Indonesië verlaat de
Verenigde Naties
zeilt
Hoe Pingjum reilt
en
van
Nieuwjaarsmaatregelen
Kabinet-Marijnen
Spanningen in Nigeria
Geen volksstemming inzake
Nieuw-Guinea meer?
Qabe Skroar
llllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllilllll
Gouden filmpjes
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
|l
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
GRONINGSE STUDENTEN ONDER LAWINE BEDOLVEN
us hjoed p p
to sizzen
Ót’l
VRIJDAG 8 JANUARI 1965
104e JAARGANG
Bolswards Nieuwsblad
No. 2
Verschünt in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeél, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum
Hwat hal
Arrestaties in India.
Hoog spel.
Ajoeb herkozen.
c.
d.
Vrijstelling.
Spanningen in Nigeria.
Kleine partijen.
Kieswet.
Stemanachines.
F
X’
Tenzij er plotseling iets tussen komt, zal Indonesië officieel breken met de
Verenigde Naties. Op oudejaarsdag heeft president Sukarno gezegd, dat zijn
land uit de Verenigde Naties zal treden, wanneer Maleisië zyn plaats in de
Veiligheidsraad zal innemen. Vorig jaar was al beslist, dat Maleisië na een jaar
de zetel van Tsjecho-Slowakije zou overnemen. Indonesië had toen niet tegen
gestemd. Maar in het afgelopen jaar heeft Sukarno zijn „confrontatie-politiek”
tegen het gehate Maleisië verhevigd. Hij stuurt ook regelmatig infiltranten naar
Maleisië.
Vanwege de staking in de haven van
Antwerpen hebben meer dan honderd
zeeschepen op de Schelde het anker
laten vallen
Advertentieprijs: 15 cent per tntn
Ingezonden mededelingen dubbel urief
Contra'-tprijzen up aanvraag
2e week januari 1915
men met Indonesië een soort tegen-V.N.
op te richten, die een zeer sterk anti
kolonialistisch karakter zou dragen.
Wanneer Rusland de oude V. N. trouw
zou blijven, zou het zich aan de zijde
van de kolonialisten scharen, hetgeen
Peking in ’t touwtrekken om de macht
wel gelegen zou komen. Maar het zijn
nog maar geruchten.
De reacties in de zogenaamde onge
bonden wereld van de Afro-Aziatische
landen zijn niet zo gunstig voor Sukar
no. Zowel Joegoslavië als Egypte heeft
al laten weten niet geestdriftig te zijn
en ook de Filippijnen met Indonesië
gekant tegen Maleisië betreuren de
beslissing van Sukarno.
stembus te gaan. Het niet-voldoen aan
de opkomstplicht, dat tot nu toe werd
beboet met f 5,zal voortaan maxi
maal f 25,kunnen gaan kosten.
Tenslotte wil minister Toxopeus bevor
deren, dat er sneller en accurater zal
worden geteld nadat de stembussen zijn
geleegd. Hij wil namelijk het gebruik
van stemmachines mogelijk maken.
Vorig jaar is daarmee in Den Haag een
proef genomen, welke naar het oordeel
Ulo: Harlingen, na opheffing Wit-
marsum;
L.T.S.: Bolsward, Harlingen
Lagere landbouwschool, Witmarsum
Huishoudschool: Harlingen
H.B.S.: Harlingen, Bolsward
De Belgische vluchtelingen in Wonsera-
deel is aangezegd, dat ze deze week
moeten vertrekken naar Engeland. Som
migen zouden deze winter gaarne willen
blijven.
De bevolking van Bolsward groeide in
het afgelopen jaar van 7155 tot 7297.
Het aantal gesneuvelden op de Prul si
sche verlieslijsten steeg tot 840.343.
Het pas geopende wandelpark blijkt erg
nat te zijn. Men denkt het te draineren.
scholen zijn duurder
afstand van huis naar school groot
(niet fietsen, buskostenl!)
andere kinderen willen ook verder le
ren
dienstplicht.
Abonnementsprijs f 2 40 per kwartait
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Hurde stiennen slypje izer
hurde slaggen meitsje wizer
Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A. J. OSINGA N.V, Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 13
Teld. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
Ï05157)
50
13
11
15
7
Deze keer komt het onderwerp „onderwijs” aan de orde. In Pingjum treffen we 3
scholen aan, n.l. de kleuterschool, de school met de Bijbel en de openbare lagere
school. De kleuterschool is pas in de 20e eeuw ontstaan. Het gebouw heeft reeds
verschillende veranderingen ondergaan. De hoofdgedachte, gekozen door de op
richter, de Maatschappij tot Nut van het Algemeen, is echter steeds dezelfde ge
bleven. Men gaat thans nog volgens de ideeën van Friedrich Fröbel (Duits peda
goog 17821852) te werk. Hij ontdekte dat kinderen op de leeftijd van 3 4 jaar
leiding moesten hebben. Die leiding wilde hij geven In zijn kindertuin. Hij noemde
de inrichtingen „Kindergarten”. Fröbel kwam aan deze naain door kinderen te
vergelijken met planten en bloemen in een tuin. Ze moeten in frisse lucht (ver
zorgster, leidster) verkeren, die hun geeft wat hun aard vraagt. De kleuter moet
zich vr(j kunnen ontplooien.
Naar deze school gaan kinderen van alle gezindten. Het leerlingenaantal bedraagt
plm. 40.
a.
b.
Een van de redders baant zich een weg door de sneeuw op de plek in de Rad-
stadter Tauern in Oostenrijk, waar een groep Groningse studenten onder een
lawine werd bedolven. Vijf studenten konden zichzelf bevrijden, vier konden
door anderen worden gered, drie zijn omgekomen.
Toch is Maleisië vermoedelijk niet het
enige motief van Sukarno om de Ver
enigde Naties de rug toe te keren. In
de visie van Sukarno zijn de Verenig
de Naties steeds te zeer beheerst ge
weest door de tegenstelling tussen com
munistische en niet-communistische
landen, waardoor, volgens zijn oordeel,
de voor hem belangrijke tegenstelling
tussen kolonialistische en jonge, vrije
mogenheden te zeer gemaskeerd werd.
De oude kolonialistische mogendheden
hebben, zo meent hij, van de tegenstel
ling communisme en niet-communisme
misbruik gemaakt om haar invloed in
de oude koloniale gebieden weer te her
stellen. Als typisch voorbeeld van dat
neo-kolonialisme ziet hij de vorming
van Maleisië (Malakka, Singapore en
Noord-Borneo) onder bescherming van
Engeland. Het feit, dat een dergelijk
land Ud van de Veiligheidsraad zou
kunnen worden, is voor Indonesië het
bewijs van het toenemende reactionaire
karakter van de Verenigde Naties. Het
behoeft geen betoog, dat Sukarno bij
voorbeeld de Kongolese kwestie geheel
vanuit deze gezichtshoek beziet.
Het spreekt vanzelf, dat er van het refe
rendum, dat voor eind 1969 in West-
Irian (Nieuw-Guinea) zou moeten wor
den gehouden, onder auspiciën van de
Verenigde Naties, niet veel terecht zal
komen.
van de Kiesraad bevredigend is verlo
pen. Aangezien de machines in aan
schaf nogal wat kosten, wil de minister
de gemeenten het gebruik niet voor
schrijven. Maar zelf is hij enthousiast
over de mogelijkheden, welke de ma
chines geven om geknoei te voorkomen.
Voor democratische landen zijn derge-
De jaarwisseling heeft het rijkspersoneel een salarisverhoging van 3 bezorgd.
In het georganiseerd overleg In Ambtenarenzaken was daarover echter geen
overeenstemming bereikt. Minister Toxopeus had namelyk geen aanleiding om
het rijkspersoneel een salarisverhoging van 5 te verstrekken, welke in het
bedrijfsleven als norm is aanvaard. Hij ging er daarbij van uit, dat van die 5
voor het bedrijfsleven 1.5 was bedoeld als compensatie voor de verhoogde
A.O.W./A.W.W.-premie. Deze premie komt voor het rijkspersoneel namelijk ten
laste van de schatkist. Overigens verloopt het overleg over de loonpolitiek in
het bedrijfsleven ook niet zonder strubbelingen; zo strandde het overleg in de
metaai-industrie, welke branche vaak als vooifoeeld voor het gehele bedrijfs
leven heeft gediend. Als gevolg daarvan staakte de Vakraad de werkzaamheden.
Naast deze school vinden we in Pingjum
nog twee lagere scholen. Deze twee zijn
vroeger één geweest.
Vanaf de 16e eeuw werd er in het dorp
onderwijs gegeven. (Sybe Fransz). Van
die is echter weinig bekend. Tot 1893
gingen alle gezindten naar dezelfde
school. In dat jaar zonderden de streng
kerkelijken zich af door een eigen school
te stichten. Tevens is er vanaf die tijd
steeds strijd geweest tussen beide scho
len. Sinds er in 1953 een zg. tweelings-
school is gebouwd, is de druk van de
school met de Bijbel veel sterker dan de
jaren daarvoor. Deze druk bestaat uit
het overhalen van ouders om hun kinde
ren naar de school met de Bijbel te stu
ren.
Het doel hiervan is om drie van de vijf
lokalen waaruit de school bestaat, tot
hun beschikking te krijgen. Deze druk
heeft Inderdaad succes. Het aantal leer
lingen van de o.l.s. wordt kleiner en dat
der school met de Bijbel groter.
Naast deze druk trekt laatstgenoemde
school meer leerlingen, doordat men
voor de eerste drie leerjaren een herv.
onderwijzer heeft benoemd. Voorheen
gingen alleen gereformeerde kinderen
naar deze school. Nu sturen de streng-
hervormde ouders, die tussen de o.l.s. en
de school met de Bijbel twijfelen, hun
kinderen naar deze hervormde onderwij
zer en dus naar de school met de Bijbel.
Het aantal leerlingen der o.l.s. bedraagt
plm. 50, het aantal dat naar de andere
school gaat plm. 55. Bij dit laatste getal
horen tevens de leerlingen die uit Zu
rich komen.
Naast bovengenoemde onderwijsinrich
tingen vinden we in het dorp geen an
dere scholen. Kinderen met leermoeilijk
heden moeten elke dag naar Franeker of
Sneek heen en weer reizen.
Ook de leerlingen die alle klassen van de
lagere school doorlopen hebben, zijn ge
noodzaakt naar een andere school te
gaan.
Verkiezingen in Nigeria hebben tot ern
stige spanningen geleid. Deze grootste
Niet alleen hier hebben wij aanwijzin
gen, dat er overal spanningen aan het
groeien zijn, die men wat simplistisch
zou kunnen verklaren uit het vermin
deren van de angst voor een oorlog met
kernwapens. De kleinere landen, maar
ook de grotere, menen weer wat ruimte
te krijgen om het oude politieke spel
te spelen. In tegenstelling tot vroeger
zitten de problemen nu niet zo sterk
in de Europese hoek, al hebben wij dan
De Gaulle en het Duitse probleem,
maar in Azië, waarbij China de duis
tere achtergrondfiguur is. India gevoelt
zich niet helemaal veilig, dat blijkt wel
uit de woorden van minister Nanda,
dat een groep communisten een revo
lutie had moeten beginnen, welke zou
moeten samenvallen met een nieuwe
Chinese aanval. Hij heeft dit niet ver
der uitgewerkt. Wel zijn er meer dan
700 personen gearresteerd.
Beter nieuws bezorgde de minister van
defensie de a.s. dienstplichtigen. Met
ingang van de lichting 1966 zal ook aan
de derde zoon uit één gezin vrijstelling
wegens broederdienst worden verstrekt.
Hiermee heeft de bewindsman een wens
ingewilligd, welke door zijn eigen partij
de katholieke volkspartij naar
voren was gebracht. Hij werd daartoe
in staat gesteld door. de „geboorte
golf” van 1946. Daarvan gaat dan ook
het leger de gevolgen ondervinden.
De lichtingen worden groter dan zij in
de afgelopen jaren zijn geweest.
Slechts 5 van de jeugd studeert na
deze scholen verder.(kweekschool, uni-
versiteit e.d.).
Uit dit schema blijkt bovendien, dat
plm. 10 van de jeugd later in de land
bouw werkzaam zal zijn.
(lagere landbouwschool-leerlingen die op
de l.s. blijven).
J. B. te Pingjum reed met een hondekar
zonder licht. Toen de politie hem ont
moette was hij er bij.
De Russische vloot heeft 80 Turkse
schepen, waarmee soldaten werden ver
voerd in de grond geboord.
slechts een enkeling verder. Oorzaken
zijn:
Dit bericht later tegengesproken door de
voorz. Steuncomitee Wonseradeel, de
heer J. H. H. Piccardt.
Waarom echter deze scherpe maatregel
uit de Verenigde Naties te treden, hoe
critisch Sukarno er ook tegenover mag
staan? Is het de angst het gezicht te
verliezen, wanneer Maleisië in de Vei
ligheidsraad komt? Of grijpt hij de
nieuwe situatie aan om zich een be-
langrijker rol toe te delen dan hij tot
nu toe op internationaal terrein heeft
gespeeld? Wil hij de spanningen zo
laten oplopen, dat de tegenpartij uit
vrees concessies gaat doen? Hij weet,
dat Maleisië niet bijzonder levensvat
baar is en dat het bestaat bij de gra
tie van de Amerikaanse en Engelse
garanties. Engeland heeft ook al een
duizend parachutisten naar Maleisië
gezonden om alle eventualiteiten het
hoofd te kunnen bieden. Maar zal het
een grotere oorlog met Indonesië ris
keren en zal daarvoor bij het Engelse
publiek voldoende belangstelling be
staan? Bovendien gaat het met Zuid-
Vietnam, door Amerikaanse hulp ge
steund als het Zuid-Oost-Aziatische
bolwerk tegen het communisme, voort
durend slechter. Dat maakt de Weste
lijke positie in dit gebied al wankeler.
Uit Japan komen berichten, dat com
munistisch China, dat niet in de Ver
enigde Naties is vertegenwoordigd, daar
Formosa de Chinese zetel nog altijd be
zet houdt, met gedachten rondloopt sa-
Afrikaanse staat, voor velen het toon
beeld van Afrikaanse democratie, be
staat uit vier deelstaten, waarvan het
conservatieve, Mohammedaanse noor
den numeriek de belangrijkste is. De
daar heersende partij, de Nationale Al
liantie, maakte goede kansen op een
flinke meerderheid bij de parlements
verkiezingen, hetgeen uiteraard de
Grote Alliantie van oppositiepartijen,
met hun voornaamste steun in het Z.-
Oosten bij de stam der Ibo’s, mishaag-
U.L.O.
Huishoudschool
L.T.S.
H.B.S.
Lagere landbouwschool
Blijft op l.s. tot einde leer
plicht 4
Minister Toxopeus heeft geen maatre
gelen voorgesteld om de kiesdeler te
verhogen teneinde het ontstaan van te
kleine splinterpartijtjes tegen te gaan.
Sinds het aantal Kamerleden van 100
tot 150 is uitgebreid is daarop reeds
meermalen aangedrongen. In. de eerste
plaats omdat het daardoor nu, verhou
dingsgewijze, gemakkelijker is dan vóór
1956 toen het aantal Kamerleden
werd uitgebreid om een zetel te be
machtigen. In de tweede plaats door
dat te veel partijen in de Kamer de
parlementaire arbeid compliceren en
vertragen. Minister Toxopeus heeft
daartegen echter iets anders bedacht.
De waarborgsom, welke moet worden
gestort om een candidatenlijst te mo
gen indienen en die teloor gaat als de
desbetreffende partij geen enkele zetel
behaalt, wil hij van f 500,— op f 1000,—
brengen. De in de Tweede Kamer reeds
vertegenwoordigde partijen zullen daar
door echter niet worden getroffen. Zij
krijgen de mogelijkheid het storten van
een waarborgsom achterwege te laten.
en Wymbritseradeel.
Doordat de leerplicht na de lagere school
nog niet afgelopen is en doordat de af
stand naar school niet erg ver is (men
kan fietsen en hoeft niet geld voor de
bus te betalen!), bezoeken bjjna alle
leerlingen één van deze scholen. Zodra
echter de leerplicht afgelopen is en men
de school doorlopen heeft, studeert
de. De dag voor de verkiezingen riep
de Grote Alliantie op tot een boycot
van de verkiezingen, wanneer deze niet
zouden worden uitgesteld, om malver
saties tegen te gaan.
De verkiezingen zijn toch gehouden,
maar nu weigert president Azikiwe, de
grote man van de Ibo’s, de afgetreden
premier, die uit het Noorden komt, te
benoemen. Diverse groepen eisen een
regering van de Grote en Nationale
Alliantie, maar de Nationale Alliantie
met haar absolute meerderheid, verzet
zich hiertegen. De spanningen in het
land nemen hand over hand toe en hier
en daar gaan stemmen op, dat de Zuid-
Oostelijke staat, waarin de laatste tijd
veel olie is gevonden, zich maar moet
afscheiden. Legereenheden Zijn naar
diverse gebieden gestuurd, omdat men
ongeregeldheden vreest.
Voor dezelfde generatie had overigens
ook de minister van binnenlandse za
ken, mr. Toxopeus, iets in petto. Hij
diende namelijk een wetsontwerp in
om de Kieswet aan te passen aan de
verlaging van de stemgerechtigde leef
tijd van 23 tot 21 jaar, welke verleden
jaar al in de grondwet werd opgeno
men. Als gevolg daarvan zal in 1967
bij de volgende Kamerverkiezingen
een miljoen nieuwe kiezers naar de
stembus gaan. De Partij van de Arbeid
de grootste oppositiepartij, heeft nu al
maatregelen getroffen om die nieuwe
generatie te bereiken. Zij zal de mo
dernste publiciteitsmedia inschakelen
om de „Partij van Morgen” te worden.
In die politieke kant van de stemwet
kan mr. Toxopeus zich als minister
uiteraard niet bewegen, ook al is hij
lijstaanvoerder van de v.v.d. Hij heeft
in zijn wetsontwerp echter wel een be
paling opgenomen om de kiezers een
krachtiger stimulans te geven naar de
MEER DAN HONDERD SCHEPEN
VOOR ANKER OP DE SCHELDE
Hier volgt nog een staatje dat aangeeft
welk onderwijs de kinderen te Pingjum
na de 6e klas der lagere school volgen:
Verkiezingen in Pakistan hebben het
mandaat van president Ajoeb, die in
1958 door een onbloedige staatsgreep
aan de macht was gekomen, verlengd.
Zijn tegenstander was de 72 jaar oude
Fatima Jinnah, de zuster van de grond
legger van Pakistan, die streed voor
het herstel van een parlementaire de
mocratie, naar Engels model, terwijl
Ajoeb van het standpunt uitgaat, dat
in de ontwikkelingslanden een presiden
tieel bewind beter op zijn plaats is.
Hij kon de kiezers, bestaande uit 80.000
leden van het kiescollege, wijzen op de
geringe samenhang in de aanhang van
Fatima Jinnah, waarin men inderdaad
semi-fascistische groeperingen naast
half-communistische aantreft. Ajoeb
heeft zijn steun vooral op het platte
land gevonden. De critiek komt van de
intelligentia in de steden.
lijke voorzorgen eigenlijk vanzelfspre
kend. In minder-ontwikkelde landen
zouden zij echter noodzakelijker zijn
als er tenminste nog stemmingen wor
den gehouden, hetgeen lang niet overal
het geval is.
Zo wist de Indonesische pers, direct na
dat president Sukarno had aangekon-
digd, dat zijn land uit de Verenigde
Naties zou treden, te melden, dat er nu
ook geen volksstemming op Nieuw-
Guinea meer zou behoeven te worden
gehouden.
Formeel lag de aanleiding tot het uit
treden heel ergens anders, namelijk bij
het feit, dat Maleisië de grote vijand
van Indonesia in de Veiligheidsraad
werd gekozen overigens met Neder
land. Blijkbaar heeft de president ech
ter van twee walletjes tegelijk willen
eten.
De in Nederland vertoevende Papoea’s
hebben aanstonds hun bezorgdheid bij
minister Luns tot uiting gebracht. Het
is voor onze bewindsman ook wel een
pijnlijke ervaring, zo kort na zijn be
zoek aan Indonesië, waarbij crediet-
garanties tot een bedrag van f 100 mil
joen aan Indonesië in uitzicht werden
gesteld. En nog wel op hetzelfde ogen
blik, waarop een goodwill-missie onder
leiding van dr. Koets uit Amsterdam
op het punt van vertrek stond.
■X.
v
W
-4 A
-
IJ
