3 Dagen, die de wereld
hebben geschokt
Ned. regering bezint
zich op Europa
Ommezwaai in Engeland
Rusland zal wel zelfde koers
varen
Deining in de C. H. U.
Chroesjtsjow
(jcibe Shrocir
llllllllliiiiiilliilllllllllliM
De strijd tegen
bronchitis
Gouden filmpjes
Warm beton
Draagvleugelboten
|||M
us hjoed
to sizzen 1
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
VRIJDAG 23 OKTOBER 1964
103e JAARGANG
No. 82
t
Wymbritseradeel.
Hwat hat
La£>our aan de macht.
PIET1
Chinese kwestie.
Chinese bom.
Experimenten.
Coëxistentie.
Toto.
DE MOEILIJKHEDEN IN DE AMSTERDAMSE BOUWWERELD
Door de ANB (Alg. Ned. Bond van werkers in de Bouwbedrijven), de KNB
„St. Joseph” en de N.C.B. (Ned. Chr. Bond van werkers in de bouwbedrijven)
is dinsdagmiddag in Krasnapolsky in Amsterdam een persconferentie gehou
den met betrekking tot de moeilijkheden in de Amsterdamse bouwwereld. Op
de foto vlnr: D. Commanee (neb), A. Janmaat (knb), H. van Genderen (anb)
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
NEDERLANDSE
BAAN-ACHTERVOLGINGSPLOEG
IN DE FINALE
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
’(05137)
Feiten worden niet vermeld, dus zijn
wij aangewezen op gissingen. Vermoe
delijk zijn wij niet ver bezijden de waar
heid wanneer Wij aannemen, dat zowel
de binnenlandse als de buitenlandse poli
tiek van Chroestsjow aan kritiek onder
worpen zijn. Chroestsjows naam is ver
bonden aan de agrarische experimen
ten in Kazachstan, waar hij hoopte door
intensieve landbouw te voorzien in de
behoeften van het Russische volk. Het
is geen succes geworden. Men zal zich
herinneren, dat Rusland graan in Ca
nada en de Ver. Staten heeft moeten
kopen om de tekorten aan te vullen. En
op dat ogenblik bepleitte Chroestsjow
weer een intensivering van de landbouw
in de traditionele streken.
Dat is één punt. Een ander punt is,
dat hij in zijn strijd met de moderni
satie van het land herhaaldelijk in bot
sing met de ideologie kwam.
Kort geleden kon de ketterse professor
Libermann in de Prawda een artikel
Modernisatie en
ideologie.
Chroestsjow is opgevolgd door mannen
die zijn vertrouwen hadden en die be
kend stonden als technici, die dezelfde
politieke opvattingen hadden als hij.
Men verwacht dan ook niet, dat er iets
zal worden afgedaan aan de destalini
satie, dat men zal terugkeren naar een
scherpere dictatuur. Evenmin verwacht
men, dat het beginsel van de vreedza
me coëxistentie met het Westen in ge
vaar zal komen.
Chroestsjow hamerde steeds op dit be
ginsel, hetgeen hem niet verhinderd
heeft enkele gevaarlijke crises te ont
ketenen, zoals de Berlijnse crises van
1958 en volgende jaren en de Cubaanse
crisis van 1962. Daarna is hij de coëx
istentie zover gaan drijven, dat hij dit
jaar enige toenadering heeft gezocht
tot Bonn, dat hij begin volgend jaar zou
bezoeken. Dit bezoek was voorbereid
door zijn nu als hoofdredacteur van de
Izwestia gevallen schoonzoon Adzoebei.
Misschien had Chroestsjow op dit punt
initiatieven in de geest, die zijn mede
leden van het centrale comité genoopt
hebben in te grijpen.
Wij zullen het pas later weten. Wel
kunnen wij constateren, dat in de Oost-
Europese landen een zekere bezorgdheid
over de toekomst naar boven is geko
men. Voor deze landen is Chroestsjow,
ondanks de onderdrukking van de Hon
gaarse opstand, de man van de decen
tralisatie en liberalisatie, die de Oost-
Europese landen in staat stelde een ze
ker eigen leven te leiden.
De ontploffing van een kleine Chinese
kernbom was geen verrassing. De Rus
sen en de Amerikanen hadden haar al
openlijk verwacht. Het is voorlopig nog
meer een prestige-succes, maar dat is
in Zuid-Oost-Azië al heel wat.
4e week oktober 1914
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Op üs libbenssé is üs plicht
it béste kompas
Zes jaar hoog verheven
In zijn vak bedreven
Politiek gewet
Nu door tegenkrachten
Sluimerende machten
Fors aan kant gezet
Aureool der natie
Déstalinisatie
Monter aangepakt
Niet meer aangebeden
Zomaar naar beneden
Heel diep weggezakt
Topfiguur der groten
Grimmig vastbesloten
Verstrekkende macht
Nu gedegradeerde
In 't getij dat keerde
Een gebroken kracht
Portretten en beelden
Die het aanzien streelden
Van zijn kuddevee
Nu bij de verstarden
Dwarrelende flarden
Ruim op, weg er mee
Op(reder die neervelt
Hard klonk door de wereld
Een maatslaande schoen
1 Nu zomaar op sokken
Met stille trom vertrokken
Asjeblieft, pensioen?
’t Lot der autocraten
Victorie, versmaden
Moraal: leer om leer
Bomen dragen wind ver
De bijl treft, men vindt er
Zelfs geen standplaats meer
Deining.
Neen, echte deining heerste er alleen
even in de c.h.u. Een medewerker aan
een christelijk-historisch weekblad, de
t.v.-commentator Dick Houwaart, werd
namelijk als zodanig geroyeerd, wegens
critiek op de unie-voorzitter Beernink.
Hij reageerde daarop met een t.v.-uit-
zending over een socialistische minister
in Oostenrijk, die door zijn partij werd
teruggeroepen omdat hij in een vraag
gesprek met een niet-socialistische krant
critiek had uitgeoefend op zijn partij
leiding.
De Ned. achtervolglngsploeg op de
baan heeft zich maandag op de Ha-
chyoji-wielerbaan in de finale van dat
nummer gereden. De foto toont vlnr:
Koel, Jaap Oudkerk, Henk Cornelisse
en Cor Schuuring In actie, aangemoe-
digd door Jan Derksen
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Bolswards Nieuwsblad
Warm beton om stilstand in de bouw-
industrie tijdens vorstperioden tegen te
gaan is het nieuwste idee dat deze week
voor bouwers, .architecten en wegen-
bouwingenieurs wordt gedemonstreerd.
Door gebruik te maken van warm beton
kan waarschijnlijk tijdens vorstperioden
onafgebroken worden doorgewerkt. Een
woordvoerder van de Britse onderne
ming, die dit procédé heeft ontwikkeld,
heeft het een „grote stap voorwaarts”
genoemd. Dezelfde firma demonstreert
in zijn laboratorium voor speurwerk en
ontwikkeling, enkele mijlen ten zuiden
van Londen, ook een ander nieuw pro
ces dat „aggregaat verwarming” wordt
genoemd, dat gebruikt wordt bij produk-
tie van het beton.
Honderden liters water worden tot 71.1
graden Celsius verhit en dan in een be
tonmolen gevoerd. Intussen wordt het
aggregaat door de hete lucht van een
verwarmingstoestel verwarmd en aan ’t
water met het cement toegevoegd. De 3
bestanddelen worden dan bij een tempe
ratuur van 15.6 graden Celsius gemengd.
Door dit verwarmingsproces droogt het
beton sneller, zodat het verhard is voor
dat de vorst er op kan inwerken.
Bij alle crises in verschillende leidende
landen ter wereld is Nederland overi
gens een oase van politieke rust. Welis
waar kwam deze week in de Tweede
Kamer de Wet op de Kansspelen aan
de orde. Maar hoewel hierbij de voet-
baltoto is betrokken, brengt dat de po
litieke gemoederen toch niet meer zo in
beweging, als onder het vorige kabinet-
De Quay het geval is.
Toen zorgde de liberale fractieleider In
de Eerste Kamer, Van Riel, er voor,
dat het toto-wetje een tijdelijk karakter
kreeg, in afwachting van een geheel
nieuwe wet op de kansspelen, die zowel
op de voetbaltoto als de paardentotali-
sator en de staatsloterij betrekking zou
hebben. Van die definitieve regeling
heeft minister Scholten nu gebruik ge
maakt om de hoofdprijs van de voetbal
toto van f 50.000,tot f 100.000,te
verhogen een bedrag, dat ons uit
de Staatsloterij al sinds eeuwen ver
trouwd in de oren klinkt. Onder aan
voering van de k.v.p.er Baeten tracht
ten verscheidene liberale en socialisti
sche kamerleden te bewerkstelligen, dat
de prijzen belastingvrij zouden worden
verklaa d.
Treub wordt minister van financiën.
Door de oorlog zijn veel mensenlevens
verloren gegaan, maar ook door ver
waarloosde kouvatting. Gebruik daarom
bijtijds kruiden van Jacoba Maria Wor-
telboer en wacht niet tot er longontste
king is ontstaan. Duizenden en nog eens
duizenden vonden reeds baat. De krui
den helpen ook tegen hoofdpijn, ver
stopping, hoesten, slechte spijsvertering,
gebrek aan eetlust, lusteloosheid, maag-
kwellen enz. Per pakje (met gebruiks
aanwijzing) f 0,30.
Door de huisvesting van 2700 Belgen is
het zielenaantal van Gaasterland bijna
verdubbeld.
Drie dagen, die de wereld hebben geschokt, zo betitelt ongetwijfeld wat over
dreven een Engels zondagsblad de gebeurtenissen, die zich in de laatste dagen
van do vorige week hebben opgehoopt. Wie vorige week donderdagavond de
radio aandraaide, om naar de eerste uitslagen van de Engelse verkiezingen te
luisteren, kreeg te horen, dat er belangrijk nieuws uit Moskou was te verwach
ten, en inderdaad, die avond kwam het bericht door, dat Nikita Chroestsjow
was vervangen als premier en als secretaris-generaal van de Communistische
partij. In deze functies werd hij opgevolgd door resp. Kosigin en Brezjnjew,
die tot voor kort president van de Sowjetunie was geweest.
Begint het kabinet-Marijnen zich over een nieuwe koers te bezinnen, welke
tot Europese eenheid kan voeren? Het heeft er alle schijn van. Na eerst Zwe
den en daarna Italië te hebben bezocht, heeft minister Luns zich ten slotte
naar Engeland begeven in de hoop z(jn nieuwe Engelse collega Gordon Walker
te ontmoeten, die door een kleine Labouroverwinning op het Foreign Office de
leiding heeft gekregen. Bij de Algemene Politieke Beschouwingen hdbben zowel
de k.v.p. als de p.v.dui. verlangd, dat minister Luns een actieve Europese politiek
zou voeren.
Op buitenlands politiek gebied kon men
weinig anders dan moeilijkheden con
stateren, die vooral de laatste jaren
steeds meer groeiden door de vrij on
behouwen wijze waarop Chroestsjow de
Chinese kwestie heeft behandeld.
De eerste reactie van velen was dan
ook, dat Chroestsjow over Peking en
zijn aandrang een conferentie ter uit
banning van Peking te houden, is ge
struikeld. In strijd met deze opvatting
zou zijn, dat de Prawda schrijft, dat
de partij zal doorgaan met het werk
voor de bijeenroeping van de interna
tionale conferentie, al kan deze confe
rentie dan misschien zo gedraaid wor
den, dat er eerder een toenadering tot
China dan een uitbanning uit voort zal
komen. Dat is niet duidelijk.
Voorlopig krijgen de Chinezen nog wel
dezelfde verwijten naar het hoofd.
L
Nadien hebben zich In de wereldpoli
tiek, zowel in de Sovjet Unie, waar
Chroestsjow ten val werd gebracht, als
in Communistisch China, dat een kern
bom tot ontploffing bracht, zulke grote
wijzigingen voorgedaan, dat een nieu
we bezinning nodig is.
De Europese eenwording lijkt noodza
kelijker dan ooit; binnenkort zal de Ne
derlandse regering bovendien antwoord
moeten geven op de suggestie van de
Belgische minister Spaak een comité
van „drie wijze mannen” een voorproef
te laten nemen met de door de Gaulle
begeerde Politieke Unie.
Tegenover de Franse president heeft
minister Luns tot dusver kunnen vol
houden, dat Engeland daarbij zou moe
ten worden betrokken. Maar dat betrof
het Engelse kabinet-MacMillan, dat
toegang tot de Euromarkt zelf begeer
de.
Hoewel de Labourparttf ook voorstan
ders van de EE.G. kent, heeft Wilson
zich altijd meer tot het Britse Gemene
best aangetrokken gevoeld; zal dit zo
blijven, nu hjj met de leiding van de
Engelse regering is belast?
Het lijkt voorlopig niet waarschijnlijk
en ook dat maakt een heroriëntatie van
de Nederlandse politiek met betrekking
tot Europa wenselijk.
Een onderzoek naar bronchitis dat in ’n
staalstad in Wales is gehouden, is vol
gens de eerste berichten, een groot suc
ces geweest. Het heeft vele belangrijke
gegevens opgeleverd en wanneer de ver
kregen statistieken volledig zijn ge
analyseerd zullen deze belangrijke ge
gevens opleveren in de strijd tegen een
van de hardnekkigste ziekten in Noord
Europa. Om het onderzoek statistisch
deugdelijk te maken heeft men de na
men van 500 willekeurige personen ge
kozen. Vijf en tachtig op iedere honderd
ondervraagde mannen beantwoordden de
vragenlijst en namen deel aan een
aantal proeven.
In de komende maanden zullen de feiten
aan elektronische rekenmachines wor
den toegevoegd, zodat het verband tus
sen bronchitis en beroep, lichaamsbouw,
rookgewoonten e.d. kan worden onder
zocht.
In de tussentijd worden metingen van
atmosferische condities en geografische
plaatsbepalingen verricht, waarbij voor
al aandacht wordt geschonken aan de
hoeveelheid zwaveldioxyde en stof in de
lucht.
Volgend jaar zal hetzelfde onderzoek in
een andere staalstad worden verricht,
zodat de onderzoekers statistieken over
fabrieken op zeepeil hebben die wellicht
zullen verschillen van die van het eerste
gebied dat driehonderd meter hoger lag.
Grondwet.
Al heerste er dan geen politieke crisis
stemming maar eerder het tegen
deel, zoals bleek uit de vérgaande over-
tekening van de laatste staatslening
van minister Witteveen zijn geest
verwant op het departement van bin
nenlandse zaken werd toch wel even in
het nauw gedreven.
Bijna alle kamerleden hadden tijdens
de openbare commissievergadering,
waarin de begroting van binnenlandse
zaken aan de orde kwam, bezwaar te
gen zijn plan om een departementale
afdeling een proeve voor een nieuwe en
vooral kortere grondwet te laten ver
vaardigen, welke dan buiten zijn poli
tieke verantwoordelijkheid aan een po
litieke discussie buiten de Staten-Gene-
raal, zou worden onderworpen. Men
vond dit niet verenigbaar met het be
ginsel van de ministeriële verantwoor
delijkheid voor alle ambtelijke hande
lingen.
Bijlmermeer.
Tegelijkertijd kreeg minister Toxopeus
van k.v.p. en p.v.d.a. een terechtwijzing
omdat hij kort voordat de Bijlmer
meer in de volksvertegenwoordiging
aan de orde is hierover in een tele
visiedebat is getreden. Men was geneigd
dit toe te schrijven aan de slechte ver
standhouding tussen mr. Toxopeus en
mr. Van Hall, de burgemeester van
Amsterdam.
Hoewel mr. Toxopeus erkende, dat hij
had geantwoord op iets dat hij als
„stemmingmakerij” van de hoofdstad
omschreef, ontkende hij, dat er persoon
lijke onaangenaamheden waren.
Verschiint in: Bolsward, Baarderadeel, Ilennaarderadeel, Ilindeloopen, Wonseradeel, Workum en
In Engeland is dus na 13 jaren de con
servatieve wacht afgelost. De stand in
het Lagerhuis is nu: Labour 317, Con
servatieven 304 en Liberalen 9.
Deze laatsten hebben met meer dan 3
miljoen stemmen, ofwel 11 van het
aantal, maar 9 zetels veroverd, hetgeen
te wijten is aan het districtenstelsel.
Dat neemt niet weg, dat de aanwezig
heid van drie miljoen liberale kiezers
in den lande het voor de andere partijen
wel noodzakelijk maakt rekening te
houden met de wensen van deze kie
zers, die altijd wel weer eens naar links
of rechts gedreven kunnen worden.
Wordt Labour te rood, dan is de kans
niet gering, dat vele liberalen weer con-
sSrvatief zullen gaan stemmen, vooral
wanneer de conservatieven er in slagen
hun vooruitstrevende krachten op de
voorgrond te houden. Over het program
ma van Labour zullen wij nog te spre
ken krijgen.
De volgende dag bleek, dat de Engelse
Labourpartij een overwinning had be
haald, maar van een dergelijk kleine
omvang (vier zetels), dat men zich wel
zorgen maakt over de stabiliteit van de
regering, welke Wilson ondertussen al
heeft gevormd.
Vrijdagavond meldde het Chinese pers
bureau, dat in China een atoombom tot
ontploffing was gebracht.
Al met al gebeurtenissen, die tot wij
zigingen en herwaarderingen in de we
reld aanleiding kunnen geven.
Om te beginnen met het Kremlin, het
werd spoedig wel duidelijk, dat het mo
tief slechte gezondheid en ouderdom
maar een doekje voor het bloeden was.
Zonder een woord van dank is Chroest
sjow de wildernis ingestuurd. Vrijdag
avond was er van slechte gezondheid
geen sprake meer. Toen publiceerde ’t
partijorgaan „Prawda” een lang arti
kel, waarin gesproken werd van de
communistische afkeer van „subjecti
visme en afwijkingen van de communis
tische opbouw, van nepotisme en on
besuisde plannenmakerijen, van bluffen
en fraseologie, onrijpe conclusies en
overhaaste beslissingen en acties”.
Er wordt in het artikel gesuggereerd,
dat Chroestsjow tekort was geschoten
in het naleven van het beginsel van het
collectieve leiderschap en dat hij streef
de naar een nieuwe cultus van persoons
verheerlijking.
Met betrekking tot de modernisering
van de verbinding Staveren-Enkhuizen
is uit de stichtingen „Ontwikkeling W.-
Friesland”, „Sudergoa” en de betrok
ken gemeenten een kleine commissie ge
vormd.
Dinsdag j.l. heeft in Hoorn deze com
missie zich laten voorlichten door N.V.
Aquavion, fabrikant van draagvleugel
boten, waarbij enige films werden ver
toond.
De mogelijkheid van een proefvaart op
korte termijn werd onder ogen gezien.
Voorzitter van de commissie is A.
Brandhorst, gem.-secr. van Enkhuizen
en secretaris C. Gaastra te Oudemir-
dum; leden burgemeester Atema van
Hindeloopen, burgemeester Th. van
Hout van Staveren, Burgemeester C.
Bakker van Hoorn en Drs. Th. Koning.
laten verschijnen, waarin gepleit werd
voor een soort kapitalistische kosten
berekening, welke het mogelijk zou
maken te bepalen of een industrie ren
dabel werkte of niet. Reorganisaties op
het industriële vlak hebben misschien
wel enig succes, maar nog meer kwaad
bloed gezet bij de bedaagde ambtena
renstand. In de ogen van wat conser
vatievere marxisten was het ook een
zonde, dat Chroestsjow kort geleden in
'zijn verlangen de welvaart van de be
volking te verhogen gepleit had voor
een verplaatsing van het accent van de
zware industrie naar de industrie van
consumptiegoederen. De ironie wil, dat
hij tien jaren geleden zijn voorganger
Malenkow over deze kwestie heeft la
ten struikelen.
Verband met dit debat zou kunnen
houden, dat hij in de loop der jaren de
hoge militairen tegen zich heeft gekre
gen door zijn accentueren van het
raketwapen en de verzwakking van de
conventionele strijdkrachten. Dit laat
ste werd hem kwalijk genomen.