Betere toekomst
Cyprus?
voor
Koningin hield bewogen radio-rede
De persconferentie van De Gaulle
Geen verloving van Prinses Irene
I
OLYMPISCHE WINTERSPELEN
i
Huis van de toekomst
k,aP'
Prinses
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Gouden filmpjes
VRIJDAG 7 FEBRUARI 1964
103eJAARGANG
No. 11
Cyprus.
de Olympische winterspelen hier
Publieke aanraking doet pijn.
r
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telcf. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Staatsgreep.
Na de staatsgreep, welke president Ngo
Dinh Diem en diens broer het leven ge
kost heeft, leek het even of dat de strijd
tegen de communistische opstandelingen
Radio-rede.
Toen kwam echter de anti-climax. Het
vliegtuig uit Spanje bracht niet prinses
Irene, doch alleen mr. J. van der Hoe
ven, de particulier secretaris van de
Koningin, die haar had bijgestaan, naar
het vaderland terug.
Dit gaf al aanleiding tot verbazing.
Daarna duurde het gesprek met de mi
nister-president veel langer dan werd
verondersteld.
Vervolgens werd minister Toxopeus, die
met de behandeling van het wetsont
werp op de Rijnmond in de Tweede Ka
mer bezig was, plotseling weggeroepen
voor nader beraad met de minister-pre
sident en zijn plaatsvervanger mr. Bies
heuvel en zijn ambtgenoot van justitie,
mr. Scholten.
Deze samenkomst werd weer gevolgd
Sociale Zaken.
Hoeveel vragen er dus onbeantwoord
blijven, men zal verstandig doen, aan
het verzoek van Koningin Juliana te vol
doen en niet verder in deze delicate aan
gelegenheid te graven. Er zijn trouwens
vele andere zaken welke de aandacht
opeisen. Het kabinet heeft Zijn nadere
beslissingen met betrekking tot de loon
politieke situatie in een nota in de Sta-
ten-Generaal uiteengezet. Afgezien is
van een directe ingreep op het loon-
front. Maar er zijn wel maatregelen ge
troffen, welke de monetaire spanningen
moeten afremmen.
De Eerste Kamer heeft dinsdag bij de
behandeling van de begroting voor So
ciale Zaken al een eerste blik in die
nota geworpen. De Tweede Kamer zal
dit volgende week woensdag doen. Dan
keert de Kamer weer tot de normale
gang van zaken terug1
Better in bline hynst
as in leech belter
ied-
Initiatief.
Maar natuurlijk rees de vraag, wie het
initiatief tot het verbreken van het con
tact, dat tot een verloving had kunnen
leiden, had genomen. Over de identiteit
en de landsaard van de huwelijkscandi-
daat werden geen mededelingen ver
strekt. Er werd echter geen twijfel over
gelaten, dat de prinses zelf de beslis
sing had genomen. Haar beweegredenen
werden niet vermeld. Op de vraag of 't
kabinet daarop invloed had uitgeoefend
antwoordde minister-president Marijnen
nadrukkelijk ontkennend. Hij verklaar
de zich verantwoordelijk voor de radio
rede van Koningin Juliana, waarin deze
met spijt van het niet-doorgaan van de
verloving melding had gemaakt.
Dat er verband zou hebben bestaan tus
sen de overgang van de Prinses naar 't
R.K. geloof en de voorgenomen verlo
ving werden Den Haag niet bevestigd.
door een vergadering van het voltallige
kabinet. Tenslotte werden ook de frac
tieleiders ingelicht. Vol spanning vroeg
men zich af: Wat voor gewichtige me
dedeling zou Koningin Juliana, die dins
dagavond voor de radio kwam, haar
volk hebben te doen?
Abonnementsprijs f 2.40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Aziatische neutraliteit.
Over de moeilijkheden met de erkenning
van China, nu Tsjang Kai-sjek niet be
reid blijkt de betrekkingen te verbreken
en Peking van zijn kant nadrukkelijk
er op blijft staan, als enige Chinese re
gering te worden erkend, heeft De Gaul
le gezwegen. Wel stond hij uitvoerig stil
bij de motieven van de erkenning, waar
van de vornaamste wel was, dat er van
een neutralisatie van Zuid-Oost-Azië,
welke De Gaulle als enige uitweg uit
Geheimhouding.
Wat wel vrij algemene kritiek op het
Binnenhof ondervond, dat was de lang
durige geheimhouding. Tekenend was
bijvoorbeeld, dat premier Marijnen zich
met vakantie in Oostenrijk bevond toen
deze ontwikkeling zich voltrok. Alge
meen wordt aangenomen, dat hij Ko
ningin Juliana, na Zijn terugkeer op
zaterdagmorgen, namens het kabinet
eerbiedig te verstaan zal hebben gege
ven, dat de ministers gaarne vroeger
ingelicht zouden zijn geweest.
Toen reeds liep het gerucht, dat de ge
heimhouding verband hield met een op
handen zijnde verloving met een Spaans
edelman. Het Koninklijk Paar begaf
zich echter naar Innsbruck om de Olym
pische Spelen bij te wonen, zonder dat
er verder iets bekend werd gemaakt.
Het zag Sjoukje Dijkstra daar kam
pioene worden. Maar van prinses Irene
viel geen spoor te bekennen. Dinsdag
morgen evenwel keerde het Koninklijk
Paar plotseling naar het vaderland te
rug. Tegelijk werd bekend gemaakt, dat
ook prinses Irene zich naar Soestdijk
zou begeven. Daarna zou er een ge
sprek met minister-president Marijnen
plaats hebben. Algemeen werd een ver-
lovingsaankondigin^ verwacht^
De parlementaire gebeurtenissen op het Binnenhof zijn deze week overspeeld
door de deining rond prinses Irene. Eerst kwam er een vraaggesprek over de
situatie in Spanje, dat verscheidene dagbladen aanleiding gaf, kritiek uit te
oefenen op het feit, dat de Nederlandse ambassadeur aldaar, inplaats van te voor
komen, dat een lid van het Koninklijk Huis zich op politiek terrein waagde, dit
had bevorderd. Dit bracht de positie van jhr. Van Panhuys aan het wankelen,
want het stond wel vast, dat zijn optreden door minister Luns niet werd gewaar
deerd. Amper was de discussie over deze kwestie gaande of een tweede, nog
opzienbarender feit, trad aan het licht. Prinses Irene bleek reeds een half jaar
geleden het besluit te hebben genomen tot de R.K. kerk toe te treden.
Kardinaal Alfrink bleek de prinses kort voor haar vertrek -naar Spanje daarin
te hebben opgenomen. Het pijnlijke was, dat deze toedracht aan het licht trad
doordat een persfotograaf de Prinses in de communiebank van een R.K. kerk
ontdekte. Daardoor moest het communiqué plotseling worden uitgegeven, terwjjl
het kabinet-Marijnen nauwelijks en vele hoffunctionarissen onder wie de hof-
predikanten helemaal niet op de hoogte waren.
de moeilijkheden ziet, geen sprake kan
zijn als Peking hieraan niet zijn mede
werking verleent. Zijnt uitgangspunt lijkt
te zijn, dat Peking bereid is genoegen
te nemen met deze neutralisatie en
in beginsel is dat niet uitgesloten
maar ongetwijfeld ziet het een dergelij
ke neutralisatie toch als een stap op de
weg naar een communistische heer
schappij over geheel Zuid-Oost-Azië,
welke door het verdwijnen van de Ame
rikanen uit dat gebied geen weerstand
meer zal ondervinden. Dat men, zoals
De Gaulle doet, kan rekenen op een
werkelijke neutraliteit is hoogst on
waarschijnlijk, vooral doordat in enkele
landen of gedeelten van landen de com
munistische heerschappij al is geves
tigd.
Dat is ook de reden waarom president
Johnson op een persconferentie nlet ac-
coord ging met de zienswijze van De
Gaulle. Neutralisatie zou een opgeven
van Amerika betekenen en daar is men
nog niet aan toe, zij het, dat de kansen
op een overwinning in Zuid-Vietnam niet
hoog worden aangeslagen.
Het accoord van Brussel bestond uit
twee gedeelten. In de eerste plaats de
marktregulaties van graan, zuivel en
rijst en daarmede verbonden de vast
stelling van een gemeenschappelijke
prijs. In de tweede plaats een positieve
houding van de Zes bij de onderhande-
lingen over de zogenaamde Kennedy-
ronde, waarbij de deelnemende landen,
waarvan Amerika het voornaamste is,
zouden overgaan tot een halvering van
de invoerrechten ter bevordering van de
wereldhandel. Frankrijk is niet bijzon
der geïnterresseerd in deze Kennedy-
ronde, vooral omdat het de voorkeur
geeft aan de opbouw van een gesloten
protectionistisch Europa, dat buiten
landse goederen zoveel mogelijk zal uit
sluiten. Maar dat is geenszins de hou
ding van de andere landen, die dit zowel
in economisch als in politiek opzicht,
door de kloof, die dit met Amerika te
weeg zal brengen, een fatale ontwikke
ling zouden vinden.
Maar de Franse belofte in Brussel posi
tief tegenover de Kennedy-ronde te staan
was te vaag en dat is nu duidelijk ge-
gebleken uit de persconferentie van De
Gaulle.
Onderhandelingen over deze ronde, zo
zei hij, kunnen pas worden geopend
wanneer de marktregulaties zijn gefor
muleerd en wanneer de gemeenschappe
lijke prijzen zijn vastgesteld.
Zijn oude ultimatium, dat de gemeen
schap in elkaar zou vallen indien Frank
rijk in Brussel zijn zin niet kreeg, is
dus vervangen door een nieuw, om de
partners onder druk te zetten teneinde
de zaak naar Franse zin te regelen en
hun graan in Frankrijk en niet in Ame
rika te kopen.
Engeland is druk in de weer met het
maken van plannen voor Cyprus. Het
betreft hier niet zozeer de regeling van
het geschil, dat het Griekse en Turkse
volksdeel van het eiland tegenover el
kaar stelt, maar de samenstelling van
de legermacht, die voor orde en rust op
het eiland zal moeten zorgen.
Op het ogenblik valt het leeuwendeel
van deze taak aan de Engelse troepen
toe, gesteund door 900 Grieken en 600
Turken.
Het plan van Engeland is op een confe
rentie te Londen aan de Griekse en
Turkse vertegenwoordigers voorgelegd
en behelst de vorming van een strijd
macht, waaraan een aantal landen van
de N.A.V.O. zal bijdragen. De Griekse
regering had hierop welwillend geant
woord en ook Ankara stemde er tenslotte
mee in, nadat het eerst de eis had laten
horen, dat het Turkse contingent ook
op 900 zou worden gebracht.
De moeilijkheid is nu, dat de Cyprioten
van de wijsheid van dit plan moeten
worden overtuigd en zover is men nog
niet. President Makarios, vermoedelijk
gestuwd door zijn aanhang, wil weinig
weten van een macht van de N.A.V.O.
en ziet meer heli in een legermacht van
de Verenigde Naties. Hij is vermoedelijk
bang, dat de N.A.V.O.-macht, waaraan
ook Amerikaanse troepen zullen deelne
men, juist door die Amerikaanse deelne
ming elke oplossing, welke ongunstig is
voor de Turken, in de weg zal staan.
Het zou Amerika niet gemakkelijk val
len iets te doen of toe te staan, waar
mee het de strategisch belangrijke Turk
se bondgenoot tegen zich in het harnas
zou drijven. In ’t kader van de N.A.V.O.
zijn ook te veel landen, die willen blij
ven vasthouden aan de verdragen van
Zürich, waarbij Engeland, Griekenland
en Turkije als garantiemachten zijn ge
accepteerd.
Makarios wil van deze verdragen af om
op het eiland de vrije hand te hebben,
desnoods om een verbinding met Grie
kenland tot stand te brengen en hij ver
wacht misschien, dat de Verenigde Na
ties hem op dit punt minder moeilijk
heden in de weg zullen leggen.
De Westelijke landen wachten nu op 't
antwoord van Makarios.
met meer energie en meer sympathie
van de, bevolking zou kunnen worden
gevoerd, maar na drie maanden blijkt
de situatie militair geenszins verbeterd.
Maar de junta, die op 1 november aan
het bewind kwam, heeft zich niet kun
nen handhaven. Interne persoonlijke te
genstellingen waren al eerder aan het
licht gekomen en vorige week donder
dagmorgen nam generaal Khanh, de
opperbevelhebber van een van de leger
korpsen, de macht in handen. Vier ge
neraals werden gearresteerd, maar bloed
is er bij deze coup niet gevloeid. Khanh
heeft de naam zeer energiek en anti
communistisch te zijn en hij motiveerde
zijn optreden ook met de bewering, dat
er stromingen in de junta waren, die
wel gvoelden voor de neutralistische po
litiek, die door generaal De Gaulle wordt
bepleit.
MARIJNEN EN LAMMERS OP
PALEIS SOESTDIJK
De minister-president Mr. V. G. Af. Afrf-
rijnen en Dr. G. J. Lammers (voor
grond) directeur van de Rijks V oor-
Uchtings Dienst, in de auto bij aan
komst voor paleis Soestdijk.
Hf!
Af gesprongen.
Koningin Juliana zei, dat Prins Bern-
hard en zij zelf de bevolking gaarne
eerder op de hoogte hadden gesteld van
de toekomstplannen van hun dochter
Irene. Maar, zo voegde Zij hieraan toe,
dat kon niet. Want er was sprake van
een verloving. Zij betreurde echter nu
te moeten mededelen, des middags van
prinses Irene te hebben vernomen, dat
die verloving geen doorgang zou hebben.
Met klem drong zij er bij de luisteraars
op aan begrip te hebben voor het feit,
dat de Prinses voor een moeilijke tijd
stond. Met klem drong zij er op aan
haar dochter de rust te gunnen, dit alles
te verwerken.
Elk heeft soms in het leven
Een diep en teer geheim
Het innerlijk domein
Voor anderen dichtgeweven
Een pad niet te betreden
Zelfs voor die ’t naast hen staan
Die gissen, speuren gaan
Tot ’t blijft bij een vaag weten
Hier raakt men heilige grond
Ouders, verwanten moeten
Gaan met ontschoeide voeten
De minste aanraking wondt
Het innerlijk gevecht
In stille worstelingen
Van schreien en van zingen
Moet eenzaam steeds beslecht.
Als echter wolken grijzen
Om wie verheven troont
Als nationaal pand woont
In de praal der paleizen
Komen de nieuws opmerkers
Ze richten hard en fel
Vaak onbescheiden snel
Op wolken hun schijnwerpers.
Men komt zeker met de critiek
Soms zeker gerechtvaardigd
Ook ruw en verontwaardigd
Zo is ’t gros van 't publiek
Maar voor elk jong mens geldt
Sensatiejagen griefde
Die in de hoop, de liefde
Droef werd teleurgesteld.
Prinses en burgerkind
Eén in%un diepst gevoelen
Niemand mag botweg woelen
Naar wat ’t geheim omwindt.
Het is zwaar dan prinses te zijn
Publieke aanraking doet pijn.
Bolswards Nieuwsblad
De persconferentie, welke president De Gaulle vorige week vrijdag heeft gehou
den, zal minder sterk in de geschiedenis blijven doorklinken dan die van vorig
jaar januari, toen hij verdere onderhandelingen over Engelands toetreding tot
de E.E.G. onmogelijk maakte. Op de meeste punten, welke te berde zjjn gebracht,
heeft De Gaulle weinig nieuws verteld, al zaten er in de lange uitweidingen
wel enkele punten, welke de aandacht verdienen. Dat geldt in het bijzonder voor
de ontwikkeling van Europa. De Gaulle toonde zich zeer verheugd dat Frankrijk
bij de zogenaamde Marathon-conferentie in december in Brussel zijn zin heeft
gekregen en hij dankte de Duitsers voor het op zich nemen van de offers. Hij
beloofde deze te zijner tijd te zullen honoreren. Maar deze tijd is nog niet ge
komen.
Op rich zelf ondervond de overgang van
de Prinses op het Binnenhof niet veel be
strijding. De S.G.P. en de G.P.V. spra
ken weliswaar van een zwarte dag. En
ook de C.H.U. en de A.R.P. toonden
zich bedroefd. Maar zij stelden voorop,
dat er in Nederland godsdienstvrijheid
bestaat, ook voor de leden van het Ko
ninklijk Huis. Onze grondwet schrijft
niet voor, dat ’t staatshoofd of haar op
volgster tot de Nederlands Hervormde
kerk moeten behoren. Die bepaling heeft
slechts kort bestaan, namelijk in 1814,
voordat Noord- en Zuid-Nederland wer
den samiengevoegd.
Op de meubeltentoonstelling die deze
week in Earl’s Court te Londen wordt ge
houden, kan men een voorproefje krijgen
van het huis van de toekomst, waar bed
den uit de muren neer klappen en kap
tafels na een druk op de knop verschij
nen.
Op de Dunlopillo stand wordt getoond
hoe een kamer volledig kan worden be
nut overdag als zitkamer en ’s nachts
als slaapkamer, doormiddel van een inge
bouwd, elektrisch bestuurd pneumatisch
systeem. Door een druk op de knop klapt
er een bed uit de muur en een paneel be
gint te draaien en er komt een kaptafel in
de kamer.
Wanneer de handeling wordt omgekeerd
wordt het bed vervangen door een tafel
tje met een hanglamp er boven en de kap
tafel door een decoratief paneel. Door ’n
druk op de knop kan men ook zitplaat
sen creëren; vier beklede delen van de
vloer komen omhoog als bankjes.
2e week februari 1914
Adv.: Een gefortuneerd weduwn., 50 jaar
wenst ernstig passend huwelijk. S.v.p. om
grappen en nieuwsgierigheid te voorko
men zal alleen gereflecteerd worden op
br., waarin als blijk van ernst f 1,aan
postzegels is ingesloten
Boelgoed van pramen, schip, scheeps-
bouwgereedschappen, hout en meubelen
ten sterf huize van wijlen de heer Rients
D. de Boer aan de Kade te Bolsward. D.
Feitsma te Bolsward.
In de gemeente Zelhem wordt door het
gemeentebestuur een nachtwacht gevraagd
tegen een jaarsalaris van f 125,
Verplaatst naar de overzijde de zadel
makerij en touwhandel J. Wijnstra, Bols
ward. Het winkelhuis, hoek bchildwyk is
uit de hand te koop of te huur.
Hwat bat QabeSkroar
üs hjoed p p
to sizzen
Het lenteweer heeft de organisatoren van de Olympische winterspelen hier en
daar voor problemen gesteld. Zo moesten vanwege het smeltwater de wed
strijden op de Rodelbaan in Igls voor maandag worden af gelast. Op de foto
trachten werklieden het water van de baan te verwijderen. Op de achtergrond
zeilen, die zijn gespannen om de sneeuw tegen de zonnestralen te beschermen.