger en goed koper toestel in feite een kastje met alleen een beeldbuis volstaan. Dit idee hwant krekt dit ienriedich wurkjen yn in moaije en soune mienskip as de stêd Boalsert is it kostberste bisit, hwat wy meiinoar hawwe. Dat soe men gewaer wurde as dat ris ienkear fordwoun wie. Mar safier sille de oaljekoeken it net komme litte. Dêrfoar drage se har moaije en geve stedtsje in fierst to waerm hert ta! Dy’t op de rykdom sliepe wol leit gjin tsien minuten stil Dochs nei de preek Kaem 't hwat op streek Elts kaem wer thus Feilich yn hüs Reclame kan nuttig zijn. Velen zullen denken, dat autoradio’s en reclameborden langs de weg de aandacht van de bestuurder afleiden. Dat is be trekkelijk. Inderdaad kan dit het geval zijn, waar een automobilist een druk en moeilijk traject rijdt, maar ze zijn van grote positieve waarde, wanneer de automobilist lange, rechte stukken af legt. De autoradio houdt hem bij zijn positieven, zo ook de reclameborden langs de weg, wanneer ze zoals verwacht mag worden, opvallend genoeg zijn. Natuurlijk is het grote complex van factoren die oorzaak kunnen zijn van ongelukken nog niet uitgeput, maar het feit, dat met goede wil, verantwoorde lijkheidsgevoel en gebruikmaking van het moderne technisch kunnen, veel van deze oorzaken kunnen worden weggeno men. Het verkeer zou dan veiliger wor den en minder slachtoffers eisen. Het is onze menselijke taak, hieraan zoveel als in ons vermogen ligt, mee te wer ken, want het gaat om vele levens, ook die van ons zelf, onze vrouw en onze kinderen. alteast yn deiske klean, klear, by it maei- tiid sil it de pronk wol oan hawwe en it kommen en gean bringt hiel hwat for- divedaesje op dat ein. Mar mei it klear- kommen fan dit forpleech- en revalidaesje sintrum sjitte de nije huzen ek sa mar üt de groun. Der üntstiet op en nij in hiel stêdsdiel, hwerfan de kontouren al rüch- wei to sjen binne. It Parkplan is al gjin plan meat, mar in groeijende realiteit en it mist üs net, of de kuijer nei it Park fynt aensens syn forlingstik yn in roun- gong by Bloemkamp om en fierder. De fjilden fan it nije Sportpark bigjinne ek al nei har foarm ta to groeijen, al sil er it kommende jier noch hiel hwat barre moatte. Mar is men ien kear oan ’e gong, dan komt de oplevering ek wol. Dat it aide tramstation nou in nije gara ge wurden is, op in plak hwert alle da gen hünderten auto’s lans ride, is ek in goede forbettering. It wachtsjen is nou op it wachthuske of abri foar de bus- reizgers dy’t hjir wol in bysunder kald Bolswards Nieuwsblai Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel. dizze wenwyk fan Boalsert siert. Der is ófwikseling fan wentypen, der is forskaet fan biplanting, de ientoanigens, dy’t yn safolle plakken de nei oarlogse bou ta in massale lilkens makket, is hjir perfoarst net. Elke strjitte hat syn eigen type- en sfear en it gehiel is foar de stêd in lok- winsk wurdich. Doe’t wy twa jier lyn alhiel oan de fier ste ein fan de Snitserdyk yn de nije w-en- te om üs seagen, wie it wol tige op 'e romte, tochten wy en in hiel ein fan de stêd óf. Mar al gau brocht de komst fan Bloemkamp der foroaring yn en hiene wy alteast hwat óflieding yn de op gong Ten eerste: wat is de oorzaak, ten twee de: wie en wat was de bestuurder, on der welke omstandigheden zat hij ach ter het stuur, hoe is de weg, wat is de toestand van de auto waarin hij reed en zo zouden we kunnen doorgaan. Bij elkaar krijgt men dus per ongeluk heel wat gegevens en die gegevens wor den dikwijls weer statistisch gerang schikt en geven ons zeer interessante feiten en cijfermateriaal. Vooral in de Verenigde Staten wordt aan dit onderzoek veel gedaan. Er zijn we tenschappelijke instellingen en afdelin gen van universiteiten die zich hiermee bezig houden en de ontdekkingen, die- men in de loop der jaren reeds heeft ge daan, zijn dubbel en dwars de moeite waard. De gevaarlijke rechte lijn. Zo is gebleken, dat de moderne auto wegen soms juist ongelukken in de hand werken. Het blijkt namelijk, dat chauf feurs, die geruime tijd lange rechte Stukken rijden, een groot deel van hun reactievermogen kwijt raken. Komen zij aan het einde van dergelijke lange rech te stukken voor een verkeersmoeilijk heid te staan, dan zullen ze in de meeste gevallen te traag en dus niet juist rea geren, met als gevolg.een ongeluk. Reeds is vastgesteld, dat het aantal on gelukken in een bocht na een zeer lang recht stuk groter was, dan het aantal ongelukken in precies zo’n bocht na een kort recht stuk. Hier blijkt dus, dat de lengte van het rechte stuk wel dege lijk van invloed is op het aantal onge lukken in de daarop volgende bocht. Bij andere autowegen wordt er daarom reeds toe overgegaan ook al was dit in verband met het terrein niet nodig lange rechte stukken te onderbreken door een flauwe bocht, waardoor de autobestuurder gedwongen wordt, actief te worden en het hele lange rechte stuk dus gedeeld wordt in twee kortere rech te stukken. In wezen is het slechts een kleinigheid, maar het heeft zeer goede resultaten. In Nederland zien wij dit uitgevoerd op het „Hazenpad” (de weg van Utrecht naar Arnhem) beginnende bij Veenendaal. Op de hoogte. Ook het rijden op grote hoogte blykt een ongunstige invloed op het reactie vermogen van de chauffeur te hebben. Hiermede hebben we in Europa vrijwel niet te maken, maar in Nieuw-Mexico, waar een lange autostrada, waarop be hoorlijk hard kan worden gereden, in zijn geheel op niet minder dan twee duizend meter boven de zeespiegel ligt, heeft men met deze moeilijkheid wel degelijk rekening te houden. Het blijkt, dat op dergelijke hoogte de bestuurder dieper moet ademen om voldoende zuur stof te krijgen, zjjn polsslag wordt snel ler en hand en oog zijn minder zuiver. Een ander geval is het rijden van steeds hetzelfde traject. Men zou denken, dat dit juist een voordeel heeft, omdat de bestuurder langzamerhand elke steen kent, maar dat is niet het geval. Het traject gaat hem vervelen. Hij kent het door en door en zijn aandacht gaat juist verslappen. Wanneer zich nu een plotse linge moeilijkheid voordoet, reageert hij in de meeste gevallen verkeerd of te laat. Een tweede factor, die ongelukken bevordert in het geval van regelmatig hetzelfde traject rijden, is de neiging van veel automobilisten om de kortste tijd die zij er over hebben gedaan als de normale rijtijd te rekenen. Er wordt dus steeds gejaagd en wanneer er eens een klein oponthoud is, wordt de snelheid opgevoerd tot meer dan verantwoord is. de afsluitspier door middel van een reeks elektrische impulsen. In de meeste gevallen krijgt de patiënt weer de volledige beheersing over zijn spieren. Bij een toepassing wordt een ge deelte van het instrument in het lichaam gebracht en op een batterij buiten het lichaam aangesloten. De batterij moet iedere twee A drie weken worden ver nieuwd. Bij het tweede type, dat beter geschikt is voor geesteszieke of seniele patiënten, wordt het hele instrument in het lichaam gebracht. Hwat hat Cjcibe Skroar ós hjoed p p to sizzen ■atregel, welke is gericht tegen „specu- ies, zwarte handel en hamsteren’ Maar hier staat wel wat schril tegenover, dat volgens de cijfers de produktie van geslacht rundvee met bijna twaalf en van varkens met bijna zestien procent is ge daald. Vooral nu kerstmis voor de deur staat in Oost-Duitsland toch nog steeds een fa miliefeest worden de voedseltekorten voelbaar. Evenals in andere landen zal de oostduitse huisvrouw proberen een zo goed mogelijk kerstmaal op tafel te zet ten. De eigen gebakken cake mag daarbij natuurlijk niet ontbreken. Maar ook wat dit betreft zal de huisvrouw in Oost- Duitsland op de rantsoenering stuiten. Zij mag nl niet meer dan 500 gr. rozijnen 1 ons zoete en een kwart ons bittere aman delen kopen. Cacao is vrijwel niet te ver krijgen. Verder zijn ook de aardappelen op rant soen gesteld. Iedere volwassene kan nu 110 kilo per jaar krijgen, ieder kind (tot tien jaar) 75 kilo. Daarbij zijn ook de prijzen nog verhoogd. De „draadtelevisie” maakt een goede kans in grote delen van Nederland te wor den ingevoerd. Zeker in de steden zal een rendabele exploitatie mogelijk zijn. De P.T.T. komt tot deze conclusie in een rapport over het Centraal Antenne Systeem, dat onlangs door de ministe van verkeer die het laatste woord in deze zaak heeft te zeggen is vrijgegeven. Het centraal antenne systeem vormt in wezen het ei van Columbus tegen de afschuwelijke bossen antennes, welke steeds meer de daken gaan ontsieren. Echte draadtelevisie is het niet. Toch heeft het systeem grote voor delen, welke volgens de P.T.T. ertoe zullen leiden, dat „in de toekomst het systeem de normale ontvangst in grote delen van het land zal verdringen.” De verkeerspolitie ook in ons land kan er verhalen over vertellen die de haren te berge doen rijzen. Een sluipende moordenaar is de kool- monoxyde. Uitlaatgassen kunnen op de een of andere manier in de cabine ko men en vooral op lange trajecten de bestuurder en natuurlijk ook de passa giers suffig maken. Een onderzoek in Amerika wees uit, dat rond vier pro cent van de wagens, oude en nieuwe, aan dit euvel leden. De jongerein wie’t Dy’t geande glied Op strjitten en dyk Oan sjippe gelyk Opnieuw dreigen in de oost-europese landen grote voedseltekorten te ontstaan. Be gin van dit jaar was de toestand kritiek door de slechte oogsten van vorig jaar, ver oorzaakt door barre weersomstandigheden. Ditmaal kunnen de regimes geen ver ontschuldigingen aanvoeren met het oog op het slechte weer. Vooral Oost-Duitsland ziet op tegen kritieke tekorten, welke de regering hebben genoodzaakt strenge maat regelen op het gebied van de rantsoenering door te voeren. Er is een tekort aan vlees, vis, vetten, melk, boter, kaas en eieren. Ook aardappelen, groentensoorten en sommige graanprodukten kunnen slechts met mondjesmaat worden verstrekt. ander oosteuropese landen behoeft de Sovjetzóne niet te rekenen. Deze hebben al medegedeeld hun contracten niet kun nen nakomen. Rusland zelf heeft 'n groot tekort aan graan, geschat op elf en een half miljoen ton. Rusland kan zich voor graanleveranties nog tot het Westen (Amerika) wenden, Oost-Duitsland be hoeft hierop niet te rekenen, doordat de regering-Ulbricht niet voldoende devie zen ter beschikking kan stellen. De voedselmoeilijkheden doen zich vooral in Rusland, Polen en Oost-Duitsland. Roemenië staat er wat beter voor. Dit land Vrijdagochtend heeft de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Z.E. John S. Rice, de verbindingsstraat tussen de Amerika-laan en de Europa-laan in de Haarlemse wijk Schalkwijk John. F, Kennedy-laan gedoopt, ter ere van de op 22 november vermoorde Amerikaanse president. Op de foto v.l.n.r. bij het naambordje, de ambassadeur, Dr. W. J. Prinsen, Commissaris der Koningin in Noord Holland, en de burgemeester van Haarlem, Mr. O. F. P. Af. Cremer Enige jaren geleden heeft het Dr. Neher laboratorium van de P.T.T. wèl een echte vorm van draadtelevisie uitgevonden. Terwijl men bij het centraal antenne sys teem gebruik moet blijven maken van 'n normaal tv- of radiotoestel kon men bij -giet ek ge- grif, dat gjinien hawwe, der spyt fan hat. Krekt dizze sakelju wurde oy- sünder by it publyk waerdearre, hjir sit libben yn en doaren. Dit binne lju, dy’t op de klanten spylje troch harren meat to bieden en better foar it Ijocht to kom men. Eltse modernisearing fan in sack toant respekt foar de klanten en dat wur- kommende tarieding. Nou is Bloemkamp, ket ek wer»op de goodwill fan har relaes- i-i i i jes jj, woj jj22e bysünder fol dwaning ütsprekke oer in bipaelde sek tor fan bidriuwen, dy’t yn it forline net de sympathy fan alle minsken hiene, faeks ek net alhiel to’n ünrjuchte. Dat binne de Horeca-bidriuwenhotels, restaurants, café’s en cafetaria’s. Aide kroechjes en kroegen binne der winlik net mear, hja binne stil wei wurden en soms hat de reade hoanne meiholpen. Mar gans hwat fan dizze saken binne tige skoan for- greate en forbettere. Hoefolle aerdige, gesellige sealen en sealtsjes binne der de léste tsien jier net bykomd, om fan de ti ge slagge restauraesje fan de Wynberch as primus inter pares net to praten. Sa- wol de ynwenners fan Boalsert as foar de omkriten is dit in skoander ding. En it hiele sakenlibben profiteart fan de bettere outillaezje fan dizze Horeca-bi driuwen, trochdat hja it tourisme tige yn ’e han wurkje. Ek de Doele is op de goe de wei en wy hawwe yn de ündernim- mingsgeast fan de nije hospes en syn syd- gers foar men hyltiid ris syn tank Ik doch dat dizkear bysünder graech, 2e week december 1938 De rijbewijzen en rijvergunningen in Duitsland voor joden ingetrokken. Moti vering: De laffe moord van de jood Grynspon, welke tegen het Duitse volk was gericht, bewijst dat de Joden onbe trouwbaar en ongeschikt zijn voor ’t hou den en besturen van motorrijtuigen. Alle rijbewijzen moeten onmiddellijk worden ingeleverd. Forlove: J. Stoffelsma to Snits en A. D. Wumkes V.D.M. to Burchwert De Fryske skriuwster Simke Kloosterman op 62 jierrige leeftyd yn it Bonifaciushos- pitael to Ljouwert forstoarn. is nooit in praktijk gebracht. De tv-handel verzette zich sterk en bovendien dreig den moeilijkheden te ontstaan met de au teursrechten. Het CAS-principe kan overigens voor de gebruiker ook besparingen met zich bren- de door het laboratorium uitgewerkte gen. De abonnementsprijs zou volgens de P.T.T. moeten liggen tussen de drie en vier gulden per maand. Hiervoor spaart men echter een antenne van rond 150 gulden uit, welke nog eens in de zoveel jaren moeten worden vernieuwd. Ook is het niet nodig het oude toestel (voor 150 gulden) te laten ombouwen voor ontvangst van het tweede nederland- se televisienet. Voor de Randstad Holland is het CAS vooral van belang, omdat men hier de buitenlandse programma’s, welke in de grensprovincies gemakkelijk op de nederlandse schermen komen, alleen met zeer kostbare en ingewikkelde voorzie ningen kan ontvangen. Het centraal antenne systeem van de PTT zoals dat op het ogenblik o.a. wordt be proefd in een Haagse wijk, is geschikt voor de doorzending van twaalf FM-ra- dioprogramma’s en liefst zeven televisie programma’s. Bij de proef geeft men op het ogenblik het eerste nederlandse tv- programma, het tweede duitse en België- vlaams door. Als het systeem ook elders in het land wordt ingevoerd denkt de P.T.T. aan de mogelijkheid de opengebleven ruimte te gebruiken voor het verzorgen van regio nale programma's. De exploitatie zou eventueel door parti culieren in handen kunnen worden geno men. Deze regionale uitzendingen kun nen vanzelfsprekend van groot belang worden voor bepaalde streken. Het is daarom te betreuren, dat de P.T.T. in het onlangs uitgebrachte rapport uitdrukke lijk voorop stelt, dat de exploitatie voor lopig alleen in de steden ter hand zal wor den genomen, mocht de regering tot in voering besluiten. De P.T.T. denkt bijv, aan 25 steden in het Westen van ’t land. Op dit aantal is tenminste de investerings- behoefte (honderd tot honderddertig gul den per woning) berekend. Juist in minder dicht bevolkte gebieden zouden dergelijke regionale programma's van zeer grote betekenis zijn. hawwe har bistimming al krige, der is yn it algemien [j' It plan Noar< dreaun troch inkele, faeks moat ik sizze troch ien man, is in great sukses wurden. Nou al kin elk sjen, hoe’n treflik plak de Gysbert Japikswei wurden is en hoe rom de situearing fan strjitten en grienperken sulver alle bitrouwen, dat hja fierder gean sille. Dat Hollandia forgreatet is foar de stêd ek wer in bést ding, lyk as de opmerklike groei fan it bidriuw, dat yn de Tsjerk- strjitte syn tydlik forbliuw foun hat, mar dat yn koarten in better plak krije sil. Grif der sitte hjit skurve plakken yn it stêdsbyld, ik wol se leaver net neame, mar it is mei greate blidens, dat ik sizze mei, dat er dusdanich folie goede dingen bard binne. Sok in goed ding is bygelyks ek, dat it B.I.C. comité nei in swiere rite de wyn wer forgoed yn ’e seilen krige hat en der fleuriger foar stiet as ea. Dat hat üs tige goed dien, hwant wy sille der om tinke moatte, dat in groeijende stêd ek klimaet hat om syn boargers en bütelju dat to bieden, hwat harren oan de stêd bynt. De tiid fan arbeidzjen en dan ite en op bêd is foarby en in stêd, dy’t bitrou wen hat yn de takomst. moat dat op alle gebiet ek toane. Dat dit yn in lytse stêd mear fan de boar- freget as yn in greate is bikend en it lytse ploechje, stege wrotters, dy’t hyltiid wer tsjinkomt, mei men wol en biwündering hearre litte. Folie gauwer as ien fan üs tocht hie, sille de nije kompleksen oan de Noardkant fan de stêd folboud wêze. De stikken, hwert op it heden jit romte skynt to wêzen, gjin groun mear biskikber. rd, destijds troch hiel Boal sert mei in skalk each bisjoen, mar troch-

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1963 | | pagina 1