Binnenlands jaaroverzicht 1963 Plaatselijk Belang te Zurich vervullen zag wensen r Een jaar van herdenken en vooruitzien NGV wordt A O Fan de Mar tiny loer 1 F 1 f us hjoed p p to sizzen STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND DINSDAG 31 DECEMBER 1963 102e JAARGANG No. 100 Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindcloopen, Wonseradeel, Workum i, die echter allen op gen is dit met lijsten bij de in- F11 OERSJOCH en UTSJOCH fjilden darre, Grondwetswijziging. Dit jaar werd met het oog op die toe komst ook de grondwet herzien. Er werd wijziging gebracht in de volgorde der troonopvolging, in die zin, dat kinderen uit een eventueel huwelijk van prinses Beatrix zullen voorgaan bij haar zusters Irene, Margriet en Christine. Dit was overigens niet de enige wijziging, welke in de grondwet werd aangebracht. Er werd ook een verjonging aangebracht in de leeftijdseisen voor het kiesrecht. Voortaan zal de Nederlander op 21-jarige leeftijd kunnen stemmen; en op zijn/haar 25e zal hij of zij in de Eerste of Twee de Kamer kunnen worden gekozen. Ter wijl de grondwetgever aldus vooruit zag, rekende hij tegelijk met het ver leden af. Nicuw-Guinea werd uit onze constitutie geschrapt. De Verenigde Na ties hadden het beheer over dit vroe gere rijksdeei op 1 mei overgedragen aan Indonesië, in afwachting van een volks stemming, waarbij de Papoea’s te zijner tijd gebruik van hun zelfbeschikkings recht zullen kunnen maken. Als. Indonesië de afspraken nakomt. Indonesië. Deze grondwetsherziening onderstreepte hoeveel gelukkiger de verhouding van Nederland tot de vroegere koloniën in de West zich heeft ontwikkeld. Dit jaar kon worden herdacht, dat in Suriname de slavernij 100 jaar geleden werd afge schaft. Belangrijker nog was, dat dit feit kon worden herdacht door een minister president als Jo Pengel, die uit de negerbevolking van Suriname naar voren is gekomen. Suriname kreeg dit jaar ook een inheemse gouverneur in de per soon van de vroegere premier Cusie, zo als de Nederlandse Antillen eerder in de schrijver Cola Debrot de eerste eigen gouverneur hadden mogen begroeten. Ondanks alles is de verhouding met In donesië in het afgelopen jaar iets ver beterd. Het diplomatieke contact werd hersteld door het uitwisselen van zaak-, gelastigden. Handelsmissies reisden over en weer om te zien of herstel van de economische betrekkingen mogelijk zou zijn. En de K.L.M. werd door toedoen van dr. Konijnenburg weer toegestaan in Indonesië te landen. Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS Uitgave: A. J. OS1NGA N.V., Bolsward Administratie- en Redactie-adres: Marktstraat 13 Tclef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335 (05157) volgens de directeur van het Centraal Planbureau, prof. De Wolf, zal de arbei der, die nu f 6000,verdient, in het jaar 2000 plm. f 15.000 a f 18.000,— krijgen. De gemiddelde arbeidsduur zal 35 uren bedragen. Nu heeft de Europese éénwording dit jaar wel in economisch opzicht, doch niet in politiek opzicht vooruitgang ge boekt. De Franse president De Gaulle heeft begin van dit jaar de Engelse re gering van premier Macmillan de toe gang tot de Euromarkt versperd. Dit wekte vooral bij de Nederlandse rege ring en met name bij minister Luns, die steeds pleitbezorger voor de Engelse toetreding was geweest, verzet op. Ne derland wil het Europese continent met de blik naar zee, naar Engeland, gericht houden. als ingenieur Oud, kunstenaars zoals Harry van Tussenbroek, Hans Kaart, Cruys Voorbergh, Herman Bouber en Piet Wiegman, schrijvers, zoals David de Jong en Postma, een componist zoals Daniël Ruyneman, militairen, zoals Van Voorst tot Voorst, Dürst Britt en Schar- van In andere Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal (bij vooruitbetaling) Giro 887926 fusie met andere Europese luchtvaart maatschappijen een uitweg zou kunnen brengen..- krukjes om se meiinoar tarnde Kennedy-rqunte bigjinne en Advertentieprijs: 15 cent per mm Ingezonden mededelingen dubbel tarief Contractprijzen op aanvraag Verlies. Tegenover deze winst staan ook verlie zen; vele voortreffelijke Nederlanders ontvielen hun vaderland in het afgelopen jaar. Wij noemen er slechts enkelen, om een indruk te geven van hun betekenis. Onder hen bevonden zich geleerden, zo als Prof, van Oven, Hoogewerff, van der Meer en Van Oordt, een architect zo- Aardgas. Beter ging de Nederlandse Gasunie. De gasbel bleek, overeenkomstig een voor spelling van de Belgische senator Lee mans, niet 400 miljard m.3 in het Noor den das lands te bedragen, doch 1100 M.3. Daarmee kan Nederland geheel Europa bedienen. Natuurlijk heeft deze gashoe veelheid ook haar nadelen. Het Limburg se mijngas kan hier niet tegen op; de mijnbouw zal zich moeten reorganise ren. Vooralsnog echter komt men nog handen tekort. Het aantrekken van buitenlandse werk krachten het bleek uit een staking en het daarop volgend vertrek van enkele honderden Spanjaarden kon daaraan slechts weinig veranderen. Maar voor de welvaart van onze bevolking zal de gasvondst zeer belangrijk kunnen zijn. Wordt Nederland, behalve de Europoort, de haven van Europa, ook een energie bron voor dit werelddeel? Duitse oorlogsmisdadigers, die hier nog gevangen zitten, maar vrij te laten, rees fel protest op. Minister Beerman werd door de Eerste Kamer vlak voor zijn af treden beduid, dat hij zoiets niet zou mogen doen. L Toekomst. Wat bij deze herdenking vooral opviel was, dat niet verzuimd werd vooruit te zien, naar de toekomst. Daardoor is 1963 niet een jaar van alleen maar herden ken, maar vooral ook van vooruitzien geworden. Prinses Beatrix hervatte de wereldreis, die zij vorig jaar in verband met het overlijden van haar grootmoeder had onderbroken. Zij trok nu naar Japan en naar Canada en de Ver. Staten. Daar had zij een laatste ontmoeting met de jonge president Kennedy en woonde zij een concert van het Residentie-Orkest in Washington bij. Aldus zich voorberei dend op de taak, die haar als koningin in de toekomst wacht. Zij vergezelde haar ouders op een staatsiebezoek aan Perzië. roe, politici, zoals Van Meel, Scrrarens en K. ter Laan, de grondlegger van de droogmaking der Zuiderzee, De Blocq van Kuffeler en journalisten, zoals Jan Derks en Vaz Dias. Maar hun arbeid is niet vergeefs ge weest. Nederland gaat het nieuwe jaar 1964 zeker niet zonder zorgen tegemoet. Inflatoire impulsen bedreigen zijn wel vaart. Maar het bezit ook het vermogen om die dreigingen te overleven. De Gaulle. Om de ontstemming te temperen bracht De Gaulle half maart een bezoek aan ons Koninklijk Paar op Huis ten Bosch. Voor dit bezoek, dat 3% uur duurde, bracht de Nederlandse politie 600 A 700 man op de been, zo bang was men, dat de veiligheid van de Franse president hier door O.A.S.-agenten zou worden bedreigd. Neen, dan verliep later het be zoek van de Amerikaanse vice-premier Johnson, die in Nederland een tentoon stelling van Amerikaanse produkten kwam openen, heel wat gemoedelijker. Waar hij kwam, schudde hij handen. Maar wie bevroedde toen, dat luttele weken later zijn president, John Ken nedy, zou worden vermoord. President Johnson kwam er bij zijn be zoek overigens rond voor uit, dat de Verenigde Staten Europa als een uitda ging beschouwen. Enige vordering in ’t proces der Europese eenwording werd overigens wel geboekt. Er kwam nieuw overleg tot stand tussen Engeland en de Zes binnen de West-Europese Unie. Dat geschiedde op een conferentie in Den Haag, Dat Nederland daarbij een bemiddelende rol vervulde, bleek uit een bezoek, dat de toenmalige Engelse mi nister van buitenlandse zaken, Lord Home, de huidige prime-minister, tevo ren aan minister Luns had gebracht. Europa. Voor de toekomst van haar bevolking heeft de Nederlandse regering echter het oog toch wel vooral gericht op de Europese éénwording. Dat ""as ook het accent dat koningin Juliana en prinses Beatrix aan de herdenking van 1813 ga ven. Dit ligt ook wel voor de hand. Onze bevolking neemt snel toe: twee miljoen was zij in 1795; twaalf miljoen werd zij dit jaar en in het jaar 2000 zal zij mis schien twintig miljoen omvatten. Geboorteregeling het bleek uit het debat dat de nieuwe staatssecretaris der volksgezondheid, dr. Bartels, met de so cialistische medicus Lamberts in de Tweede Kamer voerde wil de Neder landse regering niet gaan bevorderen. Zij wenst dit aan de ouders en de art sen over te laten. Die toenemende be volking moet echter worden gevoed. Ons grondgebied mag doot de indijking van het IJsselmeer en de Deltawerken, die de oesterteelt ten dode doemen, een iet sje groter worden; voor onze economi sche positie is het gewenst, dat Neder landse produkten en werknemers toe gang tot een ruimere Europese markt krijgen. Gelukkig nam ook dit jaar de welvaart in ons land nog toe. De vijf daagse werkweek werd nu ook voor la gere scholen beproefd. Aan 14-jarige jongens werd de arbeid verboden. Maar K. L. M. Dat Nederland de Europese éénwording nodig heeft, bleek ook uit de belevenis sen van de K.L.M. Grote verliezen dwon gen dit nationale bedrijf tot reorgani satie. Begin van het jaar trad president- directeur V. d. Heuvel met 3 mede-di- recteuren af. Later volgde directeur De Block, die werd benoemd tot staats secretaris voor Europese Zaken op het departement van buitenlandse zaken. Tegen het einde van het jaar ontston den nieuwe spanningen binnen de nieu we bedrijfsleiding. Directeur Larive kwam te staan tegenover president-di- recteur Albarda en diens plaatsvervan ger, Dr. v. d. Wal. Het personeel koos partij voor directeur Larive, omdat het van mening was, dat de beide andere directeuren er te veel commissariaten op na hielden om zich geheel aan de K.L.M.-belangen te kunnen wijden. De vraag rees of, eerder dan ruzie, een olswards Nieuwsblad en Wymbritseradeel. wachtende passagiers zullen wel met de nieuwe wachthokjes zijn ingenomen, om dat men voorheen daar steeds in weer en wind op de bussen moest staan wachten. AI met al is er c1„1_ ._.L- stand gekomen, jammer, dat er Efternei praten is gjin kunst Foarütsjen in greate gunst lanbou dêtroch krige, is jit lang net bi- mar hja kaem fül oan. Pieatsen fan j Ontspanning. Het was niet het enige teken van ont spanning in de wereld van 1963. Onze relatie tot België werd nog beter dan zij al was, door een verdrag, dat de Schelde- Rljnverbinding tot stand zal brengen. Een 100-jarige twistappel tussen beide volken werd hiermede verwijderd. Ook de relatie tot West-Duitsland werd ver beterd, doordat er een verdrag tot stand kwam, waarbij nazi-slachtoffers met een smartegeld werden bedacht en ander zijds Elten en Tuddern weer aan Duitsland werden teruggegeven. Meer verzet wekte het in Nederland, dat aan Duitse legereenheden een legerplaats in Budel werd gegund. De Nederlandse regering voerde de demonstranten ech ter tegen, dat het in N.A.T.O.-verband óók gebruikelijk is, dat Nederlandse troepen in Frankrijk of West-Duitsland oefenen. Toen twee hoogleraren Van Bemmclen en Pompe er echter op aandrongen om nu ook de laatste vier stean. Wol mei Fryslan foar syn twadde gemael en foar de Lauwerssé cn foar syn sédiken offerje, mar it ierdgas is in na tionale saek, moat jo witte, hwerfan de baten it hiele lan to’n goede komt. Der wurdt de skatkist wol better fan, mar de provinsjes, dy’t dit gas hawwe, krije der gjin sint mear om üt it provinsjefüns. En hoe’t dizze, pas aktivearre bistjüren dan wurkje moatte. yn in tiid, dat hja in grea te efterstan ynhelje moatte en ek wolle, bliuwt in riedling. Ek hjir is it mist en tsjusternis. De gemeentebistjüren sjogge it nije jier ck net sa botte moedich tomjitte. Har earmslach is tige lyts, har middels och sa biheind. Sil der hwat barre, dan moatte hja almtr nei den Haech, hwant der lizze de bislis struktuer krijt er klauwen oan om yn dat greate spul net under de tafel to reitsjen, dat liket wol wis. Dat wy mei üs bihearske prizen en leanen >p wei binne om troch de süging bütenlan üt to gliden, hawwe de d. De strakke dissi- is der üt, de messen wurde slipe, it Sovjet Unie. Een symptoom van ontspanning was ook dat de diplomatieke betrekkingen tus sen Nederland en de Sovjet Unie wer den hersteld. Deze waren enkele jaren geleden naar aanleiding van het zoge naamde Goloeb-incident verbroken. Thans werden van beide zijden weer ambassadeurs aangesteld. Tegen het einde van het jaar lieten de Russen bo vendien twee gevangenen Reydon en De Jager die zij indertijd wegens „spionage” hadden gearresteerd, plotse ling weer vrij als een bewijs van hun „goede wil”. Van Nederlandse zijde werd de P. C. Hooftprijs toegekend aan de communistische schrijver Theun de Vries. twa, trije. fjouwer ton binne yn oare han- nen oergien. Hoe sil har takomst wêze? Dizze ütsetter fan minister Marijnen hat de situaesje fan de boerestan in stik min der makke en dingen, hwertroch it better waerd ha wy fan him net sjoen. As minis ter fan lanbou koene wy him skoan slite en sil der gjin boer om treure. De for- kiezings lieten düdlik sjen, dat it boere- folk hwat oars forwachte en foar it earst brieken tüzenen fan har de trou oan har eigen partij om hjir blyk fan to jaen. Njuggen fan de tsien stimden op de Koe- koek-groep om har tsjinsin yn de gong fan de lanboupolityk hearre to litten, net om de nije man. Dy hat yn dit lytse skoft al fornimme litten, dat hy gjin inkelde positive ynbring- to jaen hat en nei syn program wurdt net iens mear frege. Mei minister Biesheuvel waerd de bisetting op dit departemint gans sterker. Syn earste moannen meije jit hjir en dêr hwat twi- vel oproppe, yn it miene rekken je de boe ren der op, dat hy in better paed sljuchtsje sil. Lykwols ek dit is mistich en dizich oant nou ta. De E.E.G. is yn dizzen alle jierren fan mear bilang, mar ek blykt alle jierren düdliker, dat krekt dy E-E.G. ün- der ynfloed stiet fan deselde nationalis- tyske en autarchyske tendinsen. dy’t der altyd wiene. De greate Jannen, Frankryk en Dütsklan, sitte yn de brede stuollen en de lytsen meije der op hinne sitte. Yn koarten sille de sant as de E.E.G. dan jit libbet, sil it byld al wer mear ófwike fan dat, hwat idealisten har yn 1958 fan dizze saek foarsteld haw we. It lytse Nederlan, mei syn aparte een hele verbetering tot nu al een ruit van het wachthokje, richting Harlin gen, is stuk gegooid. Volgens het per soonlijk onderhoud met het gemeentebe stuur en een bestuurslid van bovenge noemde vereniging, is het plan, dat er bij de gevaarlijke oversteekplaats op Rijks weg 9, nieuwe rondweg, een tijdelijke noodverlichting zal worden geplaatst. De overige ingekomen stukken gingen in een vlot tempo onder de voorzittershamer door, enige werden voor kennisgeving aangenomen. De periodiek aftredende voorzitter C. Koopmans, die aan de beurt van aftreden was en zich niet weer her kiesbaar stelde werd met 24 stemmen, toch nog herkozen en heeft de benoeming met een daverend applaus weer voor de tijd van 5 jaar aangenomen. Uit het jaarverslag van de penningmees ter R. IJ. Stallmann bleek, dat er een voor lopig saldo was te boeken van f 893,55. In dit jaar 1963 heeft Nederland herdacht, dat het anderhalve eeuw geleden zijn onafhankelijkheid, na de Franse overheersing, terug kreeg. Toegegeven, de re gering had die herdenking gestimuleerd. Zij had een comité onder leiding van Prinses Beatrix f 300.000,ter beschikking gesteld om er iets feestelijks van te maken. Een schouwspel, dat Carel Briels, buiten het comité om, in Nijmegen had georganiseerd, werd echter een grote mislukking. De eigenlijke herdenking op 30 nov. viel beter uit toen in Scheveningen de landing van koning Willem I werd nagebootst. Prinses Beatrix hield een toespraak bij het nationale monument op Plein 1813 in Den Haag, vlak voor het departement van algemene zaken van minister president Marijnen, en Koningin Juliana bracht een bezoek aan het Vredespaleis, dat dit jaar zijn 50-jarig bestaan herdacht. En ’s avonds verscheen het gehele Koninklijk Gezin voor de radio om de koninklijke figuren uit de afgelopen 150 jaren te gedenken. 1200 Nederlandse levensmiddelenzaken in Europees verband Reeds 16 jaar bestaat er in Nederland een vereniging van 1200 levensmiddelenza ken die krachtig samenwerken. De naam deze organisatie was NGV. landen als België, Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Finland, Zwitserland en Luxemburg waren soort gelijke verenigingen, die echter allen op zichzelf stonden. Al deze verenigingen in deze landen zijn met elkaar gaan praten en hebben nu be sloten er één Europese organisatie van te maken. Dit betekent, dat elke landelijke organi satie een nieuwe naam moest hebben en voor deze nieuwe Europese naam is ge kozen A O. Daarom gaat de naam NGV in 1964 veranderen in A O en met deze naamsverandering wordt een nieuwe phase in de levensmiddelen branche ingeluid. Nu gaan aus 25.500 winkeliers met el kaar samenwerken, via het hoofdkantoor te Bern in Zwitserland. Dit betekent dat men nog voordeliger kan inkopen en de klanten nog voordeliger prijzen kan be rekenen. In deze tijd van prijsverhogin gen is dit een prettig geluid. De verenigingPlaatselijk Belang” kwam in het lokaal van de ned. herv. kerk in een vergadering bijeen. Na het gebruikelijke kon de voorzitter, de heer C. Koopmans in zijn openingswoord aan 28 leden het welkom toeroepen, in het bijzonder de spreker, de heer R. Dijkstra van Leeu warden. De voorzitter deelde de aanwezigen mee, dat met de actie wachthokjes” men hier door een lang gekoesterde wens in ver vulling zag gaan. De vereniging „Plaat selijk Belang” ging met lijsten bij de in gezetenen van het dorp en omgeving langs Men kwam met het tekenen op de lijsten goed voor de dag, enige na-giften volg den nog. De N.T.M. te Heercnveen en de gemeen te Wonseradeel lieten zich evenmin on betuigd. Het timmerbedrijf van de firma J. Nade- ma te Zurich zorgde, dat er twee prach tige wachthokjes werden geplaatst. De sings en de sinten. Fan in reedlike desin- trafisaesje is jit gjin spoar to sjen. Dizich bliuwt ek de nije koers oangeande de ge- bieten, dy’t yn üntj owing efterbleaun wie ne. It sil trochset wurde, seit men, mar net op deselde wize. Binammen de for- bettering fan de infra-struktuer sil oan- pakt wurde, seit men, meat as aparte by- dragen oan de plakken of stêdden, mar hoe en net wit men hjir noch net. Dochs stiet it wol fêst, dat yn forhalding it Noarden net foarüt gien is. Mei oare wurden, dat de forskillen tusken it Wes ten en hjirre net lytser wurden binne. Dêrtroch bliuwt de sterke süging fan minsken en ündernimmingen bistean en kinne wy gjin tel stilstean, of wy reitsje wer muorrefêst. As de provinsiale bistjü ren en de gemeenten net har uterste best dogge om mei alle krêft troch to druk ken, dan glide hja wer mei gong efterüt. It nije jier bringt alle dagen wer mear Ijocht en langere dagen, it slimste is foar- by, it ütsjoch nei it foarjier jowt wer ho pe oan de aktive minsken. Sa sille wy ek dit nije jier wer klear stean moatte om moedich en dreech üs to skoar to setten foar üs wurk. Dat it sawol partikulier as yn de oerheitssektor de hiele minske ferg- je sil, liket üs net twivelich. Wy hoopje, dat it foar de stêd en syn biwenners, foar Fryslan en syn folk in jier wurde mei fan reële foarütgong. sawol geastlik as ma terieel, in jier fan groeijende wolstan en sünder slimme toloarstellings. Dat wy der de seine fan boppen net by misse kin ne, is in reden to mear om al üs lezers mei ynmoed ta to winskjen; in lokkich en sillich nijjier. Tj. de hurd oi fan it I léste moannen wol lean pline i nije jier sit fol forrassingen. Rounom rommelt it fan forhegingen en leansti- gingen. mar nimmen wit, hwer’t dit op ütdraeije sil. Fierwei it greatste diel fan de bifolking haldt him it liif mei beide bannen, om’t hja wol witte, dat by sok troebel wetter de greate snoeken mei de büt fuort geane en de lytse fiskjes skraechwurk it libben balde. Hoe mear der bikend wurdt oer it ierd gas hoe mear it ütsicht op in fikse foar ütgong foar it noarden yn 'e kiif komt to Bespreking sportterreinen. De heer J. van der Zee deelde de aanwezi ge leden mee, dat er straks nog voldoen de ruimte over is voor een sportterrein, wanneer de put wordt gedempt, de ge meente Wonseradeel heeft zijn volle me dewerking verleend. De culturele-avond gaat dit winterhalf jaar niet door. Besloten werd begin maart 1964 een gezellige dorps-avond te hou den op de bovenzaal van Waterlander. Na een koffie-pauze kreeg de heer R. Dijk stra, opperwachtmeester bij de Rijkspoli tie te Leeuwarden het woord. De heer Dijkstra sprak over het onder werp „Het verkeer op onze wegen”. Hij bracht op duidelijke en boeiende wijze naar voren, de oorzaak van de talrijke verkeersongevallen, velen met dodelijke afloop, de bestuurder treft dan in de meeste gevallen geen schuld. Er zijn ook verkeersongevallen, die door oplettend heid van de bestuurder wel hadden kun nen worden voorkomen. Volgens de spreker, moeten de bestuur ders van alle motorrijtuigen zich netjes gedragen en een ander niet in gevaar brengen, ondanks het toenemende ver keer. In het jaar 1963 zijn in ons land al ruim 2200 doden te betreuren door ver keersongevallen. In Leeuwarden hebben per maand al 60 verkeersongevallen plaats. Aan het eind van dit referaat heeft voorzitter Koop mans. namens de aanwezige leden, de heer Dijkstra hartelijk bedankt voor het zeer vele, dat hij heeft verteld Hwat bat Qcibe Skroar In de Palafox Cinema van Madrid is Samuel Bronston’s produktie „55 Dagen in Peking” voor Spanje in premiere gegaan. De galavoorstelling werd door vele bekenden uit de filmwereld bijgewoond. Op de foto wordt de Italiaanse filmster Claudia Cardinale geëscorteerd door twee Madrileense politiemannen in gala-uniform De kalde tsjüke damp leit oer fjilden en wegen. Mar inkelde uren is it Ijocht tus ken de lange skoften fan moarns en jouns. De leste dagen fan it jier twinge ta hüs- likens en ynkear. It jier is omtrint for roun. En nimmen kin it keare, dat üs tinzen geane oer de rju forfleine moannen fan '63. In jier fan bilangrike feiten bliuwen- de fragen. In jier dat ynsette mei it los- litten fan lanprizen, hwert safolle for- skil fan miening oer wie. De skok, dy’t de GALA IN MADRID

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1963 | | pagina 1