Frieslands industrie handhaaft zich
Uitbreidingen en nieuwe vestigingen
echter niet (meer) spectaculair
Aan de inwoners van Bolsward
en wijde omgeving
Ode aan ’t Heamiel
de Martinytoer
Fan
Zilveren filmpjes
Hwat bringt üs de
R.O.N.O.
üs hjoed p p
to sizzen
DINSDAG 7 JULI 1964
103e JAARGANG
No. 51
5SS
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, llindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
WET OP BURGERRECHTEN
HARTELIJK WELKOM IN BOLSWARD.
iXXXNXNXXXXXXXXXXXXXXX?
Tj. de J.
Men wit nea hwer’t men sünder kin
foardat men it bisiket
Advertentieprijs: 15 cent per tnm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
2e week juli 1939
FOAR FRYSLAN WICHTIGE
KWESTJES
net doocht. En dat is de wize hwerop
party minsken miene yn de krante of
via de telefoan ageare to moatten. Net
mei arguminten mar mei forwiten, drige-
minuten en persoanlike oanfallen.
„As jo dat dogge, bin jo de freon fan
de keizer net mear” seine de joaden des-
tiids tsjfh Pilatus. Nou, hawar, der is
neat nijs under de sinne.
Ek by dizze kwestje wiene der lju en
kranten, dy’t neffens dit prosedé to wurk
gyngen. De kommissaris en de depu-
tearre steaten wiene lju fan neat, de
steatenleden gjin hier better, de direksje
fan it P.E.B. oars net as technyske ro
bots, dy’t FryslAn opofferen oan har
machtsstribjen en mear soksoarte fan
aerdichheden. Tsjin de wize fan skriu-
wen en praten haw ik great biswier, ik
fyn it sa minderweardich, dat ik my
dêroer skamje, dat dit yn FryslAn jit
oanhingers fynt. De saek fan de elek-
tryske sintrale is in iepenbiere saek en
elk hat rjucht om der sines fan to tin
ken en to sizzen. Hy mei der gerest tsjin
wêze, fül op tsjin, hy kin alle war dwaen
om meistanners to winnen foar syn bi-
swleren, itsy partikulier, itsy yn kran
ten of gearkomsten. Dit rjucht fan kri-
tyk is it rjucht fan eltse steatsboarger
en de demokratyske steat kin der sün-
der net soun bliuwe. Dêrom binne wy
bliid mei krityk en iepenlike krityk.
Mar oan dizze krityk moatte easken
steld wurde en de earste foarwaerde is,
dat hja net fan de saek nei de persoanen
giet. Hwat ik sterk 6f-kar, dat binne de
persoanlike oanfallen, dy’t dizze krityk
in ünfatsoenlik en minderweardich ka
rakter jowe. As de kritikus mient, dat
hy earlik foar in goede saek opkomt,
De Bolswarders wordt verzocht door het uitsteken van de vlaggen
en door het verlenen van medewerking op allerlei gebied te tonen,
dat ze onze gasten hartelijk en in de beste stemming de bekende
Bolswarder gastvrijheid ook nu weer willen bieden.
Er is voor elke beurs en voor groot en klein een rijk gevarieerd
programma ontworpen. Er is vast iets voor bij!
Gaarne tot ziens tijdens de feestdagen.
De Zomercommissie Bolsward.
Morgen beginnen de Heamielfeesten!
Uw grote belangstelling voor deze feestdagen en voor de vele
evenementen, die van 8 tot en met 11 juli 1964 in Bolsward zullen
worden geboden, is ons bekend. Wij rekenen dan ook gaarne op Uw
spontane medewerking om er een FEEST van te maken, waarin
stad en platteland samen de reeds gesmede band verstevigen.
plakken in tsjinstanner binne. En wy
soene dan ek sizze kinne, dat dizze bi-
slissing in stap is op de goede wei. Nou
jit ien fierdere stap ek de fjouwer
keamen ófskaffe en wy binne wer yn
goede banen. Gjin plakken yn it foar
aparte stipe jaen, mar rounom helpe,
hwer’t blykt, dat de yndustrlële har bés
te kansen sjogge. Is dat yn de Jouwer,
dan dêrre, is it yn Frentsjer of Mak-
kum dan moat men dér wêze. Wy achtsje
it yn striid mei in soun folksbistean om
de lju niei ekstra stipe fan it ryk nei
Grins of Ljouwert to triuwen. Wy miene
dat elk plak nei forhêlding deselde
rjuchten hat en dat it yn striid is mei
de rjuchtfeardichheit de sinten fan de
iene de oare ta to triuwen. Wy bliuwe
fan mienlng, dat de sakelju yn elk plak
in earlike kins hawwe moatte om dêrre
har wjukken üt to slaen en wy binne
jit altyd fan miening, dat dizze opsette-
like en kunstmjittige bifoarrjuchting fan
de sterken, ünrjuchtfeardich is en dus
forkeard. De provinsiale bistjüren fan de
trije Noardelike provinsjes binne nou
mei in krêftich protest op ’e lappen
komd en de sawn ex-kearnen binne op-
sternaet. Wy kinne dat blgripe, mar har
protest soe mear yndruk meitsje as hja
yndertiid mei üs protesteard hiene tsjin
de hiele kearnoanwizing. Hwant doe
waerden net sawn, mar sawn kear sawn
libbene stêdden en doarpen diskwalifi-
scard. En doe hearde men harren net.
Sil dizze hurde les nou llede ta in yn-
sjoch, dat dy hiele wrakke kearn-biwe-
ging fan ’e baen moat? Of giet dat to
hurd?
De prijzen voor dierlijke vetten, die reeds
een stijgende tendens vertoonden, bewo
gen zich op een hoger niveau dan in ’t
jaar daarvoor. De uitvoer van spijsvet-
ten bedroeg 40.161 ton.
Vermeldenswaard is, dat een door het
Produktschap voor Granen ingestelde
enquête heeft uitgewezen, dat landelijk
gezien Friesland de beste voorziening
bezit met betrekking tot opslag, bewa
ring en conditionering van de in dit
gewest geteelde granen.
Tengevolge van de vermindering van de
pluimveestapel liep de omzet in pluim
veevoeders terug, terwijl tri de rundvee
sector de strenge winter van invloed
was. Evenwel ontwikkelde de mesterij
van jonge stiertjes zich gunstig, waar
door de omzet in zg. kunstmelk zich
verder kon uitbreiden.
Evenals in het voorafgaande jaar gaf
de gang van zaken in de gedistilleerd-
branche een bevredigend beeld te zien.
De omzetresultaten stegen met ruim
8 welke stijging moet worden toe
geschreven aan een toeneming van het
huisverbruik.
De suikerwerkenindustrie kan in het al
gemeen op een gunstig jaar terugzien.
Het verbruik van suikerwerken nam we
der toe.
Met zijn speciale koeksoorten neemt
Frriesland een belangrijk deel van de
totale Nederlandse koekverkoop voor
zijn rekening. Voor deze produkten be
stond op de binnenlandse markt een
zeer goede belangstelling, terwijl ook
de vraag voor export in het afgelopen
jaar een behoorlijke stijging te zien gaf.
Evenals in het voorgaande jaar ver
toonde de omzet in beschuit een achter
uitgang. De consumptie van dit produkt
verminderde in het verslagjaar met on
geveer 8 Dit vond onder andere zijn
oorzaak in de verschijning van een groot
aantal, nieuwe produkten op de levens
middelenmarkt, terwijl door de grotere
centralisatie van de Friese bakkerijen
het aantal verkooppunten verder terug
liep.
Te koop wegens afschaffing 4 molen
zeilen 4.16 m bij 1.16 m. P. Dijkstra te
Tirns.
Het bouwen van een herenhuis voor W.
Graafsma te Witmarsum gegund aan
de laagste Inschrijver Gebr. Draaisma
te Piaam voor f 10.486,
En de boer die ploegde voort
Trok eindeloze voren
En als straks de morgen gloort
Ruist zacht het rijpend koren
Toch staat hij aan het einde stil
Een moment te overdenken
Verzamelt veerkracht voor zijn wil
Daar een nieuwe taak gaat wenken.
Dan viert hij feest, vier dagen lang
Het hooi zit in de schuren
De graanoogst is nog niet op gang
Dat kan een maand nog duren.
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartn!
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uut 2660 of 2335
(05157)
Bolsward nodigt,
kom vier ons festijn en
Schik U dankbaar aan de dis
Het maal is klaar: Rijst met rozijnen
Een menu, dat altijd feestlijk is
H. J. S.
Op een vorige week gehouden zitting heeft ’t Amerikaanse Huis v. Afge
vaardigden heeft de wet op de burgerrechten goedgekeurd. President John
son heeft de wet tijdens een plechtigheid op het Witte Huis met zjjn hand
tekening bekrachtigd. Op de foto drukt de president de hand van neger
leider Ds. Martin Luther King, terwijl hij hem de pen overhandigt, waarmee
de wet werd ondertekend.
sen over 1963 aanmerkelijk lager lag
dan in het voorafgaande jaar, gaf de
gang van zaken in deze bedrijfstak over
het algemeen toch reden tot tevreden
heid. De FYiese bedrijven waren gedu
rende het gehele jaar goed van orders
voorzien, al moest rekening worden ge
houden met een verscherpte concurren
tie, welke het uiteindelijk resultaat on
gunstig beïnvloedde.
Voor het eerst sinds 1952 is de melk-
aanvoer aan de zuivelfabrieken in Fries
land lager geweest dan in voorgaande
jaren. Deze produktiedaling kan aan
verschillende oorzaken worden toege
schreven. De belangrijkste hiervan zijn
ongetwijfeld geweest de strenge winter
de slechte ruwvoederpositie, de gerin
gere omvang van de veestapel en de
minder gunstige weersomstandigheden
gedurende het weideseizoen.
De tendens tot samenwerking en con
centratie in de zuivelindustrie wordt
zich ook in het afgelopen jaar voort;
In het begin van het jongste verslagjaar van de Friese Kamer van Koophandel
gaf de economische situatie in Nederland een evenwichtiger en rustiger ontwik
keling te zien dan In voorgaande jaren het geval was. Naarmate het jaar evenwel
voortschreed, kon in verschillende sectoren van het bedrijfsleven een verdere
krachtige opwaartse lijn worden geconstateerd, terwjjl de orderpositie bij de
meeste bedrijfstakken zeer bevredigend kon worden genoemd.
Na de lichte ontspanning op de arbeidsmarkt manifesteerde zich allerwege een
toenemende schaarste aan arbeidskrachten, in welke ontwikkeling de Regering
aanleiding vond tot het nemen van enkele beperkende maatregelen ter voorko
ming van verdere spanningen op de arbeidsmarkt. Desondanks leidde deze ge
spannen verhouding tussen vraag en aanbod in verschillende sectoren van het
bedrijfsleven tot bijzondere moeilijkheden, welke uiteindelijk hun oplossing vonden
in een complex van maatregelen, welke een verbetering van de loonverhoudingen
en van het loonbeleid beoogden.
FREED 10 JULY 1964
18.4019.20 üre: Fryske ütstjüring
Foar de bern: „De blomkes dy’t net
moai genöch wiene”, in forhael for-
teld troch Annechien Piebenga.
Foar it jongfolk fan 13 oan ’t 20
jier. „Wy binne jong” mei bydragen
fan Willem Abma.
Marten Castelein op ’e tekst oer it
boerelibben fan aids. Dizkear sil hy
it hawwe oer de mieren yn de ün-
getiid.
De fleurige üngetiid, in gramme-
foanplaetsje fan Jikky de Boer en
Minne Huizenga.
„In feit fan ’e wike”, in reportaezje
fan in aktueel barren yn Fryslan.
Zo is het leven van de boer
Alleen wil hij het dragen
Maar eens wendt hij het roer
Vandaar de heamieldagen.
DONDERDAG 9 JULY 1964
19.3519.50 uur: Literair Leven
L. W. Nauta spreekt over „Op weg
naar het einde”, door Gerard Kor-
nelis van het Reve.
dan moat hy ek oannimme, dat de oa-
ren like earlik it oars sjogge. En as hy
dan mei modder en drek smyt, dan sak-
ket hy Onder de streek. Inkelde lju gean
sa fier, dat hja drige en wrokke ha. As
jimme dat oannimme, sa skille my im-
men op, dan moatte jo der mar op rek
kenje, dat it jim léste sittingsperioade is.
Nou hawar! Mei sokke streken binne jo
wis fan it forlies, hwant hwat man soe
omlizzen gean foar chantaezje en bang-
makkerij Dan is it in keardel fan neat.
Né, dizze persoanlike oanfallen en drige-
minten komme üt de ünderwAl fan de
maetskipplj en hearre der ek to bliuwen.
„Frysk en Frij” makket ek in karika-
tuer fan de saek troch de foarstimmers
de namme to jaen fan rationalisten, dy’t
gjin each hawwe soene foar oare as fi-
nansiële wearden. Dat is ünwier en de
redaksje wit, dat it ünwier is. It gie by
dizze kwestje om in öfwagen fan de ün-
derskate aspekten fan de mooglikheden,
dy’t FryslAn biedt en as dy dan ta in bi-
paelde konklüzje liedt, dan is it karika-
turael om der sa’n goedkeap en yn-
sinuearjend forhael fan to meitsjen. Dit
is likegoed under de mjitte.
Te koop Stalhouderij, zeer geschikt v.
uitbreiding met lijkauto. P. Hilarides,
Bolsward.
Fraaie zijden damesjapon 78 ct., Eack-
fish mantel 87 ct., prima damesmantel
f 1,75. Dames regenmantel f 1,45. Vlot
te damesblouses 46 ct. Flinke thee
doeken 8 ct., bont voor boesgroens 9
ct. Fraaie zomerjaponstof 7 ct. Witte
kussenslopen 25 ct., jongenspantalons
29 ct., leuke kinderzakdoeken 4 ct.,
prima baddoekjes 5 ct., badmutsen 9
ct.,China matten 12 els 98 ct., 16 els
1.58, 20 els 2,48. Gebr. Wolke, Bols
ward.
van een viertal coöperatieve bedreven
werden de melkontvangst en de pro-
duktie gestaakt.
Tengevolge van de lagere melkaanvoer
daalde de boterproduktie met ongeveer
7
De totale boterafzet bedroeg ongeveer
110.000 ton, waarvan ongeveer 42.000
ton werd geëxporteerd, terwjjl ongeveer
68.000 ton een bestemming vond in de
binnenlandse consumptie. Een belangrij
ke toename van de boterexport vond
plaats naar Polen, Marokko, Chili en
Cuba.
De in 1963 geproduceerde hoeveelheid
fabriekskaas gaf in vergelijking met ’t
vorige jaar een daling van 5 te zien.
De export van kaas gaf in vergelijking
met het voorafgaande jaar een toename
te zien van ongeveer 8000 ton, waarbij
in aanmerking dient te worden geno
men, dat hierop de extra uitvoer van
3000 ton cheddar en van 2200 ton korst-
loze kaas naar Engeland van invloed is
geweest. De uitvoer naar België onder
ging tengevolge van de toegenomen
eigen produktie opnieuw een verminde
ring; daarentegen vertoonde de export
naar Spanje, Italië en Engeland een
behoorlijke stijging.
Evenals in het vorige jaar gaf de pro
duktie van alle soorten gecondenseerde
melk gezamenlijk een stijging te zien
en wel van ongeveer 4 De totale
produktie bereikte een hoogte van bijna
450.000 ton.
De totale produktie van melkpoeder
vertoonde een daling van ongeveer 7
Oe export van vol poeder in bulk daal
de ten opzichte van het voorafgaande
jaar met ongeveer 11
Het geringe aanbod van varkens en de
toegenomen export van levende en ge
slachte varkens, met name naar Frank
rijk, waren oorzaak, dat de inkoopprij
zen voor de vleesverwerkende industrie
tot een ongekend hoog niveau.
De export van vleeswaren en vleescon-
serven bewoog zich op ongeveer het
zelfde niveau. De opheffing van een aan
tal be,perkende bepalingen binnen de
E.E.G. had tot gevolg, dat behalve de
uitvoer van geslachte varkens ook in
de export van rund- en kalfsvlees een
sterke stijging kon worden waargeno
men.
vaart werden gebouwd. Ook naar luxe
schepen bestond enige vraag, doch in
de meeste gevallen had deze betrekking
op schepen van kleiner formaat.
Bij de afdeling landbouwwerktuigen was
de verschuiving van kleine naar grotere
landbouwwagens opvallend, waarbij het
toenemende gebruik van trekkers onge
twijfeld een grote rol heeft gespeeld.
De voortschrijdende mechanisatie in de
akker- en weidebouw kwam tot uiting
in een verhoogde afzet van transpor
teurs, mestverspreiders, zelflossers en
kipwagens.
Als gevolg van de sterk verminderde
melkaanvoer vertoonde de afzet van
vertind ijzeren melkbussen een daling,
terwijl ook de export van deze bussen
bij die van het vorig jaar ten achter
bleef. Daarentegen kon een aanmerke
lijke stijging van de omzet van alumi
nium melkbussen, zowel in het binnen-
als in het buitenland, worden geconsta
teerd.
De afzet van rijwielen gaf in vergelij
king met het voorafgaande jaar enige
daling te zien.
Evenals in voorgaande jaren had de
export met moeilijkheden te kampen.
Weliswaar konden er voldoende orders
voor levering aan de Verenigde Staten
verkregen worden, maar tengevolge van
de scherpe concurrentie van Japanse
en Engelse zijde waren de prijzen niet
lonend.
De dalende tendens in de afzet van
bromfietsen hield ook in het verslag
jaar aan, terwijl rekening moest worden
gehouden met een grotere concurrentie
uit het buitenland, met name uit Duits
land.
De kinderwagenindustrie was goed van
orders voorzien. De export richtte zich
voornamelijk op België en West-Duits-
land, terwijl een enkele maal kinderwa
gens werden verscheept naar de Ver
enigde Staten en Canada.
Nietegenstaandde het feit, dat de lande
lijke produktie van het aantal autobus-
Het kabinet Colijn heeft ontslag ge
vraagd. Dr. Colijn is gevraagd een
nieuw kabinet te vormen.
belindustrie op een goed jaar terugzien.
De financiële uitkomsten lagen op een
iets lager niveau dan in het voorafgaan
de jaar, daar het steeds moeilijker werd
de gestegen loonkosten door produktie-
verhoging op te vangen, terwijl ook de
scherpe, concurrentie op de binnenland
se markt hierop haar invloed deed gel
den.
Evenals in voorgaande jaren moest de
rietmeubelindustrie aan scherpe concur
rentie het hoofd bieden, welke werd ver
oorzaakt door de zich steeds meer uit
breidende huisindustrie. Het gevolg hier
van was, dat de van ouds bestaande
grotere bedrijven steeds meer moeite
hadden concurrerend op te treden, te
meer daar de c.a.o.-lonen werden opge
trokken tot het peil van de lonen in de
houten meubelindustrie.
Tengevolge van deze ongebreidelde con
currentie lagen de prijzen op een laag
niveau, zodat de resultaten over het al
gemeen teleurstellend waren.
De produktie van de confectie-industrie
vertoonde een stijging, terwijl ook de
omzetten zich op een bevredigend peil
konden handhaven. Evenwel nam de in
voer sneller toe dan de uitvoer, zodat de
relatieve positie van deze industrie een
achteruitgang te zien gaf.
De binnenlandse afzet van wollen ga
rens, welke aanvankelijk gunstig werd
beïnvloed door de strenge winter, ver
toonde in de gebruikelijke seizoensmaan-
dcn september en oktober een zekere
aarzeling.
Door de strenge en langdurige winter
liet de bedrijvigheid in de lederhandel
en de schoenmakerij te wensen over,
welke omstandigheid van ongunstige
invloed was op de afzet van de leder
industrie. Weliswaar werd er meer leer
voor schaatswerk verkocht, doch dit
vormde geen voldoende compensatie
voor de teruggelopen afzet van de nor
male artikelen.
De gang van zaken bij de Friese
scheepswerven was bevredigend. Vele
werven zijn geheel overgegaan op de
nieuwbouw en hiernaar was nog gere
geld vraag. Kustvaartuigen, visserssche
pen en sleepboten werden in het afge
lopen jaar geregeld afgeleverd, terwijl
ook enige grotere schepen voor de zee-
De industrialisatie in Friesland vond
verdere voortgang, zij het, dat deze
minder spectaculair was dan in voor
gaande jaren het geval is geweest. Zo
vertoonde de uitbreiding van de perso
neelsbezetting een duidelijke stagnatie,
terwijl de belangstelling voor vestiging
in Friesland nog gering was.
De afzet, zowel van de agrarische als,,
van niet-agrarische produkten, bewoog
zich in stijgende lijn, terwijl de finan
ciële uitkomsten over het geheel geno
men bevredigend waren.
De gang van zaken in de aardewerk-
industrie kon over het algemeen zeer
bevredigend worden genoemd. Het aan
trekken van personeel, dat in hoofdzaak
uit jeugdige personen bestaat, dat in
eigen bedrijf wordt opgeleid, ondervond
geen bijzondere moeilijkheden.
De binnenlandse vraag overtrof in ’t ver
slagjaar de produktie, zodat aan ex
port weinig kan worden gedaan. Deze
bleef voornamelijk tot een aantal oude
relaties beperkt.
De ongunstige weersomstandigheden en
de strenge winter waren er de oorzaak
van dat de produktie van de baksteen-
fabrieken ten achter bleef bij die van
het voorafgaande jaar.
De betonindustrie was zeer ruim van
opdrachten voorzien. Het afzetgebied
werd tot praktisch het gehele land uit
gebreid, terwijl ook de export van steeds
meer betekenis werd.
De situatie in het grafische bedrijf on
derging geen noemenswaardige veran
dering.
Caseïne plastic, van ouds een van de
voornaamste grondstoffen voor de mo-
degevoelige knopenindustrie, heeft zich
ook in het afgelopen jaar doen kennen
als een belangrijk exportprodukt.
De fabricage van de diverse teerpro-
dukten bewoog zich op een zeer behoor
lijk peil. Naar asfalt met zand en dak-
leer met zaagsel, alsmede naar rollen
van bitumenasfalt bestond een zeer gro
te vraag, welke vermoedelijk een ge
volg was van de in de bouwnijverheid
zeer veel toegepaste platte dakkapcon-
structie.
De gang van zaken in het fabriekmatig
timmerbedrijf kan over het algemeen
zeer bevredigend worden gepoemd. Er
waren goede afzetmogelijkheden, ter
wijl ook vanuit andere delen van het
land orders konden worden aangetrok
ken.
Tengevolge van de langdurige winter
kwam de aanvoer van hout uit de Scan
dinavische 1-nden eerst laat op gang,
waardoor de voorraden uitgeput raak
ten. Overigens ondervond de aanvoer,
op enkele hardhoutsoorten na, geen
moeilijkheden.
Over het geheel genomen, kan de meu-
A1 Inkelde moannen waerd der mei
spanning ütsjoen nei de nota, dy’t Drs.
Bakker, üs eardere wethAlder, yntsjinje
soe oer de bikende kwestje fan de yn-
dustry-kearnen. Nou dy forskynd is, is
de toloarstelling great. Hwant as de
Keamers dizze nota aksepteare, dan sille
fan de Alf keamen yn Fryslan sawn for
dwine. Allinnich Ljouwert, Drachten,
Snits en it Fean bliuwe dan oer. Wy nim-
me oan, dat üs lêzers witte, dat wy fan
dy hiele oanwizing fan bifoarrjuchte
De nije elektryske sintrale komt oan de
Burgumermar, sa ha de Steaten diz
ze wike bislist. Der hat hiel hwat oer to
dwaen west der binne tsientallen mins
ken, dy’t foar dizze saek ekstra-üren
makke hawwe.
De opposysje makke him soargen oer de
lanskips-oantaesting en de rekreaesje,
wylst dêrneist aei-sikers en fiskers bi-
swieren hiene troch har affear of leaf-
hawwerij. Dizze opposysje hat him goed
hearre litten en har adressen oan de
Steaten wiene torjucht en op it goede
plak. Der is lykwols ien ding, dat lang
Hwat hat Qa be Sb roar
Bolswards Nieuwsblad
