DE GAULLE STELDE
ULTIMATUM
HOOFDSTAD EN DEN HAAG
Weini g nieuws uit Moskou
IIIIIIIIIM
Welvaartstaat of
llllllllllllllllllllllllllllllll^
es
üs hjoed p p
to sizzen
Gouden filmpj
Draad-omroep
welzijnstaat
Een nieuw type
ziekenhuisbel
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Hwat hat (jj Clbe SlxFOQT
KR
103e JAARGANG
No. 84
VRIJDAG 30 OKTOBER 1964
Verschijnt in: Bolsward, BaarderadeelHennaarderadeel, Hindeloopen, \Vonseradeel, Workurn
PIET
Motie Scheps aanvaard
Economie.
Justitie.
Groot-Amsterdam.
Woningnood.
Op de Spaanse stranden van Huelva aan de Atlantische oceaan, is maandag
in het kader van de Amerikaans-Spaanse manoeuvres „Steel pike one” een
grootscheepse landingsoefenlng gehouden, waarbjj allerlei amphibisch mate
rieel werd gebruikt. De foto toont landingsboten in actie. Bij de oefeningen
z(jn negen ainerikaanse mariniers om het leven gekomen en dertien gewond
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
NEGEN DODEN EN DERTIEN GEWONDEN BIJ
AMERIKAANS-SPAANSE LANDINGSOEFENINGEN
PRINSES BEATRIX BIJ DEFILE
MARECHAUSSEE
I Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OS1NGA N.V„ Eolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Tclef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(05137)
Politiek prestige.
Eind vorige week bleek, dat de kwestie
zelfs een politiek aanzien had gekregen.
Maatregelen.
Het is nu Labours taak een middel te
vinden, dat de bedrijvigheid niet zal af
remmen, maar dat de invoer zal beper
ken en tegelijk de uitvoer zal bevorde
ren. Het heeft veel van een kwadratuur
van een cirkel. Maar Wilson heeft niet
geaarzeld en hij heeft fors ingegrepen.
Alle invoeren behalve voedingsmiddelen
grondstoffen en onbewerkte tabak, zijn
belast met een extra invoerrecht van 15
pet.
Er is een opstand uitgebroken in de
Oranje-Vrhstaat onder Christiaan de Wet
De Duitse troepen zijn Angola binnen
gerukt.
Benoemd tot minister van landbouw, nij
verheid en handel, de heer F. E. Post-
huma, geboren te Leeuwarden.
Gebouwen, die er bij
De PTT verrijzen
Van dure makelij
Moderne dienstpaleizen
Dan kijkt men op geen mille
Da’s dikwijls al gebleken
Waarom in ’t kleinste wiel
nu een Haagse spaak te steken?
Gun elk, dringend beroep
't Genot der draadomroep!
Deze troost geeft geen vree
Vandaar dat wij instemden
Met ’t Behoud-comité
Om ’t noodlot af te wenden
Protest begrijpelijk want
Het plan tot liquideren
Zal zeker ’t platteland
Weer dieper gaan duperen
Vraag der „vergeten groep”
Spaar de oude draadomroep
Het noordelijk gewest
Moest ’t zwaarst gelag betalen
De Haagsen vinden 't best
Daar de boel neer te halen
Né, né, heus niet extreem
Dat ieder het bekenne
Er komt (laat) een systeem
Van een centrale antenne
Dan klinkt hoera-geroep
Niemand mist draadomroep
Laatste week oktober 1914
Better in bytsje goed ünthaide
as in hielebulte forjitte
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Den Haag bracht het droef bericht:
PTT niet in orde
De kas verliest gewicht
Er moet bezuinigd worden
Eén tak van het bedrijf
Stelt steeds weer schadeposten
Nu al een jaar of vijf
Onnodige onkosten
Zullen bestreden, floep
Weg met de draadomroep
Bolswards Nieu wsblat
De prijzen van de ingevoerde produkten
worden dus ongunstiger ten opzichte
van de Engelse produkten. Maar tege
lijk valt de concurrentieprikkel wat weg.
Tegelijk wordt de uitvoer bevorderd door
een terugbetaling aan exporteurs van
een gedeelte van de indirecte belastin
gen, welke op hun kostprijs drukken.
Hierdoor kunnen de Engelse uitvoer-
prljzen wat naar beneden, al zal het niet
meer dan 134 pet. zijn.
Maar de gehele prijsstructuur van En
geland wordt bedreigd door de loonsver
hogingen, welke op zijn minst 5 miljoen
arbeiders van de meest verscheiden ca
tegorieën eisen. De nieuwe minister van
arbeid heeft zijn ministerie een spijker
bed genoemd en het zal de Labourrege-
ring veel wijs beleid kosten een even
wicht te brengen tussen de eisen en de
mogelijkheden. Zij loopt met plannen
rond de lonen aan de produktiviteit te
koppelen, maar de ervaringen van an
dere landen beloven daar geen gouden
bergen van.
Een feit blijft het in elk geval, dat een
drastische modernisering van de Engel
se industrie en van de Engelse wijze van
werken een voorwaarde blijft voor een
verbetering van de economische positie.
Aangezien men meende, dat het ’n kwes
tie van overtollige koopkracht was,
trachtte men die af te romen door hef
fingen aan de ene kant en door be
moeilijking van het kopen op afbetaling
aan de andere kant. Het gevolg daar
van was, dat in zo’n periode de bedrij
vigheid weer terugliep en er werkloos
heid ontstond. Om die te bestrijden werd
er weer nieuwe koopkracht ingepompt,
met als gevolg weer een stijgend tekort
op de betalingsbalans.
Tijdens de verkiezingscampagne heeft
Labour de conservatieven voortdurend
verweten op een onoordeelkundige ma
nier van dit remmen het gas geven ge
bruik te hebben gemaakt.
Weinig nieuws valt er te melden uit Moskou, na de afzetting van Chroestsjov. Er
z(jn geen nieuwe gezichtspunten toe te voegen aan hetgeen wij de vorige week
schreven, behalve dan, dat het al door ons genoemde verzet van militaire -zijde
misschien sterker was dan wij vermoedden. Premier Kosigin heeft het land in
tussen verzekerd, dat het voortbestaan \an imperialistische krachten het nood
zakelijk maken, dat de partij en de regering maatregelen nemen om de defensie
van het land te versterken. En dat, terwijl Chrocstsjov kort tevoren had verklaard
dat het militaire apparaat Rusland nu zo onaantastbaar had gemaakt, dat er geen
gevaar meer te duchten was. Ook is het opgevallen, dat bij de leuzen voor de
viering van de oktoberrevolutie de lof voor het kernstopverdrag is vervangen door
een oproep tot algehele en algemene ontwapening en een oproep alle kernproeven,
dus ook de ondergrondse, stop te zetten.
De Bijlmermeerkwestie heeft deze week veel aandacht van de Tweede Kamer op
geëist. Deze kwestie loopt al heel lang. De hoofdstad is er op gebrand zich op
deze polder op de toekomst in te stellen, haar woningnood op te heffen en de
binnenstad aan te passen aan de eisen van het moderne vervoer. Er is altjjd een
1 linke stroming in de Kamer geweest, die Amsterdam tegemoet wilde komen,
maar deze wens stuitte af op de voorkeur van minister Toxopeus de Bijlmermeer-
polder om te vormen tot een nieuwe gemeente. De zaak kwam al herhaaldelijk
aan de orde, maar de definitieve beslissing werd telkens opgeschort.
Juist teruggekeerd uit Japan, heeft
H.K.H. prinses Beatrix, dinsdagoch
tend in Utrecht een parade ter gele
genheid van het 150-jarige bestaan
van de Koninklijke marechaussee bij
gewoond. Prinses Beatrix is de be
schermvrouwe van dit oudste wapen
van dc koninklijke landmacht
Uit waardering voor hetgeen de joodse
militairen in het duitse leger doen, heeft
de Straatsburger Zeitung besloten zich
niet meer met antisemietisme in te la
ten.
De tegenstelling heeft een nieuw aanzien
gekregen, doordat onder leiding van de
Commissaris der Koningin in Noord-
Holland, en door de burgemeester van
de desbetreffende gemeenten een begin
was gemaakt met een discussie over de
vorming van een districtsbestuur voor
Groot-Amsterdam.
Aan de andere kant was er een aspect,
dat een oplossing een acuut karakter
gaf. De woningnood van Amsterdam
kon naar het inzicht van het gemeente
bestuur- het snelst worden opgelost door
de polder door hoofdstedelijke instan
ties te laten volbouwen; zou een nog te
vormen nieuw gemeentebestuur daartoe
ook bij machte zijn?
Dit wonlngaspect hield de aandacht der
Tweede Kamer misschien wel het meest
gevangen. Vorige week had zij er in een
openbare commissievergadering over de
begroting van volkshuisvesting en bouw
nijverheid, bij minister Bogaers op aan
gedrongen, dat de woningnood toch zo
snel mogelijk moest worden opgeheven.
In antwoord daarop kwam deze be
windsman met becijferingen, waaruit
bleek, dat hij goede hoop had, dat de
woningnood in 1970 bedwongen kan zijn.
Daarvoor zal het nodig zijn, dat de pro-
duktie in de komende jaren van 100.000
tot 125.000 woningen wordt opgevoerd.
De Kamerleden niet alleen de socia
listische afgevaardigde Bommer, maar
ook de KVP-afgevaardigde Andriessen
reageerden op die aankondiging nog
al sceptisch.
In de nacht van dinsdag op woensdag
om tien voor één heeft de Tweede Ka
mer met 74 tegen 67 stemmen het
amendement-Scheps, dat toevoeging van
de Bijlmermeer aan Amsterdam beoogt,
aangenomen. Voor minister Toxopeus
was dat aanleiding schorsing van de be
raadslagingen te vragen. Het is niet be
kend wat hij nu verder gaat doen.
De heer Scheps kreeg voor zijn amende
ment de steun van zijn eigen fractie, de
CPN, de PSP, 19 KVP-ers, 2 anti-revo-
lutionairen, 2 christelijk-historischen en
1 liberaal. Slechts 25 KVP-ers kozen de
kant van de regering.
De uitslag van de stemming werd op de
stampvolle tribunes met applaus ont
vangen. In de gereserveerde loge veer
den burgemeester Van Hall en wethou
der Den Uyl blij verrast overeind, terwijl
beneden in de zaal de heer Scheps een
kleine receptie hield.
De heer Scheps, die gesteund wordt door
alle socialisten, wil, gelijk bekend, de
polder bij Amsterdam voegen, opdat de
hoofdstad daar in de kortst mogelijke
tijd een nieuwe stad kan bouwen voor
haar woningzoekende bevolking.
Hij ontving zeer krachtige steun van de
KVP-er Aarden, die zei te spreken na
mens een „aanzienlijke minderheid” in
zjjn fractie.
In de wandelgangen fluisterde men, dat
hij daarmee zich zelf en zeventien ande
ren op het oog had. Bij de VVD waren
er twee dissidenten, bij de ARP waar
schijnlijk ook twee en bij de CHU ver
moedelijk 3. Verder kon de heer Scheps
rekenen op de CPN en de PSP.
den gedraaid en een steun voor de rug
heeft, die kan worden opgeschroefd om
het gebruik vr n teveel kussens onder het
hoofd te elimineren.
De chr. besturenbond Bolsward e.o. hiel
den woensdagavond in het Geref. Cen
trum een bijeenkomst onder leiding van
de heer J. Wynia van Burgwerd, waar
de heer J. van Eibergen, oud 2e kamer
lid, voorz. van 't CNV sprak over: Wel-
vaart-staat of Welzijn-staat.
Spreker behandelde in een boeiend be
toog het godsdienstig leven, het gezins
leven, de arbeidsvreugde en de vrijetijds
besteding, een zeer actueel vraagstuk
voor deze tijd. De muzikale omlijsting
werd verzorgd door 't muziekgezelschap
Concertino onder leiding van de heer S.
W. de Jong.
Na afloop van de rede van de heer Van
Eijbergen werd er een groot aantal
schriftelijke vragen afgevuurd op ’n fo
rum, waarin behalve de heer Van Eijber
gen o.a. de heer E. Oldenziel en de heer
Y. Terpstra zitting hadden. De proble
matiek van de gestelde vragen bewoog
zich doorgaans in hetzelfde vlak van ’t
door de voorz. van het CNV gehouden
betoog, b.v. over de sociale voorzienin
gen, de arbeidsvreugde bij lopende band
werk, de zondagsheiliging, het gevaar
voor de gezondheid die de welvaarts
staat met zich meebrengt (patates-kra-
men!), de kerkbouwactie het teenager-
probleem (een klasse apart), de salaris
verhoging van de ministers (ten sterkste
afgekeurd) enz.
De belangstelling voor deze vergadering
aangekondigd als „grote bijeenkomst”
was niet bijster groot. Het waren geen
honderden, maar slechts enkele tiental
len die ter vergadering kwamen. CNVers
„van 15 jaar en ouder met event, vrou
wen” zoals op de convocatie waren
uitgenodigd zagen we weinig.
Het ultimatum van De Gaulle
President De Gaulle heeft er vorige
week voor gezorgd, dat de wereld niet
zonder nieuws en de kranten niet zon
der koppen kwamen. Maar nauwelijks
terug van zijn lange reis door Latijns-
Amerika moest hij zich weer in de land
bouwproblemen verdiepen. En na de ka
binetsvergadering, waarin Pisani, de mi
nister van landbouw had geklaagd over
de geringe medewerking van de Duit
sers bij de vaststelling van de gemeen
schappelijke graanprijs voor 15 decem
ber, liet De Gaulle zijn minister van
voorlichting verklaren, dat Frankrijk
zijn medewerking aan de gemeenschap
pelijke markt zou staken, wanneer er
vóór 15 december geen overeenstemming
was bereikt over de graanprijs.
Al eerder heeft De Gaulle door derge
lijke dreigementen concessies afgedwon
gen, maar dit keer heeft het er toch alle
jehijn van, dat de Duitsers voet bij stuk
zullen houden.
Volgend jaar namelijk worden er in
Duitsland verkiezingen gehouden en de
chr.-democratische unie van bondskanse
lier Erhard kan de stemmen van de
boeren moeilijk missen. Het lijkt dus
uiterst onwaarschijnlijk, dat Erhard zal
nstemmen met een prijsverlaging van
iet Duitse graan, waar de boeren vier
kant tegen zijn. Misschien wordt er een
iompromis gevonden, waarbij iedereen
lijn gezicht kan redden, maar een prijs
verlaging lijkt niet waarschijnlijk. Het
letekent voor de Duitse boeren niet al-
een een prijsverlaging, maar ook een
vergroting van de concurrentie.
Uittreden uit de E.E.G. is niet mogelijk,
iet verdrag is onopzegbaar, maar het is
nogelijk, dat De Gaulle weigert verder
nee te doen, weigert aan vergaderingen
an beslissingen deel te nemen. Maar het
s de vraag of zij zo ver zal gaan om
datgene, dat al is bereikt ongedaan te
naken. Daarmede zou hij in het vlees
van zijn industrie snijden.
Wanneer er geen gemeenschappelijk
landbouwbeleid is, aldus de Franse pre
sident, kan er ook niets komen van de
zg. Kennedy-ronde. Zonder een gemeen
schappelijk landbouwbeleid is er geen
Europese gemeenschap mogelijk en kun
nen dus de onderhandelingen met Ame
rika en andere landen over een verla
ging van de invoerrechten op industriële
irodukten met vijftig procent, moeilijk
tot een resultaat leiden. En met een veto
op dit punt kan De Gaulle veel kwaad
doen, hoewel wjj ons toch ook voor ogen
moeten houden, dat de Duitse regering,
uit angst voor de Duitse boeren, niet
van schuld is vrij te pleiten.
De maatregelen betreffen de economie,
welke er niet zo rooskleurig voor staat,
wanneer men naar de betalingsbalans
kijkt.
De tekorten groeien, na een korte onder
breking, weer als kool. Dat is al her
haaldelijk gebeurd en het wapen van de
conservatieve regeringen was voorna
melijk het duurder maken van het cre-
diet door verhoging van het disconto.
De fractieleider der VVD, mr. Geertse-
ma, onthulde dat de zaak voor z’n geest
verwant Toxopeus zo belangryk was ge
worden, dat hij voornemens was af te
treden als de Kamer hem een beleid zou
willen voorschrijven, dat Amsterdam
zou bevredigen. Nu was reeds lang be
kend, dat burgemeester Van Hall van
Amsterdam en minister Toxopeus elkaar
niet lagen.
Maar er lag aan dit persoonlijk geschil
ook een verschil in inzicht over de be
tekenis van de grote stad aan ten grond
slag. Amsterdam meent, dat het moet
kunnen groeien om te voldoen aan de ei
sen, die het internationale handelsver
keer van de toekomst stelt.
De minister van binnenlandse zaken
vreest echter, dat te grote steden moei-
lijker bestuurbaar worden en dat de af
stand tussen bestuurden en bestuur
steeds groter zal worden, zulks ten
schade van de democratie.
Labours buitenlandse beleid.
Harold Wilson, de nieuwe Engelse so
cialistische premier, heeft zijn ploeg nu
voltooid en de eerste maatregelen en
contacten geven al aan, dat er met vol
le kracht wordt gewerkt. Patrick Gor
don Walker, de minister van buiten
landse zaken, is maandag en dinsdag in
Washington geweest om contact met de
Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken op te nemen. Naar verluidt zou
Engeland nu een nieuw plan hebben
voor een kernmacht van de NAVO, dat
in de plaats van de M.L.F., de kern-
vloot van de N.A.V.O., zou komen. De
vloot zou kleiner worden, geen 25, maar
10 15 schepen, en deze vloot, bemand
door verschillende nationaliteiten, zou
worden aangevuld met Engelands kern-
“wapen en alles wat er in Europa aan
kernwapens zou zijn, dit alles gebundeld
onder een speciaal nucleair commando
van de NAVO. Het voordeel hiervan is,
zo betoogt Labour, dat de Westduitse
invloed geringer wordt en bovendien,
dat het, aangezien er minder schepen
moeten worden uitgerust, goedkoper zal
zijn. De Engelse luchtmacht kost toch
al geld en misschien hoopt Labour een
gedeelte van de kosten op andere bond
genoten te kunnen verhalen.
en Wymbritseradeel.
Bij Rijssel 20.000 Duitsers gesneuveld.
De Engelsen verloren slechts 2000 man.
In Groot Brittannië wordt thans een zie
kenhuisbed vervaardigd, dat is ontwor
pen met het oog op groter comfort.
Ziekenhuispatiënten hebben bij het ont
werpen een grote rol gespeeld. Een stu
diegroep begon zijn onderzoekingen in
een nieuw ziekenhuis in Poole, aan de
kust van het Kanaal, waarbij artsen en
verplegend personeel werden geraad
pleegd.
Vervolgens werden dertig patiënten uit
genodigd om de experimentele ontwer
pen te beproeven en hun bevindingen
op schrift te stellen in de vorm van ant
woorden op een vragenlijst. Het ont
werp dat tenslotte uit de bus is gekomen
en gebaseerd is op de uitspraken van de
patiënten, Is een bed dat aan beide kan
ten omhoog kan worden gebracht, als
een taxi op een korte wielbasis kan wor- De Frans-Engelse vloot bombardeerde
de forten der Dardanelles
Van belang is daarbij uiteraard hoe het
bevolkingscijfer zich zal ontwikkelen
In dit verband was de discussie interes
sant, welke vorige week in de openbare
commissievergadering over de begroting
van Justitie plaats had. Daarbij werd
door verscheidene afgevaardigden ter
linkerzijde aangedrongen op moderni
sering van de bepalingen over de ver
koop van anti-conceptionele middelen,
welke nu eigenlijk onder de toonbank
geschiedt. Minister Scholten vond ech
ter, dat de discussie over de sexuele mo
raal nog zo in beweging is, dat het van
de wetgever onverstandig zou zijn zich
al op een bepaald standpunt vast te leg
gen.
Van groter belang was, dat hij de knoop
met betrekking tot de vier oorlogsmis
dadigers, die nog steeds in ons land ge
vangen zitten, doorhakte. Na verkregen
koninklijke machtiging wees hij hun
gratieverzoeken af stellig in overeen
stemming met de opvatting van de
meerderheid van het parlement.
WWW
