Waarom de NAVO
werd opgericht
Sobere 1 mei-viering
te Bolsward
Fan de Martinytoer
us hjoed p p
to sizzen
Bl oemen-cor so
Gouden filmpjes
2e week mei 1914
Nationaal orgel-
improvisalieconcours
Bolsward
"W
>1
VRIJDAG 8 MEI 1964
103e JAARGANG
No. 35
PIET
IS ER DOCKS IN UTWEI
Tj. Ie J.
V
Op 4 april 1949 werd te Washington tussen tien Europese en twee Amerikaanse
landen het Noord-Atlantisch Verdrag gesloten.
Het verdrag was, naar de woorden van één der staatslieden, die aan zijn wieg
stonden, de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Lester Pearson, gelboren
uit vrees en frustratie.
Vrees voor de dreigende macht van de Sovjet-Unie.
Frustratie, omdat de hoop op samenwerking en vrede, die men aan het einde
van de tweede wereldoorlog had gekoesterd, niet in vervulling was gegaan. In
de verwachting, dat het bondgenootschap uit de oorlog in vredestijd niet alleen
zou voortduren, doch zelfs zou worden versterkt, hadden althans de westelijke
landen gemeend hun bescherming te kunnen toevertrouwen aan een wereld
omvattend stelsel van collectieve veiligheid zoals dat in het Handvest der Ver
enigde Naties was omschreven.
Advertentieprijs: 15 cent per tnm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
l Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tclef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
hjir tusken twa fjüren. Oan de iene kant
de lege wréldmerkprizen fan de measte
agraryske produkten omt de minst-ünt-
wikkelde lannen greate produsinten fan
lanbouprodukten binne. Azië, Afrika en
Süd-Amearika leverje dy to’n koste fan
in hongerbistean fan miljoenen heale
slaven.
Oan de oare kant steane de nationale
lanboubidriuwen, dy’t yn de biskaefde
lannen tsjin deselde leanen en lésten
wurkje moatte as oare bidriuwen en dus
folie hegere prizen hawwe moatte. De
hannel en de yndustry, de konsuminten,
wolle safolle mooglik fan de lege wrald-
prizen profiteare en meitsje it alle re-
gearingen, dy’t de nationale lanbou styp-
je wolle, net maklik. Hja bliuwe yn it
gat hingjen tsjin prizen, dy’t winlik
jown wurde moasten, omt dizze har
kansen om to fortsjinjen lytser meitsje.
Kwant de lanbouprodukten meitsje, yn
natura en forwurke, in great diel üt fan
de libbenskosten, dus ek fan de leanen
en salarissen. Dêrom bisykje hja aller
wegen om der sa goedkeap mooglik óf
to kommen.
De öfroune tweintich jier hawwe dat
likegoed sjen litten as de ieuwen dêr-
foar. It bisykjen is nou om via de EEG
ta mear billikheit to kommen en sa’t
it nou liket giet de EEG mei syn wurk
troch. De oansletten lannen sille dan har
nationale lanbou op in wize bitelje moat
te, dy’t oer de hiele liny gelikense kan
sen jowt en de opset wie, dat dêryn elts
lan syn spesifike teelten en klimaetfoar-
dielen ta Ontwikkeling bringe soe. Dit
wurdt in hiele omskeakeling, hwant yn
dy opset sille hiele gebieten har biwende
bidriuwsmethoaden foroarje moatte en
op oare produkten oergean. Dér wurdt
LEGERPLAATS STEENWIJKER-
WOLDE NU JOHANNES POST-
KAZERNE
Mannichien mient
himsels in bistefreon to wêzen
dy ’t in fügeltsje yn ’e kouwe haldt
Versierde wagens rijden
Gaan flora’s kinderen wijden
Hoera geroep klinkt luid
Het kan de moeite lonen
De lage landen komen
Nu wel 't voordeligst uit
Het corso, Hollands glorie
Van Lisse de victorie
’t Klinkt heel de wereld rond
Door hen, die zich opstelden
In brede bollenvelden
Qh, dierbaar plekje grond!
nisters van buitenlandse zaken van de
leden-staten.
Drie jaar later, op 8 februari 1952, tra
den ook Griekenland en Turkije tot de
NAVO toe. Op 9 mei 1955 volgde W.-
Duitsland.
Steeds een uniek gebeuren
Bont mozaïk van kleuren
Maakt Hollands landschap schoon
De voorjaarspronk van Lisse
Volop tulpen, narcissen
Natuur stelt ze ten toon
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
De heer D. de Way, die zijn vader als
koster van de Martinikerk opvolgde be
kleedt dit ambt nu 25 jaar.
Keizer Wilhelm heeft als hoofd van de
Evangelische kerk van Pruisen een wij
ziging in het kerkelijk gebed bekrach
tigd, waarbij voortaan ook wordt gebe
den voor de luchtvaarders.
Het veilingsgebouw te Arum voor nage
noeg 2 jaar naar de eisen des tijds in
gericht op afbraak verkocht. Het bracht
niet meer dan van de oprichtingssom
op.
Na de voormiddag-godsdienstoefening in
de Geref. kerk te Piaam werd in het
kerkezakje een bankbiljet van f 1000,
gevonden.
soe daliks elkenien foar wéze. Wolnou,
op it heden moat de lanbouproduksje
mei de helt fan de minsken syn wurk
dwaen, is it nou net sinneklear, dat hja
de biskikking hawwe moatte oer de
middels, hwermei dat dien wurde kin?
Soe dit wurk dien wurde troch boeren
allinnich, dan wie it inkeld in boere-
kwestje, mar omt hjir sawol arbeiders
as eigners by bitrutsen binne, moat
hjir om alle trije tocht wurde, oars komt
men net ta syn doel. Fikse arbeiders,
dy’t har wurk goed forsteane en by de
boer bliuwe wolle, sil men net hélde as
hja net reedlik lean, in goede bihanling
en in normale takomst yn de lénbou
fine kinne.
Moderne pleatsen mei in goede outil-
laezje sil men net krije as it kapitael,
dat hjir foar nedich is, net of fierst to
leech forgoede wurdt. Wie de situaesje
yn de lanbou normael, dan soene de pri
zen fan de produkten sa wêze moatte,
dat én de eigner én de boer én de ar
beider syn wurk of syn eigendom for
goede krige op in normael niveau. Men
prate net oer winst. Mar yn ’e lanbou
is dizze tastan nea birikt wurde kinnen.
Yn üs lan net en yn oare lannen like-
min. Dêrom is der ek yn de hiele wrald
in lanbou-probleem en sitte alle regea-
ringen hjir oer to tizen. Yn de fiere ta
komst mei men hoopje, dat dit dochs in
kear sa wurde sil, mar as men op alle
wralddielen wachtsje sil, dan komt men
noch yn gjin fyftich of hündert jier sa
fier. Dêrom hawwe de lannen as Amea-
rika en West-Europa bisocht om dy si
tuaesje yn eigen lan earst hwat reedli-
ker to meitsjen. De ien docht it sa, de
oare wer oars, mar allegearre jov hja
stipe oan de prizen. Hja sitte lykwols
en de drie
Staten en
De inhoud van het Noord-
Atlantisch Verdrag.
Het Noord-Atlantisch Verdrag vormt ’t
raam waarbinnen zijn ondertekenaars in
verschillende opzichten met elkaar kun
nen samenwerken. Het is niet alleen een
militaire alliantie, aangegaan om een
mogelijke agressor van uitvoering van
zijn voornemens te weerhouden of om
een daadwerkelijke aanval af te slaan;
het voorziet evenzeer in gezamenlijk
optreden op het politieke en economi
sche terrein.
De tekst van het verdrag is zo kort en
zo duidelijk, dat daarbij weinig of geen
nadere toelichting nodig is. Wel moet
bijzondere aandacht worden gevraagd
voor de nadruk, welke de opstellers van
het verdrag hebben gelegd op de over
eenstemming hiervan met zowel de let
ter als de geest van het Handvest van
de Verenigde Naties.
De verbintenissen welke de verdrags-
landen aangaan betreffen de volgende
punten:
Vreedzame beslechting van geschil
len en het zich onthouden van ge
weld of bedreiging met geweld
(artikel 1);
Economische samenwerking tussen
de verdragsluitende landen (arti
kel 2);
Versterking van de middelen om
agressie te weerstaan, zowel door
individuele nationale inspanning als
door wederzijdse hulp (art. 3);
Overleg wanneer een van de par
tijen wordt bedreigd (artikel 4);
Wederzijdse bijstand in geval van
agressie. Deze belangrijke bepaling
staat in artikel 5, en daarbij wordt
uitdrukkelijk verwezen naar artikel
51 van het Handvest der Verenig
de Naties, waarin het recht op in
dividuele of collectieve zelfverdedi
ging wordt erkend.
Artikel 9 voorziet in de oprichting
van een Raad om aangelegenheden,
de tenuitvoerlegging van het Ver
drag betreffende, in behandeling te
nemen. Met dit artikel werd de
Noord-Atlantische Verdrags Orga
nisatie in het leven geroepen.
Het land van mist en regen
Heeft een trieste naam gekregen
Door dichterlijke taal
Nu kondigt sier en gratie
De rehabilitatie
In klare kleurenpraal
Dromen toeristen weten
Door de natuur vergeten
Stiefmoederlijk bedeeld
Ze mogen het dan zo noemen
Wij blijven en wij roemen
Dit paradijslek beeld!
Het stelsel van collectieve veiligheid van
de Verenigde Naties was er door zijn
structuur reeds niet op berekend om
gewapende hulp te verlenen tegen een
aanval van een der permanente leden
van de Veiligheidsraad: dit lid kon zich
met zijn veto immers tegen zulk een
actie verzetten en bovendien was de
strijdmacht, die volgens het Handvest
aan de Veiligheidsraad ter beschikking
zou moeten worden gesteld, nooit be
doeld van een zodanige omvang, uitrus
ting en paraatheid te zijn, dat zij in een
totale oorlog effectieve tegenstand aan
de legers van een grote mogendheid zou
kunnen bieden. Door gebrek aan mede
werking van de zijde van de Sovjet
unie kon echter zelfs nooit uitvoering
worden gegeven aan de bepalingen van
het Handvest, die de terbeschikking
stelling van deze beperkte strijdmacht
regelden.
De praktijk van de Veiligheidsraad
toonde voorts aan, dat Rusland niet al
leen een veto uitsprak, als het er om
ging de oplossing te verhinderen of te
bemoeilijken van een conflict, waarbij
het zelf rechtstreeks was betrokken,
doch dat zijn oogmerk kennelijk was, de
doeltreffendheid van dit lichaam zoveel
mogelijk aan te tasten. Dit moest er
wel toe leiden, dat aan het vertrouwen
in het orgaan, belast met het handha
ven van internationale vrede en veilig
heid, ernstig afbreuk werd gedaan.
Maar ook directe daden van agressie,
zowel in Azië (Korea) als in Europa
(blokkade van Berlijn) droegen er toe
bij om de publieke opinie bewust te
nou in bigjin mei makke en wy moatte
öfwachtsje hoe’t dat fierder forrinne sil.
Nederlan hat yn dizzen in goede kans
troch syn klimaet, syn kundige en iveri-
ge boerestan en foaroansteande lanbou-
wittenskip en organisaesjes.
Mar mei in stompe bile kinne jo gjin
goed wurk meitsje. Ek it ark moat yn
oarder wêze. Dêrom en dêrom allinne
pleitsje wy nou al mear as tsien jier
lang foar goede pleatsen en dus foar
forgoeding fan de kapitalen, dy’t nedich
binne om se goed to meitsjen. Dat kin
net mei in kostpriisforgoeding, dy’t op
lege hieren opboud wurdt en dus moat
dy priis omheech. En as dy priis reedlik
steld wurdt, dan moatte ek de hieren
dêrby oanpast wurde, sadat it opknap
pen fan in pleats gjin jildweismiten is
foar in eigner. Héld dan de prizen en
hieren gerêst ünder kontröle om mis-
brük foar to kommen, mar ünder in
reedlike kontröle, dy’t mooglik makket,
dat it spul syn gerak krije kin. Hwant
dêr giet it om.
It is in great nationael bilang, dat de
nederlanske lanbou arbeidzje kin yn
goede moderne bidriuwen, hwerfoar in
reedlike forgoeding jown wurde kin en
hwert boer en arbeider har libbensünder-
hald winne kinne ünder sosiael en eko-
nomysk forantwurde omstannichheden.
Dit is de opjefte fan de minister fan
lénbou en ik bin der wis fan, dat alle
man, dy’t yn de lünbou wurket, him
mei alle macht dêrby helpe wol. Hja
wolle neat leaver as in earlike kans to
krijen om sjen to litten, hwat de neder-
lanske boer presteare kin. En dat is
net sa’n bytsje!
waarop zij met de stukken aantoonden,
dat inplaats daarvan een prijsverlaging
mogelijk was. De regering wenste hen
echter geen steun te bieden, als er
moeilijkheden ontstonden, doordat een
concurrent de fabrikant zou trachten
te beletten, hen de waren te leveren.
Spreker wees er ook nog op, dat de
arbeidersklasse altijd het zwaarst wordt
getroffen als er een huurverhoging
komt en hij zei verder te streven naar
een flinke belastingverhoging over ar
beidsloze inkomens, zoals oud-ministers
die vaak genieten.
Voorts schonk spreker nog aandacht
aan de dictatuur (dit in verband met
het huwelijk van Prinses Irene met
iemand, die dictatoriale neigingen heeft)
het rassenvraagstuk en de honger, die
er in grote delen van de wereld geleden
wordt.
Na afloop van deze bijeenkomst bega
ven de aanwezigen zich naar het kerk
hof, waar o.a. het graf van wijlen wet
houder Leurink werd bezocht.
Zaterdagmiddag was er een meifeest
voor de kinderen, voor wie de amusante
film „Vagebond Rasmus” werd ver
toond. Elk der kinderen kreeg een ver
snapering mee naar huis.
Urenlang moeten de woordvoerders van
de vakbeweging met hen praten om een
geringe loonsverhoging van bijv. 3 gul
den.
Doch nauwelijks is dit bereikt of de in
dividuele werkgever belooft prompt zijn
arbeider een tientje meer. Hier heeft de
georganiseerde arbeider het wel eens
moeilijk mee.
Ook van andere zijde tracht men ons
werk wel af te breken. Er is een loon
explosie gekomen van 10 18%. Veel
billijker zou echter zijn geweest, als er
geen verhoging in procenten had plaats
gevonden, doch in geld. Nu wordt bij
elke loonsverhoging het verschil in in
komen tussen hoger- en lager bezoldig
den voortdurend groter.
Voordat de laatste loonsverhoging er
door was, waren de prijzen al verhoogd
en ook dat was een onbillijkheid, waar
van de laagstbezoldigde de dupe werd.
Gelukkig beschikken wij over een be
langrijk voorlichtingsmiddel, namelijk
de televisie, die in ieder gezin thuis
hoort. In confessionele kringen merkt
men onze invloed meer en meer en men
streeft er daarom naar een tweede zen
der, zodat de kijkers niet „verkeerd”
behoeven te worden beïnvloed. Vooral
in Katholieke kringen, aldus spreker,
klaagt men over het grote aantal af
valligen.
Wat de prijzenverhogingen betreft, is ’t
goed, om de ogen open te houden. On
langs werd een prijsverhoging afgekon-
digd, maar twee heren van een super
markt belegden een persconferentie,
In aanwezigheid van Z.K.H. Prins
Bernhard, de staatssecretaris van de
fensie en de heer Haex, en familie
van de verzetsstrijder Johannes Post,
heeft mevr. D. Post-Salomons dins
dag de legerplaats Steenwijkerwolde
herdoopt in de Johannes Post-kazerne.
Na onthulling van een monument ter
ere van de verzetsman, hield Prins
Bernhard een toespraak. De foto
toont vJ.n.r.: mevr. Post, kapitein-adj.
A. A. V. Vught en Z.K.H. Prins
Bernhard
Winlik moast it foar elts düdlik wêze,
dat in bilangrike bidriuwstüke as de
Lanbou allinnich dan syn wichtige
tsjinsten oan it algemien bilang jaen
kin, as it biskikke kin oer in moderne
outillaezje.
Ommers allinnich dan sil de minske
hjirmei tsjin in lege kostpriis de pro
dukten fuortbringe kinne, hwert elk
wer bilang by hat. It giet üs op it foars-
te plak om dit algemiene bilang, dat in
wier en great nationael bilang is. Stel,
dat üs koaleminen êlderwetsk en for-
waerloazge wiene, soe men dan net bi-
pleitsje moatte om dat to foroarjen. Dêr
maken van de ernst van de toestand.
Reeds in de zomer van 1948 begonnen
te Washington besprekingen tussen de
vijf leden van het Verdrag van Brus
sel (Engeland, Frankrijk
Beneluxlanden) en de Ver.
Canada. Nadat men het eens was ge
worden over de beginselen, die in het
Noord-Atlantisch Verdrag tot uitdruk
king zouden moeten worden gebracht,
werd een rapport daarover aan de re
geringen ter bestudering toegezonden.
Begin december 1948 kwamen de dele
gaties opnieuw te Washington bijeen
om de definitieve tekst op te stellen.
Tegelijkertijd vonden ook besprekingen
plaats over de uitbreiding van het ver
drag tot andere landen. Canada, dat van
het’begin af aan bij de onderhandelin-
gen betrokken was geweest, had reeds
te kennen gegeven voor ’t lidmaatschap
in aanmerking te willen komen.
Van de Scandinavische landen besloot
Zweden zich niet aan te sluiten en haar
neutraliteitspolitiek te handhaven.
Noorwegen en L----
Zweden in onderhandelingen over
Scandinavisch verdedigingsverdrag
ren
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeeï.
In de Martinikerk te Bolsward wordt op
zaterdag 6 juni aanstaande het derde
nationale orgel-improvisatie-concours ge
houden.
Naar bekend, brachten beide voorgaande
concoursen het tot een succes: het ni
veau lag hoog, de publieke belangstel
ling was groot en de winnaars kregen
uitnodigingen om aan het internationale
orgel-improvisatie-concours in Haarlem
deel té nemen.
Bolsward voldeed dus inderdaad aan het
doel, dat de organiserende stichting zich
had gesteld: jonge organisten (maxi-
mum leeftijd 35 jaar) te stimuleren de
moeilijke en toch zo belangrijke impro-
visatiekunst intensief te beoefenen en
bovendien den lande te presenteren welk
talent beschikbaar blijkt.
Dit jaar zullen de organisten Frans van
Doorn uit Haarlem, Addie de Jong uit
Delft, Gerard Muts uit Soest en N. A.
M. Waasdorp uit Bloemendaal zich aan
het vermaarde Hinsch-orgel zetten om
te trachten de hoogste eer gesymbo
liseerd in de „zilveren noot” te be
halen. De jury bestaat uit de heren Dr.
Anthon van der Horst, Herman Strate-
gier en Albert de Klerk. De thema’s
werden gecomponeerd door Piet Post.
Het concours wordt door de radio uit
gezonden.
In de afgelopen jaren is het nationale
concours uitgegroeid tot een komplete
orgeldag. Dit moge blijken uit het feit,
dat Albert de Klerk, in opdracht van ’t
Ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen speciaal voor deze ge
beurtenis een concert voor koororgel en
orkest komponeerde en dat zelf, in sa
menwerking met het Frysk Orkest on
der leiding van de heer Alfred Sal-
ten, zal uitvoeren op het pas in de kerk
geplaatste, door de firma Vierdag uit
Enschede met zorg gebouwde kooror
gel. Een bijzonder boeiend en interes
sant gebeuren in ons land, dat met dit
soort komposities nauwelijks wordt ver
wend.
Het concours begint om twee uur ’s
middags met inleidend orgelspel door
Wim Sevinga uit Ermelo. Reeds nu is
de belangstelling uit binnen- en buiten
land groot.
In sociëteit „de Doele” werd vrijdag
morgen het 1 mei-feest gevierd.
De leiding had de heer J. M. Prins, die
ongeveer 40 personen kon verwelko
men.
Hij deelde mee, dat de Partij van de
Arbeid in Bolsward in ledenaantal stijgt.
Ook met het N.V.V. gaat het goed en
de VARA heeft nu al bijna 400 leden.
Niet aanwezig konden zijn op deze 1
mei-viering de heer J. Meijer (penning
meester), de heer H. BOSCHMA (raads
lid) en de echtgenote van de heer Prins
wegens familieomstandigheden.
Om verschillende redenen zou er ’s
avonds geen bijeenkomst In de Doele
zijn. Voor de t.v. was er namelijk de
Rudi Carellshow en van de zangvereni
ging en toneelvereniging kon het 1 mei-
comité dit jaar geen medewerking krij
gen. Wel had de toneelvereniging voor
een uitvoering willen zorgen, doch de
hoofdrolspeelster lag in het ziekenhuis.
De spreker voor deze bijeenkomst, de
heer F. van der Meer te Leeuwarden,
constateerde een teruggang in de be
langstelling voor de 1 meiviering. De
strijdlust is wat verloren gegaan, zo zei
hij, omdat er geen honger meer wordt
geleden in de arbeidersgezinnen. Toch
krijgt de arbeider nog niet zijn deel in
de algemene welvaart en merken wij, dat
we in een kapitalistisch Nederland le
ven. Werkgevers, die vroeger de geor
ganiseerde arbeider de straat opjoegen,
gebruiken nu andere methoden om de
strijdlust van de vakbeweging de kop
in te drukken.
- -- -1 Frankrijk
ook" Italië uitgenodigd, dat daar
mee de erkenning verwierf van het sla
gen van haar streven om met het fas
cistisch verleden te breken en rich te
scharen in de rij der westerse demo-
cratiën.
Ook Portugal besloot tot het bondge
nootschap toe te treden, nadat dit land
er zich van had verzekerd, dat rijn de-
fensieverdrag met Spanje er niet na
delig door werd beïnvloed en dat er in
vredestijd geen buitenlandse troepen op
de Azoren zouden worden gestation-
neerd.
Op 15 maart werden Denemarken, Ijs
land, Italië, Noorwegen en Portugal
formeel door de vijf leden van het ver
drag van Brussel plus de Verenigde
Staten en Canada uitgenodigd om tot
het verdrag toe te treden.
Op 4 april 1949 tenslotte vond te Was
hington de plechtige ondertekening van
het Verdrag plaats door de twaalf mi-
Hwat bat Qabe Skroar
Denemarken, die met
een
wa
ren gewikkeld, besloten dit evenwel op
te offeren in ruil voor de meerdere vei
ligheid die een nauwe band met de
grote westelijke mogendheden bood.
Noorwegen werd dit besluit moeilijk
gemaakt, doordat het onder sterke Rus
sische pressie werd gezet. Bij het bekend
maken van zijn beslissing om tot het
Noord-Atlantisch Verdrag toe te treden,
verklaarde het tevens dat geen vreem
de troepen op Noors grondgebied zou
den worden gestationeerd, zolang het
land niet zou worden aangevallen of met
een aanval zou bedreigd worden.
Vooral op aandringen van F-
werd
