Onrust onder negerbevolking kan
Goldwater’s kansen doen stijgen
Fusie Christelijke partijen
voorlopig afgewezen
Wordt Brezjnjew opvolger van Chroestsjow?
Geestdrift en fel verzet bij Goldwater s
kandidaatschap presidentsverkiezing
Zomerzorgen op het Binnenhof
a
roar
Goldwater
Gouden filmpjes
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Kaatser overleden
bij spel in Makkum
üs hjoed 2
VRIJDAG 24 JULI 1964
103e JAARGANG
No. 56
to sizzen 1
DE VIERDAAGSE VAN APELDOORN GESTART
Extremisme
PYÏ
po-
Advertentieprijs: 15 cent per tnn>
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
In kening
kin syn folk allinnich regearje
troch it to tsjinjen
ie week juli 1914
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V., Dolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Tclef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
:(05157)
Terugslag.
De kandidatuur van Goldwater heeft ’n
merkwaardige terugslag in het buiten
land. Men schrikt terug voor zijn on
verantwoordelijke wijze van denken op
internationaal terrein. Het gevolg hier-
Dinsdagmorgen, in alle vroegte, zijn 1320 deelnemers aan de elfde
vierdaagse van Apeldoorn van start gegaan. Het was goed wandel
weer, doch reeds tijdens deze eerste etappe vielen de eerste slachtoffers:
fikse blaren hier bij enkele deelnemers van het St. Jozefshuis uit Heer
bij Maastricht die evenwel op vakkundige wijze door de blaren-
prikploeg bestreden werden.
Tussen Vlissingen en Ostende liggen
Engelse kruisers. De Duitse troepenbe
wegingen zijn in volle gang. De span
ning tussen Duitsland en Frankrijk is
zeer groot. België mobiliseert. Ook de
mobilisatie van het Russische leger en
de Russische vloot bevolen.
De schaarste aan zilvergeld wordt on
rustbarend.
De Duitse huzaren zouden de Neder
landse neutraliteit bij Tilburg geschon
den hebben.
In Nederland worden veel paarden op
gekocht voor het leger.
In Maastricht bracht het Roode Kruis
60 bedden gereed om op alle gebeurlijk
heden voorbereid te zijn.
Na beschieting hebben de Duitsers de
Belgische stad Visé ingenomen.
Ut 't politike wetter
Komt wer in lüd gesnetter
Elk waerd it wys, der sit
In wylde jerk yn 't bit
Mei hege punten-listen
Nuver, de measten wisten
Fan syn bistean net óf
Nou slacht er mei de wjokken
Dyjinge dy’t him lokken
Wurde seis in dripke skou.
’t Giet by de Amerikanen
Sa yn forkearde banen
Hoe komt dochs in partij
Dêr, nofter bisjoen, by
Miskien dat hja ’t seis witte
Wy moatt’ in fearke litte
Us klimaet is net myld
Dus dizze kear mar ris wyld
It Wite nêst-birikke
Kom, kom, dan soene wy skrikke
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartiil
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
T.V.-recIame.
Een ander interessant punt, dat mr.
Beernink aansneed, was zijn afwijzing
van de gedachte, dat de dagbladen, de
t.v.-reclame zouden gaan verzorgen.
Mr. Beernink liet merken, dat hij veel
meer voelde voor de gedachten, welke
minister Scholten vorig jaar als staats
secretaris heeft ontwikkeld. Maar hij
zei realistisch genoeg te zijn om te be
seffen, dat die niet „haalbaar” z\jn.
Maar wat dan? Het p.v.d.a.plan om
naast de omroepverenigingen een „nieuw
orgaan” met de verzorging van het
tweede net te belasten, heeft ook al
niet veel instemming gesogst.
De zomervakantie doet zich nu ook op het Binnenhof gelden. Men ziet er meer
toeristen dan Kamerleden. Amper terug uit de Sovjet Unie na gesprekken
met de Russische minister-president en zijn collega van buitenlandse zaken
maakte minister Luns zich deze week op om naar Indonesië af te reizen. Daar
tussen behandelde de Eerste Kamer, die nog niet met vakantie is, het kernstop-
verdrag een onderwerp, dat met algemene stemmen werd goedgekeurd. Op
vallend was echter, dat de communist Bakker zich, zij het buiten de Tweede
Kamer, uitliet op een wijze, die doet vermoeden, dat de c.p.n. nog steeds niet
helemaal zeker is van haar positie in het conflict tussen Peking en Moskou.
Party doare ’t amper neame
Hoe fier kin sa’n jerk fleane?
In kloft efter him oan?
Dan is de grap bidoarn a
Der sil neist yn Jerope
Net sa wakker op hope
Seis yn üs lytse lan
Brochten se üs oan ’t forstan
(De Earste Keamer leden)
Ta blidens wie gjin reden
Foar ’t politike wetter
Is ’t om de rêst, grif better
Knip ’t wylde jerkje gau
Hwat fan syn wjokken óf
Dan wurdt er neist hwat dimmen
Is 't oeral to fornimmen
Einen kwêkje foldien
Wy bliuwe as keppel ien
De blanke en de swarte
Mei ijocht en romte parte.
Een nieuw leiderschap is nodig, ook in
het binnenland, waar de federale rege
ring voortdurend inbreuk aan het ma
ken is op de individuele vrijheden en be
voegdheden van de deelstaten. Goldwa
ter zoekt vooral steun ter rechter zijde
en dat heeft hij als volgt onder woorden
gebracht: „Extremisme in verdediging
der vrijheid is geen ondeugd”.
Een slogan, dat overal op van toepas
sing kan zijn, maar dat hier in het bij
zonder slaat op de actie voor de rech
ten van de staten, die de voorstanders
van rassenscheiding voeren. De indivi
duele vrijheden zijn in Goldwaters ogen
de absolute ondernemersvrijheid zonder
sociale remmingen en de vrijheid ande
ren, zoals negers, hun vrijheid te ontne
men.
Goldwater is wel niet tegen rassenschei
ding, maar hij wil de rassenscheiders
hun vrijheid geven. Dat zal hem, zoals
berekend, in de zuidelijke staten heel
wat stemmen geven, vooral gouverneur
Wallace van Alabama, die zich in dit
overwegend democratische gebied kan
didaat wilde stellen tegen de officiële
democratische kandidaat in, zich heeft
teruggetrokken. Dat is een voordeel v.
Goldwater, aangezien Wallace en hij aan
dezelfde kiezers appelleerden. In de ste
den met hun grote bevolking zal Gold
water, naar men aanneemt, stemmen
verliezen, maar daar staat tegenover,
dat ook in het noorden de rassenschei-
der Wallace populairder bleek te zijn
dan verwacht.
Mutaties.
In Rusland toont men zich bezorgd over
de mogelijkheid van Goldwater als pre
sident. Men hoopte met de Amerikanen
tot een soort vreedzaam overleg te ko
men, waar Goldwater niet voor voelt.
Overigens heeft de positie van de leiden
de groep in het Kremlin zich wel ge
stabiliseerd.
Dat kan men opmaken uit de veran
deringen die hebben plaats gehad.
President Brezjnjew is vervangen door
Mikojan, de communist van de oude
garde. Het presidentschap is meer een
ere-baantje en Brezjnjew wordt op deze
manier vrijgemaakt voor het werk in
het partijsecretariaat. Men concludeert
hieruit, dat hij beschouwd moet worden
als de opvolger van Chroestsjov. Miko
jan heeft altijd begrip getoond voor de
belangen van de consument, Brezjnjew
is een lid van de jongere garde en
Chroestsjov heeft aanzienlijke verbetë-
ringen op sociaal gebied bekend ge
maakt.
Artsen, leraren, winkelbedienden en an
deren, die niet in fabrieken werken, heb
ben 40 pet, loonsverhoging gekregen en
de pensioenen voor de arbeiders op de
collectieve boerderijen worden omhoog
gehaald.
Briefwisseling.
Ondertussen gaat de briefwisseling tus
sen Peking en Moskou voort. Moskou
beschuldigt China ervan bang te zijn
voor een wereldconferentie van commu
nistische partijen, die de Chinese versie
van het marxisme verwerpen zou.
Peking maakte de economische maatre
gelen van Chroestsjov belachelijk: deze
zouden alleen maar een bevoorrechte
groep profijt brengen, terwijl ontevre
denheid onder de bevolking aan het gis
ten is. Peking legt er de nadruk op, dat
Chroestsjov het kapitalisme in de Sow-
jet-Unie wil herstellen. Maar die be
schuldiging zullen alleen simpele zielen
geloven, zo meent Moskou.
Om weer even tot de Ver. Staten terug
te keren. Ontevreden over de economi
sche ontwikkeling behoeft men niet te
zijn. Alle cijfers wijzen op een voort
gaan van de bloeiperiode, die nu in de
41ste maand is. Het enige dreigende ge
vaar is, dat de onderhandelingen over de
lonen in de auto-industrie op een sta
king zullen uitlopen en de auto-industrie
is de motor van de economie.
Bolswards Nieuwsblad
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
ONTSNAPPINGSPOGING
UIT HUIS VAN BEWARING
Europees overleg.
Onze minister van financiën, prof. Wit-
teveen, ontving gasten uit het buiten
land. In Amsterdam kwamen enkele col
lega’s uit de zes landen van de Europese
Economische Gemeenschap bijeen, om
over de inflatietendenzen binnen West-
Europa te spreken. Ook het Europees
Commissielid Marjolin was aanwezig.
Misschien zal ook wel gesproken zijn
over de aanmerking, welke de Europese
Commissie heeft gemaakt op het voor
nemen der Nederlandse regering tot be
lastingverlaging over te gaan. De Nieu
we Rotterdamse Courant, die politiek
aan prof. Witteveen verwant is, heeft
laten doorschemeren, dat die wenk in
v.v.d.kringen niet goed gevallen is.
Een ander Europees overleg, dat op het
programma stond, is uitgesteld. Er zou
namelijk verder worden onderhandeld
over de vorming van een Air-Unlon:
een soort Europese gemeenschap van
luchtvaartmaatschappijen. De vertra
ging kwam de K.L.M. hoe moei
lijk zij er ook voor mag staan eigen
lijk wel goed uit. Vooralsnog zag het er
namelijk naar uit, dat de grote maat
schappijen uit Frankrijk, West-Duits-
land en Italië geneigd waren rekening
te houden met de Beneluxlanden (KLM
en Sabena) in de lucht.
CJi.u.-conferentie.
Al is de Tweede Kamer dan met vakan
tie, dat betekent niet, dat alle Tweede
Kamerleden ook over de politiek zwij
gen. De c.h.u. organiseerde haar jaar
lijkse zomerconferentie te Woudschoten.
Daar dienode de c.h.u.-voorzitter, mr.
Beernink zijn anti-revolutionaire collega
dr. Berghuis van repliek. Deze had de
c.h.u. gevraagd of zij kleur wilde be
kennen. Gevoelt zij voor samenwerking
met de a.r.p. in een grote protestantse
partij? Een Nipo-onderzoek had de in
druk gewekt, dat voor een dergelijke
fusie in de kring van c.h.u.leden zowel
Het traditionele kaatsfestijn van de k.v.
„Makkum” te Makkum en de Makku-
mer „merke” heeft dinsdagmiddag plots
een einde genomen, doordat een deelne
mer aan de leden-kaatswedstrijd onwel
werd en op het veld overleed, alle feeste
lijkheden werden terstond afgelast.
De 63-jarige heer Douwe Blanksma van
de Turfmarkt alhier, speelde op het mo
ment dat hij onwel werd mee in een
wedstrijd, tot het partuur van de tegen
partij behoorde ook dokter Bogstra uit
Makkum, die eerste hulp verleende. Hij
kon echter slechts de dood constateren.
De heer Blanksma was meesterknecht
bij Tichelaars Aardewerkfabriek te
Makkum. Hij was gehuwd en vader van
drie kinderen. De jongste zoon die nog
in huis verblijft en aan de h.b.s. studeert
verbleef voor een vakantie-uitwisseling
in Engeland. Hij keerde per vliegtuig
naar Nederland terug.
De heer Blanksma is jarenlang voorzit
ter van de kaatsvereniging geweest en
was thans nog ere-lid, tevens is hij nog
bestuurslid van de Nutsspaarbank ge
weest. Daarnaast genoot hij bekendheid
bij Tichelaars Aardewerkfabriek, waar
hij bijna een halve eeuw in dienst was.
Maandag hebben drie mannen een
ging gedaan te ontsnappen uit het
Huis van Bewaring in Rotterdam. Ze
kwamen echter niet verder dan het
dak van een dienstwoning, die bij het
gevangeniscomplex hoort. De snel ge
alarmeerde politie heeft meteen de
buurt afgezet. De vluchtelingen wei
gerden zich over te geven, zodat de
brandweer gewaarschuwd moest wor
den om lange ladders beschikbaar te
krijgen. Met dakpannen bekogelden de
mannen de brandweerwagens. Daarop
werden door de politie waarschu
wingsschoten gelost. Ten slotte moes
ten de gedetineerden zich gewonnen
geven. Op de foto worden drie man
nen op het dak door de politie gear
resteerd. Een van hen moet met de
gummistok tot rede worden gebracht
van kan zijn, dat de Europeanen zich
meer aangetrokken zullen gaan voelen
tot de stellingen van president De Gaul
le, die een zo groot mogelijke onafhan
kelijkheid van de Ver. Staten bepleit.
In Engeland heeft .een conservatieve
woordvoerder het al nuttig geoordeeld
te verklaren, dat de republikeinse keuze
de nadruk legt op de noodzaak voor
Engeland zijn onafhankelijke afschrik-
wapenen te behouden. De Labourpartij
betoogt n.l., dat ’t onafhankelijke kern
wapen overbodig is. Dat zal in de ko
mende verkiezingsstrijd nog wel eens
ter sprake komen.
Uit Denemarken komt het bericht, dat
de minister van onderwijs, lid van de
radicale (liberale) partij, zich afvraagt
of Denemarken bij de verkiezing van
Goldwater maar niet uit de NAVO moet
treden.
Zelden zal een candidaat voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen met zoveel
geestdrift van zijn aanhangers en zoveel fel verzet van zijn tegenstanders buiten
de partij en buiten het land begroet zijn als senator Barry Goldwater, de vaandel
drager van de Amerikaanse conservatieven. En het betekent heel wat een conser
vatief te zijn in een conservatief land. Een blad als The New York Times, als
The Thimes (Londen), Le Monde (Parjjs) en vele andere in vele andere landen
zijn haast ten einde raad over de uitslag. Het New Yorkse blad spreekt van een
„ramp in San Francisco”, waar de keuze is gevallen. In de rede, waarmee Gold
water de candidatuur aanvaardde, heeft hij zieh voortdurend als de morele leider
opgeworpen, die nodig is om het prestige van de natie te herstellen. Het commu
nisme ziet Goldwater als het allesoverheersende gevaar. De democratische regering
heeft volgens hem overal nederlagen geleden; in Berlijn door de bouw van de
muur, in Laos, in Vietnam. Daar zal met hem een eind aan komen. Hij is bereid
in de strijd tegen het communisme tot de rand van de oorlog te gaan en wanneer
men het programma van de partij mag geloven, dat op de conventie is aangeno
men, zal Goldwater ook alle Oost-Europese volkeren bevrijden, met inbegrip
van de Oekraïne en Armenië.
Kansen.
Men voorziet, dat Johnson wel zal win
nen, maar dat het aantal stemmen voor
Goldwater en zijn even reactionaire kan
didaat voor het vice-presidentschap, Mil
ler, toch nog wel ongeveer 45 pct. van
het totaal zal bedragen. Het verschil is
te gering om comfortabel te zijn, vooral
wanneer men bedenkt, dat diverse ont
wikkelingen Goldwater in de kaart kun
nen spelen. Gelukkig regent het flink in
Zuidoost-Azië, zodat grote operaties wel
niet te verwachten zijn, maar tegenslag
in het buitenland kan Goldwater stem
men bezorgen. Ernstiger is, dat de on
rust op het gebied van de rasseninte
gratie, ofwel de invoering van de wet op
de burgerrechten tot onrust in het ge
hele land kan leiden en ook dit kan tot
gevolg hebben, dat diverse blanken uit
reactie op de liberale integrationisten,
die dit op hun geweten hebben, de reac
tionaire zijde zullen kiezen, in de over
weging, dat de negers nu toch wel een
al te grote mond krijgen.
als van de a.r.p.leden veel sympathie
bestond.
Mr. Beernink vond het aantal onder
vraagden niet groot genoeg. Hij liet er
bovendien geen twijfel over bestaan,
dat de tijd nog niet rijp is voor een
fusie; indien de partijbesturen er toe
zouden besluiten, zouden naar zijn
mening toch weer bepaalde groepen
zich afscheiden. Ongetwijfeld was dit
voor de a.r.p. een teleurstellend, hoewel
misschien niet onverwacht, antwoord.
De anti-revolutionaire fractieleider Van
Eysden heeft van deze afwijzing geen
kennis meer kunnen nemen. Hij over
leed diezelfde avond in het ziekenhuis
te Rotterdam aan een kwaal, welke zich
vorig jaar tijdens de besprekingen over
da kabinetsformatie bij hem had geopen
baard en waarvan hij niet meer is ge
nezen.
In de a.r.p.-fractie zal hij worden opge
volgd door burgemeester Schakel, die
tot de groep „verontruste anti-revolutio-
nairen” heeft behoord en die in vorige
jaren tegen het beleid van de vorige
fractieleider dr. Bruins Slot heeft ge
ageerd. Binnenkort moet de a.r.p.-frac
tie nu in de vacature-Van Eysden voor
zien. Zal het de heer Smallenbroek wor
den, die al een jaar lang voor hem heeft
waargenomen
Mr. Beernink wees ook een verdergaan
de fusie met a.r.p. en k.v.p. tot een
c.d.u. zoals in West-Duitsland be
staat af. De toespraak, welke de Nij
meegse hoogleraar Rogier, een vriend
van de jubilerende kardinaal Alfrink,
onlangs heeft gehouden, greep hij aan
om de vraag te stellen of er niet een
groot verschil in onderwerping aan het
kerkelijk gezag bestaat tussen protes
tanten en katholieken. Dat verschil be
staat ongetwijfeld, maar minstens zo
opmerkelijk zijn de wijzigingen, die zich
in dit opzicht binnen r.k.-kring voltrek
ken. Daar ging mr. Beernink aan voor
bij.
Kort na zijn toespraak deed zich een
nieuw symptoom van die kentering in
r.k.-kring voor: twee van de drie Je-
zuïten-paters, die vanuit Rome uit de
redactie van de „Nieuwe Linie” waren
teruggeroepen, vroegen ontslag uit hun
orde en stelden zich onder de hoede van
mgr. Bekkers, de bisschop van Den
Bosch, die goed vond, dat zij hun jour
nalistiek werk zouden voortzetten.
Kruitvat Harlem.
Dat de rassenkwestie een kruitvat is,
hebben de gebeurtenissen in New York
van zaterdag en zondag geleerd. Don
derdag had een agent een negerjongen
doodgeschoten in Harlem, de negerwijk
van New York, omdat hij zich bedreigd
had gevoeld door hem. Protestbijeen-
komsten van negers na de begrafenis
van de jongen leidden tot kloppartijen
met de gehate politie, die met stenen en
molotowcocktails werden bekogeld.
Zondagavond braken opnieuw onlusten
uit. Het zal wel weer rustig worden in
Harlem, maar even heeft de buiten
wereld kunnen zien, hoeveel opgekropte
haat tegen de blanken in de negerwijk
aanwezig is.
Het brute optreden van de politie te
gen negers is een geaccepteerd feit in ’t
dagelijks leven. Dat de winkels in Har
lem door blanken gedreven worden, dat
het gehele economische leven zich in
blanke handen bevindt, dat de mannen
die in de wereld van misdaad en prosti
tutie de toon aangeven blanken zijn, dat
alles is bekend, maar er komt een ogen
blik, dat dit niet meer genomen wordt.
En dat ogenblik dreigt voortdurend
dichterbij te komen. Uit angst hiervoor
zouden vele, te vele blanken misschien
nog wel op Goldwater kunnen gaan
stemmen.