Amerika laat zuid-oost Azië niet los I
en
Feest op Soestdijk
op het Binnenhof
•L
lil i
alW f
De Kongo een verscheurd land
Roemenië zoekt contacten met’t Westen
Problemen rond het REM-eiland
«il R
Gouden filmpjes
de
Fakansjefleur
üs hjoed p p
to sizzen
Nieuw bouwsysteem
voor de fabriek
in
„Bylden
Prinsetün
1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
- it
n
VRIJDAG 3 JULI 1964
103e JAARGANG
No. 50
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Ilindeloopen, Wonseradeel, Workum
IRENE WEER VERTROKKEN
Ernstige gevaren.
PYT?
le week juli 1914
van
te
REM.
NEDERLANDS OUDSTE INWONER OP VAKANTIE IN ZWITSERLAND
Zeilwedstrijden te Harlingen
Belgisch Frlesche kaatspartij te Sneek.
Belastingen.
President Johnson heeft de ernst van de toestand in Zuid-Oost Azië onderstreept
door enkele nieuwe benoemingen in Saigon, de hoofdstad van Zuid-Vietnam. Am
bassadeur Henry Cabot Lodge heeft ontslag genomen, ongetwijfeld mede om de
mogelijkheid voor de republikeinse party te openen, critiek te oefenen op de
politiek van Johnson. Ix>dge is namelijk een vooraanstaande republikein, die wel
is genoemd als candidaat voor het presidentschap. Tot zijn opvolger is benoemd
generaal Taylor, de voorzitter van de stafchefs en daarmede de hoogste militaire
autoriteit in Amerika. Taylor is een generaal met politieke belangstelling en is
zeker geen houwdegen. De huidige politiek zal worden voortgezet, dat wil zeggen,
steun aan Zuid-Vietnam en verzet tot het uiterste tegen het opdringen van het
communisme.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Notaris Jacob Hazewinkel uit Zevenaar, de oudste mannelijke inwoner van
Nederland, die kortgeleden zijn 104e verjaardag heeft gevierd, brengt op het
ogenblik zijn jaarlijkse Zwitserse vakantie door in hotel Seeblick aan het
Thuner-meer in Aeschi. Hij wordt vergezeld door zijn doehtc? Georgina, die
ook al 76 jaar is. Foto: de heer Hazewinkel (midden) in vrolijk gesprek met
de hoteleigenaar Noel Waespl
Dinsdagochtend Is prinses Irene, die voor de verjaardag van haar vader
naar Nederland was gekomen, weer uit Soestdijk vertrokken. Foto: begeleid
door haar moeder, Koningin Juliana, gaat prinses Irene de Paleistrap af
naar de gereedstaande auto
•o-*-'
Grivas terug op
Cyprus.
Hiernaast nog moest Johnson zijn hoofd
houden bij de besprekingen, welke hij
heeft gevoerd met Inönü, de Turkse
premier, en Papandreoe, de Griekse mi
nister-president. Beide mannen weiger
den in te gaan op een suggestie van
Johnson de hoofden bij elkaar te steken
voor een oplossing van de kwestie Cy
prus. Onverrichterzake zijn ze terugge
keerd van hun bezoek aan Washington.
Maar intussen is er toch wel iets aan
het veranderen en dat wordt duidelijk
door de terugkeer van generaal Grivas
naar het eiland. Grivas is de legenda
rische Dighenis, die de leiding van de
guerilla tegen de Engelsen op zich had
genomen, een guerilla, welke werd ge
voerd met het doel aansluiting bij Grie-
Roemenië.
Roemenië, wij hebben het al eerder kun
nen constateren, verzet zich voortdurend
meer tegen wat het de heerschappij van
Moskou op economisch en politiek ge
bied noemt. Het heeft geweigerd mede
te werken aan de z.g. „socialistische
werkverdeling”, die het land in onvol
doende mate zou industrialiseren. De
Roemenen zijn rustig doorgegaan met
hun plannen en hebben daartoe contac
ten gezocht in het Westen. Een han-
delsverdrag met Amerika is al gesloten
en nu komen later in de maand Roe
menen naar Frankrijk, vermoedelijk om
ook daar hun economische onafhanke
lijkheid een bredere basis te geven.
zou
zou
Na 5% jaar te Witmarsum als predikant
gestaan te hebben, nam gistermiddag Ds.
J. E. van Brakel afscheid van zijn doops
gezinde gemeente.
de weken zolang bezig is geweest. Van
tevoren kon al worden verwacht, dat
deze voorstellen van staatssecretaris v.
d. Berge zouden worden aanvaard. Hoe
wel dit niet de bedoeling was beteken
den deze voorstellen toch een belasting
verlaging van een kleine f 200 miljoen.
Met deze werkzaamheden achter de rug
komt de zomervakantie voor de Kamer
leden aardig in zicht. Eind volgende
week zal het zover zijn. Veel belangrijks
prijkt er verder nauwelijks meer op de
agenda.
Fakansjetiid bigjint
Sil it der ea fan komme
Wurdt troch hündert prosint
’t Deistich plak tidelik romme?
Dy’t wurket hat wis rjocht
Op ’t frijwillich ütbrekken
Op soarchleas simmernocht
Fan ’t reizgjen en it trekken
Trinten fakansjefleur
Jowt ’t libben Ijochter kleur
Fakansje jowt ek rêst
Dat moat in foarrjocht skine
Party’s tinke, alles bést
Wy wolle de stilte fine
In öfgelegen oard
Sünder forkearsgeroften
Mei in primitive boat
Under de blauwe loften
Fakansje jowt plesier
Elk hat aparte winsken
Party’s sykje ’t leafst fier
Fier buten de lansgrinzen
Efkes yn fügelflecht
Troch de greate wraldstêdden
Tichtbij, dat is net echt
Der is gaer niks to rédden
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartatl
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Hwa’t it lok mei hat
kin oer sawn seen swimme
hwa ’t it net hat
fordrinke yn de goatstien
I Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05157)
Fakansjehalden wint
Neffens de statistiken
Twa en sechtich prosint
Nimt in pear frije wiken
It tal rint stadich op
Dit langstme kin net lekke
Oeral de ütnoegingsrop!
Kom, lit üs reisgje en trekke
Bolswards Nieuwsblad
De aandacht van president Johnson
werd door nog andere dingen in be
slag genomen. Vorige week hebben we
bericht, dat de aanneming van de wet
op de burgerrechten door de Amerikaan
se Senaat, het sein is geweest voor een
groep van 1000 studenten in Mississippi
om in actie te komen om naleving van
de wet af te dwingen in een operatie,
welke „Vrijheldszomer” wordt genoemd
De start ervan is zeer ongelukkig ge
weest, want drie van deze studenten,
twee blanken en een neger, zijn spoor
loos verdwenen. Men heeft slechts hun
uitgebrande auto gevonden.
Elders, in St. Augustine in Florida, is
het enkele malen tot felle gevechten
gekomen tussen negers en blanken.
Allan Dulles, het vroegere hoofd van
de inlichtingendienst, is aan het hoofd
gesteld van de onderzoekingen naar de
drie vermisten. Militairen zijn ingescha
keld bij het zoeken, hetgeen in het Zui
den al bezorgdheid heeft gewekt, want
deze militairen staan onder de federale
regering van Washington. Dulles heeft
rapport over de situatie uitgebracht en
de teneur ervan is, dat de vrijwilligers
van de „Vrijheldszomer” bijzonder ern
stige gevaren wachten in Mississippi.
Tevens had de eindstemming plaats
over de modernisering van de Vermo
gens-, Inkomsten- cn Loonbelarcing,
waarmede de Kamer in de voorr.fgaan-
Er was feest op paleis Soestdtfk. Prins Bernhard vierde zijn verjaardag en zijn
tweede dochter, Prinses Irene, kwam hem bezoeken. Wie zich haar bruiloft met
Charles Hughes de Bourbon Parma ver van huis en familie herinnerde,
die begreep, dat dit daar als een heugelijke gebeurtenis werd gevierd, en dat
de buitenwereld zich daarmee maar niet moest inlaten.
Op het Binnenhof had deze week overigens ook een historische gebeurtenis plaats.
Een eeuwenoude burenruzie met België werd in de Tweede Kamer beslecht.
Het Schelde-Rijnaccoord werd met instemming ontvangen; daardoor zal de Schelde
over Nederlands grondgebied een verbinding krijgen met de R(jn. Nu de Belgen
zich bereid hebben verklaard de Rynvaartpremies af te schaffen, was het verzet
hiertegen in Nederland eindelek verdwenen.
Tsjombé’s ster rjjst
weer.
Niet verlengd is de activiteit van de
troepen van de Ver. Naties in de Kon
go. Hier hebben zij een belangrijke rol
Wie weet, dat de Republiek der Ver
enigde Provinciën de Schelde tot aan
de Franse tijd heeft dicht gehouden,
begrijpt hoe moeilijk het is geweest de
weerstand hiertegen, met name in Rot
terdam, te overwinnen.
In 1926—-’27 waagde een voorganger van
minister Luns mr. Van Karnebeek
een eerste poging. In de Tweede Kamer
kreeg het verdrag een meerderheid van
één stem; doch op 24 maart 1927 werd
het met 33 tegen 17 stemmen verwor
pen. Minister Van KamqJjeek trad af.
Het zou bijna veertig jaar duren voor
dat het probleem kon worden opge
lost.
taris van marine,
woord op schriftelijke vragen van
k.v.p .-afgevaardigde Moorman van
hand gewezen.
Vervolgens gaf minister Scholten
kennen, dat nu het Voorlopig Verslag
van de Tweede Kamer zo uitvoerig was
uitgevallen, het hem niet mogelijk was
daarop nog voor het zomerreces te ant
woorden en dat de openbare behande
ling dus pas na het zomerreces zou
kunnen plaats hebben.
Doch daarmede dreigde de Tweede Ka
mermeerderheid precies het tegenover
gestelde te bereiken van wat haar be
doeling was, n.l. dat de REM van de
zomer haar gang zou kunnen gaan en
zich even grote populariteit zou kun
nen verwerven als het radioschip „Ve
ronica”. Uiteraard was dit voor de Ka
merleden, die vorig jaar voor de invoe
ring van commerciële televisie gepor
teerd waren geweest, niet zo’n schrik
beeld als voor de vrienden der omroep
organisaties in de Kamer.
Fractieleiders, zoals de liberale mr.
Geertsema en de christelljk-historische
afgevaardigde Beernink, reageerden wel
met meer begrip op de aankondiging
van minister Scholten dan de anti-revo-
lutionair Smallenbroek en de socialist
Kleywegt.
In de k.v.p.fractie vielen uiteenlopende
reacties te beluisteren. Voor alle zeker
heid zond het k.v.p.partijbestuur een
aanmaning aan haar Kamerfractie om
er zorg voor te dragen, dat door 1 et
uitstel de REM niet in de kaart zou
worden gespeeld. Van die onrust werd
dinsdagmorgen in de Kamer blijk ge
geven tijdens een orde-debat.
de vrije zee. Die mogelijkheid had de
regering, bij monde van de staatssecre-
aanstonds in ant-
de
de
gespeeld. Zij hebben de regering van
Leopoldstad de gelegenheid gegeven
zich te organiseren, zij hebben de af
scheiding van Katanga ongedaan ge
maakt, maar de kansen zijn niet ge
grepen. De centrale regering onder pre
mier Adoela is uiterst zwak. Zij heeft
te kampen met een aantal opstanden
in het onmetelijke land. Op een 500 km
van Leopoldstad grijpt de opstandige
beweging van Moelele in Kwiloe oni
zich heen en verder naar het Oosten, in
Kivoe, zijn de opstandelingen van Soe-
maliot actief. Beiden staan onder in
vloed van Peking en worden gesteund
door een comité van ontevredenen, dat
zich in Brazzaville, in de voormalige
Franse Kongo ophoudt.
De positie van de centrale regering is
zo zwak, dat er ernstig wordt gespro
ken over een combinatie van tegen
standers van Adoela, om een nieuwe
regering te vormen. Een van hen is Gi-
zenga, een links georiënteerde politicus,
die op het ogenblik nog in de gevange
nis zit, een andere Tsjombé, de oud-
president van het afgescheiden Katan
ga, enkele malen de gevangene van de
centrale regering die, na een verblijf
van ruim een jaar in het buitenland,
zijn ster weer zo ziet rijzen, dat er aan
wordt gedacht hem tot premier van
Leopoldstad te maken. Maar het land,
dat de Ver. Naties achterlaten is een
verscheurd geheel, dat economisch bij
zonder wankel is.
Een nieuw licht bouwsysteem dat in de
fabriek tot stand komt en door een
Britse firma is ontwikkeld trekt veel
belangstelling op een tentoonstelling op
het gebied van de geïndustrialiseerde
bouw, die op 23 juni j.l. in Londen is
geopend. De voornaamste inzending is
een gebouw, dat bestaat uit vier volle
dig ingerichte eenheden elk met een
oppervlakte van 200 vierkante voet. El
ke eenheid verlaat de fabriek compleet
met dak, vloer en zijmuren. Het voor
naamste bouwmateriaal daarbij is hout.
Elke eenheid kan in enkele minuten
worden opgezet. Vele bezoekers, waar
onder industriëlen uit Scandinavië en
de Duitse Bondsrepubliek, hebben reeds
belangstelling getoond voor dit geheel
Britse systeem, dat ook is gebruikt voor
het paviljoen voor buitenlandse bezoe
kers op de tentoonstelling.
kenland de z.g. enosis te bereiken.
De wegen van Grivas en Makarios zijn
uiteen gegaan, toen Makarios de onaf
hankelijkheid als tussenoplossing ac
cepteerde. Maar nu is Grivas terugge
komen, heeft de Cyprioten toegespro
ken en het recht op zelfbeschikking
centraal gesteld. Deze zelfbeschikking
wil, gezien de stemming onder de
Grieks-Cyprioten zeggen, enosis. Maar
de Turken zijn nog niet zover dit ook
als een oplossing te zien.
Al eerder had Makarios Grivas, die zich
in 1958 weer in Griekenland had ge
vestigd, naar Cyprus te komen, maar
daar is het toen niet van gekomen, ver
moedelijk doordat Makarios de eisen
van Grivas niet kon inwilligen. Maar
nu Grivas wel is gekomen mag men
aannemen, dat Makarios binnenslands
steeds meer in de knel kwam te zitten,
doordat er voortdurend privé-legertjes
om hem heen verrezen, terwijl ook de
druk van de communisten groeide.
Enosis betekent voor Makarios het ein
de van de soevereiniteit, maar wrellicht
ziet hij geen andere uitweg. Enosis zou
zeer zeker eventuele Russische plannen
doorkruisen.
Het mandaat van de troepen van de
Ver. Naties om de orde te handhaven
is met drie maanden verlengd. Misschien
wordt binnen die termijn een oplossing
gevonden of geforceerd.
en Wymbritseradeel.
Geen gemeente in Friesland waar zoveel
gekaatst wordt als in Wonseradeel.
Vooral op zondagen wordt de dorps
straat daartoe gebruikt. B. en W. wil
len dit thans verbieden.
Op het ogenblik bestaat er echter meer
belangstelling voor een ander probleem
op de waterwegen. Op de Noordzee,
even buiten de territoriale wateren, pro
beert de REM vanaf een kunstmatig
eiland ons land van commerciële tele
visie te voorzien, welke de Tweede Ka
mer vorig jaar heeft afgewezen.
Zoals bekend had mr. Scholten, die vo
rig jaar als staatssecretaris van O., K.
en W. had geprobeerd de commerciële
t.v. in te voeren, het nu als minister
van justitie tot zijn plicht gerekend om
een wetsontwerp in te dienen, waardoor
de Nederlandse wetten ook zouden gel
den op installaties op het continentaal
plat, dat loopt van de kust van Neder
land tot een diepte van 200 meter in
de zee.
Tegen dit voorstel waren in de Tweede
Kamer echter volkenrechtelijke bezwa
ren gerezen; de grote meerderheid was
het er wel over eens, dat tegen deze
poging om alsnog commerciële t.v. in
te voeren, moest worden opgetreden.
Maar zij gaf er de voorkeur aan, dat
daarvoor geen wettelijke omweg
worden gekozen, maar aanstonds
worden opgetreden op grond van de
overweging, dat het oprichten van een
t.v.-installatie een inbreuk vormt op
Men kan in deze benoeming niet het
streven zien de oorlog nu zeer beslist
uit te breiden, al is nog geen beslissing
gevallen. Het doel is voornamelijk door
deze benoeming de Chinezen nu weer
te doen gevoelen, hoezeer het Amerika
ernst is met de verdediging van Zuid
oost Azië. Als onder-ambassadeur
een nieuwe figuur is benoemd een
plaatsvervangende onder-minister van
buitenlandse zaken, die zich in het bij
zonder met deze streken heeft bèzig ge
houden, U. Alexis Johnson.
Crisis in Italië.
Italië zit zonder regering. Eind vorige
week is Moro, die aan het hoofd stond
van een coalitie van chr.-democraten,
republikeinen, sociaal-democraten en
socialisten van Nenni, gevallen over een
paragraaf in de begroting van onder
wijs, waarin een bijdrage van nog geen
miljoen gulden werd uitgetrokken voor
het bijzonder, dat wil zeggen confessio
nele, onderwijs.
De socialisten en de andere niet-katho-
lieke partners hebben zich uit principe
onthouden. Zij wensen geen steun voor
bijzonder ondeA’ijs, daar dat het begin
sel van de scheiding van kerk en staat
in gevaar zou brengen.
Van de chr.-democraten hebben er tien
met de communisten, neo-fascisten, mo
narchisten en liberalen tegen gestemd.
Niet omdat zij er. principiële bezwaren
tegen hadden, maar-om de regering ten
val te brengen, want de samenwerking
met de socialisten van Nenni wordt in
de rechtse kringen niet gewaardeerd.
Men betoogt daar, dat deze samenwer
king een stabilisatie van de wat op hol
geslagen Italiaanse economie niet toe
laat. Men wil de inflatie voornamelijk
bestrijden door beperkingen van het
crediet (zoals gebeurt) en door het in
voeren van een loonstop.
Hiertegen kanten de socialisten zich ten
sterkste. Waarom, zo betogen zij, zou
den de arbeiders de lasten moeten dra
gen. Er zijn nog wel andere middelen
om de zaken in het reine te brengen,
o.a. door sociale structuurhervor
mingen. Van regeringszijde is een ge
dwongen sparen gesuggereerd, maar
door de val van de regering is alles op
losse schroeven gesteld.
De Spaarbank Bolsward is op 11 febr.
1887 opgericht. Op maandag 1 april
werd de eerste zitting gehouden in de
consistorie der Doopsgezinde gemeente.
Later heeft de Spaarbank de vernieu
wing van dit lokaal bekostigd en daar
voor vele jaren het gebruik gekregen.
De eerste slagzinnen waren: Doe bij
een kleintje ditmaal wat, zo wordt het
licht een grote schat. Sparen doet ga
ren. Een mens die niet weet te sparen
naarmate hij wint, zal sterven zonder
een stuiver te bezitten. Een stuiver ge
spaard is een stuiver gewonnen. De
verkwisting is de moeder van het ge
brek.
De namen der oprichters waren: A. W.
Huidekoper (voorz.). N. de la Lande
Cremer, T. v. d. Weg, W. A. Peereboom
L. Levoir, en D. J. Brouwer (secretaris
boekhouder). Zittingen ééns in de 14
dagen op maandag 11-1 uur.
Hwat hat Qabe Skroar
Onweer en windhoos. De boerenhuizinge
O. Dijkstra in het Heidenschap
door de bliksem getroffen en in vlam
men opgegaan. Ook de boereplaats
Halfweg Sneek Bolsward, bewoond
door Jentje Bootsma afgebrand. In Par-
rega de boerehuizinge van J. B. Coupe
rus door het hemelvuur getroffen. Op
vele plaatsen vee in het land gedood.
De grote tentoonstelling „Bylden”, wel
ke van 3 juli tot en met 16 augustus in
het Kunstcentrum „Prinsetün” wordt
gehouden ter herdenking van het feit,
dat Pier Pander 100 jaar geleden werd
geboren, zal elke dag van 9 uur ’s mor
gens tot 9 uur ’s avonds geopend zijn,
ook ’s zaterdags, ’s Zondags zal het
Kunstcentrum geopend zijn van 11-17
uur.
Tijdens deze tentoonstelling kunnen
gratis rondleidingen verzorgd worden
voor belangstellende groepen, mits te
voren hierover kontakt met het Kunst
centrum is opgenomen. Als voorwaarde
wordt gesteld dat de groepen minimaal
uit 10 personen en maximaal liefst uit
niet meer dan 20 personen zullen be
staan. De rondleidingen kunnen gege
ven worden dagelijks van 9 tot 12 uur en
van 14 tot 17 uur, behalve ’s zaterdags
en 's zondags.
.«S'
