Amerika: Reeds 38
maanden
in
stijgende lijn
Oranjebitter bij de nationale herdenking
Prinses Irene maakte een fout
DE KENNEDY-RONDE OP GANG
TM
XSj
üs hjoed p
to sizzen
O
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Efter it oargel
Gouden viooltje
naar Bolsward
t
1
1
bij de ondertekening van haar huwelijksacte
s~ 'W s
B
<z;
Am
in
I
DINSDAG 12 MEI 1964
103e JAARGANG
No. 36
W ymbritseradeel.
ROMEINSE VLOOTBASIS UIT 47 NA CHR. BIJ VELZEN ONTDEKT
n
DE IENNIGE UTWEI
Tj. de J.
De eerste mei wordt in een gedeelte van de wereld gevierd als het feest van de
arbeid. In communistische landen gaat dat meestal gepaard met betogingen,
toespraken en, niet te vergeten, de demonstratie van de communistische kracht
door militaire parades, waarvan die op het Rode Plein in Moskou natuurlijk de
voornaamste is. Opwindende dingen heeft Chroestsjow, de Russische premier,
op deze eerste mei niet gezegd. Hy legde er de nadruk op, dat de Amerikaanse
verkenningsvluchten boven Cuba de vrede in gevaar kunnen brengen, maar aan
de andere kant van de wereld, op Cuba zelf, heeft Castro zich wat minder bloed
dorstig uitgelaten dan men van hem gewend is. Hij zeide alle wetteljjke middelen
te zullen uitputten om de vluchten te doen ophouden en hij drong in dit verband
aan op geduld, al gaf hij toe alle middelen te zullen gebruiken om het probleem
op te lossen. Men ziet het, alle elementen van geduldig overleg tot dreiging met
geweld zijn in deze redevoeringen aanwezig en degenen, die naar aanwijzingen
zoeken voor de politieke koers, kunnen er alles uithalen.
Advertentieprijs: 15 cent per tnm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Aanhoudende groei.
Is Erhard tevreden, president Johnson
heeft op binnenlands gebied ook geen
reden tot klagen, wanneer men afziet
van de trage gang van het wetsontwerp
op de burgerrechten in de Senaat. De
maand april was de 38ste van ongebro
ken economische groei. Dat is een re
cord, want het vorige record stond op
Kennedy -ronde.
In Genève is vorige week maandag de
conferentie over de z.g. Kennedy-ronde
geopend. Een voor-conferentie is vorig
jaar al gehouden en men verwacht voor
het najaar nog geen resultaten. Op deze
conferentie komt het voorstel van wij
len president Kennedy ter sprake om
de invoerrechten te halveren ter bevor
dering van de wereldhandel. De landen
van de E.E.G. stellen daar tegenover,
dat voor bepaalde produkten de Ame
rikaanse invoerrechten bijzonder veel
hoger zijn dan de hunne en dat een
halvering Europa zou ontdoen van een
bescherming, die Amerika zou behou
den. Het probleem wordt door Amerika
erkend en met goede wil zou hier wel
een oplossing te vinden zijn, evenals
voor de kwestie dat Amerika landbouw-
produkten in het proces wil betrekken,
waar Frankrijk niets voor voelt.
Van de Europese landen staat Frankrijk
vrij afwijzend tegenover de ronde, om
dat het er een inbreuk in ziet van wat
het als een gesloten gemeenschap wil
opbouwen. De vijf anderen juichen de
ronde echter toe.
be hem in het Spaans had gehuwd en dat
de Paus hem en zijn bruid onmiddellijk
na de afloop van de plechtigheid in au
diëntie had ontvangen, kon Franco niet
vermurven de zoon van zijn oude strijd
makker Xavier de helpende hand te
Conclusie in Buitenlandse Revue na Hit
lers grote rede, waarin het Duits-Poolse
verdrag werd opgezegd: „Kan het oude
Europa een tweede wereldoorlog riske
ren?” Naar deze bescheiden mening is
dit niet mogelijk, zonder in de kaart te
spelen van een wereldrevolutie.
Gedurende de maand april werden door
de Openbare Leeszaal te Bolsward in to
taal 489 boeken uitgeleend. De leeszaal
werd bezocht door 95 heren en 11 dames.
Afscheid van C. Bonne als gemeente
veldwachter van Winsum.
Overleden te Witmarsum Taeke de Jong
gemeente-ontvanger van Wonseradeel,
oud 59 jaar. De heer De Jong diende het
chr. nat. schoolbestuur gedurende 10 ja-
ran als bestuurslid.
Bij Harderwijk 13 vossen onschadelijk
gemaakt.
It moaiste momint fan elk feest:
trije tellen foar ’t it is bigoun”
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
2e week mei 1939
oars foar brükt wurde as foar it stelde
doel. As men yn prinsipe dêrta bislute
koe en my tinkt, dat alle agrariërs har
ren hjir mei krêft efter sette moatte,
dan sil it earste wurk wêze om ris in
ynventaris op to meitsjen fan de situaes-
je.
Hoe stiet it derby mei dit wichtige ün-
derdiel fan it produksjeapparaet? Hoe
mei de ülderdom, hoe mei de yndieling,
hoe mei de mooglikheden ta forbettering
hoe mei de needsaeklike nijbou? En dan
komt de tige wichtige kwestje: Hoef olie
en hokfoar pleatsen moatte bliuwe en
hoef olie hawwe gjin takomstkünsen It
stiet wol fêst, dat de tsientüzenen bi-
driuwkes fan om en deby 5 ha nei koar-
ter of langer tiid greatendiels fordwine
sille. De regeling, dy’t nou makke is om
bijierre lytse boeren it mooglik to meit
sjen op to halden mei buorkjen, sil de
üttocht fan dizze lytse bidriuwkes sterk
bifoarderje. Twang wurdt der op harren
net ütoefene, mar de measten hawwe
wol bigrepen, dat it mei de tsjintwurdige
leanen dochs net mooglik is om sokke to
lytse bidriuwkes yn stén to halden. Folie
slimmer wurdt it om to bipalen, hwert
de boppegrins lizze moat. Mei oare wur-
den, as der buorkerije-subsydzje komt,
hoe great moat in spul dan wêze om dêr-
foar yn oanmurkihg to kommen? Dat
sil net maklik wêze om krekt üt to
meitsjen. Lykwols keart hjir de wal
fanseis it skip. Hwant de gebouwen
drukke op in lyts spul folie swierder as
op in great spul. Soe men dus in mini
mumgrins stelle en fierder in bipaeld bi-
drach per H.A. jaen, dan soe fansels
bliken dwaen, dat de pleatsen mei it
measte lan hjir it earst en meast op bite
scene. Hwat yn it algemien bilang ek
Boiswards Nieuwsblad
De Spaanse dictator Franco heeft op
nieuw getoond deze Franse troonpreten
dent niet te helpen. Op het laatste ogen
blik moest prins Charles van zijn voor
nemen om naar de Montejuj-a te vliegen
afzien. Zelfs het feit, dat kardinaal Giob-
Persona non grata.
Welke is nu de nationaliteit van prinses
Irene geworden? De Nederlandse justitie
onderzoekt dit. Tegenwoordig kan de
Nederlandse vrouw, die met een buiten»
lander huwt, haar eigen nationaliteit be
houden: zij kan ook de nationaliteit van
haar man volgen. Tenslotte is het ech
ter ook mogelijk, dat zij een dubbele
nationaliteit verkrijgt. Wat heeft prinses
Irene gekozen?
Het huwelijksformulier heeft zij onder
tekend als Irene de Bourbon Parma.
Doch dit was een fout; ten tijde van de
ondertekening van de huwelijksacte
heette zij nog: Irene van Oranje Nassau.
Voor het herstel van die fout is het paar
Goldwater aan de kop.
Veel zal bij de verkiezingsstrijd afhan
gen van de tegenstander die de republi
keinen voor Johson uitzoeken. Er zijn
nu enkele voorverkiezingen gehouden,
waarbij de bevolking zich uitspreekt
over haar wensen en ondanks wat te
genslag hier en daar is Goldwater nog
de man die aan de kop schijnt te lig
gen, hoewel niemand nog gelooft, dat
deze ultra-conservatief de kandidatuur
zal veroveren.
In Texas, de zuidelijke, conservatieve
staat, die traditioneel democratisch is,
heeft Goldwater zijn vooruitstrevende
republikeinse tegenstander, Rockefeller,
een vernietigende slag toegebracht.
Rockefeller schijnt nu wel uit de race
geworpen te zyn. Lodge, de ambassa
deur in Saigon, die in New Hampshire,
zoveel aanhang bleek te bezitten, bleek
in Texas maar een vrij mager groepje
vrienden te bezitten, terwijl de geest
drift voor Nixon te verwaarlozen was.
De republikeinen zitten met het dilemma
dat Goldwaters ultra-conservatisme veel
aantrekkingskracht bezit op het demo
cratische zuiden, maar dat zij daarmee
hun veel progressievere bolwerken in ’t
numeriek zoveel belangrijkere noorden
moeilijk kunnen uitbreiden, hoewel een
onzekere factor is, of nu ook in het
voordat het naar Spanje vertrok, nog
even naar Rome teruggekeerd.
In Spanje werd het gerucht door carlis-
ten verspreid, dat de Nederlandse rege
ring prins Xavier en zijn zoon tot onge
wenste vreemdelingen zou hebben ver
klaard. Als dit waar zou zijn, dan ware
de kans, dat prinses Irene Nederland
spoedig weer zou bezoeken, heel gering.
Maar het bleek aldra een vals gerucht,
zoals de carlisten er al zoveel hebben
verspreid
naam van de bloeiperiode van 1945 tot
1948. De wederopbouw na de oorlog
duurde toen 37 maanden. En alles wijst
er op, dat de huidige expansie nog wel
wat maandjes voor de boeg heeft. En
vooral opmerkelijk is, dat deze bloei en
groei niet gepaard zijn gegaan met in
flatie. Het Amerikaanse prijspeil is al
een jaar of zes bijzonder stabiel. Met
de verkiezingen van november voor zich
kan Johnson zich verheugen over dit
goede nieuws. De economie is wel niet
de enige factor in de bepaling van de
stem, maar een factor is zij en waar
het goed gaat, neemt de belofte aan
verandering af.
Tweintich jier lang wie de wei om de
agraryske wurkpleatsen to forbetterjen
en to modernisearen iepen, omt de re-
gearing de hichte fan de prizen yn ’e
han hold. Hja hat fan dit ünderdiel fan
har bileid neat to rjpchte brocht. Hwat
der oan dien is, is bard ündanks dat bi
leid troch minsken, dy’t de rentabiliteit
net achten. Boer of eigner of beide haw
we soms trochpakt mei offers fan wjers-
kanten, mar hja wisten, dat it gie fan
jild, dat op in oare wize oersparre of
liend hiene.
Omke Romke
kouweblomke
üt dyn hantsje
yn myn mandtsje
foar üs beppe yn it hóf
Omke Romke
kouweblomke
ik stean frij en dou bist öf
Omke Romke
büterblomke
bliid fan sinne
yn 'e finne
krèkt üs pake yn syn hóf
Omke Romke
büterblomke
dou rinst frij en ik bin óf
Mart. W. H. de Weerd
forantwurde Is. Hwant nimmen kin
freegje, dat de regearing bilangrike by-
dragen jowt foar it bouwen of opknap
pen fan bidriuwsgebouwen, dy’t nei
koarte jierren dochs fordwine sille.
By de ütfiering sil men der net foar
wei kinne om oan dy fornijing en mo-
dernlsearing lieding to jaen. En dan
streeksgewize, oars kin men der in heap
illinde troch bilibje. Hwant eltse hoeke
fan üs lAn hat syn eigen agraryske
struktuer en dus ek syn eigen bihoeften.
Dêrom soe sa’n tsjinst it bést forboun
wurde kinne oan de konsulintskippen,
dy’t alhiel op de hichte binne mei de
situaesje fan de buorkerijen dêrre.
Hwat nou it earste nedich is, dat is it
ynsicht, dat op dit stuit alle bilang-
hawwenden lenriedich oer geane ta in
krêftige aksje foar buorkerijeforbette-
ring mei subsydzje fan de regearing. It
üntwikkelingsfüns fan minister Bies
heuvel moat nou aktyf makke wurde.
De arguminten binne solyd en urgint, de
tiid ferget alle wiken mear op oanpak-
ken, arbeider, boer en eigner hawwe alle-
gearre bilang by in modern bidriuwsge-
bou en it nationael bilang fan dizze saek
is mei de klompen oan to fielen.
Hjir is it wachtsjen op yn noard en süd,
east en west, mar net it minst yn Frys-
lan, hwert mear as sawntich persint
hierdeboeren wenje.
Lit üs hoopje, dat wy, nei sa lange jier
ren fan roofbou op it buorkerijebisit, it
jit bilibje meije, dat de boer wer in spul
kriget, hweryn hy op moderne wize ka-
pitael en arbeid ta de heechste prestaes-
je bringe kin. Dan koe men de takomst
wer treast wêze.
K.V.P.-verklaring.
Gebleken is, dat toch nog velen geloof
hechten aan die bakerpraatjes. Dat is
niet zo verwonderlijk als men bedenkt,
dat prins Charles zelf het romantisch
verhaal van zijn verloving aan het En
gelse boulevardblad Sunday Mirror heeft
verkocht. Maar nu koningin Juliana zelf
het contact met de schoonfamilie van
haar dochter heeft verbroken, zou men
toch wat voorzichtig moeten zijn, aan
de verhalen van de Bourbons grif ge
loof te hechten.
In een aantal afdelingen der K.VJP.
blijkt men echter nog steeds te geloven,
dat de moeilijkheden, welke prins Char
les hier heeft ondervonden terug te bren
gen zijn tot het feit, dat prinese Irene
om zijnentwil rooms-katholiek is gewor
den: tot anti-papisme dus. Zelfs het feit,
dat minister-president Marijnen, die de
politieke verantwoordelijkheid draagt
voor het feit, dat prinses Irene afstand
deed van de Nederlandse troon, zelf
rooms-katholiek is, kon dit wantrouwen
niet wegnemen.
Het k.v.p.-bestuur heeft zich derhalve
beijverd om zijn leden uit te leggen op
welke punten de Bourbons wei valse
voorlichting hebben verschaft.
Het werd een hele waslijst. Het ver
wijt van de k.v.p. aan de familie de
Bourbon was vooral, dat zij daardoor
voet had gegeven aan het nog steeds in
Nederland aanwezige anti-papisme
en daarmede liberalen, protestanten en
socialisten in Nederland de gelegenheid
had geboden zich uit te leven.
Dit stuk nu wekte weer de verontwaardi
ging op van de socialistische oppositie,
die zich niet bewust was, dat zij de
Irene-kwestie had benut om deloyale op
positie tegenover het kabinet-Mar(jnen
te plegen. Ijlings schreef de socialis
tische partijvoorzitter een brief aan zijn
k.v.p.-collega Aalberse, waarin hij op
heldering eiste. Toch leek ’t even waar
schijnlijk, dat er toch iets van anti
papisme meespeelde, n.I. toen bekend
werd, dat op de huwelijksdag van prin
ses Irene zowel te Soestdijk als in Die-
penheim (bij prinses Armgard) de
stroom uitviel, waardoor de koninklijke
familie de huwelijksplechtigheid via de
t.v. slechts gedeeltelijk kon volgen. Hier
over stelde de k.v.p-fractieleider Schmel
zer vragen. Een onderzoek wees echter
uit, dat, hoe onwaarschijnlijk dit ook
mocht klinken, puur toeval in het spel
was.
reiken. Het gerucht gaat, dat hij had ge
dreigd, dat als prins Charles naar de
Montejura zou vliegen, deze de Spaanse
nationaliteit, waarop hij aanspraak
maakt, zeker niet zou krijgen.
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
De jury, belast met de jaarlijkse toe
kenning van het Gouden Viooltje, wissel-
prijs voor opmerkelijke muzikale presta
ties, heeft besloten deze prijs toe te ken
nen aan de Stichting Nationaal Orgel-
Improvisatie Concours Bolsward, zulks
als waardering van het belangrijke ini
tiatief, door deze stichting genomen tot
het houden van jaarlijkse orgel-impro-
visatie wedstrijden.
De uitreiking van het Gouden Viooltje
zal plaats vinden tijdens het consert van
het Frysk Orkest te Leeuwarden op a.s.
woensdag 27 mei.
,0
dat net, noch foar de eigner noch foar
de hierdeboer.
Nou de perioade ófsletten is, hweryn de
regearing de prizen op eigen forantwur-
ding fêststelde, nou 't de mienskiplike
prizen yn it E.E.G. forban foar de doar
steane, nou is it net mear mooglik om
dêroerhinne trije, fjouwer sinten mear
to jaen foar de pleatsen. Dat lit de
E.E.G. oerienkomst net mear ta. Wy
moatte de realiteit ünder eagen sjen,
dat it yn de kommende jierren gjin sin
mear hat om hegere prizen to freegjen
as de E.E.G. fêststelle sil en dat men jin
der op bisinne moat hokfoar wei der
dan jit iepen bliuwt. It andert is net sa
slim. Sawol yn Dütsklan as yn Frank-
ryk en likegoed by de oare partners is it
sa, dat de ünderskate oerheden bilang
rike subsydzjes jowe büten de prizen om.
Hja dogge dat ünder hiel folie nammen,
mar in feit is, dat bilangrike stipe nei
de boeren tafloeit, dy’t hja brüke om
moderne bidriuwen op to bouwen. En
alhoewol üs in systeem fan reedlike pri
zen, hwerüt eigner, boer en arbeider alle-
gearre har rjuchtlik part krije koene,
folie sympathiker en earliker liket, sjog-
ge wy ek foar de boeren hjirre allin-
nich mar mear de ütwei fan subsydzje
foar modernisearing en nijbou fan
pleatsen. Hjir hat it Lanbouskip al in
skoft stüdzje fan makke en wy hoopje,
dat hja op koarte termyn mei ütwurke
plannen komme sil om dit skip fan ’e
wal to krijen.
Yn in bipaeld opsicht sit der jit dit foar-
diel oan, dat men nou ek yndied forbet
tering fan de gebouwen kriget. By bet-
tere prizen is dat sa wis net, hwant dan
Rendabel wie it net, mar needsaeklik hinget it fan de boer of eigner öf, hwat
wie it al. Foar fierwei de measten koe hy méi dat jild docht. Nou kin it nearne
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, llindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Het Verre Oosten.
Het nieuws uit het Verre Oosten is
ditmaal niet politiek, maar bevat een
stout staaltje door de aanslag van de
communistische Vietcong op een Ame
rikaans vliegtuigtransportschip van
15000 ton, dat in de haven van Saigon
tot zinken is gebracht. In Laos zoekt
men nog steeds een uitweg uit de
moeilijkheden, veroorzaakt door de
rechts-militaire putsch van enkele we
ken geleden, die premier Savanna Phoe-
ma toch net niet van het toneeel heeft
doen verdwijnen. Er worden nu met de
communistische groep besprekingen ge
voerd over een nieuwe coalitieregering.
noorden niet een groeiende groep zich
tot Goldwaters positie aangetrokken
voelt, omdat hy zo duidelijk afsteekt
tegen al die integrationisten in het ne-
gervraagstuk.
Succes voor Erhard.
Erhard stond daar gesterkt door zijn
succes enkele dagen tevoren in de ver
kiezingen voor de landdag van Baden-
Württemberg. De C.D.U., de partij van
Erhard, heeft daar met 46,2 pet. boven
verwachting veel stemmen gekregen.
Sinds vier jaren geleden is zy met
6,7 pet. gegroeid. Ook de socialisten
boekten winst: van 35,3 op 37,3 pet.
De verliezen waren voor de liberalen,
die van 15,8 op 13,1 pet. vielen en vooral
de vluchtelingenpartij, die weggevaagd
is.
Vergelijkt men de cijfers met de alge
mene verkiezingen van 1961, dan is de
groei van de C.D.U. minder opmerkelijk.
Toen behaalde zij n.I. 45,3 pet. Maar
men moet daarbij bedenken, dat de C.
D. U. bij provinciale verkiezingen, o.a.
door het grote aantal onthoudingen,
steeds een slechter figuur slaat dan bij
algemene. Wanneer de C.D.U. nu deze
traditie heeft doorbroken, zijn de ver
wachtingen voor 1965 hoog gespannen.
Men kan het succes vooral terugvoeren
op de aantrekkingskracht van Erhard
els bondskanselier.
Vandaar dat vaak meer gelet wordt op
de toon van wat gezegd wordt dan op
datgene wat gezegd wordt. Men heeft
de indruk, dat Chroestsjow en Castro
de flinke elementen vooral gebruiken
om zich de beschuldigingen van de
Chinezen van het lijf te houden en na
tuurlijk om de Amerikanen onder druk
te zetten, maar dat zij tegelijk een be
roep op internationale instanties, ver
moedelijk de Ver Naties, voorbereiden.
Maar ook in niet-communistische lan
den gaat de eerste mei niet onopge
merkt voorbij. In vele landen blijft de
herdenking beperkt tot de socialisti
sche en communistische partijen, maar
in andere is de niet-socialistische rege
ring de organisator. Dat is het geval in
Portugal en Spanje, waar dan linkse
demonstratnen pogingen doen hun her
denkingsdag te heroveren. Bij botsin
gen tussen een groep demonstranten en
de politie is in Lissabon een dode ge
vallen. Soms gaat het ook rustiger toe,
zoals in West-Berlijn, waar bondskanse
lier Erhard en burgemeester Brandt,
de beide kemphanen van de verkiezin
gen van volgend jaar, broederlijk heb
ben gesproken op een gemeenschappe
lijke betoging voor het oude Rijksdag-
gebouw. Een betoging, waarop Erhard
verklaarde met de communistische lan
den in vriendschap te willen leven, mits
zij het Duitse recht op zelfbeschikking
zouden erkennen. Hij zei dus in feite
niets.
G
Het leggen van een waterleidingbuis bij de zuidoostelijke afrit naar de Velser
tunnel heeft een unieke gelegenheid geboden onderzoekingen te verrichten
naar sporen, nagelaten door Romeinse troepen aldaar in de tijd tussen 40 en
50 jaar na Chr. Waarschijnlijk heeft zich hier een Romeinse haven voor
expeditieschepen bevonden
Een week met ’n wrange smaak is ten einde. Ons land heeft zyn gevallenen uit
dc bezettingstijd herdacht en daarna zyn bevryding uit de naziterreur. Maar daar
aan vooraf ging een zondag, waarop het er om ging of prinses Irene met haar
echtgenoot er inderdaad in zou slagen het carlistenfeest op de Montejura bij te
wonen. Om die plechtigheid was immers alle narigheid begonnen. De Prins had
er op gestaan, dat zijn bruid hieraan zou deelnemen om zijn kansen op de Spaanse
troon te vergroten. De Nederlandse regering vond, dat dit niet kon zolang zij tot
het Huis van Oranje behoorde. Onder de carlisten bevinden zich immers oud
strijders, die nog voor Hitler hebben gevochten. Het gevolg was, dat het paar
zijn eigen weg ging en huwde in Rome, zonder dat er ook maar één familielid van
do bruid aanwezig was. Maar zyn doel bereikte prins Charles Hugues daarmee
niet.
Hwat hat (gabe Skroar
