President de Gaulle wil
politieke
unie
Aanwinsten
voor
Hidde Nijland-museum
Nieuwe wegenbelasting met
spoed ingevoerd
(ja be Skroar
Arabische premiers in Kairo bijeen
Verschil over benadering
Europese politiek
PTT-perikelen
Gouden filmpjes
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
VRIJDAG 22 JANUARI 1965
104e JAARGANG
No. 6
STREEKBLAD VOOR WEST- EN ZUIDWEST FRIESLAND
'W
SKm n
Wymbritseradeel.
Hwat haf
Nog lid.
Franse
Arabische top.
PIET
Bolsward een reciteercoilege opge-
Paramaribo.
Zeeslag op de Noordzee.
Oder-Neissc.
aan
Posttaricven.
van
te
Europees beleid.
Advertentieprijs: 15 cent per mna
Ingezonden mededelingen dubbel tarief
Contractprijzen op aanvraag
De enige actieve politicus, die een rol van betekenis heeft gespeeld in de tweede
wereldoorlog, is Charles de Gaulle, wiens onsterfelijke verdienste het is geweest,
het vaandel van het Franse verzet tegen de Duitsers hoog te houden. Ook De
Gaulle, nu president van Frankrijk, heeft een visie, welke uitmondt in een
verenigd Europa. Maar uit de gehele probleemstelling van De Gaulle blijkt,
dat hij dat Europa toch anders ziet dan velen zich dat gedacht hadden. Hij ziet
het als een vrij sterk gesloten eenheid onder Franse leiding natuurlek, want
alleen Frankrijk heeft op het vasteland van Europa de beschikking over een
atoombom als een eenheid, die zich kan afzetten tegen zowel Amerika als
Rusland, een eenheid, waarin Engeland niet thuis behoort doordat het te sterke
Atlantische bindingen heeft.
In Duitsland zelf heeft een suggestie
van de socialist Erler enige beroering
gewekt. Erler betoogde, dat Duitse en
Poolse politici in het belang van de
hereniging besprekingen zouden moe
ten voeren over de Oostgrens van een
herenigd Duitsland. Het officiële Bonn
heeft daar fel op gereageerd. Men is
bang, dat dit betekent, dat Erler een
concessie aan Polen zou willen doen ten
aanzien van de Oder-Neissegrens, die
In
en
Ook een andere tariefsverhoging viel
niet in zo goede aarde. Bekend werd
Kairo zijn de Arabische premiers
ministers van buitenlandse zaken
n.l., dat een nieuwe verhoging van de
P.T.T.-tarieven in het voornemen der
regering lag. Uiteraard stijgen door de
loonsverhogingen ook de kosten van dit
staatsbedrijf. Maar als dit dan weer
leidt tot een tariefsverhoging, heeft er
weer een opwaartse druk op de kosten
van levensonderhoud plaats. De strijd
tegen de inflatie wordt er door bemoei
lijkt. Men hoort dergelijke kritiek niet
alleen van de zijde der socialistische
oppositie, uit ingezonden stukken in 't
liberale weekblad „Vrijheid en Demo
cratie” blijkt, dat ook in die kring
enige twijfel bestaat of het kabinet op
de goede weg is met zijn pogingen de
ëonjunctuur te beheersen. En dat op
het ogenblik, waarop minister Witte-
veen er f 1 miljard heeft doorgedrukt.
Maar zo gaat het vaker: als een be
slissing eenmaal is gevallen, springen
de nadelen met de voordelen naar
voren. De aandrang van gemeente- en
provinciale besturen op hogere inkom
sten vanwege het Rijk wordt althans
niet minder. Zo hebben Gedeputeerde
Staten van Groningen dezer dagen het
ambitieuze plan opgevat een onderzoek
naar inpoldering van het Waddengebied
in te stellen.
Premier Marijnen kon van de gelegen
heid gebruik maken om na te gaan of
de benoeming in goede aarde is geval
len.
Reeds een miljoen Belgen verkeert als
vluchteling buiten eigen land.
Frankrijk trekt 20 miljoen uit voor de
aankoop van 2600 vliegmachines.
Dit werd vorig jaar een feit
Nu is ’t weer „tot onze spijt”
kunnen wij er nog niet komen
t moet noodzakelijk ondernomen
daarom namen wij ’t besluit
allemaal iets duurder uit
Kosten stijgen onrustbarend
de maatschappij is welvarend
beste burgers, eensgezind
samen in de tegenwind.
’t Zal waar wezen, PTT
’t stemt ons echter niet tevrêe
Want vooral met de drukwerken
is de forse ingreep te merken
Heus, een bedrijf dat verliest
dan de minste weerstand kiest
valt ons, eerlijk gezegd, tegen
Het kan daarom niet verzwegen
Terecht wordt gemurmureerd:
Waarom de vetpot verteerd
’t Ging best, ’t liep de PTT
in ’t verleden aardig mee
Reserveren, winstopsparen
is verstandig, vette jaren
geniet men slechts tijd’lijk want
het getij blijft nooit constant
Allen weten ’t van tevoren
magere jaren wordt verloren
en men heeft dan, als het spant
een vol potje bij de hand
Elk particulier bedrijf
houdt de uitgaven iets stijf
Toen de PTT winst groeide
deed men ’t anders, ’t saldo vloeide
naar de staatskas, telkens meer
Wij vragen nu toch een keer
waar is al dat geld gebleven?
PTT denkt, stil eens even
de staatskas is ons zeer lief
wij verhogen het tarief
Abonnementsprij» t 2 40 pei kwartaal
(bij vooruitbetaling)
Giro 887926
Freegje net hwa binne jo,
mar hwa bin ik
I Verschijnt DINSDAGS en VRIJDAGS
Uitgave: A J. OSINGA N.V„ Bolsward
Administratie- en Redactie-adres:
Marktstraat 15
Telef. 2451 Na 18.30 uur 2660 of 2335
(0)157)
Bols wards Nieuwsblad
4e week januari 1915
Aan de postkantoren zijn strookjes met
50 etiquetten verkrijgbaar, die bedrukt
zijn met: „Niet bestellen op zondag”.
Hiermee wil men tegemoetkomen aan
gemoedsbezwaren van een deel der be
volking. De a.r. Leidse Courant gaat
zelfs zover dat zij het niet bestellen op
zondag als regel wil zien. Ziedaar nu
weer de oude historie: Het is de cleri-
calen niet genoeg, dat men in het staats
leven tegemoet komt aan bezwaren, die
uit hun godsdienstige overtuiging voort
vloeien. Stank voor dank!
Bonn niet erkent. De Chr. democraten
menen, dat Polen voor een dergelijke
concessie een flinke prijs zou moeten
betalen en dat men zijn positie ver
zwakt als men tevoren al aangeeft er
toe bereid te zijn. Maar de Chr. demo
craten zullen vooral bang zijn, dat de
socialisten in dit verkiezingsjaar zullen
suggereren een middel te hebben om
de Duitse hereniging tot stand te
brengen en dat kan stemmen schelen.
Formeel is Indonesië nog steeds lid van
de Verenigde Naties, want de uittre-
dingsbrief is nog niet ontvangen. Er is
zelfs enige vermindering van de span
ning op te merken. Sukarno heeft ge
zegd geen oorlog te zullen beginnen.
Misschien is hij toch wat geschrokken
van de reacties in de wereld.
Te
richt onder de naam W.I.K. (Willen is
Kunnen)
HET KERKHOF VAN
SINT MARTINUS
Dit is de kerk van Sint Martinus in
Bladon, Engeland, met daarvoor het
kerkhof. De rector van de kerk heeft
medegedeeld naar men zegt dat
Sir Winston Churchill bij hem de wens
heeft geuit op dit kerkhof, waar ook
zijn ouders begraven liggen, zijn laat
ste rustplaats te vinden. Het kerkje
ligt tegen het landgoed aan waar Sir
Winston geboren is
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Van actuele politieke betekenis zijn
dergelijke verschillen binnen de v.v.d.
echter niet. Minister-president Marij
nen is dit weekend dan ook rustig op
bezoek gegaan naar de overzeese rijks-
delen in de West.
Daar staat de komst van kroonprinses
Beatrix in aller belangstelling. In Pa
ramaribo is met het oog daarop door
minister Biesheuvel ook de aanstelling
van een nieuwe gouverneur bevorderd.
De keus viel op mr. H. L. de Vries, die
vroeger Gecommitteerde voor Suriname
in Nederland is geweest, maar die later
directeur van de Suralco de grote
Amerikaanse bauxiet-onderneming in
Suriname werd. Aanvankelijk had de
Surinaamse premier Pengel voorkeur
voor zijn geestverwant dr. Pos, de Ne
derlandse ambassadeur in Havanna, aan
de dag gelegd. Doch toen deze plotse
ling overleed, reisde minister Biesheu
vel naar Paramaribo om de landsre
gering van een spoedige benoeming van
mr. De Vries te overtuigen.
dan de eerste, werd met het atelier
overeengekomen dat het als vest ge
restaureerd zou worden, hetgeen keu
rig in orde kwam en de collectie met
een zeer chique exemplaar werd ver
rijkt. Aangezien dergelijke restauraties
in feite noodzakelijke verbeteringen der
voorwerpen zijn en de soms niet onaan
zienlijke kosten ervan dus als verho
ging van de aankoopsprijs beschouwd
mogen worden, adviseerde de conser-
de hiervoor benodigde gelden
uit het aanwinstenfonds
Het liberale
Berkhouwer
Verschiint in: Bolsward, Baarderadeel, Hennaarderadeel, Hindeloopen, Wonseradeel, Workum en
De Gaulle, dat is bekend, wil liefst een
politieke unie, die ook de defensie on
der haar beheer zal nemen. Hierdoor
wordt er al aan de N.A.V.O. geknab
beld, het instrument van wat De Gaulle
de Amerikaanse hegemonie noemt.
Een belangrijk element in zijn politiek
is de nauwe samenwerking met Duits
land, zij het dan, dat Duitsland zich
aan Parijs moet aanpassen. Toen Bonn
de laatste jaren meende, via de z.g.
multilaterale kernmacht van de NAVO
niet alleen een zekere nucleaire zeg
genschap te krijgen, maar ook Ame
rika nog hechter aan de defensie van
Europa te kunnen binden, werd De
Gaulle boos. In juli van het vorige jaar
is het tot een sterke onenigheid met
Erhard, de West-Duitse bondskanselier
gekomen en later in het jaar liet De
Gaulle weten, dat het Frans-Duitse ver
drag en de N.A.V.O. kapot zouden gaan
indien de M.L.F. werkelijkheid werd.
Toen, na de overwinning van Labour
in Engeland, Wilson met een alternatief
voorstel kwam en de M.L.F. verwierp,
was de toestand voor Amerika moei
lijk geworden. Het zou in feite met
Duitsland alleen moeten samengaan,
eventueel met nog enkele kleine lan
den, maar dat zou politiek zeer on
gunstig zijn. Uitstel lag voor de hand
en De Gaulle zal ongetwijfeld alles
doen om dit als een grote overwinning
uit te buiten. De gelegenheid daartoe is
de samenkomst van Erhard en De
Gaulle deze week in Parijs geweest.
De Gaulle is de laatste tijd bijzonder
vriendelijk tegenover Erhard en naar
verluidt zou hij Erhard willen doen
beseffen, dat Bonn een keuze moet ma
ken tussen Parijs en Washington.
Men maakt zich enige zorgen, dat Er
hard zich door De Gaulle zal laten
overbluffen, maar aan de andere kant
heeft Erhard er vorige week in een
rede te Berlijn nog met veel nadruk op
gewezen, dat Duitsland de noodzaak
van de Atlantische samenwerking ten
volle blijft zien.
zich namelijk uit voor een politiek ge
sprek binnen het Europa der Zes
om te voorkomen, dat president De
Gaulle anders de economische éénwor
ding van Europa belemmeringen zal
gaan bezorgen.
Hij werd daarin bijgevallen door het
liberale lid van de E.E.G.-Commissie,
de Belg Rey, die de buitenlandse be
trekkingen van Euromarkt verzorgt.
Tweede Kamerlid, mr.
- die ook deel van het
Europees parlement uitmaakt wilde
daarentegen in een gesloten front op
rukken tegen het mystieke
Gaullisme. Hij bleek geneigd vast te
houden aan de voorwaarde, die minis
ter Luns vroeger aan een dergelijk po
litiek overleg placht te stellen, n.l. dat
het Verengd Koninkrijk er aan deel
moet kunnen nemen.
Het conjunctuurbeleid is overigens niet
het enige probleem waarover in libe
rale kringen verschillend wordt ge
dacht. Op een studieconferentie, welke
afgelopen zaterdag in Den Haag werd
gehouden, trad ook een verschil in be
nadering van de Europese politiek naar
voren.
De secretaris-generaal van het Duro
Enige antieke kledingstukken werden
aangekocht, waarbij twee linnen hem
den, een wiegegordijn van kalmink, een
paar zilveren gebruiksvoorwerpen, een
„snotneus” voor scheepsgebruik, een
mahoniehouten kluwenwinder, een
staande petroleumlamp en een porse
leinen theelichtje (de laatste drie uiter
aard voor een negentiende-eeuws interi
eur). Voorts een speelpop met wassen
kop en een stuk volkskunst in kralen-
borduurwerk uit 1812.
Een „underst oerlof” van witzijden da
mast dat reeds lang deel uitmaakte van
de museumverzameling, maar niet ge
ëxposeerd kon worden wegens zware
slijtageplekken aan de mouwen, werd
in restauratie gegeven bij de Werk
plaats tot herstel van Antieke Textiel
te Haarlem. Bij het verwijderen van de
zwartfluwelen „sterns” kwam aan de
voorzijde een rij nooit gebruikte knoops
gaten te voorschijn en bleek dit vrou-
wejak van oorsprong een mannevest.
Aangezien de laatste categorie in het
museum schaarser is vertegenwoordigd
bijeen geweest om te spreken over hun pese parlement, mr. H. R. Nord, sprak
houding ten aanzien van het aftappen
door Israël van het water van de Jor-
daan voor bevloeiingswerken in de
Negeb-woestijn. Technisch waren de
Arabische plannen al ggereed. Men
wilde het water al gaan aftappen vóór
het Israël zou bereiken, maar Israël
heeft laten weten, dat het een derge
lijke houding als een reden tot oorlog
zou beschouwen. Israël is militair sterk
en die Arabische landen, die zouden
moeten gaan aftappen, zoals de Libanon
en Jordanië, zijn zwak. Er is een ver
enigd Arabisch opperbevel, maar deze
landen weigeren Egyptische troepen
toe te laten, die noodzakelijk zouden
zijn ter versterking van hun defensie.
Hoeveel overreenstemming e.r bij de
Arabieren ook is, met de uitwerking
komen zij meestal niet verder.
De laatste week van het kerstreces der Tweede Kamer is ingegaan. Deze week
was alleen nog de Eerste Kamer aan het woord. Het wetsontwerp tot instelling
van het r(jkswegenfonds stond op de agenda. Voorzover dit er toe zal strekken
de aanleg van wegen te bevorderen en in de toekomst te garanderen was
het aan de overzijde van het Binnenhof al met instemming begroet. Moeilijk
heden waren ontstaan over de financiering van dit fonds. De regering had aan
vankelijk voorgesteld een z.g. weggeld in te voeren, doch de meerderheid der
Tweede Kamer gaf de voorkeur aan een verhoging der motorrijtuigenbelasting.
Het kabinet ging daarmee accoord: in het ambtelijk apparaat werd met deze
verhoging zelfs zoveel spoed betracht, dat sommige automobilisten de verho
ging kregen aangezegd. voordat de Eerste Kamer er haar goedkeuring
had gehecht.
Bestuursleden van het comité „Huwelijksgeschenk Prinses Irene” zijn dins
dagmiddag van Schiphol naar Spanje vertrokken om in Madrid (symbolisch)
een Hollandse kamer voor de woning van Prinses Irene en haar echtgenoot
te overhandigen. De foto toont v.l.n.r.: de heer P. H. van ’t Hoff, voorzitter
van de cadeau-commissie, mevr. M. SwaneDe Vlam, lid van de cadeaucom-
missie en de heer Dr, J. Gribelmgt voorzitter van het comité
vator
eveneens
putten.
Tweemaal werd in het verslagjaar nog
een partij antieke wandtegels te koop
aangeboden, afkomstig uit verbouwde
of te verbouwen Hindelooper huizen.
Zo kon de voorraad weer vermeerderd
worden met een kleine duizend tegels,
ditmaal alle van het hier zo veelvuldig
voorkomende patroon, bestaande uit
rozetten van Friese rozen afgewisseld
met strooibloemen. zowel in paarse als
in blauwe kleur.
Een we ger aangekochte kamerdeur,
CADEAU-DELEGATIE NAAR PRINSES IRENE
De aankopen voor de verzameling bleven in het verslagjaar van de Hidde Nijland
Stichting te Hindeloopen beperkt tot kleinere voorwerpen, zozeer dat de aar
digste aankoop zelfs bestond uit een fraai stel ivoren miniaturen van antieke
meubels en gebruiksvoorwerpen. Deze pronkvoorwerpjes behoren, evenals de
dito zilveren, thuis in het glazen wandkastje. Eveneens werden aangekocht een
aantal miniaturen van gebruiksvoorwerpen, meest in koper, ten behoeve
het poppenhuis dat men nog eens hoopt te bouwen.
versierd met snijwerk in rococo-stijl,
werd in restauratie gegeven bij de Fa.
Roosje, die er een geamputeerde leeu
wenkop opnieuw bijsneed. Ze zal ge
bruikt worden als toegangsdeur voor
de te bouwen centrale veiwarmingska-
mer.
Voor de handbibliotheek werden dit
jaar negen boeken aangeschaft, waar
van enige antiquarisch.
Van de heer en mevrouw Wegener
Sleeswijk-van Giffen uit Bussum werd
een schenking ontvangen van antiek, in
de familie overgeërfd textiel, dat op
1730 is te dateren. Ze bestond uit
twee beddelakens, twee zondoeken, een
paar losse mouwen van sits en een
„underst oerlof” met mouwen en borst
stukken van zijden damast. Het laatste
stuk vertoonde, zoals bij de kwetsbare
zijde meestal het geval is, slijtplekken
van het dragen, maar was verder nog
zo fraai dat het in restauratie werd
gegeven en reeds heresteld is terugge
komen. Van de heer Wegener Sleeswijk
ontving de conservator naast veel fa-
miliegegevens ook nog een foto van ’t
pastel-portret van een „Hindelooper
vrouw”, dat in het Fries Museum hangt
en een zijner voormoeders voorstelt.
Door de heer J. K. de Vries te Workum
eveneens aan oude Hindelooper families
vermaagschapt, werd een interessante
gekleurde pentekening aan het museum
geschonken, welke „6 maart 1804 aan
boord van ’s Lans Brig de Ajax, leg
gende in de mond van het Nieuwe Diep”
werd vervaardigd door S. Ouderkerk
Pool. In zes tafrelen ziet men niet al
leen de Ajax, maar ook het fluitschip
De Drie Gebroeders, het Nieuwwerk en
de vlaggeseinen „te observeeren door de
transportschepen zo langs de zelve in
het Nieuwe Diep en onder commando
van ondergetekende zijn leggende.”
Door de wed. Meines-Sluis te Hinde
loopen werd een bronzen medalje ge
schonken, welke in 1842 door de Mij.
tot Nut van het Algemeen als „eere-
prijs voor edelmoedige daden” werd
uitgereikt aan Eeuwke Jappes te Hin
deloopen.
Een gelijksoortig exemplaar van de
zelfde datum, maar op naam van Heie
Corn. Wyngaarden, bezat het museum
reeds met een uittreksel uit de notulen
van de Commissie die tot uitreiking
adviseerde en waarin de redding gerele
veerd wordt van vier schipbreukelingen
welke op 27 maart 1842 zich reeds de
gehele nacht op een schip in zinkende
staat onder Workum hadden bevonden
en die door acht Hindeloopers „na
uur worstelen met wind en hooge zee, in
welken tijd aan één enkele misgreep
twaalf menschen het leven konden heb
ben verloren” behouden aan wal wer
den gebracht. Het prettige van het be
schikken over twee van deze medaljes
is dat bij eventuele expositie beide kan
ten tegelijk kunnen worden vertoond.
Twee prenten van een dergelijke red
ding, waar ook de gebroeders Wijn
gaarden weer bij waren betrokken, be
zit het museum eveneens.
rr -
i
af
