Minister Veldkamp herzag de
werkloosheidsvoorziening
Boerelienbank Reahüs ien
voor
fan de aldsten fan Fryslan
krige modern kantoargebou
Nieuwe mogelijkheden
bouwkundige avondstudie
roar
Belastingen omlaag - maar wanneer?
Kassier Brandsma bliid makke
mei T.V.-tastel
1
RJ- 4?
Zilveren filmpjes
Stapelloop bij
Fa. C. Amels Zn.
te Makkum
üs hioed p
to sizzen
Hwat bringt üs de
R.O.NO.
W insldeling Witteveen
i 1
tl
VEROLME TERUG UIT RUSLAND
I
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
f
DINSDAG 1 SEPTEMBER 1964
103e JAARGANG
No. 67
Wymbritseradeel.
PIET
verduisteringsplicht
Inge-
Scheepsbouwer C. Verolme Is vrijdagochtend op Schiphol teruggekeerd van
zijn 14-daagse reis door Rusland en Schandinavië. Hij gaf hierover nauwe
lijks commentaar. Op de foto het echtpaar Verolme voor het vertrek van de
luchthaven
Sünded gefaer to oerwinnen
is sünder eare to triomfearjen
AFSCHEID VAN DE ZOMER. Nog een laatste blik op zee en
strand. Onze eilanden hebben drukke dagen gehad, maar langzamerhand
raakt het vakantieseizoen ten einde, al valt het scheiden met dit
zomerse weer wel heel moeilijk.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
defensieleiding op, omdat zij zijn geest
verwant prof. Witteveen in staat heeft
gesteld een belastingverlaging voor te
bereiden?
finder. Elk fan de pear hündert gasten
wie der fol lof oer.
Sprckkers.
In. greate rige fan sprckkers folge, w.ü.
de hear H. Bootsma, üt namme fan de
oannimmers. Hy brocht krityk op de
prov. Schoonheidscommissie, dy’t in ge-
bou mei noch mear glês êfkard hie. Ut
namme fan de ynspeksje fan de Sintrale
Raiffeissenbank spriek de ynspekteur
de hear Wissema, üt namme fan doarps-
bilang de hear A. Bootsma, lyk as ek
de architect Schaap en de nlje kassier
de hear P. K. Bootsma, de hear Giete-
ma fan Wjelsryp as ringfoarsitter.
In pear dames soargen foar muzyk.
It wie in moaije joun sa mei elkoar.
tiid. Hy krige in prachtich T.V.tastel
oanbean. „Suver to bot, ik ha net mear
dien as myn plicht”, sa sei de hear
Brandsma.
Foar it hwat óldere jongfolk „Wy
binne jong” mei bydragen fan Willem
Abma.
„Toerisme yn Fryslün”
In feit fan ’e wike, in reportaezje oer
in aktueel barren yn FryslAn
De windmolen ,De Terpen’ te Wommels
zal worden afgebroken
FREED 4 SEPTEMBER 1964
18.40—19.20 üre: Fryske ütstjüring
Foar de bern lést Johan van der Zea
it forhael „De tünkabouters” fan H.
M. Hoeve.
Wilhelmshafen en Cuxhaven gebombar
deerd.
De doopsplechtigheid van Prinses Irene
op 14 september in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam is voorlopig uitgesteld.
Het nieuwe gemeentehuis te Baardera-
deel ie bijna voltooid.
Algemene
voerd.
Filantroop Witteveen
Is echt nog niet zo’n harde
Wetsvoorstel op de been
Het gaat om een miljard en
De basis zal verlegd
Progressie naar beneden
Begeerzucht is terecht
De Haagse pot verweten
Wij hopen: Witteveen
Mag uw voorstel het halen
U redt het niet alleen
Maar handel, zonder dralen
Dan zullen dames, heren
De Haagse pot waarderen
le week september 1939
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Doisward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uut 2660 of 2335
(0)157)
val
het
het
zal
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Boiswards Nieuwsblad
turion tanks uit te stellen, waardoor zij
bjj de Russische tanks ten achter ko
men te staan.
Opvallend was, dat hij tegen deze aan
val van de zijde van zijn geestverwan
ten in bescherming werd genomen door
de liberale fractieleider in de Eerste
Kamer, mr. H. van Riel. Deze heeft
vroeger de voorganger van minister De
Jong ir. Visser, die toen lid was van
de WD heftig becritlseerd. Sommi
gen zochten hier „politiek” achter.
Kwam mr. Van Riel voor de huidige
Bij de scheepswerf „Welgelegen” van de
firma C. Amels en Zn. te Makkum is
vrijdagmiddag om half drie een schip
van 1900 ton te water gelaten. Deze
wordt gebouwd voor India’s rekening.
Het schip „Sadeeka” werd gedoopt door
de echtgenote van de opdrachtgever,
mevr. Akoojee Jadwet uit Calcutta. Het
schip is een van het gesloten shelterdek
type. Over alles gemeten meet de „Sa
deeka” een lengte van 73,50 m., bereed-
te 10,90 m., holte tot shelterdek 6.10 m.
en hoofddek 3.70 m., de diepgang be
draagt 5.20 m. De „Sadeeka” zal de be
schikking krijgen over 6 hydraulische
lieren. Het wordt uitgerust met een 1350
pk. hoofdmotor, benevens twee hulpmo-
toren van resp. 70 pk en een van 46 pk.
De „Sadeeka” wordt onder Lloyd’s toe
zicht gebouwd. Verder zal tot de uitrus
ting. behoren een elektr. hydraulisch
stuurwerk, radar, richtingzoeker, autom.
piloot e.d. Het schip dat eind november
zal worden afgeleverd krijgt als thuis
haven Bombay. Voor de tewaterlating
was een grote publieke belangstelling.
De waterverplaatsing was zo groot, dat
de golven aan de andere kant de oever
oprolden. De recptioniste, mej. E. Lut-
gendorff bood mevr. Jadwet een boeket
anjers aan.
It nije gebou.
Architect S. Schaap, in Ald-Turnser, nou
to Rhoden, stie foar in swiere opjefte,
dit fanwegen de hege SÉLnleansterdyk.
Hy soe <jf ft bouterrein tige opheegje
moatte <jf hwat oars ütfine. It is op it
léste ütdraeid en hoe. It is in hiel
apart gebou wurden mei kantoar- en
Cabot Lodge.
Natuurlijk zal prof. Witteveen voor zijn
verlaging ruimte op het rijksbudget
moeten scheppen; een aantal rijksuit-
gaven zal moeten worden verminderd.
Misschien is dat de reden waarom de
Amerikaanse vertegenwoordiger Cabot
Lodge, die om begrip voor het Ameri
kaanse beleid inzake Vietnam kwam
pleiten, niet veel meer dan wat ont
wikkelingshulp toegezegd kreeg. Na
tuurlijk speelde echter ook een rol, de
reserve, die er in Nederland na het
Nieuw-Guinea-drama bestaat om
zich weer in Aziatische zaken te men
gen. Cabot Lodge heeft zich veel moei
te gegeven, de Nederlandse regering
duidelijk te maken, dat Vietnam de ge
hele Westelijke wereld aangaat.
Minister Witteveen de liberale bewindsman van Financiën heeft zijn grote
werkstuk afgeleverd. Hjj heeft een belastingverlaging tot een bedrag van f 1.050
miljoen voorgesteld. Daarmede zal o.m. de belastingvrijdom aan de voet worden
uitgebreid; de progressie in het tarief voor de lagere en middelbare inkomens
worden verzacht. De voorgenomen verlaging gaat dus verder dan een neutrali
sering van het zogenaamd progressie-effect. Daarmede wordt het volgende be
doeld: in de afgelopen maanden zjjn de lonen en salarissen over het algemeen
sterk verhoogd. Als gevolg daarvan is ook de belastingopbrengst gestegen, ja
zelfs in sterkere mate, doordat de belastingdruk zwaarder wordt bij die hogere
inkomens. Deze extra toeneming zal ongedaan worden gemaakt, maar daar ko
men bovengenoemde verlagingen dan nog bij.
„Ek lytse doarpen wolle libje”. Dat waerd wer ris wier makke yn it lytse
Reahüs, dat forrike waerd mei in modern bankgebou fan de boerelienbank.
De iepening waerd frecdtojoune suver in doarpsfeest fan makke. In suver Frysk
feest, dêr’t elk syn eigen tael sriek, oant de Boargemaster ta. Oan Boarge
master R. Alta fan Hinnaerderadiel wie nammers de eare it njje gebou to
iepenjen, nel’t de 12-jierrige Tine Brandsma him op in kessen de kaei fan it
nije gebou oanbean hie. In gebou dat der wêze kin, mei unyk ütsicht oer it Fryske
greidelün en hwat de südkant oanbilanget op it moa(je Surrydsterhöf, de pleats
fan de Brandsma’s dêr’t earder de kassier fan de bank wenne.
Reeds meer dan tien jaar geleden werd
het initiatief genomen tot het organi
seren van een mondelinge avondoplei-
ding voor het examen bouwkundig op
zichter B.N.A. Klaarblijkelijk voorzag
deze opleiding wel in een behoefte, want
in vrij korte tijd konden in verscheidene
plaatsen van het land afdelingen van
dit opleidingsinstituut worden opgericht.
Ten einde de samenwerking van deze in
stellingen een blijvend karakter te ver
lenen werd in 1962 besloten tot oprich
ting van de Vereniging van Technische
Studiecentra, waafvan de statuten bij
koninklijk besluit dd 10 september 1962
nr. 80 werden goedgekeurd. Als leden
zijn hierbij thans aangesloten de Stich
tingen Bouwkundig Studiecentrum Alk
maar, Arnhem, Dordrecht, Eindhoven,
Emmen, Enschede, ’s-Gravenhage, Leeu
warden, Roermond, Utrecht en Zwolle.
Doordat alle aangesloten stichtingen het
zelfde leerplan volgen, kunnen cursisten
bij eventuele verhuizing zonder bezwaar
hun opleiding voortzetten bij een andere
stichting dan waar ze die begonnen zijn.
Ook de verschuldigde lesgelden zjjn bij
alle stichtingen dezelfde.
De opleiding is, als gezegd, in eerste in
stantie afgestemd op het examen voor
bouwkundig opzichter B.N.A., dat jaar
lijks door de commissie van onderwijs
van de B.N.A. wordt afgenomen. De
overheid erkent de waarde van het be
trokken diploma door de bezitters ervan
tot de middelbare technische rangen toe
te laten. Daarnaast biedt de opleiding
de mogelijkheid om ongeveer halver
wege de cursus deel te nemen aan het
examen voor adspirant-bouwkundig op-
zichter-tekenaar, dat eveneens jaar-
l lijks door de Stichting Vitruvius voor Vervoerverbod voor hooi.
het afnemen van bouwkundige praktjjk-
examens wordt afgenomen. De eisen,
waaraan men bij dit examen moet vol
doen, komen geheel overeen met die
welke gesteld zijn in de c.a.o., aange
gaan tussen de B.N.A. en de bonden van
technisch personeel, zowel voor de func
tie van aankomend tekenaar als voor
die van assistent-opzichter.
De Stichting Vitruvius is voornemens
van 1965 af ook het examen voor bouw
kundig tekenaar te gaan afnemen. Ook
in de opleiding voor dit examen is in
het leerplan voorzien, in aansluiting aan
de opleiding voor het examen bouwkun
dig opzichter B.N.A. De Stichting Bouw
kundig Studiecentrum Arnhem leidt bo
vendien op voor het examen betontech-
nicus.
Nu merkt toch Witteveen
De welvaart die steeds groeide
Is nog niet algemeen
Velen knopen met moeite
De touwtjes aan elkaar
Het is niet te verhelen
Belasting drukt te zwaar
De Haagse pot moet delen
Defensie.
Ook in de binnenlandse politiek wordt
echter wel de klacht geuit, dat het ka
binet-Marijnen ter wille van de belas
tingverlaging o.m. de landsverdediging
teveel afremt. In het Christelijk Histo
rische weekblad heeft staatssecretaris
Haex de beschuldiging moeten lezen,
dat het vertrouwen in de verdediging
wordt ondermijnd, o.m. door zijn be
sluit om de vernieuwing van onze Cen- wenromte boppe, garage en sliepromte
Boargemaster Alta wiisde der nei it
wolkom fan de foarsitter J. P. Alten
burg, yn syn iepeningstaspraek op hoe’t
de sociologen in plak fan 2500 ynwen-
ners pas libbensfetberheit jowe.
De Fryske Deputearren dogge dat al
mei in plak fan 750 ynwenners, mar ek
dêrre komt Reahüs net oan ta. En dochs
barre dêrre greate dingen. Dit kin al-
linne mar troch de ienriedigens fan de
bifolking en it inisiatyf fan guon, dy’t
it ien en oar oandoare.
Rymkronyk.
De hear Zonderland lies hjimei in troch
him kearstalde wiidweidige rymkronyk
foar. De bank waerd stifte, sa die hjirüt
bliken, op 20 aug. 1904. It bigjin wie
lyts en ienféldich, mar der siet daliks
al groei yn.
Nei 20 jier wie der al 291.000 goune yn-
lein. Dat wie yn 1924. Hast elk jier
waerd der winst makke, soms 6 a 700
goune, soms mear. Yn 1930 naem Klaes
Brandsma it lege plak fan syn heit
ien fan de pioniers yn it bistjür yn.
It oare jier (1931) forstoar de oare pio
nier Jan Poelsma. Yn 1934 bitanke
ledema as kassier. 30 jier hie er dit
baentsje hawn. Klaes Brandsma nou
ófgeand folgé him op.
J. P. Altenburg, nou foarsitter, folge
him doe as skriuwer op. Yn 1935 bitan
ke de hear Rypma. ek ien fan de ülde
garde. Yn 1936 wiene der 282 spaer-
boekjes. Der waerd 2% rinte jown, 4
foar liend jild frege. Yn 1940 waerd
f 40,forlies boekt, de iennichste kear
yn it bistean fan de bank. Of soe it
kamouflaezje west hawwe yn forbén
mei de oarloch? Yn 1943 moest J. Zon
derland bitankje as foarsitter. G. Ryp-
Ofskie.
Nel dit moaije gedicht wie it de tiid
êfskie fan de hear KI. Brandsma to
nimmen.
It barde mei géns goede wurden foar
de treflike steat fan tsjinst en de ma-
near hwerop hy foar syn klanten ré
stie, al wie it by joun of nacht of ün-
Korzelig dacht Witteveen
Och, houd toch op met zeuren
Belasting, man loop heen
Heus geen reden tot treuren
Wij mogen volle melk
Toch zeker wel afromen?
Het volk is welgesteld
De Haagse pot zal ’t lonen
Aannemend dat voor deze verlaging
een meerderheid in de volksvertegen
woordiging zal worden gevonden, blijft
er slechts een onzekerheid: wanneer
zal de verlaging ingaan? Bij de heer
sende hoogconjunctuur is aan een be
lastingverlaging het gevaar van infla
tie verbonden. Minister Witteveen weet
dit als oud-hoogleraar in de economie
beter dan wie ook. Daarom heeft hij
een slag om de arm gehouden. Zijn be
doeling is, dat de verlaging in elk ge-
vóór 1 januari 1967 dus voor
einde van de zittingsperiode van
kabinet-Marijnen haar beslag
krijgen. Maar misschien zal zij in
twee gedeelten worden doorgevoerd, na
melijk één vóór en één na 1 januari
1966. Kennelijk houdt de minister er
rekening mee, dat er omstreeks die tijd
een omslag in onze conjuctuur zal op
treden. Dit is niet meer dan een ver
wachting. Daarop is dus kritiek in de
volksvertegenwoordiging, zoals ook op
het fèit, dat hij van de gelegenheid ge
bruik wil maken om enkele tijdelijke
belastingverhogingen op tabak en ben
zine een blijvend karakter te geven.
Maar waarschijnlijk heeft de minister
de situatie redelijk goed gepeild. Het
feit, dat verscheidene fabrieken in de
laatste maanden hun deuren hebben ge
sloten en dat de Exploitatie Maatschap
pij Scheveningen klaagt over tekorten
op haar horecabedrijven en ‘ver
scheidene van die bedrijven van de
hand heeft gedaan duidt op een ver
andering in het economisch klimaat.
Verschiint in: Boïsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
Werkloosheid.
Misschien heeft het kabinet-Marijnen
zich toch willen hoeden voor het ver
wijt alles aan de belastingverlaging on
dergeschikt te willen maken. Tegelijk
diende minister Veldkamp namelijk een
wetsontwerp in om de uitkeringsduur
in de werkloosheidsverzekering te ver
lengen en de loongrens te laten verval
len. Daarmee is voor de schatkist een
bedrag van f 11 miljoen gemoeid.
Maar diezelfde dag wezen de verkeers-
organisaties er in een nota aan de re
gering op, dat er driemaal zoveel geld
voor wegenaanleg zal moeten worden
bestemd om het toenemen van het
autorijden op te vangen. Op het ogen
blik wordt er f 350 miljoen ter beschik
king gesteld, dit moet volgens de ver
voersorganisaties geleidelijk aan tot
een miljard gulden per jaar worden op
gevoerd.
Zal de Nederlandse regering hierop al
in de rijksbegrotlng voor 1965 een pas
send antwoord geven?
Op Prinsjesdag weten we dat!
Minister Witteveen
Had 't lang al in de gaten
Men klaagde steen en been
U de vis, wij de graten
De stemming is gedrukt
Velen gingen onthullen
Wij worden kaalgeplukt
Om de Haagse pot te vullen
60 jier.
Op de drokbisochte gearkomste yn
de gymnastykseal hjitte de he^r Alten
burg op ’en nij, mar nou wiidweidich,
it wolkom. Hy brocht tank foar de
prachtikge blomstikken en kadeau’s en
brocht it 60-jierrlch bistean fan de bank
op de „Noardkant Ljouwert” en
„Trynwê.lden” nei Aldste boerelienbank
yn Frysl&n yn it sin. Moast der nei it
ófgean fan kassier Brandsma oars om-
sjoen wurde, it is hwat oars wurden as
de ünbiwenbere wente, dêr’t earst om
socht waerd! Waerd op plan ta nijbou
yn des. 1962 oppere; yn febr. 1963 koe
de oanbisteding al pleats fine. De bou
hat wol hwat lang duorre, mar de hea-
ren Bootsma, timmerlju, Houtsma, elek
tra en sanitair en Nicolaes Bootsma fan
Turns (ferfwurk) ha dan ek pürbêst
wurk levere.
mt. waerd yn it bistjür keazen. Op 28
juli 1945 waerd it kontakt mei de Sin
trale Bank hersteld.
Brandsma krige it drok mei Lieftinck’s
100 goune briefkes-ynleverij.
Yn 1946 koe de omset faeks mei
hjirtroch it miljoen helje.
De winst f 4632,08 wie ek noch
noait sa heech. Yn 1947 bitanke nei in
bistjürssit fan 47 jier, de hear H. van
der Werf. Ids de Boer wie doe foarsit
ter. Yn 1950 kaem it skoalsparjen yn
'e moade; yn 1956 it Borgstellingsfonds.
Yn 1958 passearde men it oardel mil
joen. Yn 1960 moast W. Andringa bi
tankje en moast ek Ids de Boer ófgean.
De léste krige in ünderskieding. Yn 1963
waerd KI. Brandsma, de kassier boer
óf. Der wie doe 1. 840.000 ynlein. Yn
1964 werd S. van der Hof 65 jier en
kaem Andringa foar him yn it plak.
Nou fungearret as nije kassier de hear
P. K. Bootsma, dy’t tagelyk de wetter-
skips Administraesje ünder syn hoede
hat en ynwenning joech.
Hwat-haf Cj a
