Nieuwe grondwet eerst
„m
proef”
Wijziging van gemeentewet streeft
naar decentralisatie
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Sint Nicolaas
Anne de Vries in Zeist
overleden
Fan de Martinytoer
Zilveren filmpjes
Liften
Dansschool Vieherink
üs hioed p 2
gearriveerd
s-
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
to sizzen 1
DINSDAG 1 DECEMBER 1964
103e JAARGANG
No. 93
a.
Ombudsman.
b.
c.
f.
1.
Drank- en horecawet.
2.
h.
3.
Duitsland bouwt l’A duikboot per week.
0 -
Tj. de J.
Advertentieprijs: 15 cent per mm
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
Op Schiphol arriveerden vrijdagmid
dag 'n aant. Nederlanders uit de Kon
go. De foto toont de begroeting tussen
de 23-jarige mevr. Hermanna Christi-
aanseVan der Vegt, uit Leidsendam,
met haar moeder en grootmoeder. De
man van mevr. Christiaanse, de 32-
jarige Willy Christiaanse werd begin
november vermoord, toen de rebellen
zich terugtrokken
In tal van plaatsen is St. Nicolaas iri
hoogst eigen persoon gesignaleerd. Hier
onderhoudt de Sint zich met enkele
kinderen.
Anne de Vries, schepper van .Bartje’, is
zondagavond, terwijl hij bij vrienden in
Zeist, zijn woonplaats, op bezoek was,
aan een hartverlamming overleden. An
ne de Vries, wiens boeken in vele talen
zijn vertaald, bereikte de leeftijd van 60
jaar. Hij werd op 22 mei 1904 in Assen
geboren. Van 1923 tot 1935 is hjj onder
wijzer geweest, het laatst in Zeist. In
1935 verscheen „Bartje”, z’n eerste boek
dat een enorm succes is geworden en
wereldvermaardheid heeft gekregen.
Algemene bijstands
wet.
NEDERLANDERS TERUG UIT
DE KONGO
Inmiddels is eveneens een nieuwe drank
wet tot stand gekomen. De datum van
in werking treding is nog niet bekend,
doch zal niet lang op zich laten wach
ten. De voornaamste afwijkingen van
de bestaande drankwet zijn tweeledig.
Enerzijds wordt gebroken met het z.g.
maximumstelsel, anderzijds is opgeno
men de vestigingswetgeving betreffen
de de horeca- en slijtersbedrijven.
Overheersend is de opvatting geweest,
dat de nieuwe opzet en met name het
vervallen van een maximum-aantal ver
gunningen per gemeente aanvaardbaar
is, mits de eisen te stellen aan vergun
ninghouder, degenen, die met hem sa
menwonen en degenen, die in het bedrijf
werkzaam zijn in geen geval lichter zijn
dan de thans geldende. Ditzelfde geldt
ten aanzien van de aan de lokaliteiten
te stellen eisen. Bovendien is met het
wetsontwerp ingestemd, omdat de be
voegdheden van de gemeenten, Inzake
het treffen van aanvullende regelingen
en de uitvoering van de wet, niet zijn
besnoeid.
De wet beoogt te regelen het anders
dan om niet wegtrekken van alcohol
houdende drank, alsmede het stellen van
eisen aan degenen, die zich als onder
nemer willen vestigen.
Het vergunnings- en verlofsrecht is met
fan dizze agraryske fabryks buorkerijen
sa’t party minsken dy har yn de takomst
tinke. Oft dizze ienheden har fierder for-
bine sille ta greate maetskippljen, dêr-
oer litte hja har noch net üt, mar dit
leit wol min of mear foar de han, as
men nei de suvelfabriken sjocht. De boe-
restan sil wol sokke krêften leverje,
mar as aparte stan hêldt hja dan op to
bistean. De boerehüsh&lding is er dan
net mear, de eigen pleats likemin, op
syn bést hat men in funksje foun by de
N.V. Molkeprodusint en hat dér syn 40
of 35-ürige wurkwlke, syn fjouwer wike
fakansje en syn pensioen mei 60 jier.
Mar dat sil miskien it fyfte diel fan de
lju oerkomme, de oare fjouwer-fyfte
gean yn oare wei.
Hwat dit takomst-fisioen yn oare wur-
den ris léze wol, moat it forslach fan de
léste Wageningse wike mar ris opfreeg-
je, hwert it yn gelearde termen to lézen
stiet.
Dat is dus de miening fan in bipaelde
groep fan agraryske deskundigen. Is dy
miening absurd of to gek om oer to pra
ten? Dat soe ik net graech sizze. Tink
jo dan, dat it sa komme sil mei tsien,
tweintich jier?
Né, dat tink ik net. Ik mien, dat de rede-
nearing, dy’t hjiroan to’n grounslach leit
in slim iensidige redenearing is, dy’t him
to folie fêstbyt yn in bipaelde kant fan
it boerebidriuw. Dit is in technyske re-
denearing en ek neat mear. Mar al hoe
bilangryk de technyk ek is, hja is mar
ien bipaeld faset fan dit fraechstik, der
binne jit folie oare kanten oan en dy
sjocht men to maklik foarby. Der sit wol
algemene instemming vervangen door
een gemeentelijke belasting. De grond
slag voor de belastingheffing is boven
dien vereenvoudigd.
Engelse vliegers in actie boven Helgo
land.
Vanwege militaire dienst wordt onze
winkel opgeheven, met dank voor de ge
noten klandizie, R. Wynia, Hoogstr. 25,
Bolsward.
De doopsgezinde gemeente Bolsward
vraagt een gehuwd kosterpaar, bij voor
keur doopsgezind. Sollicitaties aan Ds.
Kosters, Polstraat 6, Bolsward.
Te Winsum een Herv. vrouwenvereni
ging opgericht met 20 leden. De vereni
ging werd gedoopt: Van vlijt tot steun.
Finse vliegtuigen hebben de spoorlijn
tussen Moermansk en het Ladagomeer
over een afstand van 17 km vernield.
Wol voor militairen en echte soldaten
sokkenwol. W. Muizelaar en Zoon, Wit
herenstraat 28-30, Bolsward.
Weer een nieuw kansje afwachten
Auto’s zonder tal, ze jachten
Regelmatig af en aan
Dat wij 't zonder kosten redden?
Wie wil nou niet eens spontaan
Jongedames een gunst verlenen?
Avontuurlijk, die meenemen
Stap maar in, het zal best gaan!
Twintig jaar terug was 't nodig
Nu is zoiets overbodig
Reisgeld kan er maklijk af
Veel chauffeurs die lang al morden
't Moest haast eens verboden worden
Nergens koren zonder kaf
Parasieten van 't verkeer en
Alle duimen te negeren
Is beslist niet lomp of laf.
le week december 1939
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Kankeraers wurkje net
Wurkers kankerje net
I Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OS1NGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Telef. 2451 - Na 18.30 uur 2660 of 2335
'(05157).
Lifterspraktijken ontaarden
Fors wil minister Van Aartsen
Dit euvel straks tegengaan
Onder alle omstandigheden
Moet politie op kunnen treden
Bij het „lopen” en het „staan”
’t Wordt tijd voor een krasser taaltje
Stuur, met een procesverbaaltje
Lifters van de autobaan
Excellentie, gaat het door?
Vast de meerderheid stemt: voor!
PIET
Liften blijkt niet af te leren
Steeds staan er nog dames, heren
Als bedelaars aan de weg
Liever de beurzen niet open
Om een buskaartje te kopen
Bestedingsbeperking, zeg!
Pas op, kijk goed uit je doppen
Duim omhoog, asjeblieft stoppen...
Rijdt hij door, oh, heus geen pech.
Bolswards Nieuwsblac
Verschijnt in: Bolsward, Baarderadeel, Ilennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en Wymbritseradeel.
d.
e.
De oude wet had een aanvullend karak
ter. Kerkelijke en particuliere instellin
gen dienden eerst op te treden. Ook dit
standpunt is verlaten. Behalve wanneer
de betrokkene dit zelf wil, bestaat die
voorkeur niet meer. Nieuw is ook de
mogelijkheid van beroep tegen een be
slissing van Burgemeester en Wethou
ders door de aanvrager.
De nieuwe wet is nog wel aanvullend
in die zin, dat rekening moet worden
gehouden met de inkomsten van be
trokkene. Indien iemand een bepaald
bedrag nodig heeft, dan zal slechts aan
vulling tot dat bedrag kunnen plaats
vinden.
Finale verkoop van het motorschip Vee
handel met zonnetent, varkenskar en
verder toebehoren. 33 ton. Gevaren heb
bende in vaste dienst BolswardLeeu
wardenSneek. Bod f 425,
Hwat hat Qabe Skroar
Op zondag 29 november hield het KCVD
„San filippo Neri” zijn tweede landelijke
ballroomdanswedstrijd.
De vele danseressen en dansers waren
samengekomen in de grote zaal van het
gebouw Odeon in Rotterdam.
Ook dansclub Vieberink uit Bolsward
nam aan de wedstrijden deel en wist in
de categorieën, waarin zij uitkwam een
onverwacht groot succes te boeken. In
de „nieuwelingenklasse” haalden twee
paren de finale, met als uiteindelijk re
sultaat een zesde plaats voor het paar
Tinie de JongHenk Ettema en een
tweede plaats voor Femie de Jong
Leo Graafsma.
Groot was ook de verrassing in de vier
de klasse, waarin het paar Ciska Ooster-
baanGijs Ruijssenstein, na tot de finale
te zijn doorgedrongen beslag legde op de
vierde plaats.
De finalisten werden automatisch over
geplaatst naar de naast hogere catego
rie, zodat in de volgende landelijke wed
strijd, een paar van dansschool Viebe
rink uit Bolsward in de derde klasse zal
uit mogen komen. Een mooi resultaat en
een goede stimulans voor zowel de dans-
leraar als voor de leden van de dans
club.
Duidelijk blijkt, dat het hier gaat om
een departementaal werkstuk, dat nog
geen voorontwerp is.
Deze gang van zaken is geheel nieuw,
Meestal wordt een dergelijke herziening
voorbereid door een staatscommissie,
bestaande uit politici en staatsrechtdes-
kundigen. Nu wordt het voorbereidend
werd gedaan door ambtenaren.
De Minister van Binnenlandse Zaken gaat in de memorie van toelichting op de
begroting 1965 nader In op de in de troonrede aangekondigde proeve van een
nieuwe grondwet.
Uit het reeds gepleegde overleg en de verrichte studies en ook uit hetgeen in de
jongste tijd in en buiten de Staten-Generaal naar voren is gekomen, heeft de
minister de voorlopige slotsom getrokken, dat voldoende aanleiding aanwezig is
om te komen tot een vérgaande wijziging. De gedachten gaan daarbij in de rich
ting van een nieuwe grondwet, die een beperkter omvang zal hebben dan de
thans geldende. Het is de bedoeling, In de loop van 1965 een proeve openbaar te
doen maken en te laten verspreiden, teneinde in brede kring een gedachten
wisseling te bevorderen. De daarbij te verwachten adviezen en reacties zullen
bij het opstellen van regeringsvoorstellen mede in de beschouwingen kunnen
worden betrokken.
Ter afsluiting van deze opsomming een
meer actueel en interessant dan van
direct belang zijnd onderwerp. Hoewel
nog allerlei andere onderwerpen als de
nieuwe pensioenwet, de nieuwe zieken
fondswet, de nieuwe wet werkloosheids
voorziening, de nieuwe wet op de kans
spelen, de industrialisatienota, de va-
kantiespreiding, de recreatie, het ver
krijgen van bouwgrond en het aardgas
in het middelpunt der belangstelling
staan, menen wij het hierbij te moeten
laten.
Wij wijzen nog slechts op het rapport'
van een commissie, die de vraag kreeg
voorgelegd in hoeverre de instelling van
een ombudsman naar Scandinavisch
voorbeeld voor Nederland wenselijk is.
De commissie meent in meerderheid,
dat de figuur onder de naam algemeen
vertrouwensman behoort te worden in
gevoerd. Blykens het voorstel zal deze
vertrouwensman niet behoren tot de
rechterlijke macht, noeh tot de admini
stratie. Hïj zal moeten worden gezien
als de vertrouwensman van de volks
vertegenwoordiging. Hij heeft tot taak
te onderzoeken gevallen, waarin door
de wijze waarop de overheidstaak is
vervuld, het vertrouwen in de overheid
kan worden geschaad.
Het onderzoek kan worden ingesteld na
ontvangen klacht, of op eigen initiatief.
Het onderzoek zal moeten worden beslo
ten met het geven van zijn mening. De
conclusie mag echter geen bindend oor
deel inhouden. Wel zal de concluisie
voor het betrokken bestuursorgaan re
den dienen te zjjn zich nader over de
zaak te beraden en, zo het orgaan dit
met zijn verantwoordelijkheid in over
eenstemming kan brengen, zal het aan
een eventuele gedane suggestie gevolg
geven.
De Finse verdediging houdt stand.
Onbeperkte luchtoorlog door Rusland
aangekondigd.
de gemeenteraad dient te worden over
gelaten.
Dit standpunt past in het kader van
het streven van de regering naar de
centralisatie.
In onderstaande gevallen vervalt onder
meer de eis tot goedkeuring:
Ontslag secretaris en ontvanger an
ders dan op eigen verzoek.
Verzekering van de gemeentegelden
tegen fraude.
Kopen, ruilen, vervreemden en be
zwaren van inschrijvingen in een
der grootboeken van de nationale
schuld of andere vorderingen.
Verpanden van onroerend goed.
Aanvaarden der aan de gemeente
vermaakte erfstellingen of legaten
of gedane schenkingen.
Onderhands verhuren, verpachten
of in gebruik geven van gemeente-
cigendommen.
Voeren van rechtsgedingen door de
gemeente.
Afschaffing jaarmarkten.
Onder de wijziging sub 3 wordt bedoeld
te voorzien in een grote leemte.
Aan het bestaande artikel, aldus de me
morie, kleven ernstige gebreken. Deze
zijn hierin gelegen, dat de wet niet voor
ziet in het wijzigen van de begroting,
de goedkeuring hiervan en het instellen
van beroep bij niet goedkeuring. Een
nieuw artikel zal aan deze toestand een
einde maken.
Bovendien is het de bedoeling de goed
keuring van begrotingswijzigingen te
binden aan een zg. fatale datum, zoals
die ook voor verschillende andere be
sluiten geldt. Hebben Gedeputeerde Sta
ten derhalve niet binnen drie maanden
beslist, behoudens het geval van ver
daging gedurende ten hoogste twee
maanden, dan kan worden aangenomen,
dat de goedkeuring is verleend.
Deze nieuwe wet, die met ingang van
1 januari 1965 in werking treedt, wordt
algemeen gezien als een belangrijk stuk
sociale wetgeving.
IT IS WER DROK OP ’E DYK
Yn ’e hjerst, as hiel hwat organisaesjes
har jiergearkomsten halde, kin men yn
kranten en tydskriften hiel hwat léze
oer de miening fan foaroansteande lju.
Op it heden is de kwestje fan de ta-
komstige status fan it greidebidriuw
dêrby gauris oan de oarder en wurde wy
kei of bliid makke mei dryste profesijen
en warkskógings.
Dêrby binne düdlik twa groepen to ün-
derskieden: de earste mient, dat it hjir
yn üs lan de kant ütgean sil fan greate
bidriuwen fan in pear hündert kij en dus
ek fan inkelde hünderten pounsmieten
lan. In deskundich bidriuwsekonoom sil
der de scepter swaeije en neist in fier-
geande mechanisaesje, sille dan inkelde
fakarbeiders it wurk dwaen. It sille dan
wol N.V.’s wurde, sa seit men, hwant
sokke bidriuwen freegje in pear miljoen
bidrluwskapitael en dat fynt men oma-
ris net yn de partikuliere agraryske sek-
tor! Dizze groep sjocht namlik alder-
earst nel de mechanisaesjemooglikheden
en de rendabiliteit fan greate masines.
Yn it agrarysk milieu, sizze hja, kinne
dizze wurktugen net oan bod komme,
omt hja to min üren meitsje kinne en
dêrtroch to djür binne oan rinte en óf-
skriuwing. Soe men greate bidriuwen
hawwe, dan koe dat wol en omt de mins-
like arbeidskrêft aloan jit djürder wurdt
sille wy dizze fiergeande mechanisaesje
fan jier ta jier mear nedich hawwe.
Dêrom, sizze hja, giet it dy kant per-
foarst üt. Hja fine fierder, dat de ruil-
forkaveling jildforgriemen is, omt dizze
de nije bidriuwen fan 15 oant 30 h.a. of
in bytsje greater, oplevert, en, sizze diz
ze minsken, dat liket nearne nei, dy bin
ne fierst to lyts. Hja poene it regear oan
dit oars to dwaen en de nije bidriuwen
nou daliks op 100 en mear h.a.'s to brin-
gen, hwant dy kant giet it ommers dochs
üt. Har sicht op de boerestan is sa, dat
hja miene, dat dy geleidelik oan for-
dwine sil. Dizze great-bidriuwen freegje
in direkteur, mei sterk kommersiële en
bidriuwstechnyske kwaliteiten, mei der-
neist inkelde faklju: in monteur, in melk
specialist, in foerspecialist en in fok-
specialist, dy’t ünder lieding fan de di
rekteur har taek ütoefenje.
Wageningers foar de lieding, Ald-lear-
lingen fan Hegere Lanbouskoallen en
Hegere Technyske skoallen as fakspe-
cialisten, dat is de takomstige bisetting
in keam fan wlerhelt yn, mar net mear.
Dy keam is, dat de bidriuwen safolle
forgreatsje sille oant der In In nij lyk-
wicht foun is tusken de foardielen fan
fierdere mechanisearing en de neldielen
dêrfan. Foardielen en neidielen: tech-
nysk, ekonomysk mar ek finansieel, so-
siael en psychologysk. En dêrneist, it
histoarysk groeide patroan, dat ek net
swak meispylje sil.
Hwer’t dizze lju net oer prate is de krêft
fan ien hüshalding op eigen pleats,
hwert men oan forboun is, meast fan
slachte op slachte. De selsstannigens
fan sokke hüshêldingen, dy’t ré binne
folie mear en folie yntensiver to arbeid-
zjen op eigen pleats, op eigen Idn en
mei de seis opfokte kij en keallen. Dy’t
as in lenheit meimekoar it bidriuw dra-
ge, as it moat sober libje wolle om dat
to bihêlden en dêryn har libbensopdracht
en libbenswllle fine. Né, ik leau dizze
profeten net, omt ek finansieel sjoen, dy
fierdere mechanisaesje op it boerebi
driuw syn grinzen hat, de massaliteit
syn earnstige biswieren hat mei libben
fé en mei alle waersomstannichheden. It
giet net om melken en fuorjen allinnich,
mar men sil op sokke bidriuwen ek trije-
of fjouwerhündert pounsmiet lan bi-
wurkje moatte, mei in man as hwat. En
dan hierde krêften, dy’t har wurkboekje
yn de overall drage. Lit it dan mar ris
reine yn de üngetiid, hwer bliuwt it
dan?
En dochs soene wy net goed dwaen as
wy allinnich mar lattsje om dizze ideeën.
Hwant hja kinne in reëel gefaer wurde
as de boerestên har tüd net forstean soe.
Mar dêroer in oare kear.
Wijziging gemeentewet.
Ook weer in de memorie van toelich
ting hoopt de Minister van Binnenland
se Zaken, dat het ontwerp tot wijziging
van de gemeentewet, inzake het toezicht
op de gemeentebesturen, spoedig het
staatsblad zal bereiken.
De strekking van deze wijziging is de
volgende
Beperking van het toezicht op de
gemeentebesturen door afschaffing
van de eis van goedkeuring betref
fende bepaalde besluiten.
Verbetering van de regeling inzake
schorsing en vernietiging van raads
besluiten en van de procedure voor
de inzending van strafverordenin
gen.
Verbetering van de regeling van het
doen van uitgaven buiten de begro
ting.
Uiteraard is voor de gemeentebesturen
de onder 1 vermelde wijziging de meest
sprekende.
De Minister meent, dat er tegenwoordig
voldoende wettelijke mogelijkheden zijn
om op het financiële beleid van de ge
meenten een wakend oog te houden.
Een inperking van het goedkeurings-
recht wordt daarom verantwoord en
zelfs aanbevelenswaardig geacht. Voor
wat het al dan niet financiële
belang van de gemeente betreft, kan
men het standpunt innemen, dat de be
oordeling daarvan zoveel mogelijk aan
Op Vlieland een Duits vliegtuig be
schoten.
Vergeleken met zjjn voorganger, de
Armenwet 1912, moet er allereerst op
worden gewezen, dat deze nieuwe wet
zich slechts beperkt tot financiële bij
stand, welke evenwel een rechtsplicht
is geworden van de overheid. Dit be
tekent, dat de bjjstand in geld moet
worden gegeven. Verstrekking in na-
tura, zoals eerder, is dus niet meer
toegestaan. In de tweede plaats houdt
de beperking in, dat de wet zich in prin
cipe niet inlaat met z.g. immateriële
zorg. Onder dit laatste begrip is te
rangschikken het maatschappelijk werk
in algemene zin.
De bijstand wordt verleend, Indien
iemand niet beschikt over de middelen
om in de noodzakelijke kosten van be
staan te voorzien.
„De noodzakelijke kosten van het be
staan” zal men moeten zien als een
omschrijving van een nieuw begrip, dat
uitsluitend in de nieuwe wet haar fun
dament vindt, los van geest, letter en
historie der oude wet. Zonder wijzi
ging der tekst kan de aard van het
begrip zich wijzigen en aanpassen.
Tot het bijstandsbeleid zal ook behoren
het financieren van de noodzakelijke
dienstverlening door de organen van 't
maatschappelijk werk. M.a.w. de betref
fende persoon moet in staat gesteld
worden de verleende dienst te betalen.
w
