AANTAL HUIZEN IN WINSUM
BIJNA VERDUBBELD
101ste nieuwe woning in gebruik
4 maart - Dag van Europa 1964
I I
üs hjoed p p
to sizzen
PYT
Fan de Martinytoer
Voorkomen beter
dan genezen
Tj. de J.
Zilveren filmpjes
Traktaesje
Twee vliegrampen
Toameljoun Hartwert
foei der goed yn
103e JAARGANG
DINSDAG 3 MAART 1964
No. 18
oefenjen de tekst der in
i
1 maart 1964
M. P. v. Straten
.■«xS.
Het dorp Winsum vertoont sinds 1945 een respectabele groei. Voor de oorlog
telde het slechts 145 huizen, maar dank zij de hier gevestigde industrieën is dit
aantal nu al bijna verdubbeld. Vrijdagmiddag althans kon het 101ste na de oorlog
gebouwde huis feestelijk in gebruik worden genomen. Het huis werd betrokken
door de familie Keizer, afkomstig uit Franeker en bestaande uit man. vrouw
en 3 dochtertjes. Met muziek van de Boerenkapel van VVeidum werd deze familie
ingehaald. Er stonden verder acht vrolijke, jonge meisjes klaar om namens de
Winsumer Middenstand de nieuwe bewoners met cadeaux te overladen en ook
was o.a. het gemeentebestuur van Baarderadeel aanwezig, benevens een grote
schare belangstellenden.
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
«M Giro 887926
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat IJ
lelef. 2451 - Na 18.J0 uur 2660 of 2335
(07157)
Sedert 1945 34000
woningen.
Namens de dienst Bouwnijverheid en
Volkshuisvesting sprak de heer Hem
mes, die vertelde, dat Friesland sinds
1945 een aanwinst had van 34000 nieu
we woningen.
doarp Winsum, mar ek foar de gehiele
gemeente Baerderadiel.
Alle bigjin is slim en sa wie it hjir ek
mei de nije yndustry.
Mei 3 wurknimmers waerd der yn 1940
bigoun, in oantal, dat nou groeid is, oan
146 ta. Dat dizze tanimming fan it oan
tal wurknimmers mooglilt wie, wie in
gefolch fan de tanimming fan de pro-
duksjeomset fan dit bidriuw, dy’t sünt
1945 himsels 120 kear formannichfal-
dige hat.
Hjirtroch moast yn de rin fan de tiid it
bidriuw ütsjen nel ütwreidingsmooglik-
heit en is der yn slagge, hwat blykt
üt it feit, dat hjoed de dei de fabryk in
biboude oppervlakte hat fan 12000 M.2
tsjin 260 M.2 yn it jler 1945.
Mei de groei van de n.v. Miedema fan
nou groeide ek it taleveringsbidriuw fan
Tinga’s treppen- en doarrenfabryk yn
net to ünderskatten mjitte, wylst ek
neamd wurde moat it ekspedysje bidriuw
fan P. Hitman.
De feiten, dy’t ik hjir neamd ha, mak-
Een hertekamp?
De heer B. MIEDEMA, die sprak na
mens de directie van N.V. Landbouw-
werktuigenfabriek L. S. Miedema te
Winsum, bij wie de heer Keizer in loon
dienst komt, zei, dat de Winsumers veel
van zijn bedrijf verwachten, maar dat
omgekeerd zijn bedrijf ook veel van
het dorp verwacht.
Ieder vrage zich af, niet wat het dorp
voor hem kan doen, maar wat hij zelf
voor het dorp kan doen. Laten wij als
dorp eensgezind zijn in alles, waarin
wij eensgezind kunnen zijn, aldus de
hoer Miedema. Er kunnen dan nog veel
wensen worden vervuld, zoals bijvoor
beeld de aanleg van een Mertcfikamp,
een bos, enz.
Namens de aannemers sprak vervol
gens de heer J. Bakker, die een gewel
dige vooruitgang constateerde uit het
feit, dat de dorpssmid door de voorma
lige directeur van gemeentewerken niet
capabel genoeg werd geacht als water
fitter, terwijl het gemeentebestuur
thans aan alle kanten naast de eigen
aannemers staat.
Hij bood de heer Keizer een douche-
warmte-apparatuur aan, die overigens
in het huis zal blijven, ook als de nieu
we bewoner het mettertijd weer mocht
verlaten.
De Weldumer Boerenkapel speelt voor het raam van de feestelijk
in gebruik genomen woning.
Bedrijven in Winsum.
Voor de genodigden bestond er voorts
nog gelegenheid om de fabriek van de
N.V. Miedema te bezichtigen.
Er wordt nu een fabrieksgedeelte bijge
bouwd voor werkzaamheden op korte
termijn. In een grote ruime hal kan
men het hele produktieproces volgen van
landbouwwagens, transporteurs enz.
Wie hier zijn ogen de kost geeft, ziet
ook het boeiende van dit bloeiende be
drijf.
Overigens is het bedrijf van Miedema
niet het enige in Winsum; dat geweldi
ge vooruitgang boekte. De omzet van
Tinga’s trappen- en deurenfabriek is nu
al meer dan 50 keer zo groot als in
1945. In de jaren 1930—1940 ging, dit
bedrijf enigszins tanen, maar nu levert
de fabriek veel houtwerk aan n.v. Mie
dema en biedt het bedrijf werkgelegen
heid aan 21 personeelsleden.
In het Friese en in het grote Neder
landse geheel is het aantal nieuwe wo
ningen van Winsum slechts een beschei
den bijdrage.
Maar ook bij kleine cijfers zijn mensen
betrokken en het mag gezegd worden,
dat in Winsum en in Friesland na de
oorlog relatief veel is gebouwd.
I
Naar uit goede bron wordt vernomen
zijn plannen in voorbereiding voor de
aanleg van een spoorweg (duboel spoor)
van Harlingen naar Zurich en vandaar
over de Afsluitdijk naar Noord-Holland.
Het eerste kievitsei op Texel gevonden.
Winsum Keizer rijk.
De lieve meiskes, die namens de Win
sumer middenstand het gezin Keizer
cadeaux aanboden, vertelden, dat de
naam Keizer gloednieuw was voor Win
sum. Het kende wel een Koning, een
Prins, een Pater, een Pastoor, enz. Voor
de zich gestaag uitbreidende bedrijven
is het te hopen, dat nog zeer velen met
al of niet bekende of schoonklinkende
namen zich in het dorp zullen vestigen
en in de Winsumer bedrijven hun werk
gelegenheid zullen vinden.
De Prov. Raad voor de Volksgezondheid
in de provincie Friesland gaat in samen
werking met het Nederlands Instituut v.
Praeventieve Geneeskunde te Leiden een
omvangrijk onderzoek instellen naar het
vóórkomen van langdurige en chronische
ziekten onder de plattelandsbevolking in
Friesland.
Aannemers.
De bouw van de na-oorlogse woningen
in Winsum kwam praktisch geheel tot
stand door Baarderadeelster bedrijven.
Zo hebben o.a. de timmerbedrijven van
Tinga en van Sj. Rijpstra hun medewer
king verleend. De bouw van het thans
in gebruik genomen huis werd verricht
door timmerbedrijf A. Schilstra van
I Wieuwerd-Britswerd. Voor schilderwerk
zorgde schildersbedrijf H. Meinsma te
Winsum en voor waterleiding, elektra
enz. smederij J. Bakker te Winsum.
De architectuur berustte bij de heer G.
J. Noorman, directeur van gemeente
werken van Baarderadeel.
Om de ynstjürder folie mjitte to jaen is
syn brief hjir sünder foroarings en sünder
kommentaer opnomd. Dat wol net sizze
dat ik alles foar myn rekken nimme soe,
hwat hy nei foaren brocht hat. Mar dêr-
foar is dizze kear gjin plak mear.
le week maart 1939
Bij de eerste stemming bij de pauskeuze
geen resultaat: zwarte rook uit de schoor
steen.
Kinderwagens vanaf f 18,75 met bed en
kussentje gratis.
Aanbesteding chr. landbouwhuishoud-
school te Bolsward. 39 inschrijvers.
Hoogste fa. Kosters en Zn. te Sneek voor
f 14.050, laagste fa. Stelwagen en Van
Gorkum, Roordahuizum f 10.494. Be
groting architect G. van der Zee was:
f 11.140,—.
Opening nieuwe grote zaal van het Con
vent te Bolsward (arch. Baart).
Een koe van de heer R. Bouwhuis te Oos-
terlittens bracht 3 springlevende koekal
veren ter wereld.
Boeren ürMofreden
Bisteansswisrrichheden
Alles ut 'e fleur
It is allang maleur
It saekje sit yn tizen
Fierstou lege prizen
Soks is gjin manier
Toan ’t vn ’t iepenbier
It boadskip sil fortolke
Hwa in mingel molke?
Troch üssels forkocht
Boeren ha har nocht.
Boeren üntof reden
Ha dèrfoar har reden
Komme faek to koart
By it Haechske part
Hja ha siker soargen
Wurde, lyk har bargen
Net mear gnoarjend fet
Bliuwe lykwols biret
Miskien giet Biesheuvel
Foarser oan ’e skeuvel
Dan is ’t saekje soun
Boeren ha it woun.
fan dit stik hie de hear L. Bloem-
joun ek de lieding hie,
T. C. Hoekstra bihindere
Boeren fan ’e greiden
Stel it sa mei feiten
Boeren fan 'e bou
Lit ’t ek net blau- blau
Wy jow de biwizen
Fierstou lege prizen
De minister wit
Hoe’t it der foar sit
It protest minachtsje?
Hjir in jirpelfrachtsje
Hjoed forgees ynslein
Boeren binne op ein.
dêrta liede, dat de oergreate mearderheit
fan de lezers de aerdichheit der finael
óf krige en dat kin de bidoeling fan hok-
foar rubryk ek, nea wêze. Dochs stel ik
dizze skriftelike reaksjes tige op priis en
lit ik se earnstich yn my omgean, binam-
men as hja saeklike arguminten nei foa
ren bringe. Under harren, dy’t faker as
ien kear de pinne opnimme om har hear-
re to litten, biheart de hear: M. P. van
Straten üt Kimswert, in man dy’t him ek
yn oare blèdden hearre lit. It leafst liet ik
syn brieven eltse kear hjir ófprintsje, mar
sa’t ik hjirboppe al sein ha, dat kin nou
ien kear net.
Foar in inkelde kear lykwols mei dat al.
al wie it allinnich mar om sjen to litten,
dat wy sokke trouwe neitinkende lózers ti
ge heech haw en har warberens in foar-
byld is foar oaren. Mar it yn syn hiele
hear en fear under dizze rubryk opnimme
bliuwt de ütsündering op de regel. Hjir
komt dan syn brief
In miljoenensaek
„As wy it goed troch hawwe, dan komt
de sknuwer fan de Martiny-toer al-
hoewol hwat let yn it strjitsje fan ün-
derskreaune. Yn syn léste stikje yn it
Boalserter Nijsblêd omfiemet.hy sahwat
alle flaters dy’t yn de jierren nei de wrald-
kriich troch de oerheit makke binne, foar-
safier it Ryksbiwald him mei de lanbou
ynlitten hat. Dér is nei de oarloch gans
hwat yn it ütsicht steld. De skriuwer fan
de Martinytoer neamt dat allegearre op.
Fan de inkelde biloften, dy’t de hear De
Jong net neamd hat, is b.g. it saneam.de
hynderke tsjinje moat. De selde wurden
hearden wy ek, doe’t de Benelux oprjucji-
te wie. Mar lit it üs mar krekt sizze, hoe’t
it sit. De greate ündernimmings op yndus-
trieel- en hannelsgebiet, sa as de Unilever,
hawwe bilang by goedkeap iten.
Dat forheget de kans foar dizze greate
saken om de konkurrinsje op de wrald-
merk to fieren, it kin harren gjin byt skil-
le dat oaren to koart komme. Wy witte de
tiid noch wol, dat boeren by de minister
fan lanbou gjin kans hiene, mar dat de
doar altiten wiid iepen holden waerd as
de hear Paul Rijkens fan de Unilever in
boadskip hie. As wy dizze dipgen goed yn
üs okngean litte, dan kin it net oars, of wy
slute üs oan by dyjingen, dy’t al lang sein
hawwe, dat de lanbou de pakdragende
ezel is en bliuwt as hy der net ta komme
kin om de tosken sjen to litten. En is it
dan dochs sa-sa as de foarsitter fan de
Gelderske Mij fan Lanbou ris sein hat:
„Zij denken in den Haag, die stomme
boeren produceren toch wel
Foar hündert persint bin ik it mei jo iens
dat er folie frege wurdt, mar dat hja min
hwat kwyt wolle.
Kimswert
Omstreeks 3 uur arriveerde het gezin
Keizer bij de nieuwe woning, waar het
verwelkomd werd door de loco-burge-
meester van Baarderadeel, de heer Y.
Seffinga.
Hij vertelde hen, dat het goed wonen is
in Winsum en dat het culturele leven
en de sport op een goed peil staan. Hij
hoopte, dat de familie Keizer ruim
schoots zou kunnen genieten van deze
goede sfeer en dat zij in Winsum ook
een bloeiend gezinsleven tegemoet moch
ten gaan. Namens de gemeente bood hij
hen een broodschaal aan.
De cadeaux, die door de middenstand
werden aangebden, bestonden o.a. uit
bloemen, levensmiddelen, fruit, een taart
en zelfs spaarbankboekjes met geldbe
dragen van de plaatselijke Boerenleen
bank voor de kinderen uit het gezin
Keizer.
De vele omstanders genoten kennelijk
van het komisch geval, dat de heer Kei
zer, toen hij de deur wilde openen, geen
sleutel kon vinden, maar gelukkig voor
hem had hij hem wel bij zich en wel
dra was de familie binnenshuis en stel
de de Boerenkapel zich op voor het
raam, om enkele muziekstukjes ten ge
hore te brengen.
In café Sipma was hierna een bijeen
komst voor genodigden.
De heer K. Hogerhuis, voorzitter van
Dorpsbelangen, sprak hier een woord
van welkom en vertelde, dat het het
dorpscomité was geweest, dat dit feest
had georganiseerd. Dit comité is een
overkoepelend orgaan voor alle plaatse
lijke verenigingen en heeft daarin een
coördinerende functie.
Aan de heer Y. Seffinga, loco-burge-
meester, verleende hij vervolgens het
woord, die de volgende toespraak
hield:
In bütensteander sil him öffreegje kin-
ne, hwerom as nou krekt dit barren yn
it doarp Winsum pleats hat en net yn
ien fan de oare doarpen. It sil jim bi-
kend wêze, dat de gemeente Baerdera
diel 15 doarpen hat mei in ynwennertal
fan üngefear 5200, dit alles op in opper
vlakte fan rom 7320 H.A.
Yn it algemien bisjoen wie Baerdera
diel foar de oarloch in agraryske ge
meente mei hast allegearre weidebidriu-
wen. De yndustry yn Baerderadiel bistie
dan hast ek allinne üt de suvelyndustry,
hwat ü.m. bliken die üt de suvelfabri-
ken to Weidum, Hylaerd, Easterlittens,
Wieuwert en Winsum. Ek Winsum hie
dus in suvelfabryk. Troch de konsin-
traesje fan eartiids, in stribjen dat men
ek nou noch merkbite kin as men tinkt
oan it barren mei de F.C.E. yn Akkrum
fordwoun lykwols de suvelfabryk to
Winsum, hwat foar it doarp Winsum in
tsjinslach bitsjutte.
Mar sa as meastal, sa wie it nou ek
foar Winsum, as de need it heechst is,
is de rêdding yn sicht. In man mei
foarbyldige initiatives in man üt Win
sum, wist dizze lege fabryk rendabel to
meitsjen troch hjir mei researchwurk
to bigjinnen, folge troch it fabrisearjen
fan boereark, apparaten foar de öfras-
tering en it fabrisearjen fan boerewei-
nen en sa fuort hinne. Mannichien sil
yn it bigjin in bytsje öfhaldich tsjinoer
dizze njje plannen stien hawwe. Mar lyk
as de writldparse oer it lytse Nederlan
spruts as it „Miracle Hollandaise”, sa
wie it ek yn Winsum, dér wie it ek in
mirakel hoe as de plannen fêste groun
krigen en groeiden. Hjirtroch seach men
dat dizze nije yndustry groeide en groei
de en libbensfatber wie. Men seach dat
dit net allinne fan bilang wie foar it
Hwat hat (jabe Sb roar
ken it ta in needsaek, dat jimmeroan
mear wurknimmers fan de yndustry en
ek oaren harren yn Winsum delsette
moasten, hwertroch dus ek de wenning-
foarrie yn Winsum it greatst wêze
moast. Dat it wennlgtal him yn Win
sum ek ütwreide hat is düdlik troch it
yngebrüknimmen fan dizze wenning
hjir hjoed.
It is misskien yn dit forbên goed to
merkbiten, dat it oantal wenningen yn
Winsum yn 1945 149 wie en yn 1964
254 wêze sil, in taname dus fan 105 nije
wenningen, hwer’t hjoed de 101ste fan
yn gebrük nommen waerd.
Dat ek de gemeentelike oerheit each
hat foar dizze groei fan it doarp Win
sum mei blike üt it feit dat yn dit
doarp in moai nij sportfjildenkompleks
hast klear is wylst in gymnastyklokael
en romte foar klaeijing makke wurde
sil. Ek wurdt der nou drok arbeide oan
de fierdere plannen fan ütwreiding fan
it doarp Winsum (it „plan Süd”)).
Nammes it gemeentebistjür winskje Ik
jimme tige lok mei dit barren hjir hjoed
en sprek de winsk üt, dat yn koarten
de 201ste wenning klear komme mei, in
biwiis dat der hwat libbet yn Winsum.
Oan de middenstanners fan Winsum
brocht de loko-boargemaster noch in
wurd fan hulde foar de tsjinjende taek,
dy’t hja ütoefenje by it goed biwenber
meitsjen fan it plattel&n fan Baerdera
diel en omkriten.
„gentlemans agreement” tusken de regea-
ring en de lanbou. In eare-oerienkomst,
dus dy fan beide kanten net brutsen wur
de mei. Dizze oerienkomst hold yn, dat de
lanbou net to hege easken stelle soe en de
regearing de prizen sa stelle soe, dat hjir
redelik foar buorke wurde koe. Fan dizze
oerienkomst is net folie to rjuchte kaem.
Men hold yn den Haech de hieren leech
en dan skynde it wol, dat dit in foardiel
foar de boeren wêze soe. Mar nou blykt
dat hjirtroch wer oaren oan it koartste ein
lüke, n.l. de forhierders en de hier-
ders beide. Dan kaem de foarljochtings-
tsjinst mei de opjefte foar de boeren om
mei folie minder minsken de boel to bi-
rêdden. Der waerd by forteld, dat fansels
de pleatsen modernisearre wurde moas
ten. As theory wie dat hiel aerdich, mar
hwa moast dat bitelje? De lanhearre net,
hwant dy hie foar sokke ynfestearings
fiersten to min hier bard. En dan de wize
fan bilêsting ynfoarderjen. Foarst de ün-
dernimmersbilêsting, hwert de fakmins-
ken en rintelükers net ta bitellen, mar de
boeren wol. Derby moat ek sein wurde,
dat by it boerebidriuw de ütkomsten fa
ken roar in great diel ófhinkelik binne
fan it waer en dêrom fan it ien jier yn it
oare great forskil sjen litte. Dêrom is der
faken op wiisd, dat troch de sterke pro-
gressy de boeren by deselde winst mear
bitelje moasten as de fakminsken. Der is
destiids wol sein dat de minister it neijer
bisjen soe, mar der is neat fan foroaring
kommen. Nou’t de kniper op ’e skine
komt, wurdt üs wer hwat oars foarhalden.
Nou is it wer de E.E.G. dy’t as parade-
De burgemeester van Bolsward,
Mr. J. A. GEUKERS
FOAR IN INKELDE KEAR
It kin hast net oars of dt skriuwer fan dit
hoekje is der wiis mei, as der op ünder-
skate wizen reaksjes komme op syn ütien-
settings, itsij fan ynstimming itsij fan kri-
tyk. Men skriuwt op it lést om lézen to
wurden. Dochs is it yn dizze rubryk in
ünfnooglike opjefte om oan dejingen, dy
’t skriftelik reagearje, it plak yn to skik-
ken, dat hja wol graech ris in kear yn-
nimme woene. Dêrfoar is de romte to bi-
heind en moat men wer in wike wachtsje
om dêrop yr. to gean. It soe yn koarte tiid
Tijdens een zwart weekeinde voor de bur
gerluchtvaart hebben in Oostenrijk en
Amerika 168 luchtreizigers het leven ver
loren.
Nadat de wereld al was opgeschrikt door
het verongelukken van een Britse „Brit-
tannia” met 83 inzittenden in de Oosten
rijkse Alpen op zaterdagmiddag, gebeur
de in de nacht van zondag op maandag
een nieuwe ramp.
Kort voor de landing op de haven La
ke Valley (Californië), stortte een Super-
constellation neer van de Amerikaanse
Paradise Airline. Men houdt rekening
met de dood van 81 inzittenden, meest
vakantiegangers die hun weekeinde door
brachten in Lake Tahoe, de plaats waar
de zoon van Frank Sinatra onlangs werd
ontvoerd.
Een korte opwekking om aandacht te schenken aan de dag van Europa
op 4 maart a.s. is echt niet overbodig, noch voor U noch voor mij.
In beslag genomen als wij zijn door al onze eigen zorgen, bezigheden
en vreugden en wellicht door die van onze allernaaste omgeving, ver
geten wij zo gemakkelijk, wat iets verder van ons huis of van onze
directe omgeving aan zorgen, aan bezigheden en aan vreugden leeft.
Natuurlijk moeten wij openstaan voor al onze medemensen, waar zij
ook wonen en werken. De onderlinge contacten in Europa echter in
de ruimste zin, zullen voorwaarden zijn voor een wereldburgerschap
in de juiste betekenis van het woord. Laten wij daarom op 4 maart a.s.
speciaal onze aandacht richten op het ideaal de Europese verbonden
heid te bestuderen, te beleven en steeds meer te realiseren. De gezamen
lijke jongeren geven een goed voorbeeld door het starten van hun
actie Europa 1, 2, 3, een actie waarover U onlangs in de pers hebt
kunnen lezen en die ik gaarne en van harte aanbeveel. Het gaat om
onderlinge solidariteit en hulp, waarmee ik de organisatoren van harte
succes toewens.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
De Hartwerter toanielforiening hat ton-
gersdeitojoun op ’e planken west mei it
earnstige stik „Bitrouwen” fan Yt Groot-
hoff. Binnen fjouwer wike hie de ploech
dit drege stik ynstudearje moatten. Grif
hie by langer oefenjen de
lyts bytsje Hotter ütkommen. Mar it spyl-
jen wie pürbêst.
De spylders stik foar oar libben goed yn
harren ról en it greate tal minsken yn ’e
seal hat mei folie nocht dizze kostlike op-
fiering sjoen. It giet yn dit stik oer de
boer Jabik Hornstra, dy’t it min nei ’t sin
is, dat syn beide bern Meint en Aukje
leare. Hy haldt harren koart en foaral
Meint, dy’t forkearing hat mei de rike-
Ijusdochter Janke hat it hjir muoilik mei.
Lokkich hawwe Janke en ek Ynte, de feint
fan Aukje, wol bigryp foar de swierrich-
heden fan har ütkarden. Folie stipe ünder-
fynt de hüshalding fan ’e fleurige buor-
man Jouke Schaafsma.
Romkje, de frou fan Jabik Hornstra, is
in nommel minske en grif soe Jabik wol
hwat skikliker foar har en harren bern wê
ze, as hy mar net to folie harke nei syn
suster Tyt, dy’t smoart yn it jild, mar fül
is as in foarke en dy’t mei rare methoa-
den Jabik finansjeel alhiel ófhinklik fan
har makket.
De regy fan dit st
hof, dy’t dizze j
omdat foarsitter
wie.
De grime wie fan kapper Wolthuizen,
dy’t wol eare fan syn wurk hawwe kin.
Sommige kunstners moatte de smaek
fan it publyk bidjerre
om by it publyk yn de smaek to fallen
