van
1
Duitsland zit met het probleem
zijn oorlogsinvaliden
Prof. Zijlstra waarschuwt
voor gevolgen loon-explosie
>1
De drie elementen van de Europese politiek
Tweede Kamer gaat accoord met
reorganisatie van Defensie
to sizzen
Een kwartje?
Wil
Gouden filmpjes
Zonclagni iddag-
cantate
Inflatie.
Betaling
abonnementsgeld
wil»
kt
VRIJDAG 13 DECEMBER 1963
102c JAARGANG
No. 96
HERDENKING 298 JAAR MARINIERS
plan
natuurlijk
ts
TWEEDE KAMER
Een beeld tijdens de defensie-debatten
dinsdagmiddag in de Tweede Kamer:
achter de regeringstafel had minister
P. S. J. de Jong met zijn staatssecreta
rissen plaatsgenomen: v.l.n.r. zien we
staatssecretaris W. den Toom (lucht
macht) ^staatssecretaris A. van Es (ma
rine); minister De Jong en staatssecre
taris J. C. E. Haex (landmacht)
Abonnementsprijs f 2.40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
2 e week december 1913
Vrijdenkers Vereniging Bolsward. Spre
ker: Dr. J. Rutgers over „Materialisme".
Entree 10 ct. Debat gewenst.
Bij het delven van een graf op het kerkhof
te Tjalhuizum stiet de grafdelver op een
regenbak, die bij de voormalige kerk
moet hebben behoord. Het doopvont uit
deze kerk is aanwezig in het Fries Mu
seum te Leeuwarden
Dienstplichtige soldaten
Jullie dacht, droef gestemd
Het zal ons weinig baten
Loonstijging: tien procent
Maar jullie hoorden gister
’t Geldt ook voor je soldij
De Defensie-minister
Gooit er een kwartje bij
Een kwartje, alle dagen
Dat je het leger dient
Niemand hoefde ’t te vragen
De Jong, die goeie vriend
Behoort bij de royalen
Je klimt niet tot de top
Want ’t Rijk moet het betalen
Stil! ’t kwartje lijkt er op.
Denk het goed door soldaten
Meer kan het heus niet doen
Je hebt toch in de gaten
Totaal: zeven miljoen
Gaat ’t Rijk dit grapje kosten
Je snapt het zeker wel
Hoge defensieposten
Een kwartje is in tel.
Wij zijn maar leger-leken
Toch menen we, het kan
Voordeliger bekeken
Was baas De Jong van plan
Je diensttijd in te korten
Dan stal hij jullie hart
Bravo, ‘t is dik in orde
Verminderd met één kwart
Zo riepen jullie met elkaar
Een kwartje? Né, laat zitten maar!
PIET
Efter gans wolsprekkendheit
is faek in bytsje wolwittendheit
A.J.P. Kerstpudding. Per pakje 10 ct., fi
liaal Boersma.
Invaliden
Erhards eerste binnenlandse probleem als
Bondskanselier is sterk emotioneel gela
den. Het betreft de verhoging van de uit
keringen aan oorlogsinvaliden. Een com
missie van de Bondsdag heeft hiervoor ’t
bedrag van 1,2 miljard mark vastgesteld,
maar Erhard is niet bereid dit in zijn ge
heel als volgend jaar uit te keren, omdat
dan het plafond van de begroting, dat hij
zich heeft gesteld, en dat 60,3 miljard
mark bedraagt, overschreden zou worden,
hetgeen kwade gevolgen voor de econo-
blad". Ons postgironummer is 8 8 7 9 2 6. mie als geheel zou hebben. Voor volgend
r. t jaar is hij bereid 650 miljoen uit te beta
len, de rest komt dan in het jaar daarop.
Hiertegen protesteren de invaliden heftig
en ook de Beierse afdeling van de rege
ringspartij, de C.S.U., die onder leiding
van oud-minister Strauss staat, heeft men
verzet tegen Erhards houding aangetekend
Maar Erhard wil niet zwichten, omdat hij
beseft, dat na de oorlogsinvaliden ook an
dere groepen zullen komen manen om
geld.
En vóór alles wil hij tonen een krachtige
kanselier te zijn. Protestmarsen zetten de
eisen van de invaliden en van de oud-
krijgsgevangenen kracht bij.
Socialisten in de regering
In Italië is een nieuwe regering aan het
bewind gekomen, waarin voor het eerst
sinds 1948 weer linkse socialisten zijn
opgenomen, die sinds de oorlog een nauw
bondgenootschap hadden aangegaan met
de communisten. Enkele jaren geleden
begon Nenni, de leider van de linkse so
cialisten, zich wat los te maken van dit
bondgenootschap, waaraan een vrij ster
ke minderheid in zijn partij overigens
wel zou willen vasthouden. Begin vorig
jaar besloten de socialisten de chr. demo
cratische regering van Fanfani te steunen,
Bij het mariniersmonument op het Oostplein in Rotterdam heeft de generaal-
majoor der mariniers J. G. Af. Nass, dinsdagochtend een krans geplaatst als
onderdeel van de herdenking van het 298-jarig bestaan van het korps
Hwat hat Qal)e SL’rodr
üs hjoed
Het programma, dat de Martini Cantory
a.s. zondag 15 december, ’s namiddags
2.45 uur in de Martinikerk te Bolsward
zal uitvoeren, is helemaal gewijd aan het
Advents- en Kerstgebeuren.
De cantor-organist Gezinus Schrik ver
tolkt enkele bewerkingen van kerstliede
ren op het orgel, die gecomponeerd zijn
door Helmut Walcha.
De Martini-Cantory zingt a capella een
reeks bekende kerstliederen, gevolgd door
de cantate van Michael Haydn. „Looft Gij
Herders", een werk waarbij Dicky de
Groot de sopraanpartij vertolken zal, ter
wijl de strijkers van het Frysk Orkest en
de heer J. W. Boeijenga voor de begelei
ding zorgen.
Tot besluit wordt het „Gloria" van Vi
valdi, voor koor en orkest uitgevoerd.
Daar er zeer veel toehoorders worden ver
wacht voor dit programma is het van be
lang niet te laat een plaats te zoeken. De
kerk is verwarmd en de deuren worden
2.45 uur gesloten.
De Duitsers gooiden het bij monde van
Schröder, de minister van buitenlandse
zaken, over een andere boeg. Het goede
tijdstip voor hervatting van het politieke
gesprek zal zijn aangebroken na beëindi
ging van de thans lopende werkzaamhe
den in de E.E.G. en na een succesrijke af
sluiting van de zogenaamde Kennedy-
ronde. De Kennedy-ronde gaat uit van t
voorstel van de Ver. Staten de invoer
rechten op industriële produkten te hal
veren en te garanderen, dat de boeren
buiten de Zes niet te zeer worden bena
deeld door de landbouwpolitiek van de
Zes.
Koehandel.
Frankrijk gevoelt bitter weinig voor deze
Kennedy-ronde en eist in feite een voor
zich gunstige regeling van het landbouw
probleem, die vooral de Duitsers veel geld
en narigheid met hun boeren zou kosten.
Voordat zij enige tegemoetkomendheid in
deze kwestie zullen tonen, zou Frankrijk
een positievere houding in de Kennedy-
ronde moeten garanderen. Gebeurt uit
niet, dan kan Frankrijk ook wachten op
het politieke gesprek, dat het zo graag
wil.
Landbouw, tarieven, politiek gesprek, het
zijn de drie elementen van een groot
scheepse koehandel. En is deze koehandel
enigszins achter de rug, dan doemt weer
het grote probleem op van al dan niet
deelnemen van Engeland. Het is nauwe
lijks mogelijk nog van Europese eenheid
te spreken.
Defensie.
Over defensie, een van de speciale ter
reinen van de W.E.U., is ook gesproken.
De resolutie, ingediend door de Neder
landse afgevaardigde Duynstee, aanvaard
de het beginsel van de door de Ameri
kaanse regering voorgestelde multilaterale
kernmacht van de N.A.V.O. Onder aan
voering van de Engelse socialisten is deze
resolutie zodanig geamendeerd, dat iedere
verwijzing naar de kernmacht er uit ver
dween, hetgeen met een afwijzing gelijk
te stellen is.
De Engelse socialisten zien er niets in,
omdat deze militair en politiek nutteloze
kernmacht Europa zou verplichten tot gro-
ditmaal zijn zij een stapje verder gegaan
en aanvaarden zij regeringsverantwoorde
lijkheid. Dat betekent, dat de regering
minder afhankelijk is geworden van de
stemmen van de rechterzijde in de chr.-
democratische partij, die hiermee aan in
vloed inboet.
De vooruitstrevende leiders van de chr.
democraten zien dit als de opheffing van
de rechtse hypotheek op de partij. Nenni
en de zijnen zij vrij neutralistisch gezind
en accepteren het Atlantische bondgenoot
schap als een noodzakelijk kwaad. Het is
niet zonder belang, dat buitenlandse za
ken in handen is gekomen van Saragat, de
leider van de sociaal-democraten, die een
warme voorstander van de N.A.V.O. is.
kwestie een ministeriële crisis uit te lok
ken. Hoewel de Kamermeerderheid in zijn
plannen dus geen vertrouwen had, kon
minister De Jong zijn gang gaan. Zo red
de de politiek de réorganisatie van onze
defensie. Hoe zal dit uitpakken?
De Algemene Financiële Beschouwingen
der Eerste Kamer waren vooral interessant
doordat oud-minister Zijlstra zich in het
debat mengde. Het is regel, dat een oud-
minister zich in de eerste jaren na zijn af
treden onthoudt van een beoordeling. Dr.
Zijlstra gaf zelf toe, dat hij had geaarzeld.
Maar aangezien hij uit een kleine (anti
revolutionaire) fractie komt, die eigen
lijk geen vervanger voor hem had en
vooral doordat hij met het beleid van zijn
opvolger bijna volledig kon instemmen,
was hij over die aarzeling heen gestapt.
Spoedig werd duidelijk, dat hij wilde
waarschuwen voor mogelijke schadelijke
gevolgen van de a.s. loon-explosie; een
tekort op de betalingsbalans; een terug
gang in de werkgelegenheid. Oud-minis
ter Zijlstra sprak uit ervaring.
In zijn ministeriële loopbaan heeft hij
met de economische consequenties van
loonsverhogingen meermalen moeten
worstelen. De bestedingsbeperking van
1957/’58 was daarvan het gevolg ge
weest. Zover zag oud-minister Zijlstra ’t
ditmaal niet komen. Maar hij liet er geen
twijfel over bestaan, dat Nederland zich
op het „scherp van de snede" bevindt.
,,De weg naar de inflatie", zo vertaalde
hij vrij, „is geplaveid met sociaal-psycho-
logisch verantwoorde voornemens."
Kamerdebat.
Tot die indruk had minister De Jong
trouwens zelf wel aanleiding gegeven,
door te stellen, dat hij door de aanstelling
van drie staatssecretarissen „de politieke
invloed" op de krijgsmacht wilde verster
ken. In politieke kringen werd die ver
klaring echter met een korreltje zout ge
nomen, doordat de desbetreffende staats
secretarissen helemaal geen politici waren
nauwelijks bij een politieke partij waren
aangesloten, maar in feite hoge beroeps
militairen waren.
Enfin, over dit alles was vóór het Kamer
debat zoveel opschudding ontstaan, dat de
verwachting bestond, dat minister De
Jong, gepeperde critiek zou moeten on
dergaan. Die critiek kwam er; in feite
steunden alleen de KVP en de ARP de
reorganisatieplannen. De socialisten, li
beralen en chr. historischen uitten zich op
scherp critische respectievelijk zeer gere
serveerde wijze Toch werd al aanstonds
duidelijk, dat de regeringspartijen geen
lust hadden om over
Kunstmest.
In Rusland is het centrale comité van de
communistische partij bijeen gekomen.
Premier Chroestsjov heeft in een lange
rede de plannen ontvouwd om door een
verhoging van de investeringen in de che
mische industrie een einde te maken aan
de moeilijkheden in de voedselvoorzie
ning, die Rusland nog steeds kent.
Dit jaar heeft Rusland door misoogst
zelfs grote hoeveelheden graan in Canada
moeten kopen, terwijl men nog steeds be
zig is ook graan in de Ver. Staten aan te
kopen. Chemische industrie zal voor vol
doende hoeveelheden kunstmest moeten
zorgen. Nog kort geleden noemde Chroes
tsjov als doel de produktie van 100 mil
joen ton kunstmest in 1970, maar maan
dag W’as het tussen de 70 en 80 miljoen
ton geworden. Hij heeft zijn doel Jager
moeten stellen, vermoedelijk doordat de
middelen voor de investeringen ontbre
ken, wil men niet op de investeringen
voor andere industrieën, zoals staal, de na
sis van het wapenarsenaal, bezuinigen.
Rusland wil zich niet alleen tot eigen
middelen beperken om de industrie uit te
breiden. Chroestsjov stelde in het vooruit
zicht, dat Rusland gehele fabriekscom
plexen in het Westen zou kunnen kopen.
Maar, zei de hij, het Westen moet hier
voor ook credieten leveren, want dat is
goed koopmansgebruik.
De heer Ter Laan heeft zijn sollicitatie-
stukken voor de betrekking van burge-
meester van Zaandam bij H.M. de Ko-
deze réorganisatie-a/ngin ingezonden.
Ongeveer 90 van de rentetrekkers, die
te Maastricht hun eerste f 2,ouder
domsrente in ontvangst konden nemen
heeft met een kruisje getekend, daar zij
de kunst van schrijven niet verstonden.
Prins Hendrik en zijn jachtgezellen heb
ben 114 stuks wilde zwijnen neergelegd.
Het parlementaire leven op het Binnenhof heeft een hoogtepunt van activiteit be
reikt in de afgelopen week. De senatoren hielden hun Algemene Financiële Beschou
wingen over de rijksbegroting voor 1964. De Tweede Kamer wijdde zich aan de be
grotingen van defensie en buitenlandse zaken. Het laatstgenoemde onderwerp nam
betrekkelijk weinig tijd in beslag, doordat deze begroting reeds in een openbare
commissievergadering was voorbereid en de Kamerleden ook geen behoefte gevoel
den om de regering, die in moeilijke Europese onderhandelingen is gewikkeld, voor
de voeten te gaan lopen.
Defensie-top,
Politiek het belangrijkst was
het debat over de begrotin;
In de leiding van ons a
hadden zich immers op korte termijn min
of meer sensationele wijzigingen voltrok
ken. De directeur-generaal Duyvenman
was met verlof gestuurd; de secretaris
generaal Van Houten was in zijn werk
kamer op het ministerie plotseling over
leden. De chef van de generale staf, de
luitenand-generaal Van de Wall Bake,
had ontheffing uit zijn functie verlangd.
Al deze gebeurtenissen kregen een spe
ciale betekenis tegen de achtergrond van
de réorganisatie, welke de r.k. minister
De Jong op het ministerie heeft doorge
zet. Hij heeft voor elk onderdeel van de
krijgsmacht land-, lucht- en zeemacht
nu een staatssecretaris aangetrokken.
Bolswards Nieu wsblat
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Deze worden ieder bijgestaan door drie
,t was natuurlijk adviseurs: de drie chefs van staven, die
ting van defensie, ieder secondanten voor materiële en per-
detensie-apparaat sonele aangelegenheden hebben. Deze for-
korte termijn min made bestond reeds bij de marine, waar
minister De Jong tot voor kort staatssecre
taris was. Zij werd nu ook ingesteld bij
lucht- en landmacht.
Aangezien deze réorganisatie voor de
luchtmacht het voordeel had, dat deze
over een aparte staatssecretaris kwam te
beschikken, betekende deze wijziging het
meest voor de landmacht.
Luitenant-generaal V. d. Wall Bake zag
in het feit, dat hij zou worden voorzien
van twee gelijken, die hem van personeel
en materieel zouden voorzien, een aantas
ting van zijn opperbevel. Men kon in
kringen van deskundigen horen verluiden,
dat het opperbevel van land-, lucht- en
zeemacht eigenlijk werd overgeheveld
naar de drie staatssecretarissen: naar drie
politieke (niet-militaire) figuren.
Vorige w’eek is het parlement van de Westeuropese Unie, het Verbond van de zes
l inden van de E.E.G. en Engeland, in Parijs bijeen geweest. Zoals men zich zal
herinneren is het in de loop van dit jaar de W.E.U. geworden, die tot taak heeft ge
kregen het contact tussen Engeland en de E.E.G. te behouden na de weigering van
president De Gaulle in te stemmen met een Engels lidmaatschap van de E.E.G. Het
contact is er dus, maar veel heeft dit niet opgeleverd, aangezien alle deelnemers op
hun standpunt bleven staan. Men heeft gesproken over de mogelijkheid de politieke
eenheid van Europa te bevorderen.
De Belgen en de Nederlanders wensten daarbij van het begin af aan Engelse deel
neming, maar de Fransen stonden er op, dat, voordat het gesprek met Engeland
wordt hervat, de gemeenschap van de Zes haar definitieve vorm krijgt. Dat, met
andere woorden, de Zes het eerst eens worden over die politieke unie.
te uitgaven, terwijl zij de binding van
Amerika aan Europa zou kunnen ver
zwakken. De Engelse socialisten legden de
nadruk op medezeggenschap bij het op
stellen van de strategische plannen. Het
juiste lichaam achtten zij daarvoor de
Raad van de N.A.V.O.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2305 of 2335
(05157)
le halfjaar 1964
De gestadigde toename van de omvang
van de krant en de betere verzorging van
het redactionele gedeelte noodzaken ook
de nieuwsbladen, evenals de dagbladen,
dat reeds hebben gedaan, een abonne
mentsprijsverhoging door te voeren.
De verhoging, die per 1 januari a.s. van
kracht wordt, is tot het minimum beperkt
gebleven. Ook na deze verhoging behoren
de abonnementsprijzen van de Friese
nieuwsbladen tot de laagste van geheel
Nederland.
Het abonnementsgeld voor ons blad zal
met ingang van 1 januari a.s. f 2,40 per
kwartaal of f 4,80 per halfjaar bedragen.
Abonné’s, die ter vermijding van incasso
kosten hun abonnementsgeld over het le
halfjaar per postgiro of op andere wijze
willen betalen, verzoeken wij dit vóór 1
januari a.s. te willen doen, met duidelijke
vermelding; „leesgeld Bolswards Nieuws-
Dit betreft in het bijzonder de abonné’s
bij wie over het abonnementsgeld per
postkwitantie wordt beschikt.
Zij, die tot op heden reeds hadden ge
gireerd, verzoeken wij de verhoging als
nog bij te storten.
Na 10 januari 1964 worden de abonne-
mentskwitanties afgegeven, waarom wij
verzoeken na die datum geen abonne
mentsgeld meer te gireren, doch de kwi
tantie bij aanbieding te voldoen.
BOLSWARDS NIEUWSBLAD
Streekblad voor West- en Zuid;
west Friesland
7
