Coëxistentie voor de
Chinees een vies woord
Hoe werkt de brand-
verzekeringsbelasting
I
B
Feisal houdt de macht in handen
Toenadering
Vandaag beslist Raad van Bolsward
over het heffen ervan
Fan de Marlinytoer
1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
us hjoed p p
to sizzen
Zilveren filmpjes
1 F
a
-
m
1 I
103e JAARGANG
DINSDAG 7 APRIL 1964
No. 27
Wymbritseradeel.
De rode ruzie.
PIET
Tj. de J.
’•si
‘i
olswards Nieuwsblac
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
f Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
In de bovenzaal van café Molenaar te
Bolsward werd een vergadering gehou
den van de N.S.B. Het bezoek was ma
tig.
De telkenjare te Hindeloopen terug
kerende ooievaar gearriveerd.
Albanië door Italië militair bezet. Het
bombardement van Durasso duurt nog
voort.
le week april 1939
KONINGIN ONTVANGT ECHTPAAR
SOEBANDRIO
Vrijdagochtend heeft H.M. Koningin
Juliana in het paleis Soestdijk de In
donesische minister van buitenlandse
zaken, Dr. Soebandrio, en diens echt
genote ontvangen. Zij werden verge
zeld door de Indonesische zaakgelas
tigde in Nederland, Dr. Sjarif. Op de
foto v.I.n.r.: Dr. Sjarif, Dr. Soeban
drio, H.M. de Koningin en mevr. Soe
bandrio
Bestendig wrok, het kan niet zo
Soekarno zei: „Soebandrio,
Zoek jij dat volkje daar eens op
’n Vriend’lijk woord, ’n schouderklop
Daar winnen we vast wel iets mee
De stemming is straks echt oké
Kijk de heer Luns eens vrolijk aan
Die moet het nu toch haast verstaan
Dat hij niet steeds
het zwarte schaap blijft
Heus, elke wolk die overdrijft”
Soebandrio kwam als gast hier
Veel hartlijkheid en veel plezier
Hij had een onderhoud met Bot
Ja, zogezegd bijzonder vlot
Charme van Luns beviel hem heus
’t Geeft niet, ’n kerel is ’t, een reus
Ook best ontvangen op Soestdijk
Baas Soekarno heeft toch gelijk
Als je ze eens van dichtbij ziet
Zijn Hollanders de kwaadste niet
Of het iets opgeleverd heeft?
Niemand die ’n klaar antwoord geeft
De Papoea’s, West-Irian
Snappen er helemaal niks van
Evenmin het doorsnee publiek
Maar ja, zo is de politiek
De uitgestoken „broeder” hand
Indonesië Nederland.
Indonesië Nederland
Lang fel tegen elkaar gekant
West-Irian zette kwaad bloed
Wordt de verhouding ooit weer goed
Zo is door menigeen gevraagd
Maar zie, een nieuwe lente daagt
Het blijft altijd een nuttig ding
Zoek wegen tot toenadering
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Is de himel hjoed grou
Moarn is hy wer blau
Beskikber Adema’s Bouke 76 p. Allinne
soune t.b.c.-frije kij. Springjild f 7.50.
Widd. S. J. de Schiffart, Longerhouw.
Hervormingen.
De opstand in Jemen was uitgebroken
en de middeleeuws-feodale sultan was
verjaagd. Egypte kwam de revolutio
nairen te hulp toen de sultan hulp
bood. Bevreesd ook voor de onrust in
eigen land begreep de konlng de hervor
mingsgezinde krachten wat meer de
vrije hand te moeten laten. Feisal werd
weer premier, maar kwam nu met een
hervormings- en modernisatieprogram-
ma. De slavernij werd afgeschaft en
uitvoerige plannen voor industrieën en
wegenbouw werden opgesteld. De puri
teinse strengheid van de Wahabieten
werd ook wat verzacht.
De laatste maanden had Saoed, die ook
lange tijd voor zijn gezondheid in Euro
pa verbljjf had gehouden, echter de in
druk, dat het gevaar wel geweken was
en dat hij de teugels zelf wel weer in
handen kon nemen, waartoe hij vooral
schijnt te zijn aangezet door zijn vol
gens algemeen oordeel onbekwame
zonen, die zich door hun oom Feisal
achteruit gezet gevoelden.
In januari was Saoed op de Arabische
topconferentie in Kaïro verschenen en
de verstandhouding met de oude vijand
Nasser bleek aanzienlijk verbeterd.
Toen Saoed het plan opperde om Feisal
weer te ontslaan rezen er echter be
zwaren In de familiekring. Vorige week
is over de crisis uitvoerig vergaderd:
familieraad, stamhoofden en' schriftge
leerden zijn evenwel tot de conclusie
gekomen, dat het beter was de zaak te
laten zoals zij was. Zij wilden Saoed
zelfs laten aftreden, maar dat heeft
Feisal, die zich tevreden stelt met de
macht achter de schermen, weten te
Hitler: Driehonderd jaar heeft Engeland
als een ondeugdelijke natie gehandeld
om op zijn oude dag over deugd te spre
ken.
De pogingen van koning Saoed van Soedl-Arabië om de macht weer geheel in
handen te krjjgen zijn mislukt. Het resultaat is, dat zijn broer, kroonprins Feisal
die al minister-president is, alle bevoegdheden blijft behouden en dat Saoed
slechts in naam koning is. Deze situatie is heel natuurlijk in landen, die een
constitutionele monarchie zijn, maar dat is Saoedi-Arabië bepaald niet. De al
macht van de vorst is hier nog onbeperkt.
Chroestsjov is naar Boedapest vertrok
ken om de viering van de Hongaarse
bevrijdingsdag bij te wonen en vol be
langstelling heeft iedereen de ogen op
Boedapest gericht. Geruchten willen
namelijk, dat hier zeer belangrijke za
ken zullen worden besproken en dat in
tens overleg tussen de communisti
sche leiders zal zijn gewijd aan de breuk
met China. Iedereen verwacht een
breuk, hoewel Moskou al een half jaar
het stilzwijgen bewaart en de polemiek
aan Peking overlaat. De Franse com
munistische partij heeft een wereldcon
ferentie over het ideologische geschil
voorgesteld, de Roemeense bemiddeling
is mislukt, Chroestsjov is de neuzen van
de getrouwen aan het tellen geweest
en velen zijn van oordeel dat hij niet
veel langer kan wachten met van zich
af te bijten, hoezeer dit de communis
tische wereld in de internationale sa
menhang ook zou schaden.
Waar Chinezen en Russen bij elkaar
zijn, zitten zij elkaar in de haren.
Op de Afro-Aziatische conferentie, die
in Algiers is gehouden, is het tot felle
woordenwisselingen gekomen. De Chi
nezen beschuldigden de Russen o.a. van
de verantwoordelijkheid voor de moord
op Loemoemba, al was hun argumen
tatie niet duidelijk. Het ene woord lokte
het andere uit. Op zich zelf is dat niet
zo interessant, maar wel, dat de onge
veer zeventig delegaties weinig belang
stelling en veel ergernis toonden bij
deze discussies. Ondanks Chinees ver
zet is toch een Russische resolutie aan-
genomene, waarin werd gesproken over
coëxistentie tussen staten met verschil-
leinde sociale en politieke stelsels.
Coëxistentie is voor de Chinees een vies
woord.
verhinderen. Er is al kwaad bloed ge
noeg. Saoed is wel het bevel over de
koninklijke garde en over zijn eigen
lijfgarde ontnomen, zodat hij niets meer
heeft om op te steunen.
De ütsetter fan dit jier, in molkpriis
fan 31 cinten, slüt hiel wol oan by de
polityk, sa’t dy sünt de oarloch winlik
troch alle foargongers fan dizze minis
ter fierd is. It komt hjir op del, dat de
regearing al dizze jierren bisocht hat
foar in dübeltsje op de earste rang to
sitten. Hja hat hyltyd bisocht to sloai-
sjen, to tingjen en üt to stellen en de
histoarje sil it oardiel oer dizze agra-
ryske polityk grif fêst lizze. Wittend,
dat de boeren yn Noard en Süd, East en
West, lyts en great, sê.n, fean en klaei,
bouboeren en greidboeren, hinnehalders
en bargemesters, groepearre yn seis po-
litike partijen en mei in tokoart oan yn-
sicht yn de politike machtsfoarming en
biynfloeding fan de publike opiny, net
by steat binne om de füst te meitsjen,
is de regearing stil trochgien mei folie
to freegjen en to min to jaen. It jild,
dat hja op dizze wize yn ’e büse hold,
is der net mear. It is opgien oan oare
en lit üs hoopje oan nuttige saken. Men
kin nou de balans opmeitsje en sjen,
hwat dit biwald oan de Nederlanske lan-
bou brocht hat. En dan mei men bi-
gjinne mei fêst to stellen, dat der yn
dy tweintich jier net ien dei forsomme
is troch staking of fakünsje, alle trije-
hündert en fiif en sechtich dagen fan it
jier waerden de kij molken en fuorre,
de hynders forsoarge, de bargen en de
hinnen goed oppast. Mei de helt fan de
minsken waerd mear produsearre, de ar
beiders kamen fan 3700 üren op 2900,
de hearreboeren strüpten it baitsje wer
oan, in bilangryk diel fan de bern gie
nel fabriken of to learen foar in oar fak
en dejingen, dy't oerbleauwen makken
lange dagen en wisten har to bikwamen
yn nlje methoaden en it omgean mei
Voornaam boereboelgoed te Pingjum ten
verzoeke van mevr, de Wed. R. H. Ta
coma.
masines en wurktugen. Foar safier it
oan de boeren lein hat, wie dit tydrek
in trochgeand üngetidersskoft mei altyd
minder help fan oaren. Tüzenen lytse
bidriuwen hawwe de striid opjown, hja
rekken to fier by alles efter en forwin
wie der foar har net.
Nou is fiks en stüf arbeidzjen foar
nimmen forkeard, mar it is regel, dat
soks ek de lju foarüt helpt. En grif is
dat sa yn in tiid, dat de wolfeart bi
langryk oanwint. Ik wol net sizze, dat
der ek net sokke boeren binne, dy’t dit
slagge is yn de ófroune tweintich jier.
Dy binne der al. De hierdeboer, dy’t op
in fikse pleats sit, hat in goede kê.ns
makke om hwat foarüt to buorkjen.
Mar as men der hwat djipper oer nei-
tinkt, sil de konklüzje folgje, dat dit
komt omt hij troch de tapassing fan de
forplichte hiernoarmen fierst to min bi-
telle hat oan it eigendom, dêr’t hy op
buorke. Hie dat eigendom in reedlike
rinte en de gebouwen goed ünderhüld
en öfskriuwing krige, sadat dat eigen
dom yn goede steat bliuwe koe, dan
wie der fan it sparjild fan de hierde
boer in skijntsje oerbleaun. Hwant de
aide en foraldere pleatsen drage sicht-
ber de ünbitelle rekkens op har rêch.
Hja binne yn tsjinst fan de l&nbou for-
sliten, mar der is nimmen, dy’t sizze kin
op hokfoar manear der nou nije moder
ne pleatsen foar yn it plak komme kin-
ne. Seis by in gebrüksleeftiid fan hün-
dert jier, soene hjir yn Fryslan dochs
elts jier twahündert nije pleatsen boud
wurde moatte. Büten bran en ruilfor-
kaveling binne it gjin tweintich.
De reden is tige düdlik. De regearing
wegert de kosten fan de pleats yn de
prizen op to nimmen. Hja h&ldt har oan
de hleren. Net de hieren, sa ’t hja billi-
kerwize wêze moasten, mar sa’t hja dy
seis twingend opleit.
De Grounkeamers kinne der gjin spat
oan foroarje, dizze hawwe to dwaen,
hwat de minister foarskriuwt. Gean se
der oerhinne, dan komt de Sintrale
Grounkeamer en leit der it near op.
De folie forantwurding foar it ütsloeren
en forrlnnewearen fan it agraryske ge-
bouwenbisit komt dan ek folslein op
rekken fan de regearing en it feit, dat
der praktysk net boud wurdt yn de
agraryske sektor, is har skuld. Hwa hoe
der ommers oan tinke kinne in pleats
del to setten, hwerfan hy wit, dat it
jild, dat der foar nedich is likernêch
ien persint rinte dwaen kin by forhier?
Dat is gjin wiismanswurk, mar kolder.
En foar dat feit bliuwt men nou mar
sjende blyn. Der hat men ek al twein
tich jier blyn foar west, tige ta skea
fan de boerestün yn syn gehiel. Hwant
it mei wier wêze, dat de eigner de earste
klhp kriget en de greatste skea lijt, de
twadde is de boer, dy’t op sa’n spul
buorkje moat. Hwant hy ünderfynt alle
dagen de lést fan it éilderwetske en folie
ünderhê.ld fergjende gebou en mannich
hierder hat om dizze reden dien, hwat
de eigener dwaen moast, mar net kin.
Op den dür komme se der allegearre
foar to stean.
It tiidrek 19451965 sil yn de histoar
je fan de boerestan fêstlein wurde as it
tragysk bidriuw fan de formuozze kan
sen. Minister Biesheuvel slüt it weardich
óf. Sa skeint gjinien de ploech, read,
swart of grien, it hat gjin forskil mak
ke. Lit it gordyn mar gau sakje!
Om te komen tot de aanschaffing van
het zo noodzakelijke nieuwe brandweer-
materiaal zien B. en W. als de oplos
sing een voorstel te doen tot invoering
van bovengenoemde belasting.
De brandverzekeringsbelasting is gere
geld in de gemeentewet en wordt aldaar
omschreven als: „een belasting op de
verzekering tegen brandschade van in
de gemeente zich bevindende roerende
en onroerende goederen of een overeen
komstige belasting, voorzoveel die goe
deren niet verzekerd zijn.”
B. en W. menen in deze onderscheid te
moeten maken tussen de roerende en
onroerende goederen. De onroerende
mogen in de belasting worden betrok
ken, maar de hieraan verbonden bezwa
ren zijn dusdanig groot, dat deze goe
deren om praktische reden beter buiten
de belasting kunnen worden gelaten.
Men komt n.l. onmiddellijk voor de
vraag te staan, welke roerende goederen
aan de heffing van deze belasting zou
den moeten onderworpen.
De werkzaamheden, verbonden aan de
Mythen.
In de Verenigde Staten is men bezig
een ernstig onderzoek in te stellen naar
de grondslagen van de Amerikaanse
buitenlandse politiek in het licht van
de evenwichtstoestand tussen Amerika
en Rusland, een evenwicht, dat gehand
haafd blijft dank zij die uiterst vernie
tigende kernwapens. Vooral senator
Fulbright heeft nu een aanval gepleegd
op wat hij noemt een aantal mythen
van de Amerikaanse politiek. Eén van
bepaling van de waarde bijv, van meu
bilair, zullen vrij omvangrijk zijn en de
daaraan verbonden kosten zullen zeer
hoog en vermoedelijk in geen verhou
ding staan tot de opbrengst van de te
heffen belasting.
Voor de onroerende goederen is de
waardebepaling heel wat eenvoudiger.
Als grondslag voor de belasting hierop
zijn verschillende maatstaven mogelijk,
zoals de verschuldigde brandverzeke-
ringspremie, de verzekerde waarde of
de belastbare opbrengst volgens de ka
dastrale leggers.
De twee eerstgenoemde maatstaven zijn
voor een objectieve basis niet erg aan
trekkelijk door de zeer gevarieerde sy
stemen, welke in de verzekeringsbran
che worden toegepast.
Door deze minder gunstige factoren
gaat de voorkeur uit naar de maatstaf
„belastbare opbrengst”. Tegen deze
maatstaf kan worden ingebracht, dat
die opbrengst naar sterk verouderde
grondslagen wordt vastgesteld en in 't
geheel niet de huidige waarde benadert,
Toen Ibn Saoed in en na de eerste
wereldoorlog als sultan van Nedsj en
aanvoerder van de zeer streng ortho
doxe Wahabitische Mohammedanen, zijn
gebied met de Hedsjaz een andere
streek van het Arabische schiereiland
verenigde en zich in 1932 tot koning
van Saoedi-Arabië uitriep, was zijn
zoon Saoed een bekwaam legeraanvoer
der. Bij zijn sterven in 1953 bepaalde
Ibn Aaoed, dat Saoed hem zou opvol
gen en dat Feisal kroonprins zou wor
den.
Betrekkelijk snel moest Feisal echter
handelend optreden om het olie-konink-
rijk uit de financiële narigheid te red
den. Dat was in 1958, toen ook de
Arabische verontwaardiging tegen Sa
oed een hoogtepunt had bereikt, door
dat bekend was geworden, dat Saoed
geld had aangeboden voor een moord
aanslag op Nasser van Egypte. Nasser
stond toen op het punt de eerste stap
te zetten op de weg naar de Arabi
sche eenheid door de Unie met Syrië
waardoor de zeer conservatieve en feo
dale Saoed zich bedreigd gevoelde. Fei
sal beredderde de schatkist door de uit
gaven van het hof (de koning heeft vele
zonen en neven) te beperken.
Twee jaren later schoof Saoed de mo
dernere Feisal, die eens een zekere be
wondering voor Nasser heette te heb
ben, opzij, totdat in oktober 1962 de
omstandigheden hem wederom noopten
een beroep op Feisal te doen.
maar toch worden de onderlinge ver
schillen in ligging, aard, gesteldheid en
ouderdom tussen de diverse objecten bij
de taxatie door de dienst van het ka
daster wel tot uitdrukking gebracht,
zodat die maatstaf door haar objectivi
teit zeer goed bruikbaar is, zoals ook
voor de straatbelasting. Verder is hier
aan het voordeel verbonden, dat vrijwel
alle gegevens voor de belastingheffing
binnen de administratie beschikbaar zijn
en dat de uitvoering van de verordening
betrekkelijk eenvoudig is en niet al te
hoge kosten met zich meebrengt.
Verder hebben B. en W, zich de vraag
gesteld wie als belastingplichtige moet
worden aangemerkt. Het is op het eer
ste gezicht erg aantrekkelijk de verze
keringsmaatschappijen als belasting
plichtigen aan te merken, doch volgens
de literatuur op dit punt is het zeer du
bieus of de gemeenten de buiten de
gemeente wonende assuradeurs in de
belasting te mogen betrekken.
Verder zou dit stelsel een zeer omyang-
rijke administratie vergen, omdat daar
bij ook de medewerking van de verze
kerden nodig is, die een opgaaf zouden
moeten verstrekken van de maatschap
pij, waarbij zij de verzekering hebben
ondergebracht en ook de wijzigingen
hierin zouden moeten opgeven. Overi
gens zal het weinig uitmaken of de be
lasting op de verzekeringsmaatschap
pijen wordt verhaald, omdat deze de
weg wel weten te vinden de belasting
af te wentelen op de verzekerden.
De vraag of het bedrag van de brand
verzekeringsbelasting mag worden door
berekend en dus op de huurders van
de woningen kan worden afgewenteld,
delen B. en W. mede, dat de huurwet
zulks niet toelaat, evenmin als voor an
dere belastingen, die op het onroerend
goed drukken. Voor de woningwetwo
ningen betekent dit, dat de hogere las
ten binnen de exploitatie moeten wor
den gevonden, doch in deze exploitatie
wordt voor sommige complexen een bij
drage ontvangen van het rijk in het ex
ploitatieverlies, zodat voor de hogere
belastingen een compensatie zal worden
gevonden in deze bijdrage.
Voor het verkrijgen van een opbrengst
voor deze belasting hebben B. en W. na
gegaan hoe hoog de investeringslasten,
de personeels- en materiële lasten van
de brandweer zullen komen in de be
groting voor 1964. Deze bedragen
f 18.991,19. Afgaande op de straatbelas
ting voor de gebouwde eigendommen,
komen B. en W. tot een totale belast
bare opbrengst van f 347.609,zodat
zij tot een heffingspercentage van 4
zijn gekomen voor dekking van 75
der kosten van de brandweer.
In tegenstelling tot de straatbelasting
waarvoor bepaalde gebouwde eigen
dommen met het oog op hun bestem
ming van de belasting zijn vrijgesteld,
menen B. en W. voor de brandverzeke
ringsbelasting geen aanleiding te vinden
voor dergelijke vrijstellingen, in ver
band met het verschillend karakter
der belastingen.
OAN ’E EIN FAN IN BIDRIUW
Krekt tweintich jier nei de oarloch
komt der in ein oan it bidriuw hweryn
de Nederlanske regearing de regy hie
oer dizze agraryske bidriuwstüke. Ta-
komme jier sil de regeling fan rjucht-
prizen gean yn it E.E.G.-forbün en dan
moat men net mear yn den Haech wêze
om de bilangen fan de agrariërs to bi-
pleitsjen mar yn Brussel. Minister Bies
heuvel koe diskear jit bislisse, al wie
hy nou ek al boun oan de öfspraken
mei de fiif oare dielnimmers, mar der
hie jit romte west. Dy romte sil der yn
de kommende jierren net mear wêze,
dan hinget praktysk alles óf fan de 6f-
spraken, dy’t geandewei mear binend
wurde.
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
i
die mythen is, dat het communisti
sche blok een hechte eenheid vormt,
vastbesloten de vrije wereld te vernie
tigen. Een tweede, dat Cuba een ern
stig gevaar vormt voor de Verenigde
Staten, een gevaar, dat bovendien kan
worden weggewerkt door boycot en di
plomatieke druk. Fulbright noemde die
boycot niet geheel ten onrechte
een mislukking. De derde mythe is, dat
de vijandigheid van de Chinese com
munisten een permanent gegeven is en
dat normale betrekkingen tussen Ame
rika en China nooit mogelijk zullen
zijn. En tenslotte noemde hij het gehei
ligde karakter, dat wordt gegeven aan
het verdrag met Panama van 1903, een
mythe.
Rusk, de minister van buitenlandse
zaken, ontkende, dat Castro alleen maar
een lastpost en geen gevaar was en
president Johnson was het niet hele
maal eens met de ideeën over Panama.
Rusk voegde er aan toe, dat er een
aantal zaken was, waarin hij het met
Fulbright eens was. Men kan zich af
vragen of dat dan het Chinese probleem
is of het feit, dat Fulbright Peking de
enig werkelijke regering van China
acht. Al zou de regering de juistheid
van het standpunt moeten toegeven, wil
dat nog niet zeggen, dat zij er naar
zou kunnen handelen, aangezien er zo
veel bijkomstige factoren zijn (zoals
de defensiegordel voor Japan) welke de
kwestie van de Chinese erkenning be
palen.
In hun aanbevelingsbrief bij de ontwerp-begroting voor de dienst 1964 hebben
B. en W. reeds melding gemaakt van hun voornemen de raad voor te stellen
een brandverzekeringsbelasting in te voeren ter gedeeltelijke dekking van de
kosten van de brandweer, teneinde het mogelijk te maken binnen het kader
van een reëel sluitende begroting deze kosten op te nemen. By de ontwerp
begroting deelden zij reeds mede, dat investeringslasten voor nieuwe buitenge
wone werken alleen kunnen worden goedgekeurd, indien met deze lasten mee
geteld, de (begroting sluitend is.
Hwat hat Qabe Sb roar
