het
Strijd
verhoging
kleuter-
over
van
collegegeld
en
Engeland zat
beklaagdenbankje
in
Deze krant is goud waard, let op de grote
WAC-ADVERTENTIE. HeeftUeen prijs?
roar
Geschil tussen Rusland en Commu-
nistisch China niet opgelost
De woldwaner
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Ouderavond
Chr. school Exmorra
Gouden filmpjes
Hwat bringt üs de
R.O.NO.
I03e JAARGANG
No. 92
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1964
1
us hjoed p p
to sizzen
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
Verschijnt in: Boïsward, Baarderadeeï, Hennaarderadeel, Hindeïoopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
Hwat hat Cj O
KOSTBARE STRANDVONDST
Chroestsjovvs val.
Defensie.
H.
PYT
THSDEI 1 DESIMBER 1961
Engelands moeilijkheden.
Defensie.
Financieel beleid
M.L.F.
De dwaes sil gjin andert krije
It andert oan de dwaes is swije
De Engelse regering heeft het moeilijk
gehad in Genève, waar een vergadering
belegd was van de Europese vrijhandels
associatie, waarvan behalve Engeland
lid zijn Zweden, Noorwegen, Denemar
ken, Oostenrijk, Zwitserland en Portugal
Engeland zat in het beklaagdenbankje
wegens de extra heffing van 15 pet., die
geheel in strijd is met de bepalingen van
de E.V.A. De Zwitsers betoogden, dat
Engeland het pond dan maar had moe
ten devalueren.
Tenslotte hebben Engelands partners
zich bij de Engelse beslissing neergelegd
maar men neemt aan, dat zij achter de
Het besluit is gevallen, zo onthulde de
Belgische minister Spaak, toen de rebel
len lieten weten dat de kinderen als vol
wassen gijzelaars zouden worden be
schouwd en behandeld.
I Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Dolsward
Administratie- en Redactie-adress
Marktstraat 15
Telef. 2451 - Na 18.30 uui 2660 of 2335
05157)
Minister Bot en staatssecretaris Gros
heide wezen er op, dat de begroting van
Onderwijs langzamerhand in de miljar
den loopt. Op ruime schaal worden er
studiebeurzen verstrekt. Maar het kabi
net streeft niet naar kosteloos onderwijs
het gaat er vanuit, dat bij de gestegen
Gemeend werd, dat dit in strijd was met
de verlangde democratisering van het
onderwijs. Dit was eigenlijk het unanie
me standpunt van de socialisten, de anti
revolutionairen en de christelijk histori-
schen. Maar ook 's ministers eigen par
tij, de K.V.P., bracht .ernstige bezwaren’
naar voren. De V.V.D. vertoonde in zo
verre een nuance, dat zij bijv, eventueel
bereid zou zijn voor de verhoging van ’t
kleutergeld te stemmen ais dit tot ver
betering van het onderwijs zou strekken.
welvaart een verhoging van het kleuter
geld van f 1,tot f 2,50 per maand
een dubbeltje per dag geen doorslag
gevend bezwaar kan opleveren.
Voorts verwees de bewindsman uiter
aard naar de algemene financiële poli
tiek van het kabinet. Hij bedoelde uiter
aard: de voorgenomen belastingverla
ging van ruim één miljard gulden. Dit
geld moet uiteraard ergens vandaan ko
men.
Graanprijs.
Wat de Europese landbouwpolitiek be
treft, valt een nieuw Duits voorstel te
signaleren, dat niet meer vasthoudt aan
de onwrikbaarheid van de Westduitse
graanprijs. Een Westduits compromis
voorstel zou neerkomen op een graan
prijs van 450 mark per ton, In plaats
van de door de Commissie voorgestelde
425 mark. De Duitse prjjs is op ’t ogen
blik 475 mark. De aanpassing zou bo
vendien niet op 1 juli 1966, maar op 1
juli 1967 tot stand komen.
Europese verdediging.
President De Gaulle heeft zondag in
Straatsburg de twintigste verjaardag
van de bevrijding van de stad herdacht
met het uitspreken van een grote rede,
waarin hij de Westeuropese landen voor
stelde een Westeuropese defensie-orga-
nisatie te vormen, kennelijk bedoeld als
alternatief v. d. MLF, waarvan de franse
president niets wil weten, omdat zij Eu
ropa te sterk aan Amerika zou binden,
hetgeen zou neerkomen op een verlies
van de Europese zelfstandigheid.
genlijk betoogde, het wil het onderbren
gen in een internationaal geheel, waar
door Engeland invloed en zeggenschap
behoudt maar de kosten over meer part
ners verdeeld ziet.
Daarbij komt dan nog de vraag naar de
wenselijkheid van 'n multilaterale kern
macht in N.A.V.O.-verband. Tot dus
verre beschikten alleen de Amerikanen
in dit bondgenootschap over de beslis
sende hoeveelheid kernwapens. Dit is al
tijd een bron van kritiek van president
De Gaulle geweest. Evenals Engeland is
hij derhalve overgegaan tot de vorming
van een eigen atoomzwaard. Een en an
der heeft de Amerikaanse president ge-
Het Chinese partijblad is weer van leer
getrokken tegen Chroestsjow. Aange
zien deze politicus geen actuele rol meer
speelt, ligt het voor de hand, dat zijn op
volgers worden bedoeld, met wie de on-
derhandelingen in Moskou over een toe
nadering blijkbaar niet zo geslaagd zijn.
Men kan nu wel aannemen, dat de oor
zaken van de val van Chroestsjow nau
welijks iets te maken hebben met de
Chinese kwestie.
Men zal eerder moeten zoeken in een In
terne oppositie, o.a. tegen de economi
sche structuren die Chroestsjow ’t land
had opgelegd.
Zo heeft men nu Chroestsjows maat
regel ongedaan gemaakt, waarbij de
partij verdeeld werd in een agrarische-
en een industriële sector. De economi
sche decentralisatie, die Chroestsjow be
pleitte, wordt ook weer ongedaan ge
maakt.
De Duitse landbouw is bereid tot een an
dere houding als aan haar eisen wordt
voldaan. Deze vergen vermoedelijk niet
minder dan een miljard mark. De Duitse
boeren betogen, dat de sociale voorzie
ningen voor de Franse boeren veel beter
zijn dan voor hen. Bovendien eist de mo
dernisatie aanzienlijke sommen.
19.2020.00 Ore: Fryske ütstjürlng
In meditaesje forsoarge troch kape-
laen Brandsma.
„De Fryske Parse”. In reportaezje
oer Fryske dei-, streek- en wykblêd-
den
„In programke fan neat”; 10 minuten
kabaret fan Hessel van der Wal
Op muzikaal gebied maakt Witmarsum
een reveil door. Door de mobilisatie is
het fanfarekorps „Frisia” tijdelijk non-
actief. Thans laat een strijkje onder lei
ding van de heer Smits zich af en toe
horen. De geheelonthouders zangvereni
ging houdt zich goed. Deze vereniging
kreeg twee zusjes: de chr. zangvereni
ging „Euphonia”, bestaande uit 42 leden
welke oefent onder leiding van H. Hait-
sma, volontair ter secretarie en een da-
meszangkoor geleid door mej. J. Wester-
baan.
Niet minder dan 4 watermolens in Won-
seradeel worden afgebroken.
De strijd aan de Ijzer in grote hevig
heid hervat.
„DE SCHOOL IN EEN VERANDE
RENDE MAATSCHAPPIJ”
Wy moatte woldwaner wêze
In sinteklaes allicht
It Wurd lit it üs léze
Woldwaen is kristenplicht
It is nou de tiid elk hat de k&ns
Ja, dan spraet fiif desimber glans
De woldwaner; net nedich
Om üs noch mear to jaen
Wy ha’t sinnich, en fredich
Hwant wy kinne ’t goed dwaen
Jo mei üs hjir forjitte
Folk fan it fryske lan
Folje jo, yn ’e fierte
Minsken de lege han
De woldwaner mei ’t witte
By üs bart elk syn lean
Mar folken yn 'e fierte
Ha in soarchfol bistean
Gebieden dy’t maetskiplik
Underüntwikkeld bin’
Yn wielde en oerfloed sit ik
Myn neisten krije tomin.
De woldwaner sil komme!
It feest elk jier opnij
Winsken, sünt lang' al slomme
Untweitsje; freegjen frij
Soks hat fansels gjin niget
Immen, fan neat forlet
Fielt ek, as hy hwat kriget
Forbliidzjen yn syn hert
De woldwaner sil ’t treffe
By alden en by bern
Hy moat it klear biseffe
Is wolfeartsglans to sjen
Blinkende moochlikheden
Binne hjoed de dei konkreet
Heech, konjunktür, tofreden(’)
Yn elk gefal gjin need
Abonnementsprijs f 2 40 per kwart»»!
(bij rooruitbetahng)
Giro 887926
Bolswards Nieuwsblad
Op maandag 23 november hield de chr.
school te Exmorra haar jaarlijkse ou
deravond, onder leiding van het hoofd
der school, de heer Postma.
Het eerste deel van de avond stond in
het teken van een voordrachtwedstrijd
voor de kinderen van de hoogste klas
sen. Er werden 28 voordrachten ge
bracht, waar tussendoor de pantomime
„De landloper” en het stukje „Te laat
op school” een even goede als welkome
afwisseling vormden. De jury, bestaan
de uit meester Dijkstra, mej. Posthuma
uit Boïsward en mevr. Heinsma uit Al-
lingawier kende een zevental prijzen toe.
De eerste prijs viel ten deel aan Wiepie
Postma met de voordracht „De trije
bruorren” (53 pt), Wiepie Wiersma die
kreeg met „De slynder” een goede twee
de prijs (52 pt) en Sietske Sijtsma kreeg
met „Abe Sjipkop” de derde prijs (4934
pt).
De verdere prijzen waren voor Anneke
Ypma (49 pt), Dirk Hiemstra (47’A pt)
Jelle Postma (4734 pt) en Hennie Stei-
genga (47 pt). Omdat ze allemaal even
goed hun best hadden gedaan, keerden
nu alle kinderen met 'n reep huiswaarts.
Na een korte pauze volgde nu het twee
de deel van de avond. Meester Postma
hield een causerie over „De school in 'n
veranderende maatschappij”.
De school is, volgens spreker niet meer
het eigen kleine wereldje van vroeger.
Ze heeft rekening te houden met de ei
sen, die de maatschappij stelt. De snelle
verandering van de maatschappij wordt
teweeggebracht door de ontwikkeling
van de techniek. Het hele arbeidsbestel
werd technisch.
Er moeten in het arbeidsbestel steeds
meer geschoolden komen. De leerplicht
werd dan ook steeds langer. De talenten
die een volk bezit, moeten zo goed moge
lijk gebruikt worden. In de Sovjet Unie
b.v. heeft men dat eerder en beter be
grepen dan bij ons. Maar we zullen de
kinderen niet alleen moeten voorberei
den op het werk in de maatschappij,
maar nog veel meer op de vrije tijd, die
ook een van de gevolgen is van het nieu
we arbeidsbestel.
Het streven om het onderwijs meer aan
te passen aan de eisen van het leven,
komt tot uitdrukking in de onderwijs
vernieuwing. Een belangrijk stuk onder
wijsvernieuwing in Friesland is de twee
taligheid.
De christelijke school heeft het kind, dat
de maatschappij van morgen betreedt,
vooral het evangelie mee te geven. De
christelijke school moet volgens spreker
enerzijds organisatorisch los staan van
de kerk, maar anderzijds moet er veel
meer samenwerking mogelijk zijn tus
sen kerk en school.
De strijd over de Bijlmermeer moge vorige week in een compromis zijn einde
hebben gevonden, enkele dagen later bond de Tweede Kamer de strijd aan tegen
de door minister Bot voorgestelde verhoging van de kosten voor het kleuter- en
hoger onderwijs. Beide voorstellen stuitten op algemeen verzet van de Tweede Ka-
mer-Commissie voor Onderwijs. Het staat wel vast, dat hierover een uitspraak van
de voltallige Kamer zal worden verlangd als daar de begroting van O., K. en W.
ter afhandeling komt. Het grote bezwaar van de Kamer was, dat belde verhogin
gen een belemmering zullen vormen voor de toegang tot belde takken van het
onderwijs.
Advertentieprijs: 15 eent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
4e week november 1914
bracht tot het voorstel een geïntegreer
de N.A.V.O.-kernmacht te vormen.
Dit denkbeeld heeft bij de Bondsrepu
bliek steun gevonden; Engeland stond er
gereserveerd tegenover; maar president
De Gaulle was er fel tegen. In een rede
welke hij te Straatsburg, op zijn 74e ver
jaardag uitsprak, suggereerde hij de
vorming van ’n Europees atoomzwaard.
Stikker.
Het is duidelijk dat dit vraagstuk voor
de verdere eenwording van Europa van
beslissend belang kan zijn. In een rede
voor de liberale Prof. Teldersstichting
heeft oud-minister Stikker, de afgetre
den secretaris-generaal van de N.A.V.O.,
de Nederlandse regering geadviseerd ’n
initiatief te nemen om de Atlantische en
Europese politiek uit het slop te halen.
Hij pleitte er n.l. voor de plannen van
Erhard voor ’n Europese Politieke Unie
te koppelen aan de M.L.F
Het Is daarom goed, dat de Kamer vol
gende week de voorstellen tot belasting
verlaging gaat behandelen. Wat met na
me de K.V.P. bezwaart, Is, dat de Kamer
over deze lastenverzwaringen zou moe
ten beslissen zonder dat vast staat wan
neer de belastingverlaging Ingaat. Bij de
Algemene Politieke Beschouwingen heeft
de fractieleider van de K.V.P., drs.
Schmelzer, zich al het recht voorbehou
den om tegen de lastenverzwaringen te
stemmen als er volgend jaar geen belas
tingverlaging zou plaatshebben. Het de
bat van volgende week zal wel mede
draaien om de datum van ingang der be
lastingverlaging. Minister Witteveen zou
een vroege ingang stellig graag bevor
deren, maar de ontwikkeling der con
junctuur zal hierbij wel het beslissende
woord spreken.
Laagste Inschrijver bij de aanbesteding
van de afbraak van het barenhuisje en
de bouw van een nieuw barenhuisje op
de algemene begraafplaats te Boïsward.
Laagste inschrijver N. Jorritsma voor
f 772,Daar b. en w. vreesden, dat het
gebouwtje niet voor deze som kon wor
den gebouwd werd het gegund aan D.
de Boer en P. Statema, op een na de
laagste inschrijver f 931,79. Begroting
f 1022,—.
Het andere grote probleem van de La-
bourregering is de defensie. Het afgelo
pen weekeinde heeft de regering met de
militaire leiders krijgsraad gehouden.
Veel zal hierover nog niet uitlekken,
want dat zou van te voren Wilsons on
derhandelingspositie in de Ver. Staten in
het begin van volgende maand verzwak
ken. Wel neemt men aan, dat Labour er
niets voor voelt deel te nemen aan de
multilaterale kernmacht, zoals die er nu
op papier uitziet, aangezien dat een ver
zwaring van de kosten zou betekenen.
Engeland heeft zijn eigen afschrikwapen
al. Het wil dit niet zonder meer over
boord zetten, zoals Labour vroeger ei-
Weggeld.
Ditzelfde thema deed zich ook voor bij
de behandeling van het voorstel om een
wegenfonds ter aanleg van het wegen
net te vormen, dat gevoed zal worden
uit de heffing van een weggeld. Bij de
schriftelijke voorbereiding bleek, dat de
Kamer met het eerste voornemen kan
instemmen, doch bezwaren had tegen de
financiering ervan.
schermen toezeggingen hebben gekregen
over de beperktheid van de tijdsduur.
Overigens wijzen de jongste cijfers nog
niet op successen. Daarvoor is het nog
wel wat kort. Maar toch heeft de rege
ring gemeend de maatregelen ter sane
ring van de economie te moeten verster
ken door een verhoging van de rentevoet
van 5 op maar liefst 7 pet. Dat betekent
een verkrapping van het krediet, waar
toe ook de conservatieve regeringen zeer
tot ongenoegen van Labour steeds hun
toevlucht hebben genomen.
Schilstra, hoofd der openb. lagere
school te Cornwerd als zodanig benoemd
te Weidum. Als nieuw hoofd benoemd,
de heer P. A. Tamsma.
Bij de Harlinger haven Is in de nacht
van 23 op 24 november een enorme
partij hout aangespoeld. Honderden en
honderden stammen zgn. mijnhout
dobberden op het water. Waarschijn
lijk betreft het hier een deklast, welke
overboord is gespoeld van een schip,
doch verdere bijzonderheden ontbre
ken nog. Onmiddellijk is men met man
en macht begonnen de kostbare vondst
te bergen
Voortdurend overleg had begin deze week plaats in Leopoldstad, de hoofdstad van
de voormalige Belgische Kongo, tussen premier Tsjombe en de ambassadeurs van
België en Amerika. Het punt van bespreking was het Inzetten van een bataljon
Belgische parachutisten ter bevrijding van ongeveer 1500 blanken, die door de
Kongolese opstandelingen In hun bolwerk Stanleystad worden gegijzeld. De Bel
gische troepen waren op het eiland Ascension, op 4000 km. van Stanleystad in de
Atlantische Oceaan gelegen
De „raid op Stanleystad” die 1500 mensen van de marteldood redde een van de
best bewaarde geheimen van de huidige militaire geschiedenis heeft intussen
ondanks dreigementen felle, maar slechts papieren reacties uitgelokt in de com
munistische wereld. Terwijl in Moskou de edities van Iswestia van de persen rol
den, die evenals Tass uitriepen, dat hier sprake is van een „imperialistische uit
vlucht voor agressie tegen de volksrepubliek Kongo”, kwamen in Leopoldstad de
bebloede geredden aan op het vliegveld en bewezen dat slechts menselijke over
wegingen tot de actie hadden geleid.
De budgetaire kwestie speelde deze week
ook een rol bij de behandeling van de
defensie-begroting voor 1965. Minister
De Jong moet volgende maand aan het
N.A.V.O.-beraad deel nemen. En hij wil
uiteraard graag weten, waaraan hij bin
nenslands toe is. Zijn begroting draagt
ook de sporen van bezuiniging; met na
me het uitstel van de vervanging of mo
dernisering van onze centurion-tanks
ligt een aantal defensie-specialisten
zwaar op de maag.
Opstand.
De opstandige bewegingen in de Kongo
duren al enkele maanden. In augustus
wisten dé rebellen Stanleystad, het oude
bolwerk van Loemoemba, te veroveren.
Ook in andere delen van het land kon
digden zich opstandige bewegingen aan.
In deze noodtoestand hebben de politici
van Leopoldstad een beroep gedaan op
Tsjombe, de in het buitenland vertoeven
de ex-president van Katanga, dat weer
bij de Kongo was gevoegd. Tsjombe
kwam terug als minister-president, on
danks de protesten in de andere Afri
kaanse landen, voor wie Tsjombe de
knecht van de kolonialisten is. Tsjombe
volgde zijn Katangaanse tactiek en nam
blanke huurlingen in dienst, die hij aan
het hoofd van het weinig succesvolle en
niet zo erg gedisciplineerde nationale le
ger stelde. Resultaten bleven niet uit.
Langzaam maar zeker brachten de Kon
golese regeringstroepen weer gehele de
len van het (and onder het bewind van
de centrale regering. Zij bevinden zich
nu op weg naar Stanleystad.
In het nauw gedreven hebben de rebel
len, onder Gbenye, toen de blanken in
hun gebied gevangen genomen. Zij heb
ben een Amerikaanse arts veroordeeld
wegens spionage, maar de uitvoering
van het doodvonnis is al tweemalen uit
gesteld.
Premier Kenjatta van het naburige Ke
nia, die aan het hoofd staat van een
Afrikaanse commissie die tussen de re
gering en de rebellen moet onderhande
len drong aan op het sparen van de arts
en vond de gijzeling nu niet zo geslaagd.
Maar, betoogde hij, hij kon alleen onder
handelen, wanneer de strijd werd ge
staakt. Hetgeen de rebellen juist met de
gijzeling wilden bereiken.
Dodencijfer.
De berichten over het aantal slachtof
fers van de wraak der rebellen op de
blanken in Stanleystad lopen uiteen.
Aanvankelijk werd gesproken over ca
50 doden.
Dinsdagavond deelde het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken mee,
dat 15 tot 20 gijzelaars werden vermoord
Er zouden ca 60 gewonden zijn. Bij de
doden zijn, zo is vastgesteld, dr. Paul
Carlsson, een zendingsarts en de zende
linge Miss Phyllis Rine.
-
