Krijgt Wonseradeel
bibliobus?
een
fv
gelegd
fee
l
Wilmar sum vervalt als filiaal openbare bibliotheek
Voorstanders
eigen dorpsbiblio-
van
theken gispten dit voorstel
Boerderij te Zurich in de
as
door steekvlam uit motor
Fau de Martinytoer
es
QaLe Skroar
üs hjoed p p
to sizzen
Zilveren filnipj
H
lm!®
Hwat hat
S
4
g
103e JAARGANG
No. 73
DINSDAG 22 SEPTEMBER 1964
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeél, Workum en Wymbritseradeel.
4.
5.
1.
2.
6.
(Foto Boersma, Pingjum)
'i
van
Tj. de J.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.50 uur 2660 of 2335
(0>157)
Goeder jowskens
is net allinne it rynsk wezen yn it jaen
mar yn it jaen op de rjochte tiid
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblac
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
het land meegenomen naar de boerderij.
Terwijl hij in de schuur bezig was met
het starten van de motor, tijdens het
draaien, vulde de heer Algera de tank
met benzine, waardoor er plotseling een
steekvlam uit de motor kwam.
Het vuur sloeg in het hooi; er lagen 2
l
De boerehelp, de leanbidriuwen en it
meiinoar dwaen, wolle de skerpste pun-
tsjes fan dizze situaesje byslypje en it is
gelokkich, dat hja der binne, mar de
fraech, oft dit op den dür slagje sil, is
net to’n ünrjuchte. Hwant wy binne net
op in einpunt oanlanne, de oarsaken fan
dizze üntwikkeling geane troch mei har
ynfloed fiele to litten en as men tritich
jier tobek sjocht, üntrint men de frage
nei de kommende tritich jier net mei in
kakkelakje.
De kosten fan in ure arbeid gean fierder
omheech, dat is de algemiene maetskip-
like tendins en de lanbou kin net oars as
har folgje.. De mooglike mechanisaesje
freget almar mear jild, de needsaek om
de bidriuwsgebouwen to modernisearjen,
üntrint op den dür nimmen en de kosten
dêrfan rize elts jier omheech. Dizze to
tale kosten moatte droegen wurde kinne
troch it bidriuw en dus is de fraech, hok-
foar bidriuw dizze it maklikst drage kin,
fan bysünder bilang.
Dêrmei wol ik üt noch yn net sizze, dat
dit allinnich in ekonomyske fraech is.
Perfoarst net! Al hwa’t it boerebidriuw
ken en de mentaliteit fan it boerefolk
eigen is, wit, dat de ekonomy wol in
wichtich wurd sprekt, mar dat dêrneist
folie oare dingen ek forgoed meitelle.
Dat is de greate flater, dy’t theoretysk
ünderleine minsken meitsje as hja farsk
fan de boeken, miene hjiroer in oardiel
jaen to kinnen. Lit har earst ris in jier
of tsien mei de minsken libje en wrak-
selje, dan is dat oardiel folie mear fan
bilang. Mar ek as men wol each hat foar
it totael fan faktoaren, dy't it boerelib-
Vrijdagmorgen is de uit 1852 daterende
boerderij, bewoond en eigendom aan de
heer A. W. Algera, tot de grond toe af
gebrand. De hele hooi-oogst, ongeveer
tweeduizend pakjes hooi, stro en enkele
landbouwmachines gingen verloren.
De brand brak om kwart voor acht uit.
De heer Algera had de motor en zijn
melkmachinewagen, die defect was, uit
voor de daar bestaande bibliotheek niet
veel belangstelling bestaat, waarom ook
nooit kan worden overgegaan tot de
aanschaf van nieuwe boeken. Een biblio
bus is volgens de vertegenwoordiger
van dit dorp dus welkom.
Burgemeester Oosterhoff komt ten slotte
tot de volgende conclusies:
Er bestaat een algemene behoefte
aan het lezen van boeken.
In sommige dorpen is de voorzie
ning van boeken goed geregeld, al
blijft de vraag gewettigd, hoe lang
dit wel zal voortduren.
De gemeente wil de bestaande bi
bliotheken geen concurrentie aan
doen. Mocht er ergens totaal geen
behoefte bestaan aan voorziening
door de bibliobus, dan vervalt een
dergelijke plaats als stopplaats.
De individuele lezer, aangesloten bij
de bibliobus, betaalt precies hetzelf
de bedrag of de bus nu 7 of 27 dor
pen aandoet.
Voorstellen, om het rijden van de
bibliobus te financieren, zullen door
B. en W. aan de raad worden ge
daan.
De thans aanwezige vertegenwoor
digers van dorpen en bibliotheken
zullen o.a. op de hoogte worden ge
houden van de stand van zaken.
staat. Als sommigen even verder door
peddelen zijn ze al in Bolsward, waar
ze te kust en te keur kunnen gaan in
de bibliotheek.
Hetzelfde gold volgens de heer T. C.
Hoekstra voor Hartwerd, dat ook zeer
sterk op Bolsward is georiënteerd. En
uitgerekend op donderdagmorgen, als
half Hartwerd een uitstapje naar Bols
ward maakt, komt volgens de dienst
regeling de bibliobus in het dorp.
Ander hout sneden de opmerkingen van
enkele vertegenwoordigers uit Lollum,
waar 2 bloeiende bibliotheken bestaan
waarvan één in relatie met een parti
culiere Leeuwarder bibliotheek over een
1500 a 1600 boeken beschikt. Wat men
nu van plan is met de bibliobus wordt
aangevoeld als een bedreiging van de
met veel zorg opgebouwde dorpsbiblio
theken. De Lollumers willen wel in re
latie treden met de Bibliotheek van
Bolsward, mits hun eigen bibliotheken
maar blijven voortbestaan.
In antwoord hierop zei de heer Tilstra,
dat het rijk slechts subsidie geeft aan
een bibliobus, niet aan elke vorm van
wisselbibliotheek. De laatste werken ver
snippering in de hand, hebben vaak een
onvoldoende verscheitdenheid en de am
bitie voor dit bibliotheekwerk kan soms
teloor gaan door het vertrek van één
persoon. Het zijn vooral de jongeren,
die met de boekenvoorraad van deze
dorpsbibliotheken niet toe kunnen, om
dat zij op school werkstukken moeten
maken met behulp van boeken, waar
over de dorpsbibliotheek niet beschikt.
Het rijk subsidieert dergelijke bibliothe
ken dan ook niet, evenmin als kerkelijke
en die, welke uitgaan van het Nut.
Soms zijn er verrassende mogelijkheden.
Warga en Roordahuizum zijn filialen
van de openbare bibliotheek geworden
dank zij de bibliobus.
De R.K. bibliotheek te Bakhuizen werd
door toedoen van de bibliobus een bi
bliotheek, waar ook andersdenkenden uit
betrokken.
De heer K. de Haan van Burgwerd
lucht zijn gemoed, door te vertellen met
hoeveel enthousiasme in zijn woonplaats
aan het floreren van de „eigen” biblio
theek wordt gewerkt. Er zijn 70 lezers,
waarvan sommige uit Hartwerd en
Hichtum, die toch beide onder de rook
van Bolsward liggen. De boekenvoorraad
bedraagt ongeveer 700 en als er geld
te kort is, om nieuwe boeken aan te
In 1959 ontstonden contacten met de
Openbare Leeszaal te Bolsward, die zich
o.a. tot taak stelde, om haar boeken ook
bij de mensen van Wonseradeel te bren
gen. Deze leeszaal kreeg f 1000,sub
sidie, welk bedrag aanmerkelijk werd
verhoogd, toen het dorp Makkum een
filiaal werd van de Bolswardse lees
zaal. Ook Witmarsum werd een filiaal,
doch thans is gebleken, dat dit laatste
filiaal niet geheel aan de verwachtingen
voldeed. Een bestaand plan, om enkele
lokalen van de inmiddels opgeheven
Witmarsumer u.l.®. te bestemmen tot
goed geaccomodeerde leeszaal, stuitte
daarom op bezwaren. Veel beter plan
leek B. en W. om zo mogelijk alle dor
pen van Wonseradeel van boeken uit
de Openbare Leeszaal van Bolsward te
voorzien, door het op dienstregeling
laten rijden van een bibliobus, die min
stens eenmaal per week in de centra
van de dorpskommen een kwartier of
langer aanwezig zal zijn. Naar schat
ting zal dit jaarlijks een f 12000,van
de gemeentebegroting vragen, doch het
streven van de subsidiërende overheid
en van de Openbare Bibliotheek, om ge
heel Wonseradeel van boeken te kun
nen voorzien, is daarmee in grove trek
ken wel bereikt.
De heer J. Visser, sprekend namens de
Openbare Bibliotheek van Bolsward, on
derstreepte het belang van het rijden
van een bibliobus boven het instellen
van filialen in ieder dorp afzonderlijk.
Met de bibliobus, zo zei hij, kunnen 2500
boeken geregeld rouleren en zij doen
dan meer profijt dan dat we 27 filialen,
in elk dorp één, zouden instellen, die
ieder 500 boeken zouden bezitten.
Dat de bibliobussen wel in een behoefte
voorzien, getuigde de heer Tilstra, di
recteur van de Centrale Bibliotheek
dienst.
In Midden-Friesland, aldus de heer Til
stra, r(jdt een bus, waarvan niet minder
dan 850 lezers gebruik maken, de bus in
Zuid-West Friesland (van jongere da
tum) heeft 600, Heerenveen 1000, de
bus, die sinds j.l. april Haskerland,
Lemsterland en Doniawerstal van boe
ken voorziet, trok reeds 500 lezers.
Zeer bekend is ook geworden de biblio
bus van Weststellingwerf, die o.a. voor
de televisie is geweest.
De bug voor Wonseradeel zal volgens de
plannen zijn route nemen langs 80 a
90 van het wegennet van de ge
meente. In buurtschappen langs deze
weggn, zoals Ankterp, Doniaburen, Hie-
mert, Ruerderpypke, enz., waar de bus
normaliter niet stopt, zullen de bewo
ners door een speciale vlag de chauffeur
of chauffeuse kenbaar kunnen maken,
dat zij boeken uit de bus willen betrek
ken. Een 10 15 personen kunnen te
gelijk boeken uitzoeken in de bus. Voor
f 3,50 per jaar mag men wekelijks een
Nederlandse roman, een andertalige
(ook Friese) roman en een ontwikke-
lingsboek uit de bus lenen. Kinderen
krijgen voor f 1,per jaar een boek en
een ontwikkelingsboek mee per week.
Aan de vertegenwoordigers van Won-
seradeels dorpen (slechts 11 dorpen wa
ren present) werd een voor wijzigingen
vatbare dienstregeling uitgereikt, waar
over opmerkingen konden worden ge
maakt.
De heer Hilarides van Arum achtte 2
stopplaatsen aldaar noodzakelijk. Hij
toonde zich een groot voorstander van
het rijden van de bus en stelde verder
voor, alle leden van de bibliobus een
catalogus te verstrekken van de aan
wezige voorraad boeken.
De vertegenwoordiger van Witmarsum
merkte op, dat de residentie van Won
seradeel niet eens in de dienstregeling
voorkwam. Hem werd geantwoord, dat
de regeling was opgesteld, toen er nog
geen sprake was van opheffing van het
filiaal in Witmarsum. De bedoeling is
echter thans, dat de bus 2 maal per
week Witmarsum zal aandoen.
De heer J. T. de Boer van Hichtum pre
fereerde in zijn woonplaats het „ütsu-
teljen" van boeken door de bus boven
een vaste standplaats in de dorpskom,
omdat nagenoeg de helft van het hele
huizenquantum buiten het centrum
halden trochgiet. De üttocht fan mins
ken üt it agrarysk bidriuw, earst fan
arbeiders en feinten, letter fan lytse boe
ren en koumelkers, bliek net to kearen.
It tal ienmansbidriuwen nimt alle dagen
mear ta en aloan seldsumer wurdt it
byld fan de greidboer, dy’t jit in arbei
der hat yn de Fryske lansdouwen. De
klassike acht kij de man, is fordübele en
de foarbylden fan minsken, dy’t allin
nich tritich oant fjirtich kij melke, binne
yn eltse hoeke to finen. De boer, dy’t dy
kant net üt wol en fêsthaldt oan de aide
arbeidsbisetting en hünmelken sokke
binne der jit melkt himsels yn ’e
groun, of it moast wêze, dat hy oer in
ütsünderlik fokbidriuw biskikt, hwer’t
de saek hiel oars leit as gewoan.
Dizze üntjowing is gjin saek om der
bliid mei to wêzen. Hja .hat folie neidie-
len en binammen foar it buorkjen bi
tsjut it forlies fan hiel hwat bilangrike
saken, sawol ekonomysk as sosiael en
kultureel.
De ienling, op in bidriuw op ’e romte,
alle dagen boun oan driuwend wurk, dat
gjin dei lizzen bliuwe kin, ünder
fynt de wierheit fan it wurd, dat
it net goed is, dat de minske allinnich is.
Dit bistean, dat eartiids droegen waerd
fan boer, arbeider en feint, is nou folie
earmer, folie riskanter en maetskiplik
ek folie üngunstiger, omt it oerliz, de
wurkfordieling, de omgong, de humor,
de brike en snoade setten ünmooglik
wurden binne. Né, dizze ienmansbidriu
wen binne folslein bigryplik, mar gun-
stich foar de minsken en de mienskip
binne hja net.
In het gemeentehuis te Witmarsum vonden donderdagavond besprekingen plaats
over de wenselijkheid tot het laten rijden van een bibliobus in de gemeente
Wonseradeel.
Hieraan werd deelgenomen door vertegenwoordigers van het leesminnend publiek
uit deze gemeente enerzijds en leidinggevende figuren uit het openbare bibliotheek
wezen anderzijds. De voorzittersliamer was in handen van burgemeester A. Oos
terhoff, die vertelde, dat sinds 1955 de gemeente Wonseradeel het bibliotheek
werk steunde. Een bedrag van f 250,was destijds op de begroting uitgetrokken,
bestemd voor 25 subsidie van door dorpsbibliotheken aan te schaffen boeken.
schaffen, dan is een bezoek aan de vele
donateurs al haast voldoende, om de
aanschaf te verwezenlijken.
Burgwerd heeft op die manier voor een
kapitaal aan boeken en wat gebeurt met
dit door de inwoners besteed kapitaal,
als door de bibliobus Burgwerds eigen
bibliotheek de nek wordt omgedraaid?
Altijd zegt de gemeentelijke overheid,
dat de plaatselijke initiatieven lofwaar
dig zijn, maar welke houding neemt deze
overheid thans aan?
Welhaast nog enthousiaster spreekt me
vrouw Veenstra over de Christelijke
Volksbibliotheek in Arum. Deze telt
meer dan 1000 keurig geplastificeerde
boeken. Er is een kapitaal mee gemoeid.
Maar de bibliotheek, voor ieder toegan
kelijk, floreert uitermate goed. In som
mige weken wordt wel f 26,leesgeld
gebeurd. Kinderen genieten van het le
zen in de kinderboeken in het gezellige
zaaltje. Alle aan te schaffen boeken
worden eerst gelezen door spreekster en
haar 3 assistentes, om het onderscheid
te weten tussen een verantwoord boek
en rommel. Zij hebben uit practische
ervaring er ook kijk op gekregen, welk
genre boeken elk lid uit hun lezerskring
prefereert.
Dit laatste is door geen bibliobus-assis-
tent te verbeteren. De bibliotheek van
Arum is ook op-to-date. In die mate
zelfs, dat mevrouw Veenstra zich vaak
verkneutert als ze in „Bolswards
Nieuwsblad” de „aanwinsten” van de
Openbare Bibliotheek in Bolsward be
ziet. Het blijkt dan vaak, dat Arum
deze boeken al lang in zijn kasten heeft
staan. Van doodbloeden van de Arumer
Christelijke bibliotheek is geen sprake,
omdat zodra één der assistentes ver
trekt, er een andere voor in de plaats
treedt.
Vertegenwoordigers uit nog andere
plaatsen in Wonseradeel stonden weer
positief tegenover het rijden van de bi
bliobus, zoals in Kimsiyerd, waar men
in combinatie met Harlingen werkt,
waar men per kwartaal andere boeken
van betrekt. Een moeilijkheid is bij een
eventuele opheffing van de Kimswerder
bibliotheek nog wel, dat men met een
schuld aan het Nutsbestuur komt te zit
ten. Een gesprek tussen dit bestuur en
de bibliotheek zal daarom eerst van
groot belang zijn. In de regel draagt bij
opheffing van een zijner bibliotheken het
Nut zijn daarin gestoken geld over aan
de instantie, die hetzelfde doel nastreeft,
waarvoor in dit geval de Openbare Bi
bliotheek zou kunnen gelden.
Uiteraard moet het plaatselijk departe
ment van het Nut in Kimswerd hiermee
akkoord gaan.
Ferwoude vraagt, hoe groot de belang
stelling is voor het lezen van boeken in
kleine dorpen.
Hem wordt geantwoord, dat dit landelijk
gemiddelde 8 is. Voor grotere plaat
sen rekent men 10 voor kleinere
6 Doch op dit terrein zijn heel wat
variaties mogelijk.
De heer G. Ringnalda, sprekende namens
Allingawier en Exmorra, stemt in met
het voorstel van het laten rijden van
een bibliobus. Weliswaar heeft Exmor
ra een goed florerende bibliotheek. Maar
hoe lang zal deze haar taak volhouden?
Uit Wons komt tenslotte de klacht, dat
ben bihearskje, kin men dizze frage nét
kwytwurde.
Kin it ienmansbidriuw de striid fol halde
tsjin de ekonomy, de soasiale, de kultu-
rele en de hüshaldlike easken fan de
kommende tiid? Dat dit bidriuwstype
him taei to skoar sette sil, der kin jo
wis fan wêze. De boer en syn hüshalding
op it eigen bidriuw, is in sterke ienheit.
Dêryn skülje krêften, dy’t great respekt
öftwinge. Hwat folie minsken yn dy si
tuaesje presteare en foar leaf nimme
wolle, is net sa’n bytsje. Ik wit dat
skoan en soe winskje, dat wy dat alles
bihalde koene. Mar kinne wy dat?
Meije wy rekkenje op in permaninte ta-
stan, dy’t meibringt hurder en langer ar-
beidzje, minder frij, mear noed, mear
soarch, minder takomst as de oaren? Is
dat op de lange dür fol to halden Sjoch
dat is de bange frage, dy’t wy net sa-
mar mei ja biantwurdzje doare. It hert
soe sizze: ja, mar it forstan eanget fan
né.
De bisikers fan de Lanbouwike 1964 yn
Wa genin gen, wiene yn greate mearder-
heit fan miening, dat oan de foarming
fan greatere ienheden yn it greidebi-
driuw net to üntkommen wie. Mar oer
it „hoe en het” rounen de mieningen frij-
hwat ütmekoar. Oant nou ta kin men
net sizze, dat it fierdere takomstpaed al
sljuchte is. En dat sil elts bigripe, dy't
wit, hoe sterk yn it boerelibben de driuw
is om seis buorkje to kinnen en de leije
yn hannen to halden. Mar dochs moat
der in wei foun wurde. Dêroer in oare
kear mear.
4e week september 1939
De laatste van de „fijne mennisten”,
mevr. Tjits van der SluisHaitjema,
overleden.
Het aantal Poolse krijgsgevangenen in
Duitsland bedraagt thans reeds 600.000.
De Poolse tegenstand geheel gebroken.
Warchau heeft zich overgegeven. Est
land heeft een niet aanvalsverdrag met
Rusland gesloten.
HWER GROEIT IT HINNE?
It kin net oars, of immen, dy’t oer de
foroaringen yn it boerebidriuw neitinkt,
komt foar de fraech to stean, hoe’t yn
de kommende jierren de situaesje wurde
sil. Wy ünderfine, dat hjir oarsaken oan
’e gong binne, dy’t üs tiid meibringt en
hwer’t nimmen him oan üntwine kin.
De wichtichste dêrfan is it feit, dat it
lean foar in üre minsklike arbeid, yn
tritich jier, tsien kear sa heech wurden
is. Soks moast meibringe, dat de me
chanisaesje aloan bettere kansen krige
en dat de driuw, om mei minder mins
ken mear wurk to forsetten, sünder op-
vakken vol met pakjes hooi en stro, als
mede een grote partij grasmeel voor een
25-tal koeien en in een oogwenk stond
de boerderij in lichterlaaie.
Pogingen van de heer G. Scheepvaart en
zijn personeel om het vuur nog met
schuimblusapparaten te doven, mochten
niet baten. Tengevolge van de harde
zuidwesten wind, windkracht 8, brandde
de boerderij als een fakkel..
Men slaagde er nog in, bijna het groot
ste deel van het huisraad naar buiten te
brengen, tengevolge van de gunstige
wind, de boerderij stond met het woon
huis naar het noordwesten. De melkma
chine 'n maaimachine, ’n gecombineer
de zij-aanvoerhark, ’n kunstmeststrooier
een viertal fietsen en practisch alle ge
reedschap enz. werden door het vuur
vernield.
De brandweer uit Witmarsum, die een
half uur na het uitbreken van de brand
ter plaatse was, stond machteloos tegen
over de vlammenzee, de boerderij lag
toen al plat, ook al omdat er tussen het
woonhuis en de veestalling en schuur
geen brandmuur was opgetrokken.
De brandweer kon dan ook niets anders
doen dan nablussen. De wind was gun
stig, zodat de vlakbij staande vernieuw
de boerderij van de heer P. B. Bouma
geen gevaar liep. Voor deze brand be
stond een enorme belangstelling. De heer
Algera was alleen thuis. Het dochtertje
was al naar school en zijn vrouw was
naar de bushalte, maar keerde ijlings te
rug, toen ze van de brand hoorde.
Burgemeester Oosterhoff van Witmar
sum kwam zich op het terrein van de
brand persoonlijk op de hoogte stellen.
Ook de rijkspolitie was aanwezig en
hield de nieuwsgierigen op veilige af
stand. Verder was de commandant van
Wonseradeels brandweer, de heer Van
Doorne uit Witmarsum aanwezig, die
persoonlijk het blussingswerk leidde.
Huis en inboedel van de heer Algera wa
ren verzekerd bij de Ass. Mij. „Achlum,,
te Franeker. De familie Algera heeft in
middels een woning, staande aan de
C aspar de Roblesdijk en voor kort, sinds
dinsdag bewoond door de familie S.
Miedema, betrokken.
Er staan in het dorp momenteel nog 3
woningen leeg. Zurich kent geen wo
ningnood meer, deelde men ons mee
De heer Algera had de avond voor het
uitbreken van de brand zijn auto toeval
lig niet in de schuur gereden, maar in
’t hok dan ongeveer honderd meter van
de boerderij af stond, zodoende kon de
auto behouden worden.
Zaterdagavond om elf uur moest de
brandweer weer opnieuw uitrukken
om het overgebleven hooi, dat weer was
aangewakkerd door de harde wind en
enige meters oploeide, blussen, om het
brandgevaar voor de omliggende huizen
te voorkomen. De spuitgasten konden
om half twee weer inrukken.
HUWELIJK IN ATHENE
Koning Constantijn en zijn bruid tij
dens de huwelijksplechtigheid in de
Griekse hoofdstad Athene
A
t
