De hoogconjunctuur duurde
in 1963 voort
Prinses Irene in stilte
Rooms-Katholiek
Schaarste aan arbeidskrachten en verkorte
werkweek riepen spanningen op
I
Rokcrs-rumoer
Firma Amels koopt
Scheepswerf
,Fricsïand’ in Lemmer
Gouden filmpjes
le week februari 1914
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Wk
VRIJDAG 31 JANUARI 1964
I03e JAARGANG
No. 9
PIET
en
Aan H.K.H. Prinses Beatrix, die vandaag haar verjaardag viert, onze hartelijke
gelukwensen.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
.(05157)
de aanvankelijk weinig hoopvol waren,
is de graanoogst uiteindelijk nog iets
meegevallen.
Tengevolge van de ongunstige weers
omstandigheden had de aardappeloogst
een traag verloop.
De arbeidsvoorziening in de agrarische
bedrijfstak wordt van jaar tot jaar
moeilijker.
De gang van zaken in de
middenstands/bedrijf
in het afgelopen jaar kan als gunstig
worden gekenmerkt. De verschillende
branches, slechts een enkele uitgezon
derd, gaven in vergelijking met het
voorafgaande jaar als gevolg van de
toegenomen koopkracht hogere geldom-
zetten te zien, welke in sommige bran
ches, met name die in de duurzame
verbruiksgoederen, zelfs aanzienlijk ge
noemd kunnen worden.
De algemeen doorgevoerde arbeidstijd
verkorting schijnt ook bepaalde mid-
denstandskrlngen niet onberoerd te la
ten, althans er gaan zo nu en dan stem
men op, welke pleiten voor het invoe
ren van een vijfdaagse werkweek in de
middenstand.
In plaats van door de overheid opge
legde gedwongen sluiting zoeke de mid
denstand eerst naar vrijwillige sluiting
in onderling overleg.
Door de langdurige winter in het begin
van het jaar werd het beroepsgoederen-
vervoer overstelpt met opdrachten tot
vervoer, welke normaliter aan het wa
tervervoer en het railvervoer toevallen.
De ingebruikneming van de imposante
van
voor
Abonnementsprijs f 2.40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Lilk wurcle is minsklik
lilk bliuwe fan de duvel
agrarische sector
waarin de moeilijkheden ook in het af
gelopen jaar vele en van velerlei aard
waren. De uitzonderlijk strenge en lang
durige winter had voor de veehouderij
ernstige financiële consequenties, omdat
men in verband met de langere stal-
periode van het vee in de meeste geval
len genoodzaakt was extra hoeveelhe
den krachtvoeder bij te kopen. Het ge
volg was, dat de voederkosten in vele
bedrijven een bijzonder hoge uitgaaf
post vormden en in aanmerking nemen
de, dat de vorige winter de vleesprij-
zen zich op een laag niveau bewogen,
kan worden geconcludeerd, dat de be-
drijfsuitkomsten weinig gunstig waren.
Als gelukkige omstandigheid kan ge
memoreerd worden, dat de hooi-oogst
in de afgelopen zomer een vrij^vlot ver
loop heeft gehad, terwijl deze over het
algemeen van goede kwaliteit was.
Hoewel de verwachtingen dlenaangaan-
menische toenadering
schappelijke
in alle cnris
H.M. de Koningin
Frieslandhal als nieuwe veemarkt was
een gebeurtenis, waarvan de betekenis
zich tot ver over onze provinciegrenzen
heen strekte, terwijl ook de daaraan
voorafgaande in deze hal gehouden suc
cesvolle manifestatie van Frieslands
kunnen in al zijn facetten allerwege een
enorme belangstelling trok.
Evenals verleden jaar hebben de min
der gunstige weersomstandigheden in ’t
afgelopen seizoen geen invloed gehad op
de omvang van het
handel
in ons gewest kan worden medegedeeld,
dat ook deze sector van het bedrijfs
leven in het algemeen in sterke mate
heeft gedeeld in de voorspoedige gang
van zaken.
In vergelijking met het vorige jaar kon
van een totaal veranderade situatie in
de boterhandel worden gesproken. Naast
een daling van de boterproduktie, gaf
de export een stijging te zien, waar
door een schaarste aan boter ontstond,
waarin moest worden voorzien door
importen van Amerikaanse en Franse
boter.
De kaasexport bewoog zich in vergelij
king met het voorafgaande jaar op een
iets hoger niveau, mede dank zij een
vermeerdering van de export naar En
geland.
De export van gecondenseerde melk,
welke zich geplaatst zag tegenover een
verscherpte concurrentie van andere
condens-exporterende landen, kon zich
op een behoorlijk peil handhaven.
De handel in fok- en gebruiksvee kan op
een gunstig jaar terugzien. Hoewel de
vraag vrij laat op gang kwam, was de
export aanmerkelijk groter dan in het
voorafgaande jaar, terwijl de prijzen
zich eveneens op een hoger niveau be
wogen.
Het Friese bedrijfsleven zal steeds at
tent moeten blijven op elke mogelijkheid
om tot uitbreiding van het exportpa-
troon te komen.
Do toestand in het
land zal meezingen. Momenteel staat
men elkaar te verdringen bij de explo
ratie van het Waddengebied, welke acti
viteiten met een dichte sluier van ge
heimzinnigheid zijn omhangen.
Met betrekking tot de
vormt. Het is dan ook onbegrijpelijk, dat
van overheidswege nog steeds geen mo
gelijkheden zijn geopend voor een spoe
dige realisering van een goed geoutil
leerd recreatie-centrum bij Breezand,
waarvan de noodzaak reeds meermalen
in het licht is gesteld.
Voor wat handel, nijverheid en verkeer
betreft, kan worden geconstateerd, dat
ook in 1963 in het algemeen goede re
sultaten zijn bereikt. De hoogconjunc
tuur duurde voort, al traden zekere
spanningen op, welke het nemen van
daarop gerichte maatregelen noodzake-
lijk maakte. Afgaande op de thans be
schikbare gegevens lijken de perspec
tieven voor het zo pas begonnen jaar
eveneens gunstig, al zal rekening ge
houden moeten worden met bepaalde
kostenverhogende factoren, die een rem
mende invloed kunnen uitoefenen op de
economische ontwikkeling van ons land,
doch waarvan de omvang thans nog
moeilijk valt aan te geven. Het zal
daarom goed zijn de nodige waakzaam
heid te betrachten, wil men voor onaan
gename verrassingen gespaard blijven.
Kon aan het einde van 1962 en in het
begin van het afgelopen jaar van een
lichte ontspanning op de arbeidsmarkt
worden gesproken, nadien manifesteer
de zich allerwege een toenemende
schaarste aan arbeidskrachten.
De arbeidsvrede, die ons land geduren
de een lange reeks van jaren heeft ge
kend, dreigde ernstig te worden ver
stoord. Het gehele loonfront raakte op
drift en eerst na langdurige en moei
zame onderhandelingen kon overeen
stemming worden verkregen. Welke
consequenties van de vrij forse loons
verhoging voor onze nationale econo
mie zullen zijn, is thans nog niet te
overzien.
De gunstige economische ontwikkeling
in ons land vond uiteraard zijn afspie
geling in de buitenlandse handel. Met
uitzondering van de maand januari ver
toonde zowel de in- als de uitvoer in
vergelijking met het voorafgaande jaar
een vrij aanzienlijke stijging.
In de
vreemdelingenverkeer
in ons gewest. Het bezoek aan de Wad
deneilanden, zowel van binnen- als van
buitenlandse toeristen, was circa 5
hoger dan in het voorafgaande jaar.
In het merengebied en de watersport-
centra was de bedrijvigheid groter dan
verleden jaar, terwijl ook de bosrijke
streken in onze provincie zeer druk be
zocht werden.
Nogmaals kan gewezen worden op de
grote betekenis, welke de Afsluitdijk
niet alleen voor de binnenlandse, maar
ook voor de buitenlandse toeristen
flet Is bij de Friese Kamer van Koophandel reeds ongeveer 40 jaar gebruik,
dat de Voorzitter in de eerste vergadering van het jaar een overzicht geeft om
trent de gang van zaken in het verstreken jaar.
In de ten vorigen jare gehouden rede werd de verwachting uitgesproken, dat na
een aantal jaren van zeer krachtige expansie de Nederlandse economie een
periode van een meer evenwichtige en rustiger ontwikkeling zou intreden. In
derdaad werden de eerste maanden van het afgelopen jaar volgens de thans uit
gesproken rede, gekenmerkt door een stabilisatie.
„SPITFIRE” ALS GEDENKTEKEN
Het roemrijke leven van deze bejaarde
Spitfire’’ uit de tweede wereldoorlog
wordt voort gezet op de vliegbasis Eind
hoven, waar het toestel, op een vijf m.
hoge cementen pyloon geplaatst, als mo
nument voor de gevallenen de gedach
ten aan de gesneuvelden levend zal
houden. Het monument staat voor de
officiersmess op de basis en zal binnen
kort worden onthuld
Heus, de statistieken
Wijzen 't secuur uit
Onherstelbaar zieken
Neem vandaag ’t besluit
Nooit meer een piraatje
Graag een verbodswet
Volksgezondheid haat je
Vijand: sigaret.
Het kan niet ontstreden
Een medisch rapport
Nuttig dat men heden
Luid gewaarschuwd wordt
Cijfers doen ontstellen
Schadelijk tot en met
Ik wil geen vonnis vellen
't Valt mee, sigaret.
Volksgezondheidstolken
Allemaal aan bod
Zwijg over de wolken
Wolken van genot
Het zijn inplaats giftgassen
Alles raakt oesmet
Mensen, ’t blijft oppassen
Weg de sigaret!
Ik kan je ook niet haten
Mij is steeds geleerd
Elk gebruik met mate
Kan best geprobeerd
Eten, drinken, roken
Geldt dezelfde wet
Slaaf zijn wordt gewroken
Zo zit 't, sigaret.
Eigen best, begrijp je
Geloof 't advies maar
Koop een mooi krom pijpje
Trek aan een sigaar
Kan geen kwaad van komen
Doe een wijze zet
Bange onheilsdromen?
Oorzaak, sigaret
De firma G. Amels en Zoon in Makkum
(scheepswerf en machinefabriek „Welge
legen”) heeft het aandelen pakket van de
georoeders Van der Werf overgenomen
en is daarmee eigenaar geworden van de
NV Scheepswerf „Friesland” in Lemmer.
De zaak in Lemmer zal voor honderd pro
cent worden voortgezet. Binnenkort zal
er worden begonnen met de bouw van ’n
kustvaarttanker voor Frankrijk
al gedurende vele jaren ernstig heeft over
wogen rooms katholiek te worden.
In de officiële mededeling staat dat de
prinses sterk geïnteresseerd is in oecu-
j en zij een gemeen-
basis van christelijk geloof
iristelijke kerken erkent.
i en Prins Bernhard
staan geheel achter de vrije keuze van hun
kinderen en respecteren de overgang
hun dochter volkomen. Dit respect
de persoonlijke beslissing wordt in vrij
wel alle perscommentaren gedeeld.
De grondwet erkent ook voor de leden
van ons vorstenhuis een vrije geloofs
keuze. Reeds in 1798 was een artikel op
genomen luidende „elk burger heeft vrij
heid om God te dienen naar de overtui
ging van zijn hart”.
Toen het Oranjehuis na de Franse over
heersing tert.gkeerde gold deze vrijheid
niet voor de vorst, want art. 133 luidde:
,,De 1 lervormde godsdienst is die van de
souvereine vorst”.-De vorst (Koning
Willem I) koesterde hiertegen zelf be-
Hwat hat Qabe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Hardrijderij te Heerenveen van ongehuw
de manspersonen, beneden de 12 jaar.
Aan de kust van Wonseradeel gevangen
10 a 20 zeeduikers en enkele zeehonden.
Net kosthuis gevraagd, f 25,per mnd.
Wethouder A. van der Meer heeft te
Bolsward ontslag gevraagd als wethouder.
Het plan bestaat in Wonseradeel thans
een 3e coöperatie te stichten voor electri-
sche verlichting, nl. voor de dorpen Par-
rega, Tjerkwerd, Blauwhuis, Hieslum,
Dedgum en Greonterp.
Het dwergje A. v. E. uit Oplo bij Mils-
beek is in een der koude nachten bij de
piasmolen bevroren. Het krasse mannetje
sliep zowel ’s winters als 's zomers buiten
achter een struik in een bosje of andere
beschutting, waarbij slechts een parapluis
als schamele lichaamsbedekking dienst
deed.
Jan Ligthart is op het paleis ontboden om
advies te geven inzake het onderwijs aan
prinses Juliana.
Bolswards Nieuwsblad
Op enigszins sensationele wijze n.l. door
een foto genomen door een buitenlands
persbureau op het moment dat in een
Spaanse r.k. kerk H.K.H. Prinses Irene
knielde voor het zij-altaar, ontstond
woensdag het gerucht dat Prinses Irene
rooms katholiek zou zijn geworden. Aan
vankelijk werd dit door de Rijks Voor
lichtingsdienst „vreselijke onzin” ge
noemd?
Later werd het evenwel via het A.N.P.
bevestigd en medegedeeld, dat reeds in
juli 1963 de Prinses door kardinaal Al-
frink in de r.k. kerk was opgenomen.
Deze mededeling vormde voor heel Ne
derland 'n grote verrassing en werd door
velen onnuddellijk in verband gebracht
met de inmiddels eveneens tegengespro
ken geruchten over een verloving. Thans
blijkt echter dat de prinses, in 1958 lid-
zwaar. In dit opzicht zou hij als souve-
rein immers niet dezelfde vrijheid genie
ten, dan zijn onderdanen. Hii is later
zelfs morganatisch met een Katholieke
vrouw gehuwd.
In 1815 verdween op aandrang van de
Belgen het artikel uit de grondwet, het
keerde nimmer terug. Respecteert men al
gemeen de persoonlijke geloofskeuze,
even algemeen heerst er onbehagen over
het feit, dat deze overgang niet bekend
is gemaakt en op een dergelijke sensa
tionele wijze aan het licht moest komen.
Prof. Mr. J. M. van Bemmelen schrijft
maat van de hervormde kerk geworden,
echter dat het „geheim” houden van de
beslissing van Prinses Irene ten onrechte
de indruk wekt, dat het Koninklijk Huis
de voor ons volk zo fundamentele gods
dienstvrijheid niet openlijk zou durven
erkennen.
Tot die godsdienstvrijheid behoort
immers ook, dat ieder zijn godsdienstige
overtuiging in alle stilte mag belijden.
Niemand is daarvoor verantwoording
schuldig aan anderen
Ook een lid van de Koninklijke familie is
vrij in het belijden van haar godsdienst.
Zij kan dat openlijk of in stilte doen. Het
is de vrijheid om God te dienen naar de
overtuiging van het hart.
Toch ware het uit respect tegenover het
Nederlandse volk en de historische ban
den tussen Oranje en Nederland beter ge
weest, dat van den beginne af aan in deze
tere, maar eerlijke kwestie volledige open
baarheid was gegeven.
industrie
vertoonde in grote trekken hetzelfde
beeld als verleden jaar.
Het allerwege heersende tekort aan ar
beidskrachten heeft uiteraard de Friese
arbeidsmarkt niet onberoerd gelaten.
De industrialisatie in Friesland vond in
het afgelopen jaar verdere voortgang,
zij het, dat deze minder spectaculair
was dan in voorgaande jaren het geval
is geweest.
Een stijging van hèt aantal vestigingen
blijft echter een gebiedende eis.
Friesland kan het voor zijn verdere in
dustrialisatie nog niet zonder stimulan
tia stellen. Van groot belang is ook, dat
de bedrijven, die zich hier willen ves
tigen, worden geselecteerd. Wij hebben
weinig aan bedrijven die, aangelokt door
de faciliteiten, hun geluk hier eens wil
len beproeven. Friesland heeft bedrijven
nodig, die bijdragen tot de oplossing
van zijn problematiek: gezonde
levenskrachtige ondernemingen, die een
stootje kunnen velen.
Met betrekking tot de drink- en be-
drijfswatervoorziening zijn ook in het
afgelopen jaar goede vorderingen ge
maakt.
In 1963 kwamen ruim 4200 nieuwe aan
sluitingen tot stand, waardoor het aan
tal woningen, dat nog niet aansluitbaar
is, daalde tot rond 5000, zijnde minder
dan 4 van het totaal bewoonde wo
ningen in Friesland.
Het elektriciteitsverbruik in Friesland
gaf wederom een sterke toeneming te
zien. In vergelijking met het vooraf
gaande jaar is dit verbruik met 11.6
gestegen. De elektrificatie-dichtheid in
ons gewest bedraagt thans 99.3 er
resteren nog circa 900 niet aangesloten
onrendabele percelen, waarvan ongeveer
de helft is gelegen in de ruilverkave-
lingsgebieden.
Het lijkt geenszins uitgesloten, dat ook
onze provincie, gezien het resultaat van
de in het zuiden en het noorden plaats
gehad hebbende onderzoekingen, in het
koor der delfstofrijke gebieden van ons
3” s -
'ivs ..«e.- i&c'
